Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
21. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/284 Esas
KARAR NO : 2022/113
DAVA : İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 01/07/2020
KARAR TARİHİ : 15/02/2022

Mahkememizde görülmekte olan İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
A. Tarafların Talepleri
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirket tarafından karşılıklı ticaret yapılan … Sanayi Traktör Yedek Parça İmalatı-… …’a, keşidecisi … … San. ve Tic. olan, … Bankası … Şubesi … numaralı, 20.02.2019 tarihli 4.210 TL’lik çekin ciro edilerek teslim edildiğini, nitekim 26.11.2018 tarihinde … Yedek Parça İmalatı-… …’ın işyerinde hırsızlık vakası meydana geldiğini ve müvekkili şirket tarafından kendisine teslim edilen çek ile birlikte piyasadaki diğer firmaların da keşide ettiği veya ciro ettiği çeklerin de kasasından çalındığının müvekkili şirkete bildirildiğini, … … tarafından gereken suç duyurularının yapıldığını ve bu olayla ilgili ceza davasının görüldüğü hususunun da müvekkiline bildirildiğini, çeklerin çalınması üzerine ayrıca … … tarafından … Asliye Ticaret Mahkemesi nezdinde 2018/… e. sayılı dosyası ile kiymetli evrak iptaline ilişkin dava açıldığını ve anılan mahkeme nezdinde … Bankası … Şubesinin … numaralı 20.02.2019 tarihli 4.210 TL’lik çek üzerine 04.12.2018 tarihli tensip kararı gereğince ödeme yasağı konulduğunu ve bu kararın mahkeme tarafından … Bankası … Şubesine bildirildiğini, söz konusu kıymetli evrakıniptaline ilişkin davanın devam ettiğini, nitekim … Bankası … Şubesinin 4.210 TL’lik çeki hakkında ödeme yasağı olmasına rağmen ve çalınan çekin kendisinde olunduğu dahi bilinmeyen … Faktoring tarafından anılan çek bedeli için … Asliye ticaret Mahkemesinin ihtiyati haciz talebinde bulunulduğunu, 2019/… d. iş ve 2019/… k.sayılı dosyası ile ihtiyati haciz kararının verildiğini, … Faktoring tarafından alınan bu ihtiyati haciz kararına istinaden … İcra Müdürlüğünün 2019/ … e. sayılı dosyası ile müvekkili şirket ile çekin diğer cirantalarının birçok bankası hesabına haciz konulmaya başlandığını, anılan ihtiyati haciz kararına ilişkin haciz konulduğu bilgisinin 29.03.2019 tarihinden itibaren bankalarca müvekkili şirkete bildirilmeye başlanılmasıyla öğrenildiğini, müvekkili şirket ile çekin diğer cirantalarının birçok bankası hesabına aşkın hacizler yapılmasının akabinde müvekkili şirkete ödeme emri gönderildiğini, nitekim ödeme emrinin gönderilmesi ile birlikte, 1959 yılından bu yana ticaret yapan müvekkili şirketin anılan hacizler ve icra takibi nedeniyle daha fazla mağdur olmaması ve cebri icra tehdidi altında bulunması nedeniyle icra takip bedelinin tüm harç ve masraflarıyla birlikte 18.04.2019 tarihinde ihtirazi kayıtla ödendiğini, ayrıca … İcra Müdürlüğü tarafından müvekkili şirketin birden çok hesabına konulan hacizlerin anılan çek bedelini aşar şekilde olduğundan, …İcra Mahkemesinde 2019/… e. sayılı dosyası ile şikayet davası açıldığını, ancak müvekkili şirketin cebri icra tehdidi altında ödeme yapması nedeniyle dosyanın işlemden kaldırıldığını, bu nedenlerle, fazlaya ilişkin her türlü dava ve talep hakkı saklı kalmak kaydıyla, müvekkili şirketin cebri icra tehdidi altında ödemek zorunda kaldığı bedelin (6.275,45 TL), ödeme tarihinden itibaren işleyecek faiziyle birlikte istirdadına, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı şirkete yükletilmesine karar verilmesini, talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili şirket ile dava dışı … Sanayi ve Ticaret Ltd. Şirketi arasında 11.10.2018 tarihli Faktoring Sözleşmesi imzalandığını, faktoring müşterisinin, bu sözleşme uyarınca 26.11.2018 tarihli alacak bildirim formuna konu etmiş olduğu ve yine … İnşaat tarafından … San. Tic. Ltd. Şirketi adına düzenlenmiş olan fatura ve taahhütname uyarınca dava konusu çeki müvekkili şirkete ciro etmek suretiyle devir ettiğini, dava konusu çekin müvekkili şirket tarafından usul ve yasaya uygun olarak yapılmış bulunan faktoring işlemi neticesinde teslim alındığını, faktoring işlemi sonucunda da müvekkili tarafından, … İnşaat’a finansman sağlandığını ve söz konusu tutarın … İnşaatın hesabına muvekkili şirket tarafından ödendiğini, bu anlamda mezkur faktoring işleminin usul ve yasaya uygun olarak gerçekleştiğinin açıkça görüldüğünü, zira müvekkili şirket ile faktoring müşterisi şirket arasında usule ve yasaya uygun olarak yapılmış olan işlemler sonucunda müvekkili nezdinde faktoring müşterisine eksiksiz olarak ödendiğini, bu anlamda hiçbir finansal kuruluşun, uyuşmazlığa konu olabilecek çek bakımından ödeme yapmayacağını, müvekkili şirketin de bilerek ve isteyerek davacı olabilecek kişi veya tüzel kişiler aleyhine hareket etmeyeceğini, aksi halin kabulünün hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, bu anlamda müvekkilinin çekin iyi niyetle yasal hamili olduğunun açık bulunduğunu, davacının lehtarı olduğu dava konusu çekin, müvekkili tarafından yasal süresinde ibraz edilmek suretiyle tahsil edilmek istendiğini, ancak bahse konu çek tutarının çekin üzerinde 05.12.2018 tarihli ödeme yasağı bulunması nedeniyle tahsil edilemediğini, işbu ödeme yasağının konulduğu tarihin müvekkili şirketin faktoring müşterisi ile faktoring sözleşmesi akdettiği 11.10.2018 tarihinden ve alacak bildirim formunun alındığı 26.11.2018 ‘den sonraki bir tarih olduğunu, müvekkili şirketin çeki elinde bulundurduğu tarihte çek üzerinde bir ödeme yasağının olmadığını, müvekkili şirketin, çekin bankaya ibrazı ertesinde ödeme yasağı nedeniyle çeke tahsil edemediğini bu nedenle her alacağını tahsil edemeyen alacaklı gibi, işbu çek bakımından doğan alacağını tüm ferileriyle birlikte tahsil etmek, herhangi bir hak kaybına uğramamak için teminatını yatırmak suretiyle … Asliye Ticaret Mahkemesinin 2019/… d.iş, 2019/… k. sayılı ihtiyati haciz kararını aldığını ve çekin keşidecisi ve cirantaları aleyhine … İcra Müdürlüğünün 2019/ … e. sayılı dosyası ile ihtiyati haciz kararı doğrultusunda icra takibinin başlatıldığını, müvekkili şirketin davakonusu çek bakımından iyi niyetli hamil olduğunu, zira müvekkili şirketin dava konusu çekin yer almakta olduğu faktoring işlemlerine istinaden faktoring müşterisine ödeme yaptığını, müvekkili şirketin dava konusu çekin konu edildiği faktoring işlemine istinaden faktoring müşterisine ödeme yaptığı dikkate alındığında, bile bile davacının zararına hareket etmediğinin anlaşılacağını, müvekkili şirketin mevzuatı uyarınca çek üzerindeki tüm ciroları incelemekle yükümlü olmamakla birlikte, müvekkili şirketten çek üzerinde cirosu dahi bulunmayan dava dışı … …’ın çeki çaldırdığına dair bir bilgisinin olmasının da beklenemeyeceğini, bu nedenlerle fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, davanın reddine, vekalet ücreti ve yargılama giderlerinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini, talep etmiştir.
B.Uyuşmazlık, Deliller, Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe;
Dava istirdat davasıdır. Uyuşmazlık çalındığı iddia edilen dava konusu çekin davalı tarafça takibe konu edilmesi ve davacının çek bedeli ödemesi nedeniyle davacının davalıdan istirdata konu alacağın olup olmadığı, davalının çeki iktisabında hukuka aykırı olup olmadığı, iyi niyetli olup olmadığı noktalarından toplanmaktadır.
Dilekçeler aşaması tamamlanmakla mahkememizin ön inceleme duruşmasında dava şartları ve ilk itirazlar incelenmiştir. Dava şartlarına ilişkin eksik ve incelenmesi gereken ilk itiraz bulunmadığı anlaşıldıktan sonra tarafların sulh olma imkanı bulunmadığından uyuşmazlık noktaları belirlenip tahkikat aşamasına geçilmiş, taraflar arasındaki icra dosyası, soruşturma dosyası, mahkememizce bankalara yazılan müzekkerelere verilen cevaplar ve çek örneklerinden oluşan deliller toplanıp sonuca gidilmiştir.
Bu kapsamda;
Davacının dava konusu çek nedeniyle davalıya ödeme yapıp yapmadığının tespiti amacıyla … İcra Müdürlüğü’nün 2019/ … esas sayılı dosyası, …Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2019/ … D.İş sayılı dosyası istenmiş, yapılan incelemede anılan dosyada davalının alacaklı, davacı ve dava dışı keşideci ve cirantaların borçlu olduğu, davacı tarafça ödeme yapıldığı anlaşılmıştır.
Dava konusu olay nedeniyle başlatılan soruşturma dosyası için … CBS’na müzekkere yazılarak soruşturma dosyası istenmiş, 2019/ … numaralı soruşturma dosyası dosyamız arasına alınmıştır.
Dava konusu hırsızlık olayında davadışı … …’ın ikame ettiği …. Asliye Ticaret Mahkemesi 2018/… sayılı çek iptali dava dosyası dosyamız arasına alınmıştır..
Mahkememizce resen görevlendirilen mali müşavir bilirkişi Atalay Birinci hazırladığı 18/03/2021 tarihli bilirkişi raporunda özetle; “davalının dava konusu çekle ilgili işlemlerden dolayı müterafik kusurunun bulunduğunu ve takdirin mahkemeye ait olam üzere müterafik kusur oranının %50 olarak değerlendirildiğini, bu halde davacının icra dosyası marifetiyle ödemek durumunda kaldığı 6.275,45 TL nin %50 si olan 3.137,70 TL sini ödeme tarinden itibaren tamamen tahsil ve tasfiyesine kadar geçecek süre için uygulanacak yasal faiziyle birlikte davacıya geri ödemesinin gerektiğini,, ” mütalaa etmiştir.
İtirazlar doğrultusunda ek rapor alınmasına karar verilmiş ve … bilirkişi tarafından hazırlanan 09/11/2021 tarihli bilirkişi ek raporunda özetle; “tarafların 08/03/2021 tarihli kök raporuna yönelik beyan ve itirazlarının anılan raporda yapılan tespit değerlendirme ve varılan sonuca değiştirecek nitelik taşımadığını,” mütalaa etmiştir.
Yapılan yargılama, toplanan deliller, tarafların dilekçe ve beyanları ile duruşma esnasındaki sözlü açıklamaları, icra dosyası hep birlikte değerlendirildiğinde, davacı taraf ile davalı arasında doğrudan ticari ilişki bulunmadığı, davacı tarafın keşidecisi … … San. ve Tic. olan, … Bankası … Şubesi … numaralı, 20.02.2019 tarihli 4.210 TL’lik çeki ciro ederek … Yedek Parça İmalatı-… …’a teslim ettiği, 26.11.2018 tarihinde … Yedek Parça İmalatı-… …’ın işyerinde hırsızlık vakası meydana geldiği, bu hırsızlık kapsamında dava konusu çekin çalındığı, … …’ın bu konuda suç duyurusunda bulunduğu, çekin daha sonra dava dışı … San Tic Ltd Şti eline geçtiği, bu şirketin davalı Faktoring şirketi ile faktoring ilişkisine girdiği ve çeki davalıya teslim ve tevdi ettiği, davalı tarafça çekin ibraz edildiği, ödeme yasağı kararı bulunması nedeniyle çekin ödenmediği, davalı tarafça çekin … İcra Müdürlüğü’nün 2019/… Es sayılı dosyasında takibe konu edildiği, davacı tarafça 18/04/2019 tarihinde 6.075,45 TL ödeme yapıldığı, aynı tarihte 200,00 TL ödeme daha yapıldığı, böylece davacı tarafça icra dosyasına toplam 6.275,45 TL ödeme yapıldığı anlaşılmaktadır.
Çek, 6102 sayılı TTK’da tanımlanmamıştır. Çeke ait hükümler göz önüne tutularak çek şöyle tarif edilebilir: Çek, Kanunun öngördüğü belirli şekil şartlarına bağlı, soyut ve kayıtsız şartsız bir bedelin ödenmesi konusunda sadece bankalar üzerine düzenlenebilen, kıymetli evraktan sayılan özel bir havaledir (Tuna, Ergun/ Göç Gürbüz, Diğdem: Ticaret Hukuku Prensipleri Kıymetli Evrak, Ankara 2018, s.268) Bu havalenin yazılı şekilde yapılması, belli şekil şartlarını içermesi ve kayıtsız şartsız bir ödeme yetkisi biçiminde olması gerekir. Çek düzenleyen, muhataba belirli bir bedeli lehtara ödeme, lehtara da tahsil yetkisi veren bir kambiyo senedidir. Çek bir ödeme aracıdır. Ancak poliçe ve bonodaki gibi kredi işlevine haiz değildir. Ticarî hayatta yaygın olarak ileri tarihli çek düzenlenerek çekin kredi veya teminat aracı olarak kullanıldığı görülmektedir. Bu kullanım şeklinin dahi çekin ödeme aracı olma özelliğini ortadan kaldıramayacağı unutulmamalıdır. Çek muhatap banka tarafından görüldüğünde meşru hamil olan kişiye nakden ödenir.
Çeklerin devrinin nasıl yapılacağı 6102 sayılı TTK’nın 788. maddesinde poliçeden ayrı ve özel olarak düzenlenmiştir. Bu maddeye göre açıkça “emre yazılı” kaydıyla veya bu kayıt olmadan belirli bir kişi lehine ödenmesi şart kılınan bir çek, ciro ve zilyetliğin geçirilmesiyle devredilebilir. Keza 6102 sayılı TTK’nın 818. maddesinin göndermesi ile aynı Kanun’un 684. maddesine göre, ciro ve zilyetliğin geçirilmesi ile çekten doğan bütün haklar devrolunur.
Ciro ise 6102 sayılı TTK’nın 683. maddesine göre cironun, çek arka yüzüne veya çeke bağlı olan ve “alonj” denilen bir kâğıt üzerine yazılması ve ciranta tarafından imzalanması ile mümkündür. Bu nedenle cirantanın imzasını taşımayan ciro geçerli ciro sayılmaz. Böyle bir ciro çek üzerinde bulunan hakkın devrini sağlamaz. HGK 2017/(19)11-2740 : 2021/1496
Dava, çek istirdatı istemine ilişkin olup, işbu davada ispat yükü üzerinde olan davacı, öncelikle dava konusu çeki yedinde iken elinde olmayan sebeplerle yitirdiğini ve sonra 6762 sayılı TTK/704 md. gereğince davalıların çeki iktisabında haksız, ağır kusurlu veya kötüniyetli olduğunu ispatlamak zorundadır. 11HD 2016/1327 : 2017/2198
Böylece huzurdaki davada davacı çekin hamili olduğunu ve çeki yedinde iken elinde olmayan sebeplerle yitirdiğini ve sonra 6762 sayılı TTK/704 md. gereğince davalıların çeki iktisabında haksız, ağır kusurlu veya kötüniyetli olduğunu ispatlamak zorundadır.
Yukarıda da belirtildiği üzere davacı taraf … … San. ve Tic. Ten aldığı çeki ciro ederek … …’a teslim etmiş, çek … …’ın işyerinde meydana gelen hırsızlık vakası sonucu zayi olmuştur. Gerek dava dilekçesindeki beyanda, gerek dava dilekçesine ek olan çek çıkış bordrosunda, gerekse … …’ın suç duyurusu dilekçelerinde bu husus açık olup bu konuda ihtilaf bulunmamaktadır. Dava dilekçesinde belirtildiği üzere davacı ile … Yedek Parça İmalatı-… … arasında ticari ilişki olup çek bu ticari ilişki kapsamında dava dışı … …’a teslim edilmiştir. Kaldı ki …. Asliye Ticaret Mahkemesi 2018/… sayılı çek iptali dava dosyasında davacı yetkili hamil … …’dır.
Talebin ileri sürülüş biçimine göre dava çekin istirdadı istemine ilişkindir. Bu tür davalar ancak hamil tarafından açılabileceğinden keşideci tarafından açılan davanın aktif husumet ehliyeti yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken, mahkemece pasif husumet yokluğu nedeniyle reddedilmesi yerinde değil ise de, sonucu itibariyle doğru olan kararın açıklanan bu gerekçeyle onanmasına karar vermek gerekmiştir. …HD 2010/1617 : 2011/ …
Bu açıklamalar ışığında davacının çekte bulunan imzayı inkar etmediği de göz önünde bulundurulduğunda davacının bu dava yönünden aktif husumetinin bulunmadığı, bu davayı yetkili hamil olduğu iddiasında bulunan … …’ın açabileceği, davacının çek bedelini ödeyerek … …’a olan ve çek teslimine konu ticari ilişkiye ait borcunu ifa ettiği anlaşılmış olup davanın reddine dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
KARAR: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın REDDİNE,
2-Harçlar Yasasına göre alınması gereken 80,70- TL red karar harcının, davacı tarafça peşin yatırılan 107,17 TL harçtan mahsubu ile 26,47 TL fazla harcın karar kesinleştiğinde ve istek halinde davacı tarafa iadesine,
3-Yürürlükte bulunan A.A.Ü.T.’ne göre 5.100,00-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalılara verilmesine,
4-Davacı tarafından sarfedilen yargılama giderinin kendisi üzerinde bırakılmasına,
5-Kullanılmayan gider avansının hükmün kesinleşmesi halinde ödeyen tarafa iadesine,
6-Dava açılmadan evvel sonradan haksız çıkan taraftan alınmak üzere suç üstü ödeneğinden ödenen 1.320,00 TL arabuluculuk ücretinin davacıdan alınarak hazineye irat kaydına dair,
Dair; malvarlığına ilişkin davalarda 6763 sayılı kanununun 41. maddesi ile değişik 6100 sayılı HMK md. 341/2. maddesi gereğince dava miktarı veya değeri 8.000,00 TL’lik kesinlik sınırında kaldığından KESİN olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı 15/02/2022

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır