Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
21. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/230 Esas
KARAR NO : 2022/612

DAVA : İSTİRDAT
DAVA TARİHİ : 13/04/2021
KARAR TARİHİ : 29/09/2022

Mahkememizde görülmekte olan Çek Bedeli İstirdadı davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili 13/04/2021 tarihli dava dilekçesi ile, müvekkili şirket yetkilisi …’ın evinde 05.07.2020 gecesi hırsızlık olayı yaşandığını, şirket yetkilisi ve eşinin iki aracı, ziynetleri ile şirket yetkilisinin cüzdanı ile cüzdanının içinde bulunan, müvekkili şirket lehine keşide edilmiş müşterilerinden almış olduğu on adet çek yaprağı da çalındığını, müvekkili şirketin yetkilisinin evinde meydana gelen hırsızlık olayı ile ilgili olarak 06.07.2020 günü …Polis Merkezi Amirliği’ne giderek şikayetçi olunduğunu, yaşanan hırsızlık nedeniyle…Cumhuriyet Başsavcılığının…Sor. Sayılı dosyası ile soruşturma devam ettiğini, çalınan çekler ile ilgili olarak müvekkili tarafından İstanbul Anadolu … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin …E. Sayılı dosyası ile çek iptali davası ikame edilmiş ve dava konusu edilen çekler için ödemeden men kararı verildiğini, ancak ödemeden men kararları ilgili bankalara gönderilirken işbu davaya mesnet olan; … Bankası Çiftlik/Samsun Şubesi, 02.09.2020 Tarih, 70.799,37-TL miktar, Keşidecisi…Teknolojileri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi olan ,…seri numaralı çeke ait ödemeden men kararı mahkeme kalemince sehven bankaya gönderilmediğini, bu nedenle ödemeden men kararı bankaca işlenemediğini, çekin vadesi geldiğinde ise dava dışı… A.Ş. tarafından çek bankaya ibraz edilerek tahsil edildiğini, faktoring şirketi olan davalının ağır kusurlu olduğunu tahsil edilen çek bedelinin müvekkiline iadesi gerektiğini, faktoring şirketlerinin işlemleri sıkı şartlara bağlanmış ve izlenmesi gereken prosedürler faktoring işlemlerinde uygulanacak usul ve esaslar hakkında yönetmelik ile düzenlendiğini, davalı faktoring şirketinden önceki iki cirantaya bakıldığında; … Ltd.Şti’nin kuruluş tarihinin 13.02.2020 olduğu, diğer bir deyişle dava konusu bedele ilişkin çekin çalınmasından sadece 5 ay önce kurulduğu, yeni bir şirket olan …’un davalı faktoring şirketince daha da dikkatli araştırılması gerektiğini, davalı faktornig, basiretli bir tacir gibi davranmamış, yasal yükümlülüklerini yerine getirmemiş, gerekli özen ve dikkati göstermemiştir. Bu itibarla tahsil edilen çek bedeli olan 70.799,37-TL’nin müvekkiline ödenmesi gerektiğini, çek bedelinin tahsil tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak müvekkile ödenmesine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı yana yüklenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili 18/05/2021 tarihli cevap dilekçesi ile, davacı tarafça bedelinin istirdadı talep edilen … Bankası, Çiftlik/Samsun şubesine ait 02.09.2020 keşide tarihli, 70.799,37 TL bedelli, …seri nolu çek müvekkili şirket tarafından 20.07.2020 tarihli faktoring sözleşmesi kapsamında müvekkilinin müşterisi olan … Ltd. Şti’den alacağı tevsik eden fatura ve alacak bildirim formu, ödeme araçları tevdi bordrosu, ön ödeme talimatı karşılığında temlik alındığını, ön ödeme talimatı gereği ilgili tutar müvekkili şirket müşterisinin hesabına ödendiğini, müvekkili şirketin dava konusu çekleri bir hukuki ilişki kapsamında teslim aldığı dikkate alındığında kötü niyetli olamayacağını beyanla; davanın öncelikle usulden reddine karar verilmesini, vekalet ücreti ve tüm yargılama giderlerinin davacı yana yükletilmesini talep ve etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE:
Dava, hırsızlandığı bildirilen çek nedeni ile yapılan ödemenin istirdadı istemine ilişkindir.
Taraf delillerinin toplanmasına geçilmiş; davacı tarafça bedeli ödenen ve bunun istirdadı talep edilen çek sureti, muhatap banka müdürüne ödeme yasağı kararının gönderildiğin gösterir … yazışması, ekran fotoğrafı dosyamıza sunulmuştur.
İstanbul Anadolu… ATM’nin… E. Sayılı dosyasının bir sureti dosyamız arasına alınmış, incelenmesinde davacı tarafça hırsızlandığı bildirilen bir kısım çek hakkında iptal davası açıldığı, bir kısım çek hakkında zayi nedeniyle iptal kararı verildiği, mahkememiz yargılamasına konu çek ile ilgili olarak ise davacı tarafça istirdat davası açılmayacağı beyan edildiğinden davanın reddine karar verildiği görülmüştür.
… CBS’ye davacının şikayeti hakkında başlatılan soruşturma dosyası olan …soruşturma sayılı dosyasının bir suretinin gönderilmesi için müzekkere yazılmış, gelen dosya suretinin incelenmesinde davacının şikayeti hakkında soruşturmanın başlatıldığı, şüphelinin hali hazırda bulunamadığı, bu nedenle de daimi arama kararı verildiği anlaşılmıştır.
Davalı ile dava dışı…A.Ş arasında akdedilen ve husumetin davalıya ait olduğunu belirtir ve kabul eder 14.01.2021 tarihli protokol dosyamıza sunulmuştur.
Davalı tarafça çek üzerinde ciranta olarak yer alan … Ltd. Şti., arasında akdedilen faktoring sözleşmesi, çek tevdii bordrosu, fatura, çek sureti, faktoring sözleşmesi kapsamında yapılan ödemeye dair dekont, faktoring tarafından müşterisinin iş yerine gidildiği ve burada araştırma yapıldığını gösterir fotoğraflar, vergi kayıtları, delil dilekçesi ekinde dosya kapsamına sunulmuştur.
Dava konusu çek suretinin incelenmesinde keşidecisinin … Ltd. Şti., lehtarının …Ltd. Şti., olan 70.799,37 TL bedelli, keşide yeri Samsun, keşide tarihi 02.09.2020 olduğu, ciro silsilesinin incelenmesinde ilk ciranta olarak lehtarın adının bulunduğu, takip eden cirantalarının ise sırasıyla … Ltd. Şti.,…, …A.Ş., …Ltd. Şti., … A.Ş ve son olarak…A.Ş olduğu görülmüştür.
Dava konusu çekin kim tarafından ibraz edildiğine ilişkin olarak… A.Ş’ye müzekkere yazılmış, bankanın 04.03.2022 tarihli cevabında İş Bankasına ait çekin…A.Ş tarafından ibraz edildiği, çekin ödendiği, hesap sahibine ait bilgilerin banka tarafından tespit edilemediği belirtilmiş ve yapılan ödemeye dair dekontun bir sureti gönderilmiştir.
Davalı tarafın delil listesinde geçen GSM kayıtları için müzekkere yazılmış, …A.Ş’nin 30.09.2021 tarihli müzekkere cevabı, …A.Ş’nin 19.05.2022 tarihli müzekkere cevabı dosyamız arasına alınmıştır.
Taraf tanıklarından … ve…’ın mahkememiz huzurunda beyanları alınmış, tanık… için … ATM’ne talimat yazılmış, ikmal edilen talimat duruşma tutanağı ve dosyası dosyamız arasına alınmıştır.
Taraf delillerinin toplanmasından sonra, davalının dava konusu çeki edinmede…mevzuatına uyup uymadığı, istihbarat araştırma yükümlülüğünü yerine getirip getirmediği hususunda bilirkişi raporu alınmasına karar verilmiş, Mali Muhasebe – Ekonomist – Finans Uzmanı – Faktoring Uzmanı – Emekli Banka Müdürü bilirkişiden alınan 14.08.2022 tarihli raporda; “Tarafların iddia ve savunması, İstanbul Arabuluculuk Başvuru tutanağı, tanık beyanları, C.Savcılık Dosyası, İstanbul And. … ATM …E Sayılı dava dosyası, faktoring işlemlerine ilişkin davalı tarafından sunulan deliller, davacı tarafından sunulan deliller ve tüm dosya kapsamı üzerinde yapılan inceleme, tespit ve değerlendirmeler sonucunda: İşbu raporun 3. Mali ve Faktoring İşlemleri Yönünden Değerlendirme başlığı altındaki değerlendirmeler çerçevesinde davalı … A.Ş’nin dava konusu çek ile ilgili olarak faktoring işlemlerinde gerekli özenin gösterilmediği ve yönetmeliğin ilgili hükümlerine göre eksik inceleme, araştırma ile faktoring işlemi yapıldığı kanaatine varıldığı, işbu inceleme, tespit açıklama ve değerlendirmeler sonucunda dava konusu çekte son hamil konumunda bulunan davalı …A.Ş’nin çekin faktöring işleminde ağır kusurlu olduğu ve davacı … İletişim Yazılım Görüntü ve Güvenlik Sistemleri San ve Tic Ltd Şti’nin zararına yönelik iş ve eylemlerde bulunduğu kanaatine varılması halinde, davacının söz konusu çekten dolayı, çekin tahsil edildiği 03.09.2020 tarihinden itibaren 70.799.37 TL’nin işleyecek faizi ile birlikte davalıdan istirdatının talep edilebileceği” şeklinde görüş bildirmiştir.
Bilirkişi raporu taraflara tebliğ edilmiş, taraflarca rapora karşı ayrı ayrı beyanda bulunulmuştur.
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; dava dışı … Ltd. Şti., tarafından dava konusu çekin davacıya keşide edildiği ve bu çekin davacı uhdesine geçtiği hususunda ihtilaf bulunmamaktadır.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık dava konusu çekin davacı yedinde iken rızası hilafına elinden çıkıp çıkmadığı, bu çekin davacı tarafça kötü niyetli, ağır kusurlu, yahut bile bile davacı zararına hareket edilerek eline geçirilip geçirilmediği ve bu noktada işlem yapılıp yapılmadığı hususlarındadır.
Davacı taraf çekin çalındığı, imzanın taklit edildiği ve bu yolla cirolandığı, çalındığına ilişkin olarak savcılığa suç duyurusunda bulunulmasının akabinde numarası yukarıda belirtilen İstanbul Anadolu … ATM nezdinde açtığı çek iptali dosyasında ödeme yasağı kararını sehven muhatap bankaya gönderilmediği, davalı tarafın bundan istifade ile kötü niyetli ve ağır kusurlu olarak gerekli araştırmaları yapmaksızın dava konusu çeki edindiği ve işleme koyarak bedelini tahsil ettiği, bu bedelin kendisine ödenmesi gerektiği iddialarını ileri sürmüştür.
Dava dosyasının incelenmesinde, davacının iddiasında belirttiği gibi Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından verilen ödeme yasağı kararının muhatap bankaya gönderilmediği, dolayısı ile çekin ibrazı anında buna ilişkin şerhin düşülmediği, ayrıca davacı tarafça yapılan suç duyurusundan da davalının haberi olmadığı sabittir. Davacı tarafça bunun aksini ortaya koyar bir delil dosyaya sunulmamıştır. Davalı tüm bu süreçten haberdar olmamıştır.
Davacının dava dışı faktoring ilişkisine girilen dava dışı …Ltd. Şti.,’nin 5 aylık şirket olduğu, yahut raporda geçen fatura tarihi ile faktoring tarihinin aynı olması veya davacının istihbarat araştırmasının yaptığı GSM numarasını dava dışı şirket yetkilisine ait olmadığı yolundaki iddia ve beyanları davacının ağır kusurunu yahut kötü niyetli olduğunu ispata yeter değildir. GSM numarasının şirket yetkilisine ait olması gibi bir zorunluluk bulunmadığı gibi çoğu zaman bu numaralar şirket yahut bir personel adına kayıtlı bulunmaktadır.
Davacı usulüne uygun faktoring sözleşmesi, çek tevdi bordrosu, fatura ve ekleri ile birlikte kıymetli evrakı devir almıştır. Bu hususta bilirkişi raporunda da aksine bir değerlendirme bulunmamaktadır. Davalı kendilerine kullanımı bırakılmış sistem üzerinden gerekli araştırmaları yaptığı gibi faktoring ilişkisi içerisine girdiği şirketin iş yerinde istihbarat araştırması yaptığına ilişkin kayıtlar ile iddiasını doğrulayan GSM firması kayıtları ve sistem sorgu sonuçları ile fotoğrafları dosyaya sunmuştur. Yapılan sistem sorgusunda keşideciye ilişkin de araştırma yapıldığı da görülmektedir.
Tüm bunlar ile birlikte davacı çek bedelini ödeyen taraf da değildir. Çek bedelinin istirdadı İİK 72 maddesi uyarınca ancak ödemede bulunan kişiye aittir. Dosya kapsamı ile sabit olduğu üzere ödemeyi yapan dava dışı keşideci … Ltd. Şti.’dir.
Davacı tarafça çek bedeli ödenmediği gibi davalının ağır kusuru yahut bile bile kendisinin zararına hareket edildiği ispatlanamamıştır. Oysaki davada ispatlanması gereken davalının ağır kusuru yahut bile bile kendisinin zararına hareket edildiği noktalarıdır.
Yargıtay 19. Hukuk Dairesi 2018/3459 Esas, 2019/2759 Karar sayılı ilamı ile aynı minvalde “… somut uyuşmazlıkta davalı faktoring şirketinin, diğer davalının temlik talebi üzerine davacı asili aradığı, fatura ve çek hakkında teyit bilgisi aldığı, davacının çekin gerçek borç ilişkisini yansıttığını beyan ettiği, bunun üzerine çeki, faturada mündemiç alacak yerine temellük edildiği, davalı faktoring şirketinin nizalı çeki kötü niyetli olarak temellük ettiği ispat edilemediğinden davanın bu şirket bakımından reddine,…” gerekçeleri ile oluşturulan kararın onanmasına karar vermiştir. Dairenin 14/10/2019 tarih 2018/2405 Esas, 2019/4760 Karar sayılı ilamı da bu doğrultudadır.
Açıklanan nedenlerle bilirkişi raporundaki davalının faktoring işlemlerinde gerekli özeni göstermediği, eksik inceleme araştırma yaptığı yolundaki görüşe itibar edilmemiş, bilirkişi raporunun hilafına davacının ispatlanamayan davasının reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm tesis etmek gerekmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davacının ispatlanamayan davasının reddine,
2-Davalının kötü niyet tazmniatı talebinin reddine,
3-Alınması gerekli 80,70-TL harcın, başlangıçta alınan 59,30-TL’den mahsubu ile eksik yatırılan 21,40-TL harcın davacıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
4-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
5-A.A.Ü.T gereğince hesaplanan 11.327,90 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-Dosyada artan gider avansının karar kesinleştiğinde yatırana iadesine,
7-Arabuluculuk ücreti olan 1.320,00 TL nin davacıdan alınarak Hazineye irat kaydına,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf yasa yolu açık olmak üzere karar verildi, verilen karar usulen okundu anlatıldı.29/09/2022

Katip
¸e-imzalıdır

Hakim
¸e-imzalıdır