Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
21. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/496 Esas
KARAR NO : 2023/134
DAVA : 3. Şahıs Tarafından Açılan Menfi Tespit
DAVA TARİHİ : 01/10/2020
KARAR TARİHİ : 28/02/2023

Mahkememizde görülmekte olan 3. Şahıs Tarafından Açılan Menfi Tespit davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin 01/10/2020 tarihli dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin 50.000,00 TL bedelli çeki … Mühendislik … … a keşide ettiğini, anılan çekin üzerinde ödeme yasağı olduğun için bankanın parayı ödememesi üzerine, müvekkiline icra takibi başlatılmış ve ihtiyati haciz kararı alındığını, müvekkilinin işyeri adresine ihtiyati haciz uygulamak için gidildiğini bu sebeple ihtiyati haciz miktarını dosyaya ödediğini ancak daha icra takibinin kesinleşmediğini, çek ödeme yasağının … A.Ş. Adlı firmanın davacı olduğu dosyadan çeki kaybettiğini iddia ederek ödeme yasağı konulduğunu, müvekkilinin çek bedelini ödeyebilecek durumda olduğunu ancak ödeme yasağı sebebi ile ödenemediğini, ancak takip başlatıldığı için alacak kalemleri eklendiğinden eklenen miktarı müvekkilinin ödeme yükümlülüğünün olmadığını, çek bedelini icra dairesine ihtiyati haciz miktarı olarak ödediğini, müvekkilinin borçlu olmadığı icra dosyasından yapılabilecek icrai işlemleri durdurmak amacı ile ve ödenen çek bedeli dışında kalan alacak kalemlerinin alacaklıya ödenmesinin engellenmesi için tedbir konulmasını, %20 den aşağı olmamak üzere tazminata hükmedilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı yanın dava dilekçesine karşı cevap dilekçesi sunmadığı görülmüştür.
DELİLLER:
– Bankacı … bilirkişisi tarafından hazırlanan 09/12/2021 tarihli bilirkişi kök raporu ile 09/12/2022 tarihli ek raporu.
-….İcra Müdürlüğü’nün 2020/… Esas sayılı takip dosyasının UYAP çıktısı,
-…. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2020/… Esas sayılı dosyasının UYAP çıktısı,
-…. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2020/… D.İş sayılı dosyasının UYAP çıktısı,
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava menfi tespit davasıdır. Uyuşmazlık davacının …. İcra Müdürlüğü’nün 2020/… Esas sayılı dosyasında vekalet ücreti ve yargılama giderleri yönünden borçlu olup olmadığı davacının çekin ibraz tarihinde hesabında çek bedelini ödemeye yeter meblağ bulunup bulunmadığı hususlarına ilişkindir.
Dilekçeler aşaması tamamlanmakla mahkememizin ön inceleme duruşmasında dava şartları ve ilk itirazlar incelenmiştir. Dava şartlarına ilişkin eksik ve incelenmesi gereken ilk itiraz bulunmadığı anlaşıldıktan sonra tarafların sulh olma imkanı bulunmadığından uyuşmazlık noktaları belirlenip tahkikat aşamasına geçilmiş, icra dosyası ve dosya kapsamındaki tüm deliller toplanıp bilirkişi raporu alınmak suretiyle sonuca gidilmiştir.
Mahkememizce resen görevlendirilen Bankacı … bilirkişisi tarafından hazırlanan 09/12/2021 tarihli bilirkişi kök raporu ” Davaya ve taraflar arasındaki uyuşmazlığa konu olan … seri numaralı-50.000,00-TL tutarlı- 17.09.2020 vadeli çek için T.C. … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 21.02.2020 tarih-2020/… sayılı kararına istinaden ödemeden men kararı bulunması/çek durum kodunun yasaklı olması sebebiyle ödenmediği, çek üzerinde ödeme yasağı bulunmasaydı; davacı şirketin çek hesabının müsait olması sebebiyle Takas Raporu Banka sistemi tarafından otomatik çalıştığı anda 50.000,00-TL tutarlı çekin ödeneceğini, Davacı şirketin 17.09.2020 tarihinde takas aracılığıyla ödenen 2 adet toplam 331.487,25-TL tutarındaki diğer çeklerinin davacının ödeme gücünü, mali durumunu ve iyi niyetini yansıttığı, davaya ve uyuşmazlığa konu çek üzerinde ödeme yasağı bulunmasaydı söz konusu çekin ödenmiş olacağının açık ve net bir şekilde anlaşıldığı, çekin faktoring ilişkisine konu edilmek suretiyle dava dışı … A.Ş. nezdinde iken kaybolduğu, anılan faktoring şirketinin talebi ve başvurusu neticesinde çek üzerine ödeme yasağı koyulduğu, dolayısıyla gerek çekin kaybolması, gerekse üzerine ödeme yasağı konulması işleminin davacı şirketin iradesi dışında gerçekleşmiş olduğu, çekin vade tarihinde ödenmemesinin çek hesabının müsait olmamasından kaynaklanmadığı, bu sebeple davacı yanın kusuru ve zarar sorumluluğu bulunmadığını, Davalı tarafça 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 783/3.Maddesinde yer alan ‘’Muhatap nezdinde karşılığı kısmen veya tamamen bulunmayan bir çek düzenleyen kişi, çekin karşılıksız kalan bedelinin yüzde onunu ödemekle yükümlü olduktan başka, hamilin bu yüzden uğradığı zararı da tazmin eder.’’ hükümlerine dayanılarak T.C. ….İcra Müdürlüğü’nün 23.09.2020 Tarihli, 2020/… Esas sayılı icra dosyası kapsamında talep edilen ve çek bedelini aşan kısmı oluşturan %10 oranında çek tazminatı, %0,3 oranında komisyon, faiz, diğer feri ve tüm taleplerin uygun olup olmadığına ilişkin hukuki tavsifin Sayın Mahkemenize ait olduğu yönünde” mütala etmiştir.
Mahkememizce resen görevlendirilen Bankacı… bilirkişisi tarafından hazırlanan 09/12/2022 tarihli bilirkişi ek raporunda özetle; “Kök Raporda belirtildiği üzere; Alacaklı … Ticaret Ltd. Şti. tarafından, borçlular … Enerji A.Ş., … …, … San. Tic. Ltd. Şti., … . Ltd. Şti. ve … aleyhine T.C. ….İcra Müdürlüğü’nün 23.09.2020 Tarihli, 2020/… Esas sayılı icra dosyası kapsamında; 50.000,00-TL Asıl Alacak, 82,19-TL (Asıl Alacak’ın Değişen Oranlarda İşlemiş Avans Faizi) , 5.000,00-TL %10 Çek tazminatı, 150,00-TL %0,3 Komisyon 55.232,19-TL Toplam Alacağın İcra Masrafları, Vekalet Ücreti ve 50.000,00-TL Asıl Alacaka İşleyecek Değişen Oranlarda Avans (%10) faizi ile (hesapta hata ve fazlaya ilişkin hakları saklı tutarak ve tahsilde tekerrür olmamak kaydıyla) tahsilinin talep edildiğini, Dosyada mübrez belgelere ilaveten dava dışı T.C. … Bankası A.Ş. … Şube’nin kayıtları üzerinde T.C. … Bankası A.Ş. Beykoz Şubesi aracılığıyla 09.12.2021 tarihinde yapılan inceleme neticesinde ise; ‘’Davaya ve taraflar arasındaki uyuşmazlığa konu olan … seri numaralı-50.000,00-TL tutarlı- 17.09.2020 vadeli çek için T.C. ….Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 21.02.2020 tarih-2020/… sayılı kararına istinaden ödemeden men kararı bulunması/çek durum kodunun yasaklı olması sebebiyle ödenmediğini, çek üzerinde ödeme yasağı bulunmasaydı; davacı şirketin çek hesabının müsait olması sebebiyle Takas Raporu Banka sistemi tarafından otomatik çalıştığı anda 50.000,00-TL tutarlı çekin ödeneceğini, Davacı şirketin 17.09.2020 tarihinde takas aracılığıyla ödenen 2 adet toplam 331.487,25-TL tutarındaki diğer çeklerinin davacının ödeme gücünü, mali durumunu ve iyi niyetini yansıttığını, davaya ve uyuşmazlığa konu çek üzerinde ödeme yasağı bulunmasaydı söz konusu çekin ödenmiş olacağının açık ve net bir şekilde anlaşıldığı, çekin faktoring ilişkisine konu edilmek suretiyle dava dışı … A.Ş. nezdinde iken kaybolduğu, anılan faktoring şirketinin talebi ve başvurusu neticesinde çek üzerine ödeme yasağı koyulduğu, dolayısıyla gerek çekin kaybolması, gerekse üzerine ödeme yasağı konulması işleminin davacı şirketin iradesi dışında gerçekleşmiş olduğu, çekin vade tarihinde ödenmemesinin çek hesabının müsait olmamasından kaynaklanmadığı, bu sebeple davacı yanın kusuru ve zarar sorumluluğu bulunmadığını, Davalı tarafça 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 783/3.Maddesinde yer alan ‘’Muhatap nezdinde karşılığı kısmen veya tamamen bulunmayan bir çek düzenleyen kişi, çekin karşılıksız kalan bedelinin yüzde onunu ödemekle yükümlü olduktan başka, hamilin bu yüzden uğradığı zararı da tazmin eder.’’ hükümlerine dayanılarak T.C. ….İcra Müdürlüğü’nün 23.09.2020 Tarihli, 2020/… Esas sayılı icra dosyası kapsamında talep edilen ve çek bedelini aşan kısmı oluşturan %10 oranında çek tazminatı, %0,3 oranında komisyon, faiz, diğer feri ve tüm taleplerin uygun olup olmadığına ilişkin hukuki tavsifin Sayın Mahkemenize ait olduğu’’ sonuç ve kanaatine Davacı vekili tarafından sunulan 29.04.2022 tarihli beyan dilekçesi ile; ‘’Her ne kadar talep dilekçesinde çek bedeli 50.417,60-TL olarak belirtilmişse de sehven yazılmış olup çek bedeli dava dilekçemizde belirttiğimiz üzere 50.000,00-TL’dir. Sayın Mahkemenizden …. İcra Müdürlüğünün 2020/… E sayılı dosyasında ihtiyati haciz konusu edilerek ödenen 50.000,00TL çek bedeli dışında kalan; icra dairesine 14.10.2020 tarihinde ödenen ve icra dairesinde muhafaza edilen 16.000,00-TL, icra dairesine 15.10.2020 tarihinde ödenen ve icra dairesinde muhafaza edilen 2.480,00-TL, icra dairesine 26.10.2020 tarihinde ödenen ve reddiyatı davalıya yapılan 954,06-TL olmak üzere toplam 19.434,06-TL yönünden müvekkilimizin borçlu olmadığının tespitini talep ederiz.’’ şeklinde beyanda bulunulduğunu, yapılan ek inceleme ve tespitler neticesinde; Davacı …Ş. tarafından T.C. ….İcra Müdürlüğü’nün 2020/… Esas sayılı icra dosyasına; 28.09.2020 tarihinde THS2020 seri- … sıra no.lu makbuz ile uyuşmazlığa konu … seri numaralı-50.000,00-TL tutarlı- 17.09.2020 vadeli çek karşılığı ve haciz masrafları için 50.417,60-TL tutarında ödeme yapıldığını, 14.10.2020 tarihinde … seri – … sıra no.lu makbuz ile 16.000,00-TL tutarında ödeme yapıldığını,15.10.2020 tarihinde … seri-… sıra no.lu makbuz ile 2.480,00-TL tutarında ödeme yapıldığını, 26.10.2020 tarihinde … sıra no.lu makbuz ile 954,06-TL tutarında ödeme yapıldığı tespit edilmekte olduğunu, Davacı şirket tarafından T.C. ….İcra Müdürlüğü’nün 2020/… Esas sayılı icra dosyasına taraflar arasındaki uyuşmazlığa ve davaya konu olan 29790 seri numaralı-50.000,00-TL tutarlı-17.09.2020 vadeli çek karşılığı ve haciz masrafları için ödenen 50.417,60-TLharicinde, değişen tarihlerde toplam 19.434,06-TL tutarında ödeme yapıldığını, Sayın Mahkemenizin takdirleri içinde bulunmakla birlikte, T.C. ….İcra Müdürlüğü’nün 2020/… Esas sayılı icra dosyası kapsamında davacı şirketin uyuşmazlığa ve davaya konu çekten kaynaklı borcunun bulunmaması sebebiyle, icra dosyasından iadesi talep edilebilecek tutarın toplam 19.434,06-TL olduğu yönünde” Sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Tüm dosya kapsamı bir arada değerlendirildiğinde; davacı yanın keşidecisi olduğu … Bankası AŞ …Şubesine ait 17/09/2020 tarihli, 50.000,00 TL bedelli, … seri numaralı çek, ibraz süresinde muhatap bankaya davalı yanca ibraz edilmiş, ancak çek üzerinde dava dışı üçüncü kişilerin talepleri üzerine …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2020/116 Esas sayılı dosyasında verilen ödeme yasağı kararı bulunduğu anlaşılmış, muhatap banka tarafından ödeme yasağı bulunması sebebiyle davalı yana ödeme yapılmamış, bunun üzerine davalı işbu çeki … İcra Müdürlüğü’nün 2020/… Esas sayılı takip dosyasında takibe koymuştur.
Davacı yan takibe konu çekin keşidecisi olup ibraz tarihi itibariyle hesapta yeterli bakiyenin bulunup bulunmasığı hususunda muhatap banka ile yazışmalar yapılmış, hesap dökümleri istenmiş ve dosya alanında uzman bankacı bilirkişiye tevdi edilmiş, bilirkişi tarafından hazırlanan raporda; “…….Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 21.02.2020 tarih-2020/… sayılı kararına istinaden ödemeden men kararı bulunması/çek durum kodunun yasaklı olması sebebiyle ödenmediğini, çek üzerinde ödeme yasağı bulunmasaydı; davacı şirketin çek hesabının müsait olması sebebiyle Takas Raporu Banka sistemi tarafından otomatik çalıştığı anda 50.000,00-TL tutarlı çekin ödeneceğini, Davacı şirketin 17.09.2020 tarihinde takas aracılığıyla ödenen 2 adet toplam 331.487,25-TL tutarındaki diğer çeklerinin davacının ödeme gücünü, mali durumunu ve iyi niyetini yansıttığını, davaya ve uyuşmazlığa konu çek üzerinde ödeme yasağı bulunmasaydı söz konusu çekin ödenmiş olacağının açık ve net bir şekilde anlaşıldığı, çekin faktoring ilişkisine konu edilmek suretiyle dava dışı … A.Ş. nezdinde iken kaybolduğu, anılan faktoring şirketinin talebi ve başvurusu neticesinde çek üzerine ödeme yasağı koyulduğu, dolayısıyla gerek çekin kaybolması, gerekse üzerine ödeme yasağı konulması işleminin davacı şirketin iradesi dışında gerçekleşmiş olduğu, çekin vade tarihinde ödenmemesinin çek hesabının müsait olmamasından kaynaklanmadığı, bu sebeple davacı yanın kusuru ve zarar sorumluluğu bulunmadığını, Davalı tarafça 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 783/3.Maddesinde yer alan ‘’Muhatap nezdinde karşılığı kısmen veya tamamen bulunmayan bir çek düzenleyen kişi, çekin karşılıksız kalan bedelinin yüzde onunu ödemekle yükümlü olduktan başka, hamilin bu yüzden uğradığı zararı da tazmin eder.’’ hükümlerine dayanılarak T.C. ….İcra Müdürlüğü’nün 23.09.2020 Tarihli, 2020/… Esas sayılı icra dosyası kapsamında talep edilen ve çek bedelini aşan kısmı oluşturan %10 oranında çek tazminatı, %0,3 oranında komisyon, faiz, diğer feri ve tüm taleplerin uygun olup olmadığına ilişkin hukuki tavsifin Sayın Mahkemenize ait olduğu’’ kanaatini bildirdiği, hazırlanan raporun yargısal denetime açık ve yerleşik yargı içtihatları ile benimsenmiş bilimsel metodlara uygun olarak hazırlandığı değerlendirilerek hükme esas alınmasına karar verilmiş; menfi tespit talebine konu icra takibinin dayanağı olan çekin ibraz süresinde bankaya ibraz edildiği, muhatap bankanın çek üzerinde bulunan ödeme yasağı sebebiyle ödeme yapmadığı, davacının çek hesabının ibraz anında müsait olduğu, Takas Banka Raporu otomatik olarak çalışsaydı ibraz edene ödemenin yapılabileceği, ancak ödeme yasağı sebebiyle ödemenin yapılamadığı, ödeme yasağının konulmasında davacının kusurunun bulunmadığı, bu nedenle de davacı keşidecinin çek tutarı yönünden sorumluluğu devam etmekte ise de çekin ödenmemes sebebiyle talep edilen ve çek bedelini aşan çek tazminatı, komisyon, faiz ve ferileri kapsayan 19.434,06 TL yönünden Davacının …. İcra Dairesinin 2020/… Esas sayılı dosyasında yürütülmekte olan takipte borçlu bulunmadığının tespitine karar verilmiş; davacı yanın kötü niyet tazminatı talepleri bakımından; davalı yan her ne kadar davacı adına çek miktarını aşar şekilde alacaklı bulunmadığı miktar üzerinden takibe girişmiş ise de takibin çek keşidecisi de dahil olmak üzere çekte imzası bulunan tüm borçlulara yöneltildiği, davacının davalının takipte kötü niyetli olduğunu ispat edemediği değerlendirilerek davacı yanın kötü niyet tazminat taleplerinin reddine karar verilmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
KARAR: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın KABULÜ ile; Davacının …. İcra Dairesinin 2020/… Esas sayılı dosyasında yürütülmekte olan takipte çek bedelini aşan çek tazminatı, komisyon, faiz ve ferileri kapsayan 19.434,06 TL yönünden davalı yana borçlu bulunmadığının tespitine,
2-Davacı yanın kötü niyet tazminat taleplerinin reddine,
3-Yeterli harç alındığından yeniden harç alınmasına yer olmadığına,
4-Davacı tarafça yapılan 54,40TL başvuru harcı, 54,40TL peşin harç, 1.400,00 TL tamamlama harcı, 750,00+750,00TL=1.500,00 TL bilirkişi ücreti, tebligat ve posta masrafından oluşan 123,10TL olmak üzere toplam 3.131,80TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı yargılamada kendilerini vekil ile temsil ettirdiğinden AAÜT’ne göre tespit olunan 9.200,00TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
6-Kullanılmayan gider ve delil avansının hükmün kesinleşmesi halinde ödeyen tarafa iadesine,
7-Yatırılan teminatın HMK 392/2 maddesi uyarınca kararın kesinleşmesinden itibaren bir ay içinde tazminat davası açıldığının bildirilmemesi ve talep halinde davacıya iadesine,
Dair;Gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık yasal süre içerisinde, … Mahkemesi nezdinde İSTİNAF kanun yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı.28/02/2023

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır