Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
21. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/… Esas
KARAR NO : 2023/288
DAVA : Alacak (Ticari İş Tellallığı Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 24/03/2022
KARAR TARİHİ : 18/04/2023

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Ticari İş Tellallığı Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin 24/03/2022 tarihli dava dilekçesinde özetle; Müvekkili Dava dışı … A.Ş.’ de bulunan 77.150 nolu hesabına ait İşlem numarası … olan 16.74 usd maliyetli 30 adet … uzun kontratı 21.12.2021 tarihinde tamamı (30 adet) 11.60 usd tutar üzerinden otomatik haksız ve hukuka aykırı olarak kapandığını, … A.Ş. vadeli işlem ve opsiyon piyasası prosedürü MADDE J. USD/TL vadeli işlem sözleşmeleri baz fiyat ve günlük fiyat değişim limiti (+)(-)%10 olarak uygulanırken, 21.12.2021 açılış seansından 5dk önce sabah saat 9:25:30 da bu oran KAMUYU AYDINLATMA PLATFORMU yazısında görüleceği gibi haksız ve hukuka aykırı olarak %80’e çıkarılmıştır. Söz konusu uygulama tamamen dayanaksız ve herhangi bir yasal dayanağı bulunmayan haksız ve hukuka aykırı bir uygulama olduğunu, 24.03.2017 TARİHLİ … vadeli işlem ve opsiyon piyasası prosedürü; vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri ile diğer türev araçların … A.Ş. Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasasında işleme açılma, işlem görme, işlemlerin sonlandırılması, özsermaye halleri, piyasa yapıcılık ve komitelerin faaliyet esaslarını düzenlemektedir, 24.03.2017 TARİHLİ … vadeli işlem ve opsiyon piyasası prosedürü 5.2. Sözleşmelerin Bağlayıcılığı düzenlenemesi gereği ; Piyasada işlem görecek sözleşmelerin hükümleri Yönergenin 6 ncı maddesi çerçevesinde ayrıca bir bildirime gerek olmaksızın işlem yapan tüm tarafları bağlar. Söz konusu … vadeli işlem ve opsiyon piyasası prosedürün Olağan üstü durumlar maddesi Madde 47 uyarınca yetkileri bulunmakta ve ayrıca Madde 48 maddesi açıktır. İlgili maddelerde belirtildiği üzere … vadeli işlem ve opsiyon piyasasında işlem gören sözleşme özellikleri j.usd/tl vadeli işlem sözleşmeleri baz fiyat ve günlük fiyat değişim limiti baz fiyat ve günlük fiyat değişim limiti baz fiyat, günlük fiyat değişim limitlerinin hesaplanmasında kullanılan ve sözleşmenin işleme açıldığı gün uzlaşma fiyatı komitesi tarafından belirlenen fiyat, diğer işlem günleri için ise bir önceki günün uzlaşma fiyatı olduğunu, günlük fiyat değişim limiti, her bir sözleşme için belirlenen baz fiyatın ±%10’udur. Bu yöntemle hesaplanan alt veya üst limitin fiyat adımına tekabül etmemesi halinde üst limit bir alt fiyat adımına, alt limit ise bir üst fiyat adımına yuvarlanır. Olağan Üstü Durumlar 48. Günlük Fiyat Değişim Limitlerinin Değiştirilmesi Baz fiyat üzerinden hesaplanan günlük fiyat değişim limitleri olağanüstü durumların ortaya çıkması veya piyasa koşulları çerçevesinde gerekli görülmesi halinde Genel Müdür tarafından geçici olarak belirli süreler dahilinde seans ve/veya sözleşme bazında değiştirilebilir. Söz konusu değişiklik Piyasaya duyurulur. Günlük fiyat değişim limitleri değişiklikleri normal seans veya akşam seansı içerisinde yapılabileceği gibi normal seans sonunda da yapılabilir. Piyasa koşulları çerçevesinde gerekli görülmesi halinde sözleşme bazında günlük fiyat değişim limitleri Genel Müdür Yardımcısı veya Piyasa Müdürü tarafından iki katına kadar yükseltilebilir. … A.Ş. vadeli işlem ve opsiyon borsası prosedüründe görüldüğü gibi fiyat değişim limiti günlük limitin 2 katına kadar yükseltilebilir maddesi açıktır. Kap’a bildirilen yazıda bu oran 8 katına çıkartılmıştır. %10’dan %80’E çıkarılmış ve müvekkilimizin zararına sebebiyet verilmiştir.Kap’a bildirilen yazıda işlem onayının piyasa müdürü tarafından verildiği görülmektedir. Piyasa müdürünün yetkileri … vadeli piyasalar prosedüründe açıkça belirtildiğini, yatırımcılar açısından davalı şirketin vadeli işlem ve opsiyon piyasası prosedürü sözleşme ve açık bir şekilde uyulması gereken kuralların davalı tarafçada kabul edildiği bir irade beyanıdır.Davalı tarafından kendi düzenlediği kurallara aykırı şekilde işlem yapılması nedeni ile bu kurallara uygun hareket eden kişilerin zarar etmesi halinde davalının söz konusu zararı tazmin etmesi gerekmekte olduğunu, Davalı Kendi açıkladığı kural ve uygulamalara aykırı şekilde hareket ederek müvekkilinin zararına sebebiyet verdiğini, Davalı tarafından yapılan işlem nedeni ile müvekkilimizin viop hesabı piyasa fiyatının çok altında kalarak kapatıldığını belirterek, Müvekkilinin viop hesabının 20.12.2021 tarihin deki kapanış fiyatı olan 19.2018 üzerinden tespitini hesaplanmasını, kontratların haksız ve hukuka aykırı kapatılması sonucu oluşan şimdilik fazlaya ilişkin dava ve talep hakkımız saklı kalmak kaydı ile 150.000,00.-TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte müvekkilimize verilmesini, Yargılama giderleri ve vekalet ücreti karşı tarafa at olmak üzere karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekilinin 29/04/2022 tarihli cevap dilekçesini özetle; Müvekkili …’un Esas Sözleşmesi’nin 3/1 inci maddesinde de bu tanımın, Şirketin amaç ve faaliyet konusu olarak düzenlendiğini, Madde metninden de anlaşılacağı üzere müvekkili …’un temel görevi, sermaye piyasası araçları, kambiyo, kıymetli madenler ve kıymetli taşlar ve Kurulca uygun görülen diğer sözleşmelerin, belgelerin ve kıymetlerin serbest rekabet şartları altında kolay ve güvenli bir şekilde alınıp satılabilmesini sağlamak ve alım ve satım emirlerini bir araya getirmek olduğunu, … piyasaları, spot piyasalar ve türev piyasalar olmak üzere iki başlık altında incelenebileceğini, Spot piyasaların, mal veya kıymetlerin ve bunların karşılığı olan paranın aynı anda el değiştirmesini sağlayan piyasalar olduğunu, Türev piyasalar ise en temel hali ile, ileri bir tarihte teslimatı ve ödemesi yapılmak üzere herhangi bir malın veya kıymetin, bugünden belirlenmiş fiyatlarla alım ve satımının yapıldığı piyasalar olduğunu,Vadeli işlem sözleşmelerinin en önemli özelliğinin, bir dayanak varlığı baz almaları ve değerlerinin baz aldıkları o değişkene (ürün, mal, gösterge, döviz kuru, sermaye piyasası aracı, vb.) göre değiştiğini, 20/12/2021 tarihinde kur korumalı mevduat sisteminin kamuoyuna açıklanması üzerine döviz kurları, borsa dışındaki serbest piyasalarda yaklaşık %40 oranında düşüş gerçekleştiğini, Davacının Vadeli işlem sözleşmelerinin, usd/tl kuruna dayalı bir sözleşme olduğunu , döviz kurlarındaki sert düşüş üzerine, işlem sürekliliğinin sağlanması ve fiyatların serbest rekabet koşulları altında oluşabilmesi için fiyat değişim limitlerinin artırılması zarureti hasıl olduğunu, Vadeli işlem sözleşmeleri; önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte dayanak varlığı belirli bir vadede alma veya satma yükümlülüğü veren sözleşme olduğunu , vadeli işlem sözleşmesinin fiyatı, dayanak varlığın spot fiyatı ile doğrudan ilişkili olduğunu, Yatırımcının 30 adet alım yönlü (uzun) pozisyonu olan … vadeli işlem sözleşmesi de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından ilan edilen ABD Doları/Türk Lirası kuruna (USD/TL kuru) dayalı bir sözleşme olup fiyatı serbest rekabet şartları altında Borsa dışındaki piyasalarda oluşan USD/TL kurundan doğrudan etkilendiğini, 20/12/2021 akşamı “Kur Korumalı Mevduat Sistemi” açıklanmış, bunun üzerine TL hızla değer kazanmış, döviz kurları ise Borsamız dışındaki serbest piyasalarda yaklaşık %40 oranında düştüğünü, (Ek-1 : USD/TRY Döviz Kuru )21/12/2021 tarihinde Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nın açılışı öncesinde Spot USD/TL kurundaki düşüş nedeniyle işlem gören ve önceki gün uzlaşma fiyatını referans alan söz konusu vadeli işlem sözleşmelerinde %10 olan alt fiyat limiti oranının piyasamızda işlem yapılabilmesi için yeterli olmayacağının görüldüğünü, İşlem sürekliliğinin ve yatırımcıların işlem yapabilmelerinin sağlanması ve fiyatların serbest rekabet koşulları içerisinde arz ve talebe göre oluşabilmesine imkan verilmesi için ilgili sözleşmelerde günlük fiyat değişim limitlerinin değiştirilmesi zarureti ortaya çıktığını, Zira, ertesi gün spot piyasada dolar kurunun yaklaşık %40 oranında düştüğü göz önüne alındığında, bir önceki fiyatlardan yatırımcıların alım-satım işlemi yapmayacağı dolayısıyla işlem gerçekleşmeyeceğinin açık bir şekilde ortada olduğunu, Bu bakımdan …, mevzuat ile kendisine verilen görevleri yerine getirmek için fiyat değişim limitini %10’dan %80’e çıkardığını, Fiyat değişim limitlerinin haksız şekilde %10’dan %80’e çıkartıldığı iddiasına ilişkin olarak: hukuki mesnetten yoksun olup viop’un işleyiş esasları ile bağdaşmadığını, 21/12/2021 tarihinde viop’ta fiyat değişim limitleri, 20/12/2021 tarihinde kur korumalı mevduat sisteminin açıklanması üzerine döviz kurunun yaklaşık olarak %40 düşmesinden dolayı değiştirildiğini, VİOP’ta işlem gören vadeli işlem sözleşmelerinin günlük fiyat değişim limitleri bir önceki günün uzlaşma fiyatı (seansın son 10 dakikasındaki miktar ağırlıklı ortalama fiyat) üzerinden hesaplandığını ve Döviz vadeli işlem sözleşmelerinde günlük fiyat değişim limitlerinin %10’ olduğunu, 20/12/2021 akşamı davacının pozisyon almış olduğu vadeli işlem sözleşmesinin uzlaşma fiyatı 19,2018 olup ertesi gün için %10 üzerinden alt fiyat limiti 17,2817 üst fiyat limiti ise 21,1219 olarak belirlendiğini, 20/12/2021 akşamı spot USDTRY kuru saat 19:21:05’te 18,4006 seviyesine kadar yükselmiş, ancak Kur Korumalı Mevduat Sistemi açıklandıktan sonra hızla düşerek 21/12/2021 günü saat 09:23:27’de 11,1025 seviyelerine kadar, yani %39,66 oranında düştüğünü, VİOP’ta USDTRY kuruna dayalı vadeli işlem sözleşmelerindeki günlük fiyat değişim limiti %10 iken spot kurun %39,66 oranında düşmesi VİOP sözleşmelerinde alt fiyatın yüksek kalmasına ve dolayısı ile yatırımcıların işlem yapamaz hale gelmesine neden olduğunu, spot kur 11,1025 seviyesine kadar düşmüşken Ocak 2022 vadeli bu sözleşmede alt fiyat limitinin 17,2816 olarak kalması halinde, herkesin bu fiyattan satmak isteyeceği ancak almak istemeyeceğini, Böyle bir durumda piyasada fiilen işlem yapılamayacak, cari fiyat seviyelerinden pozisyonlarını kapatmak isteyen yatırımcılar zarar görebileceğini, Bu nedenle, ilgili sözleşmelerde günlük fiyat değişim limitlerinin değiştirilmesi zarureti ortaya çıktığını, Bu bakımdan …, mevzuat ile kendisine verilen görevleri yerine getirmek için günlük fiyat değişim limitlerini değiştirme yetkisini kullanarak bu limiti %10’dan %80’e çıkardığını, davacının söz konusu piyasada işlem yaparken, dayanak varlık fiyatlarının olumsuz yönde değişebileceğini ve işlem yaparken aldığı riskleri bildiğini,
müvekkili Borsa’nın hiçbir şekilde sorumlu tutulamayacağı bir zarardan, hataen yayınlandığı açık bir şekilde ortada olan metni ileri sürerek haksız bir şekilde kazanç elde etmeye çalışıldığını,bildirerek davanın reddine, Yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve beyan etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava tazminat davasıdır. Uyuşmazlık davalının baz fiyat değişim limit oranlarını hukuka aykırı olarak değiştirip değiştirmediği, bu değişimden davacının zarara uğrayıp uğramadığı, davacının kontratının hukuka aykırı kapatılıp kapatılmadığı, davalının işlemlerinin mevzuata uygun olup olmadığı, davacının zararının niteliği, illiyet bağı ve hesabı hususlarında toplanmaktadır.
Dilekçeler aşaması tamamlanmakla mahkememizin ön inceleme duruşmasında dava şartları ve ilk itirazlar incelenmiştir. Dava şartlarına ilişkin eksik ve incelenmesi gereken ilk itiraz bulunmadığı anlaşıldıktan sonra tarafların sulh olma imkanı bulunmadığından uyuşmazlık noktaları belirlenip tahkikat aşamasına geçilmiş, dosya kapsamında oluşan tüm deliller toplanıp bilirkişi raporu alınmak suretiyle sonuca gidilmiştir.
Mahkememizce resen görevlendirilen bilirkişi heyeti tarafından hazırlanan 04/08/2022 tarihli raporu özetle; ” 14 Haziran 2022 tarih saat:11:00 … Hukuk işleri ve Vadeli işlem müdürlüklerinde yerinde yapılan incerlemede’KAP yayınlanan duyurunun önce birimler arası mail yazışmasında sehven yapılan hata nedeniyle, piyasa direktörüne giden öneri mailin yanlışlıkla KAP’ta yayınlandığını, hatanın fark edilmesiyle hızlıca düzeltildiği anlaşıldığını, Sermaye piyasalarının en önemli aktörlerinden olan Borsaların sağlık işleyişi; ilgili mevzuatlar çerçevesinde günün piyasa koşulları ve değişikliklere uyumla mümkündür. …’un da bu çerçeve dışına çıkması mümkün olmadığını, Güçlü bir hukuki düzenleme ve uluslararası uygulamalara baz alarak kurulan Türkiye sermaye piyasası ve borsalar ilgili mevzuatlara bağlı yönetmelikler yanında, bilgi ve deneyimle donanımlı çalışanları da zorunlu kıldığını, Bu yönetimlerin piyasalardaki ani değişimlere karşı düzenleyici etkileri hızlı ve anlık olmak zorundadır aynı zamanda. Dava konusu olayda, genel müdür imzası olmadan, ortaya çıkan koşullara uygun olarak % 80’lık bir fiyat değişim limiti belirlemek genel müdürün imzası ve oluru olmadan mümkün değildir. Böyle bir cürete hiç bir idari yetkilinin de bilerek kalkışacağı düşünülemeyeceğini, … personelinin kurum içi yazışmalarında sehven hata yapması ve bunu hızlı düzeltmesinin birincil sebebi de uygulanan oranın normalde koşullarda oldukça yüksek olmasının getirdiği tedirginlik olmalıdır. O günkü döviz kurlarındaki %40 yakın oynaklığın borsa idari ve teknik personelinde şaşkınlık yaratacak seviyede olması çok olası görülmelidir. 2020/… Esas nolu davasında Davacı …’ın idealarını destekleyecek yasal bir madde ve hatalı bir uygulama görülmemiştir. …’nın yaptığı hatanın; düzeltilmesi ve belgelerle desteklenmesi nedeniyle sehven yapılan bir hata olarak görülmesi gerektiği düşünülmekte olduğunu, Nitekim işlemin sonrasında yetkilisi tarafından imzalanarak yeniden duyurulması da iradenin bu yönde olduğunu göstermektedir. Öncesinde yetkisiz temsilci olarak nitelendirilebilecek kimse tarafından imzalanarak yapılan duyurunun sonra yetkili müdür tarafından imzalanarak yapılması bu hukuki işlemin onaylanması anlamına gelmektedir. Davacı ile davalı arasında sözleşmesel bir ilişki bulunmadığı dikkate alındığında buradaki sorumluluğun kaynağının haksız fiile dayandırılabileceği söylenebilir. Haksız fiil sorumluluğunda da tıpkı sözleşmesel sorumlulukta olduğu gibi tazminata hükmedilebilmesi için zarar, hukuka aykırılık, illiyet bağı ve kusur unsurlarının bir arada bulunması gerektiğini, Davalının aldığı karar nedeniyle davacının bir zararı doğmuş olsa bile davalının bu zarardan sorumlu tutulabilmesi yapılan eylem ve işlemin hukuka aykırı olması halinde diğer iki şartın da gerçekleşmesine bağlı olarak mümkündür. Bu nedenlerle yapılan işlemler mevzuata uygun olduğundan davalının hukuka aykırı bir işlemi bulunmadığından sorumluluğu yoluna da gidilemeyeceğini, Tüm bu nedenlerle davacının iddialarının aksine davalı tarafından yapılan işlem mevzuata uygun olduğu gibi, söz konusu kararı veren Müdürün de yine mevzuat gereği bu işlemi yapmaya yetkili olduğu, davacının zararından davalının sorumlu tutulması için gerekli koşulların oluşmadığı ” şeklinde görüş ve kanaat bildirmiştir.
Tüm dosya kapsamı bir arada değerlendirildiğinde, davacının dava dışı … AŞ’de VİOP (Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası) hesabının bulunduğu, ancak hesabının kapanması sebebiyle davalıdan tazminat talebinde bulunduğu anlaşılmaktadır. Taraflar arasında sözleşme ilişkisi bulunmamaktadır. Bu nedenle davacının tazminat talebinin dayanağının haksız fiil olduğu anlaşılmıştır.
Haksız fiil sorumluluğu TBK 49 vd maddelerinde düzenlenmekte olup, haksız fiil sorumluluğunun gündeme gelmesi için; hukuka aykırı bir eylem ve bu eylem neticesinde ortaya çıkan bir zarar olmalı. Diğer bir deyişle hukuka aykırı eylem ile zarar arasında illiyet bağı bulunmalı. Ayrıca hukuka aykırı eylemi gerçekleştirenin kusurlu olması gerekir. Bu dört koşul haksız fiil sorumluluğunun temelini oluşturur.
Somut olayda davacı, davalının haksız eylemi neticesinde zarara uğradığını iddia etmekteyse de alanında uzman bilirkişi tarafından hazırlanan ve yargısal denetime açık hükme esas alınmasına karar verilen bilirkişi raporu doğrultusunda davalının işlemlerinin mevzuata uygun olduğu, davacının hesabının kapatılmadığı, günün ekonomik şartları doğrultusunda alınan karar neticesinde davacının riskleri bilerek katıldığı piyasada para kaybettiği anlaşılmakla ispat olunamayan davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda izah edildiği üzere;
1-Davanın REDDİNE,
2-Alınması gerekli 179,90TL karar harcın davacının peşin yatırdığı 2.561,63TL harcın mahsubu ile fazladan yatırılan 2.381,73TL’nin kararın kesinleşmesine müteakip davacıya iadesine,
3-Davacı tarafça yapılan yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Davacı tarafça yatırılan gider ve delil avansından arta kalan kısmın karar kesinleştiğinde davacı tarafa iadesine,
5-Karar tarihinde yürürlükte olan AAÜT gereği hesap ve takdir olunan 23.500,00TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-Arabuluculuk ücreti olan 1.320,00TL nin davacıdan alınarak Hazineye irat kaydına,
Dair; gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık yasal süre içerisinde, … Mahkemesi nezdinde İSTİNAF kanun yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı. 18/04/2023

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır