Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
21. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/1135 Esas
KARAR NO : 2022/561
DAVA : Menfi Tespit (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 24/10/2019
KARAR TARİHİ : 08/09/2022

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili 24/10/2019 tarihli dilekçesi ile, Davalı firma ile müvekkili arasında “… Mah. … Cad. … Sok. No: … /İstanbul” adresindeki binada 800 kg kapasiteli 4 durak tam otomatik 1 adet asansör tesis için 16/05/2019 tarihinde sözleşme imzalandığını, sözleşmedeki teklif fiyatı üzerinden asansörün toplam maliyetinin 56.000,00-TL+KDV olarak belirlendiğini, sözleşmede asansörün teslim süresinin 120 gün olarak belirlendiğini, sözleşme onaylandıktan sonra müvekkilinin sözleşmedeki hükümleri yerine getirmesine rağmen davalı tarafın hiçbir haklı neden yokken sözleşmeye aykırı davranarak asansör yapım işini başlangıç aşamasında bıraktığını, işi sürdürmediğini, işin süresinde bitirilmesi için de hiçbir girişimde bulunmadığını ve işi terk ettiğini, müvekkilinin işin devamı için davalı tarafı defalarca aradığını ancak davalı tarafın telefonlara cevap vermediğini, müvekkilinin sözleşmeye bağlı olarak 16/05/2019 tarihinde, 500,00 TL nakit, 15.000,00 TL de … Esenyurt şubesine ait … seri nolu 20/09/2019 tarihli davalı adına düzenlenmiş çek, 14/06/2019 tarihinde ise, 1.000,00 TL nakit 15.000,00 TL’de … Esenyurt Şubesine ait … seri nolu 25/10/2019 tarihli davalı adına düzenlenmiş çek teslim ettiğini ve karşılığında davalı firmadan nakit ödenen miktara ve avans olarak teslim edilene ileri tarihli çekleri sözleşmeye aldığını, sözleşme tarihinden itibaren 5 aylık bir zaman geçmiş olduğundan işin süresinde tamamlanmasının artık mümkün olmadığını, müvekkilin fesih beyanı ile temel borç ilişkisinin sona ermiş olduğunu, sözleşmenin de hiç yapılmamış yok hükmünde olduğunu bu nedenle de avans olarak verilen çeklerin de hükümsüz hale geldiğini, müvekkile ait çeklerin davalı tarafta kaldığını ve çeklerin iade edilmediğini, çeklerin cirolanıp başka kişilerin eline geçtiğini ve …. İcra Müdürlüğü’nün 2019/… E. Sayılı dosyası ile müvekkilinin cebri icra tehdidi ile karşılaştığını ve müvekkilinin bütün malvarlığı üzerine haciz konulduğunu, haklı davanın kabulünü, sözleşmenin haklı olarak geriye etkili şekilde feshinin tespitini, temel borç ilişkisi sona ermiş olduğundan müvekkilinin sözleşme gereği borçlu olmadığının tespitini, temel borç ilişkisi sona ermiş olduğundan davalı tarafa sözleşmeye bağlı avans olarak verilen 2 adet 15.000,00 TL bedelli çekin hükümsüzlüğünün tespitini ve çeklerin ve nakit ödenene miktarın ödeme tarihinden itibaren faiziyle birlikte iadesini, sözleşmenin feshi nedeniyle müvekkilinin uğramış olduğu menfi zararların tazminini, teminatsız veya mahkemece uygun görülecek bir teminat mukabilinde ve iş bu dosya kapsamında yapılacak yargılama neticesinde verilecek mahkeme kararının kesinleşmesine başlatılan icra takiplerinin durdurulmasını, hacizlerin kaldırılmasını ve muhtemel icra takiplerinin durdurulması amacıyla ihtiyati tedbir kararı verilmesini ve söz konusu tedbir kararına ilişkin … Esenyurt şubesine müzekkere yazılmasını, İİK 257. Maddesine göre davalının menkul ve gayrimenkul malları ile 3. Kişilerdeki hak ve alacakların ihtiyaten haczini ve ihtiyati tedbir kararı verilmesini, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davalı tarafa yüklenilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili 07/02/2022 tarihli cevap dilekçesi ile, müvekkili ile davacı arasında imzalanan sözleşmeye göre davacı tarafından müvekkile işin yapımı için çek verilmesinin kararlaştırıldığını, davacının sözleşmeye istinaden müvekkiline vermiş olduğu çekleri ödemediğini, müvekkilinin söz konusu çeklere güvenerek sözleşme gereği yükümlülüklerini yerine getirmek adına işin yapımı için gerekli olan bütün malzemeler binasına gönderdiğini, ancak davacı tarafından çekler ödenmediği için işin yapımına devam edilmesinin mümkün olmadığını, bu hususta davacıyla görüşüldüğünü ancak sonuç alınamadığını, sözleşme gereği vermiş olduğu çeklerin dahi ödemediğini, davacının işbu davayı açmakta kötü niyetli olduğunu, tüm bu nedenler hasebiyle davanın reddini ve yargılama gideri ve vekalet ücretinin davacı tarafa yüklenilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE:
Dava, taraflar arasındaki sözleşme ve bu sözleşmeye istinaden verilen kıymetli evrak nedeni ile borçlu olmadığının tespitine karar verilmesi ile ödenen bedelin davalıdan istirdatlı istemine ilişkindir.
….İcra Müdürlüğü’nün 2019/… dosyası, … .Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2019/… D.iş sayılı dosya, … Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 2019/ … soruşturma sayılı dosyası, …. İcra Müdürlüğü’nün 2020/… Esas sayılı dosyası ve çek aslı, … İcra Hukuk Mahkemesi’nin 2020/… Esas sayılı dosyası celp edilerek UYAP sureti dosyamız arasına alınmıştır.
Soruşturma dosyasının incelenmesinde davacı tarafça dava konusu çekler için çeklerin çalındığı ya da kaybolduğu şikayeti ile suç duyurusunda bulunduğu, ancak kovuşturma yapılmasına yer olmadığına şeklinde karar verildiği görülmüştür.
… Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2019/… D.İş sayılı dosyası üzerinden yapılan tespitte dava ve sözleşme konusu asansör raylarının ve kasasının takıldığı tespiti yapılmıştır.
Davacı tarafça dava dışı faktoring şirketine yapılan ödemelere dair dekontlar dosyaya sunulmuştur.
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın halli bakımından dosya Mali Müşavir, Nitelikli Hesap Uzmanı ve İnşaat Mühendisi bilirkişiye tevdii edilmiş olup, 15.03.2021 tarihli bilirkişi raporunda özetle; “dava konusu asansörün, davalı ve aynı zamanda taşınmazın/yüklenici müteahhidi olan … İnşaat/… tarafından yapıldığı anlaşılan 4 katlı ve her katta 2 daire olmak üzere 8 dairenin bulunduğu taşınmaza montajının yapılmış olduğu, asansörün kabin kapısı üzerinde/dışarıdan yapılan incelemede, asansörün …, Max. 8 Kişilik (630 kg.) kapasiteli, 4 duraklı ve tam otomatik kullanımlı İnsan Asansörü olduğu, …, Max. 8 Kişilik (630 kg.) kapasiteli, 4 duraklı ve tam otomatik kullanımlı insan asansörün fiili olarak çalışmadığı, asansör kapısı üzerine ilgili şirket tarafından yapıştırılan “Yeşil Renkli” plaket bilgilerinden, … Kimlik Numaralı Asansörün 2019 yılı kontrolünün 14.12.2019 tarihinde yapılmış olduğu, elektrik verildiğinde kullanılır durumda olduğu, yüklenici … Şirketi tarafından, sözleşme ile taahhüt edilen ve montajı
yapılan 90×85/50*50 boyutlarında ve karşılıklı olmak üzere toplam 3m. x 4m.= 12m. x 4 Adet = 48 m.
olarak kullanılan … Özellikli Çelik Rayların sözleşme tarihi itibarı
ile ortalama piyasa rayiç değeri (K.D.V. Hariç) 5.000,00.-TL olduğu dikkatte alındığında, yüklenici
… Şirketi tarafından iade alınmayan Rayların Bedelinin, dosya davacısı …
İnşaat/… tarafından, dosya davalısı … Şirketine ödenen
miktardan mahsup edilerek bakiyenin talep edilmesi gerektiği, iş Veren … İnşaat / … tarafından Yüklenici … Şirketi’ne 1.500,00 TL’lik kısmı nakit, 30.000,00 TL’lik kısmı 2 adet çek olmak üzere Toplam 31.500,00 TL’lik ödeme yapıldığı, 20/09/2019 keşide tarihli 15.000,00 TL bedelli … seri numaralı çekin …. İcra Dairesi’nin 2019/… Esas Sayılı İcra Dosyası ile takibinin yapıldığı, yapılan ödemeler göz önüne alındığında söz konusu takibe alacağın oluşmadığı.” Şeklinde görüş bildirmiştirler.
Davacı itirazları birlikte davacı tarafça dava konusu işin tamamlattırıldığı … firmasına ne kadarlık bir bedel ile tamamlandığı hususlarının tespiti için kök rapor hazırlayan Makine mühendisi bilirkişiden ek rapor tanzim edilmesi istenilmiş, 09/02/2022 tarihli ek bilirkişi raporunda özetle; “15.03.2021 tarihli Bilirkişi Heyeti Kök Raporumuzda, dosyaya ibraz edilen ve raporda dökümü yapılan tüm belge ve deliller incelenmiş, incelenen belge ve deliller dayanak yapılarak yapılan hesaplama sonucunda da taraflar arasındaki alacak ilişkisinin mevcut durumu belirtilmiştir. Yüklenici … Şirketi tarafından, sözleşme ile taahhüt edilen ve montajı yapılan 90×85/50*50 boyutlarında ve karşılıklı olmak üzere toplam 3m. x 4m.= 12m. x 4 Adet = 48 m. olarak kullanılan … Normuna Uygun ve … … sözleşme tarihi itibarı ile ortalama piyasa rayiç değeri (K.D.V. Hariç) 5.000,00.-TL olduğu dikkatte alındığında, yüklenici … Şirketi tarafından iade alınmayan Rayların Bedelinin, İş Veren … İnşaat/… tarafından, … Şirketine ödenen miktardan mahsup edilerek bakiyenin talep edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Davacı vekilinin Sayın Mahkemeye sunduğu 25.12.2019 tarihli (25.12.2019 havale tarihli dilekçesinde (Ek-9) delil olarak belirtilen 05.11.2019 tarihli ve 2837 numaralı faturanın dosyada bulunmaması nedeniyle, ayrıca Sayın Mahkemenin 07.10.2021 tarihli duruşma ara kararında belirtildiği üzere, “Davalı tarafça dava dışı … firmasına yaptığı ödemeye dair dekont veya makbuz sunması halinde gerçek zarara uyup uymadığı, yapılan ödemenin kadri matuf olup olmadığı, yine davacı vekilinin duruşma sırasındaki bilirkişi raporuna itirazı hususunda, makine mühendisi bilirkişiden Ek Rapor alınmasına” karar verilmiş olmasına karşın, davacı vekili tarafından adı geçen fatura ve ödeme belgelerinin Sayın Mahkemenizden havale alınarak dosyaya ibraz edilmesi halinde, bilirkişi heyetimiz (Mali Müşavir ve Makine Mühendisi) Bilirkişiler tarafından Ek Rapor yazılmasının uygun olacağı kanaatine varılmıştır…” şeklinde görüş bildirmiştir
Taraf itirazları birlikte değerlendirilmiş olmakla, kök rapor hazırlayan bilirkişiden ek rapor tanzim edilmesi istenilmiş, 13.06.2022 tarihli ek bilirkişi heyet raporunda özetle; “9.2.2022 tarihli raporumuzda belirtilen noksanlıklar giderilmiş olup, 7.10.2021 tarihli ara kararında (5) no.lu gündem maddesinde sorulan husus hakkında; dava dışı üçüncü şahıs … firması tarafından fatura edilen tutarın 55.000,00 TL olduğu, dosyasına ibraz edilen 5.11.2019 tarih … no.lu … San. Tic. Ltd. Şti. tarafından tanzim edilmiş fatura muhteviyatından anlaşılmaktadır. fatura muhteviyatı Asansör ve Montaj ve Projelendirme Ücreti olup KDV dahil toplam tutarı 55.000,00 TL’dir. davacı ile davalı arasında yapılan sözleşme bedeli 56.000,00 TL+KDV olup, kök raporumuzda, davalı tarafça yapılan iş bedeli 5.000,00 TL olarak tespit edilmiştir. Noksan iş bedeli ( 56.000,00 TL -5000,00 TL ) = 51.000,00 TL+ KDV’dir. Üçüncü şahsa yaptırılan iş KDV dahil 55.000,00 TL olduğuna göre, KDV’si tutarı 46.610,17 TL’dir. Yani sözleşme kapsamında eksik kalan iş bedeli KDV hariç 51.000,00 TL iken, üçüncü şahsa bu eksik kalan işler sözleşeme bedeline kıyasla daha uygun bir tutar olan 46.610,17 TL bedelle yapılmıştır. Konunun iyi anlaşılması açısından KDV dahil tutarlar da bildirilmesi halinde, sözleşmede eksik kalan 51.000,00 TL iş bedelinin KDV dahil tutarı 60.180,00 TL’dir. Üçüncü şahsa yaptırılan iş bedeli KDV dahil 55.000,00 TL’dir. Yani kalan işler sözleşmeye kıyasla 5.180,00 TL daha makul bir bedelle yapılmıştır. sözleşme kapsamında işlerin üçüncü şahsa daha makul bir tutarlar yapıldığı gibi serbest piyasa rayiçleri de gözetildiğinde, üçüncü şahıs tarafından yapılan iş için fatura edilen kadri maruf olduğu anlaşılmıştır. sayın Mahkemenin sorduğu husus ise, dava dışı … firmasına ödenen bedele ilişkin makbuz ve dekontların incelenerek tespit edilmesi yönündedir. Ancak, dava dışı … firmasına ait 55.000,00 TL tutarında fatura davacı tarafından ibraz edilmişse de, bu fatura bedelinin hangi tarihte ve ne şekilde ödendiğini gösteren belgelerin davacı tarafından ibraz edilmediği görülmüştür. Dosyasında mevcut makbuz, dekont ve çek suretleri davalıya yapılan ödemelere ilişkin belgelerdir…” Şeklinde görüş bildirmiştirler.
Taraflarca bilirkişi ek raporuna karşı beyanda bulunulmadığı görülmüştür.
Davacının istirdat talebi bulunduğundan … İcra Müdürlüğüne müzekkere ile 2020/… E. Sayılı dosyasının güncel hesabı dosyamız arasına alınmıştır.
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; davacı ile davalı arasında bir sureti de dosyaya sunulan asansör montajına ilişkin sözleşmenin akdedildiği hususunda ihtilaf bulunmamaktadır.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık davalı tarafça sözleşme gereğinin yerine getirilip getirilmediği, sözleşmenin feshinde tarafların haklılık durumu, davacı tarafça davalıya bu sözleşme dolayısı ile fazladan ödeme yapılıp yapılmadığı, yapılmış ise bunun davalıdan istirdadına ve sözleşmenin feshine karar verilmesi gerekip gerekmediği hususlarındadır.
Bunun tespiti için bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verilmiş, bilirkişi raporundan da anlaşılacağı üzere tespit dosyasında da belirtildiği gibi davalı tarafça asansör rayları ve kasasının takıldığı işin bu şekilde yarım bırakıldığı belirlenmiştir.
Davalı taraf her ne kadar sözleşme bedelinin ödenmediği iddiasında bulunmuş ise de davacı tarafça davalıya çekler keşide edilerek teslim edilmiştir. Davalının da çekleri teslim alırken herhangi bir ihtirazi kayıt koyduğuna yahut bu çekleri kabul etmediğine dair dosya kapsamında bir delile rastlanmamıştır. Çeklerin teslim edildiği hususu dosyada mevcut tahsilat makbuzları ile sabittir. Buna göre davalı ödemeyi kabul etmiş olduğundan davacının ödemeyi yapmadığı yolundaki iddiası mahkememizce yerinde görülmemiştir.
Sözleşme de işin bitirilmesi için 120 gün süre kararlaştırılmış, davalı belirlenen sürede işi sonlandırıp teslim edememiştir. Tüm bunlara göre davacı sözleşmeyi fesihte haklıdır. Davacı aynı zamanda icra dosyasına ve dava dışı faktoring şirketine ciro edilen çek nedeni ile ödeme yapmıştır. İcra dosyasına yapılan ödemeler dosya kapsamı ile ihtilafsız olmakla faktoring şirketine yapılan ve dosyaya sunulan dekontlardan da dava konusu çek ile ilgili ödeme yapıldığı hususunda tereddüt bulunmamaktadır. Huzurdaki davadan sonra yapılan ödemeler nedeni ile bu ödemelere ilişkin dava kendiliğinden istirdat davasına dönüşmüş sayılacaktır.
Açıklanan nedenlerle davacının dava konusu çeklere ilişkin menfi tespit ve istirdat talebi yerinde görülmüştür.
Davacının menfi zarar talebinin kabulünde ise yasal olanak bulunmamaktadır.
Davacı tarafın 24.02.2020 tarihli dilekçesinde açıklamış olduğu noter masrafı, değişik iş dosyasına yapılan masraf zaten yargılama giderleri arasında değerlendirilmektedir. Dosyaya yatırılan teminatın ise daha sonra geri alınacağı dikkate alınarak menfi zarar olarak kabulü mümkün değildir. Bunlarla birlikte davacı davalının yerine getirmediği işi bilirkişi raporunda tespit edildiği üzere dava dışı … firmasına davalı ile aralarında kararlaştırılandan daha uygun bir bedel ile yaptırmıştır. Dolayısı ile bundan kaynaklı bir zararı da bulunmamaktadır. Kaldı ki sözleşmeyi fesheden davacının artık menfi zarar isteminde bulunması mümkün değildir. Davacı ancak sözleşmenin fesih nedeni ile uğramış olduğu müspet zararı davalıdan isteyebilecektir.
Sonuç olarak mahkememizce taraflar arasındaki sözleşmenin davacının davalıya göndermiş olduğu ihtarnamede tebliğ tarihinden itibaren vermiş olduğu 3 günlük sürenin sonuna tekabül eden 23.09.2019 tarihi itibari ile sözleşmenin feshine, davacı tarafça davalıya ödeme maksatlı olarak verilen çekler nedeni ile davalıya borçlu olmadığının tespitine karar vermek gerekmiştir. Ancak bilirkişi raporunda da yerinde olarak tespit edildiği gibi davalının asansör rayları ve kasasının montajını gerçekleştirdiği dikkate alınarak Yerleşik Yargıtay İçtihatları uyarınca bunun KDV dahil bedelinin yapılan ödemeden mahsubu gerekmiştir. Taraflar arasındaki sözleşmede yapılacak işin sırası ve iş karşılığında yapılacak ödemeler ayrıntılı olarak belirlendiğinden mahsup işlemin icra takibine konu edilen çek üzerinden ve icra dosyasına yapılan toplam ödeme miktarından yapılmıştır. Dava istirdat davasında döndüğünden ödeme tarihinden itibaren faiz uygulanmasına karar verilmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm tesis etmek gerekmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
Davacının davasının kabulü ile;
1-Taraflar arasında bağıtlanan 16.05.2019 tarihli sözleşmenin 23.09.2019 tarihi itibari ile feshi ile bu sözleşme dolayısı ile verilen keşidecisinin … İnş. – …, lehtarının … – … olduğu, … şubesine ait, 20.09.2019 tarih, 15.000,00 TL bedelli, … ve 25.10.2019 tarih, 15.000,00 TL bedelli, … seri numaralı çekler nedeniyle davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine,
2-Davacı tarafça …. İcra Müdürlüğünün 2020/… E. Sayılı dosyasına ödenene 21.361,56 TL’den bilirkişi raporu ile tespit edilen KDV dahil 5.900,00 TL’nin mahsubu ile ödenen 15.461,56 TL’nin istirdadına, ödeme tarihi olan 03.02.2020 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
3-Dava dışı faktoring şirketine 25.10.2019 tarih, 15.000,00 TL bedel ve … seri numaralı çek için ödenen 15.250,00 TL’nin istirdadına, ödeme tarihi olan 06.11.2019 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacının menfi zarar talebinin yerinde olmadığından reddine,
5-Alınması gerekli 2.200,43-TL harçtan peşin alınan 537,95-TL harcın mahsubu ile bakiye kalan 1.662,48 TL’nin davalıdan alınarak hazineye irat kaydına,
6-Davacı tarafın yatırmış olduğu 537,95 TL peşin harç ile 44,40 TL başvurma harcının davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
7-Davacının yapmış olduğu posta ve müzekkere, bilirkişi masrafı toplam 3.684,10-TL’nin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
8-Davacı tarafça yatırılan gider ve delil avansından arta kalan kısmın karar kesinleştiğinde davacı tarafa iadesine,
9-Davacı yargılamada kendilerini vekil ile temsil ettirdiğinden AAÜT’ne göre tespit olunan 9.200,00-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
10-Araculuculuk ücreti olan 1.320,00 TL’nin davalıdan alınarak hazineye irat kaydına,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı davalının yokluğunda gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde … Mahkemesi nezdinde istinaf yasa yolu açık olmak üzere karar verildi, verilen karar usulen okundu anlatıldı.08/09/2022

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır