Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
21. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2021/78 Esas
KARAR NO:2022/710

DAVA:Alacak (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:03/02/2021
KARAR TARİHİ:26/10/2022

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Tapuda … İli … İlçesi … Mah. 11117 Ada 1 Parsel olarak kayıtlı taşınmaz ile ilgili olarak öncelikli olarak … Gıda Petrol Ürün. Nakl. Ve Otomotiv. San. Tic. Ltd. Şti. ile müvekkil şirketin selefi … Petrol A.Ş. arasında 16.01.2004 tarihli Protokol akdedilerek taşınmazın ilgili amblem ve marka altında akaryakıt istasyonu olarak işletilmesi hususunda 15 yıl süreli intifa hakkı tesisi ve 200.000 USD Bakım Onarım Bedeli ödenmesinin kararlaştırıldığını, akabinde … şirketinin ortağı … istasyonun bulunduğu taşınmazdaki hissesinin 1/2’sini …’e satmış ve bundan sonra taşınmazın maliklerinden olan … huzurdaki davadaki davalılardan birisi olan … şirketini kurduklarını, bu kurulan davalı şirket ile … Petrol A.Ş. arasında ise daha sonrasında 08.09.2004 tarihli Protokol akdedildiğini, ilgili 08.09.2004 tarihli Protokol kapsamında davalı şirket, … Petrol A.Ş. ile … şirketi arasında daha evvel akdedilen ve başta 16.01.2004 tarihli Protokol olmak üzere tüm sözleşmesel yükümlülükleri devralmış ve ayrıca kendisine 12 ay geri ödemesiz ve takip eden dönemde de 24 ay içerisinde faizsiz olarak geri ödenmek üzere kredi verildiğini, davalı şirket tarafından ayrıca aynı protokol kapsamında doğan ve doğacak borçlarının teminatı olarak 300.000.000.000TL bedelli teminat ipoteği vermesi de kabul ve taahhüt edildiğini, akabinde ise müvekkil şirketin selefleri … Petrol A.Ş. ile … Ltd. şirketinin kısmi bölünme yoluyla birleşmesi neticesinde müvekkili şirket kurulduğunu ve taraflar arasındaki sözleşmeler müvekkile şirkete devrolunarak ve tüm bu sözleşmesel ilişkiler davalı şirket ile müvekkili şirket arasında karşılıklı olarak devam ettirildiğini, müvekkili şirket tarafından davalı şirketler aleyhine açılan …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı alacak davasında her ne kadar müvekkili şirketin alacağı ve dolayısıyla da davalı şirketlerin müvekkili şirkete borçlu olduğu tespit edilmişse de, söz konusu davanın sözleşmelerin devamı sırasında açılmış olması nedeniyle usul yönünden erken açıldığı gerekçesi ile reddedildiğini, fakat ilgili dosyada davalı şirketlerin müvekkili şirkete borçlu olduğunun bilirkişi raporları ile tespit edildiğini, bu nedenlerle; davalarının kabulüne karar verilerek, taraflar arasındaki sözleşmelerin rekabet mevzuatı ve kararları çerçevesinde süresinden evvel sona ermesi nedeniyle, bakım, onarım tadilat ve tamirata katkıda bulunmak amacıyla ödenen ve sözleşmelerin hukuken ve fiilen imkansız hale gelen kısmı için kıstelyevm usulü ile hesap edilen tutar olmak üzere, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik toplam 147.576 TL’nin denkleştirici adalet prensibi uyarınca hesaplanacak ve tespit edilerek güncellenmiş bedeli ile tüm davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilerek, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı şirketlere yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu olayda dikey ilişkinin başlama tarihi 16.01.2004 olduğunu, sözleşmenin olağan bitiş süresi de 16.01.2019 olduğunu, davacının dikey ilişki kapsamında yapmış olduğu kazandırmaları Rekabet Kurulu gereği 18.09.2010 tarihinde son bulduğunu, davacının 18.09.2010 tarihini aşan kısmının işbu dava ile sebepsiz zenginleşme hükümleri çerçevesinde talep ettiğinin görüldüğünü, davacı tarafından sebepsiz zenginleşmenin öğrenildiği tarihin18.09.2010 tarih olduğunu, davacının taleplerinin zaman aşımına uğradığını, tarafları ve konusu aynı olan olaya ilişkin 11.03.2010 tarihinde …. Asliye Ticaret Mahkemesi … E. … K. Sayılı dosyası ile açmış olduğu davada davanın erken açılmış olması nedeniyle reddine karar verildiğini, davacının anılan kararı temyiz etmesi üzerine Yargıtay 19. Hukuk Dairesi’nin 22.01.2019 tarihinde yerel mahkeme kararınında davanın erken açıldığına ilişkin hükmün onanmasına karar verildiğini, anılan karara karşı karar düzeltme yoluna başvurulmadığını, 11.06.2019 tarihinde kesinleştiğini, davalı … Gıda Petrol Ürün Nak. Ve Otomotiv San. Tic. Ltd. Şti yönünden husumet itirazları bulunduğunu, açılmış olan işbu davanın her iki davalısının da yerleşim yeri … olduğunu, yetkili mahkemenin … Asliye Ticaret Mahkemeleri olduğundan yetkisizlik kararı verilerek dosyanın görevli mahkemeye gönderilmesini, bu nedenlerle; davacının haksız ve mesnetsiz davasının zamanaşımı nedeniyle davanın reddine, pasif husumet nedeniyle reddine, yetki itirazımızın kabulü ile dosyanın yetkili … ticaret mahkemelerine gönderilmesine, mahkemeniz aksi kanaatte olursa haksız ve hukuki mesnetten yoksun davanın esastan reddine karar verilerek, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı … Gıda Petrol Ür. Nak. Ve Oto San. Tic. Ltd. Şti.’ye usulüne uygun davetiye tebliğine rağmen cevap dilekçesi sunmamış ve duruşmalara katılmamıştır.
Tarafların sunduğu bilgi ve belgeler dosyamız arasına alınıp incelenmiştir.
Davalının yetki itirazı Sözleşmenin 9.14 ve 13. Maddeleri uyarınca ve zaman aşımı defi, alacağın muaccel olduğu tarihten itibaren 10 yıllık süre geçmediğinden mahkememizce yerinde görülmeyip red edilmiştir.
Mahkememizce verilen 20/09/2021 tarihli celse ara kararı gereğince, Mali Müşavir …, Finans Uzmanı … ve Nitelikli Hesap Uzmanı …’dan oluşan bilirkişi heyetinden rapor alınmıştır.
Mahkememizce görevlendirilen bilirkişi heyetinden alınan raporda; “Davaya konu mali yılın 2004 olması nedeniyle Vergi Usul Kanunu 253.Madde ve TTK gereğince 5 ve 10 yıllık süreleri aşmış olması nedeniyle davacı şirkete ait ticari defter incelemesi yapılmadığı, …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2011…… Esas sayılı dosyasına sunulan bilirkişi heyet raporunda; davacı şirket Ticari Defterlerinin; T.T.K. 66 ve V.U.K’nun 220. 226 maddeleri gereği süresinde açılış tasdikinin yapıldığı, T.T.K. 70/son ve 72. maddesi gereği defterlerin süresinde kapanış tasdikinin yapıldığı görüldüğünden; TTK 85. maddesi hükmü gereğince ticari defterlerin davacı lehine delil vasfı taşıdığı, yine aynı raporda; incelenen davacı şirket kayıtlarına göre davalı şirket tarafından davacı adına 23.01.2004 tarih ve … seri numaralı 313.646.832.000 Eski TL tutarlı faturanın düzenlendiğinin görüldüğü, anılan fatura bedeli davacı şirket tarafından 23.01.2004 tarihinde davalının … …/… Şubesi nezdindeki … nolu hesabına ödendiği yönünde görüş ve tespitlerinin bulunduğu, taraflar arasında imzalanan protokol ile istasyonun tesisi, bakım, onarım için verildiği tartışmasız olan 200.000 USD’nin, istasyonun tesisi, bakımı ve onarımı için, bir diğer ifadeyle istasyondan ayrılması mümkün olmayan sabit yatırım için verildiği, Yargıtay uygulaması dikkate alındığında, davacının istasyonun tesisi, bakım ve oranımı için verdiği bedelin iadesini isteyemeyeceği, bu ödemenin yatırımın süresi ile ilgili olmadığı, velev ki sözleşme daha kısa süre için akdedilmiş olsaydı bile söz konusu yatırımın kaçınılmaz olduğu, ancak Mahkemenin aksi kanaatte olması ve davalı tarafa yapılan kazandırmanın sözleşmenin ayakta kaldığı süre ve kararlaştırılan süre oranlanmak suretiyle hesaplama yapılması gerektiği kanaatinde olması durumunda, davacının talebi gözetilmek suretiyle Denkleştirici Adalet İlkesi uyarınca dava tarihi alım koşullarına uyarlanmış talep edilebilir tutarın 641.105,84TL olacağı,” yönünde kanaat bildirilmiştir.
Davalı Sap-Pet Şirketinin husumet itirazı, davacının talebi de nazara alındığında yerinde görülmemiştir.
Davacı taraf, ıslah dilekçesini sunarak talebini 641.105,84TL’ye yükseltmiş ve dosya mahkememiz heyetine tevdi edilmiştir.
Islah dilekçesi davalı tarafa tebliğ edilmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava, uzun süreceği inancıyla kurulan bayilik sözleşmesinin Rekabet Kurulunun sınırlayıcı kararı nedeniyle zorunlu olarak feshedilmesi nedeniyle, tesisi kurma, bakım ve onarım için davacının davalıya verdiği 200.000,00USD’nin, sözleşmenin kalan kısmına denk gelen miktarının denkleştirici adalet prensibi uyarınca davalıdan tahsili talebine ilişkindir.
Davacının, ilk sözleşmeyi yapan şirketten bölünme suretiyle kurulduğu ve eski sözleşmeyi ve bayilik ilişkisini devraldığı anlaşılmıştır.
Davacı ile … arasında, 16/01/2004 tarihinde yapılan bayilik sözleşmesi kapsamında davacının davalıya 200.000,00USD tesis kurulumu, bakımı ve onarımı için ödeme yaptığı, daha sonra istasyonun davalı … Şirketine devri konusunda yapılan görüşmeler üzerine davacı ile davalı … şirketi arasında 08/09/2004 tarihinde protokol yapıldığı, Rekabet Kurulu’nun 12/03/2009 tarihinde aldığı kara ile bayilik sözleşmelerini azami 5 yıl süre ile sınırlandırdığı, davacının bu nedenle zorunlu olarak sözleşmeyi sona erdirdiği anlaşılmıştır.
Davacı tarafça …. Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas dosyasında açtığı davanın, erken açıldığı gerekçesiyle usulden red edilip kesinleştiği anlaşılmıştır. Bu davada verilen karar nedeniyle zaman aşımının başlamadığı görülmüş ve davalının zaman aşımı defi bu nedenle kabul edilmemiştir.
Taraflar arasındaki sözleşmenin 15 yıllık olarak kararlaştırılmasına rağmen zorunlu olarak 18.09.2010 tarihinde sona erdirildiği anlaşılmıştır.
Davacının talep ettiği miktarın, tesis kurulumu için bir kez verilen ve harcanan bir para olduğu, Rekabet Kurulu’nun kararı nedeniyle kısıtlanan süre boyunca sözleşmenin icra edildiği, davalının bir kusurunun olmadığı, sözleşme süresi 5 yıl olarak kararlaştırılmış olması halinde bu giderin yapılacağının açık olduğu, davalı tarafça erken fesih olmadığından davacının bu nedenle bir zararının olmadığı, bu durumda davalının iadeyle yükümlü olduğu bir miktar bulunmadığı ve davanın reddi gerektiği vicdani kanat hasıl olmuş ve aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM :
1-Davacının davasının, ispatlanamadığından esastan reddine,
2-Alınması gereken red harcı 80,70TL olup, peşin alınan 2.520,23TL harçtan mahsubu ile artan 2.439,53TL ve ıslah harcı olarak yatırılan 8.430,00TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3-Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre hesap ve takdir edilen. 88.521,64 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak kendisini vekille temsil ettiren davalı … Şirketine verilmesine,
4-Zorunlu Arabuluculuk başvurusu nedeniyle harcanan 1.320,00 TL’nın davacıdan alınarak hazineye irat kaydına,
5-Yapılan yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
6-Dosyada artan gider avansının karar kesinleştiğinde yatırana iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf yasa yolu açık olmak üzere karar verildi, verilen karar usulen okundu anlatıldı.
26/10/2022

Başkan …
e-imzalıdır
Üye …
e-imzalıdır
Üye …
e-imzalıdır
Katip …
e-imzalıdır