Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
21. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2023/38 Esas
KARAR NO : 2023/26 Karar

DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ : 18/01/2023
KARAR TARİHİ : 18/01/2023

Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin 18/01/2023 tarihli dava dilekçesinde özetle; Müvekkilinin 2011-2012 yıllarında işlerinin kötü gitmesi üzerine ticarete bir süre ara vermek zorunda kaldığını, aradan geçen zamanda müvekkilinin eski ticaretinden kalan yazılan yahut icra takibine konu olan çeklerini peyder pey ödediğini, yeniden ticarete atılmaya hazırlanan müvekkilinin … Bankası’ndan yıllar önce almış olduğu bir çek defterinin bir yaprağının hiçbir şekilde bankaya ibraz edilmediği yahut icra takibine konu edilmediğini banka ile yaptığı görüşmede öğrendiğini, kapanmamış çek defteri olması sebebiyle banka ile olan işlerini de halledemediğini, müvekkilinin yıllar önce mecburiyetten ticarete ara verdiği dönemde kullanmadığı bu çek yaprağının kaybolduğunu tahmin ettiğini, banka ile yaptığı görüşmede bu çekin aradan geçen 11-12 yılda ibraz edilmemiş olmasından ötürü bunu tahmin ettiğini, müvekkilinin ilgili banka nezdindeki sorumluluğunun sona ermesi ve yeni çek defteri alabilmesi için 11-12 sene önce kaybolduğunu tahmin ettikleri bu çekin zayi olduğunun mahkeme marifetiyle tespit edilmesi gerektiğini, dava konusu edilen çek; …Bankası Boğazlıyan/Yozgat Şubesinden alınan …nolu çek olduğunu, bu nedenlerle; dava konusu edilen ve yukarıda detaylı bilgileri belirtilen 1 adet çek hakkında 6102 sayılı TTK’nın 650 ve devamındaki maddeler uyarınca iptal kararı verilmesini talep ve dava etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Yapılan yargılama, toplanılan deliller ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; dava, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 818/1-s maddesi atfı ile TTK 757/1 maddesi gereği zayii olduğu iddiası ile çekin iptali talebine ilişkindir.
Türk Ticaret Kanununun 645–849. maddeleri arasındaki üçüncü kitapta kıymetli evrak düzenlenmiştir.
TTK nun 651–653. maddelerinde kıymetli evrakın genel olarak zayi nedeniyle iptali, TTK nun 657. maddesinde nama yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali, TTK nun 661–669. maddelerinde hamile yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali ele alınmıştır.
TTK nun 757–765. maddelerinde kambiyo senetlerinden poliçenin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir. TTK nun 778/1-ı maddesinin yaptığı atıf gereğince kambiyo senetlerinden bononun zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususu ile TTK nun 818/1-s maddesinin yaptığı atıf gereğince (TTK nun 764/2. maddesi ile 765. maddesi hükümleri hariç olmak üzere) kambiyo senetlerinden çekin zayi nedeniyle iptali poliçenin zayi nedeniyle iptali hükümlerine göre olacağı hususları düzenlenmiştir.
Mahkememizce de benimsenen birçok yerleşik Yargıtay kararında belirtildiği gibi TTK nun 651. maddesinde genel hüküm ve özel hüküm niteliğindeki TTK. nun 818/s maddesi yollamasıyla 757. maddesi uyarınca ancak hamilin zayi nedeniyle çek iptal davası açabileceği ve keşideci olan davacının dava açma (aktif husumet) ehliyeti olmadığı anlaşılmıştır.
Yukarıda belirtildiği üzere keşidecinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı da bulunmamaktadır. Keşideci; kaybettiği çekin bedeli kendisinden talep edildiğinde veya çekin kimde olduğunu öğrendiğinde T.T.K.’nun 790-792 maddeleri uyarınca hasım gösterip, borçlu olmadığının tespiti yönünde dava açmak ve o aşamadan sonra tedbirleri istemek hakkına sahiptir.
Yargıtay 11. HD’nin 2014/6648 Esas 2014/12228 Karar sayılı ilamında; “Dava, çek iptali istemine ilişkin olup, TTK’nın 651.maddesi uyarınca çek iptali davasını ancak hamil açabilir, keşideci açamaz.” denilmektedir. Daire başka bir kararında ise; “Mahkemece, davanın kabulü ile dava konusu çekin iptaline karar verilmiş ise de keşideci, çekin kaybolması, çalınması gibi zayi nedenine dayanarak iptal davası açamaz. ” şeklinde aynı doğrultuda içtihatta bulunmuştur.
Ayrıca Yargıtay 11. HD’nin 2013/18051 Esas 2014/2106 Karar sayılı ilamında; “..Mahkemece beyanlar ve tüm dosya kapsamı uyarınca, boş olarak çalınan çek yapraklarının çek vasfını haiz olmaması ve keşidecinin çek iptali davası açma hakkının bulunmaması nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir… Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davacı vekilinin tüm temyiz itirazları yerinde değildir…” belirtilmek suretiyle boş olarak kaybolan çek yönünden zayi davası açılamayacağı açıktır.
Dava dilekçesindeki açıklamalara ve dosya kapsamına göre, davacının keşidecisi olduğu çekin zayi nedeniyle iptalini talep etmesine karşın, boş olarak kaybolan çek yapraklarının çek vasfına haiz olmaması ve keşidecinin çek iptali davasını ikame edemeyeceği anlaşıldığından HMK 320. Maddesi gereğince dosya üzerinden yapılan inceleme neticesinde araştırmayı ve davacının duruşmada bizzat dinlenmesini gerektirir başkaca bir hususun olmadığı anlaşılmakla davanın reddine dair aşağıdaki şekilde tensiben karar verilmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın REDDİNE,
2-Peşin alınan harç yeterli olduğundan yeniden alınmasına yer olmadığına,
3-Davacı tarafından sarf edilen yargılama giderinin kendisi üzerinde bırakılmasına,
4-Kullanılmayan gider avansının hükmün kesinleşmesi halinde ödeyen tarafa iadesine,
Dair, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 345. maddesi uyarınca gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde mahkememize sunulacak yahut mahkememize gönderilmek üzere bir başka mahkemeye verilecek bir dilekçe ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesinde istinaf yasa yolu açık olmak üzere dosya üzerinden tensiben karar verildi. 18/01/2023
Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır