Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İST ANBUL
20. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2023/767 Esas (2023/345 Esas’tan tefrik)
KARAR NO : 2023/892
DAVA : Tazminat (Ticari İşletme Kirası Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 05/06/2023
KARAR TARİHİ : 22/12/2023

Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Ticari İşletme Kirası Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
TALEP: Davacı vekili tarafından sunulan 01/06/2023 tarihli dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirket ile … Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi arasında 01.03.2020-01.03.2023 tarihleri için 3 yıllık süre boyunca İşletme Sözleşmesi akdedildiğini, … ile … arasında ise 10 yıl süreli kiralama sözleşmesi akdedildiğini, sözleşme ile … Yerleşkesi’nde bulunan … … Öğrenci Yurdu ile … Yerleşkesi … havuz ve müştemilatı, … Konaklama Binası, … tarafından … iştiraki … A.Ş.’ye kiralandığını, … tarafından, 26.11.2021 tarihinde, … ile yapılan işletme sözleşmesinin tarafı olan müvekkili işleten …’un alkollü satış yaptığını gerekçe gösterilerek süre uzatım talebini reddedildiğini belirten bir yazının gönderildiği öğrenildiğini, müvekkilinin, işletme sözleşmesi gereğince alkol satış ruhsatına sahip olduğunu, baştan beri yasaya uygun olarak alkol satışı yaptığını, Müvekkilinin alkollü satış ruhsatı 10.11.2021 tarihinde iptal edilmiş olduğunu, bu tarihe kadar yapılan tüm alkollü satışlar, verilen ruhsat çerçevesinde yapıldığını, Müvekkili Şirketin, tahliye edilmesinin tek nedeni, görüntüde … ile … arasında akdedilen kira sözleşmesinin … tarafından sona erdirilmesine dayandırılmış ise de bu dayanak geçerli olmadığını, …, yetkileri dahilinde müvekkili ile ayrı bir işletme sözleşmesi yaptığını, … tarafından gerçekleştirilen haksız ve usulsüz tahliye sırasında işbu sözleşme devam ettiğini, Müvekkilinin uğramış olduğu zararın, … yönünden; İşletme Sözleşmesi’nin 4. Maddesinin 2. Bendinde yer alan, “Bu sözleşme, Sosyal Tesislerin İşletmeye Veren’in istifadesine tahsisin sonradan iptali halinde geçersiz sayılacak ve İşletmeci peşin olarak ödediği ileriki dönemlere ait işletme hakkı bedeli ile sözleşmenin 14. Maddesi uyarınca İşletmeye Veren’e vermiş bulunduğu banka teminat mektubunu ve senetleri geri alacaktır. Kabul etmesi halinde, adalet ve nesafet kurallarına göre işletmeci’nin yapmış olduğu yatırımlar nedeniyle maruz kaldığı zararlar ödenir.” Şeklindeki düzenlemesine aykırı hareketinden doğduğunu, … yönünden ise; henüz işletme süresi bitmemiş olan bir sözleşmenin, sanki böyle bir sözleşme yokmuş ve müvekkili fuzuli şagilmiş gibi … Kaymakamlığı’nın kanunsuz emri ile polis zoru ile gerçekleştirilen haksız eyleminden doğduğunu, bu nedenlerden dolayı; toplam 1.346.253,75 TL tazminatın, 499.200 TL’lik kısmının … San. ve Tic. A.Ş.’den tahsili ile birlikte temerrüt tarihi olan 27.09.2022 tarihinden itibaren; 847.053,75 TL’lik kısmının ise …’nden tahsili ile birlikte zarar tarihi olan 21.01.2022 tarihinden itibaren işleyecek avans faizine hükmedilmesine karar verilmesini, yargılama gideri ve avukatlık ücretinin davalılara yüklenmesine karar verilmesini talep ve dava etmişlerdir.
CEVAP: … vekili tarafından sunulan 22/06/2023 tarihli cevap dilekçesinde özetle; dava konusu … nin tahliyesi, mülkiyeti kamuya ait olan bir taşınmaz olduğu için 2886 sayılı Devlet İhale Kanunun 75. maddesi uyarınca … Kaymakamlığınca, 20.01.2022 tarihli ve … sayılı idari işlemi ile yapılmış olup, söz konusu işlem yasal süresi içerisinde hiçbir biçimde dava konusu edilmediğini, hiçbir mesnedinin bulunmadığı gibi, davacının evvela söz konusu tahliye kararlarının iptali için 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu hükümleri uyarınca idare mahkemelerinde dava açması gerektiğini, Müvekkiline … Yerleşkesi toplam 5952 m2 açık ve kapalı alan 10 yıl süre ile 29.06.2011 tarihinde 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 51. Maddesi uyarınca … San. ve Tic. A.Ş. tarafından kiralandığını, süre bitiminde sözleşme herhangi bir ihbar veya beyana gerek olmaksızın kendiliğinden sonu erecektir şeklinde kira sözleşmesinin sona erme usulü tayin edildiğini, belirtilen sözleşme taraflarca imzalandığını ve uygulandığını, … San. Ve Tic. A.Ş. sözleşmeye aykırı şekilde davranarak taşınmazları tahliye etmeme konusunda direndiğini, davacının kiralanan alanda sözleşme hükümlerine ve ilgili mevzuat hükümlerine aykırı olarak alkollü içki satışı yaptığını, belirtilen alanda içki satışı Üniversitenin sözleşme doğrultusunda tek taraflı fesih hakkını doğurduğunu, sözleşme süresi bittiğiniden ve kiralananda gerçekleştirilen faaliyetler mevzuat ve sözleşmeye uygun sürdürmediğinden sözleşme süresi uzatılmayarak tabi olunan 2886 sayılı kanuna ve karşılıklı uzlaşılan sözleşme hükümlerine göre kira ilişkisi sona erdirildiğini, bu nedenlerden dolayı; davanın müvekkili üniversite yönünden reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmişlerdir.
DELİLLER: 01/03/2020 tarihli İşletme Sözleşmesi, Kira Sözleşmesi, … kayıtları, … Kaymakamlığı kayıtları, … Belediyesi kayıtları, … İdare Mahkemesi’nin 2021/…1 E. 2022/… Karar sayılı dosyası, … İdare Mahkemesi’nin 2022/… .-2022/… K. ve 2022/… E. 2022/… K. Sayılı dosyaları, …. İdare Mahkemesi’nin 2022/… Esas, 2022/… Karar sayılı dosyası, …. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2022/… E. Sayılı dosyası, …. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2022/ …E.-2022/… K. ve 2022/… E.-2022/… K. Sayılı dosyaları, …. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2021/… E.-2023/… K. sayılı dosyası, …. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2022 … D. İş Sayılı dosyası, Fotoğraflar, Tahliye tutanakları, arabulucu tutanağı, arabulucu sarf kararı ve tüm dosya kapsamı.
… . İdare Mahkemesi’nin 2021… Esas, 2022/… Karar sayılı dosyasının incelemesinde; davacı … tarafından davalı … aleyhine kiralanan taşınmazın kira süresinin 28/11/2021 tarihinde sona ereceği ve 15 gün içerisinde tahliye edilmesine ilişkin tesis edilen …’nün 04.10.2021 tarih … sayılı işlemi ile sözleşme süresinin uzatılmayacağına ve buna bağlı olarak taşınmazın 15 gün içerisinde tahliye edilmesine ilişkin tesis edilen 26.11.2021 tarih … sayılı işlemlerinin; hukuka ve mevzuata aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istemine yönelik davanın adli yargıda görülmesi gerektiğinden bahisle usulden reddine karar verildiği ve kararın 11/05/2022 tarihinde kesinleştiği anlaşılmıştır.
… . İdare Mahkemesi’nin 2022/… Esas, 2022/… Karar sayılı dosyanın incelenmesinde; davacı … tarafından davalılar … ve … aleyhine … Üniversitesi … Yerleşkesi 7.500 m2 ve … yerleşesinde bulunan 2.000 m2 olmak üzere toplam 9.500 m2 açık otopark alanı ile bu alanlara giriş ve çıkışı sağlayan otomatik bariyer sistemlerini kiralayan şirket tarafından, kira sözleşmesinin 10’ncu maddesi uyarınca alanın üniversite eğitim faaliyetleri doğrultusunda kullanılacağı gerekçesiyle sözleşmenin tek taraflı olarak feshedilmesine ve alanın feshin tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içerisinde tahliye edilmesine dair 07/01/2022 tarih ve 1012784 sayılı işlemin iptaline yönelik davanın görev yönünden usulden reddine karar verildiği ve kararın 29/03/2022 tarihinde kesinleştiği anlaşılmıştır.
… . İdare Mahkemesi’nin 2022/… Esas, 2022/… Karar sayılı dosyanın incelenmesinde; davacı … tarafından davalılar … ve … aleyhine … Üniversitesi … Yerleşkesi Merkezi Derslik Binasında bulunan 202 m2 alan … logolu ürünler satış ofisi olarak kullanılmak üzere 2886 sayılı Kanun uyarınca 3 yıl süre ile kiralayan şirket tarafından, kira sözleşmesinin 10’ncu maddesi uyarınca alanın üniversite eğitim faaliyetleri doğrultusunda kullanılacağı gerekçesiyle sözleşmenin tek taraflı olarak feshedilmesine ve alanın feshin tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içerisinde tahliye edilmesine dair 07/01/2022 tarih ve 1012539 sayılı işlemin iptaline yönelik davanın görev yönünden usulden reddine karar verildiği ve kararın 29/03/2022 tarihinde kesinleştiği anlaşılmıştır.
…. İdare Mahkemesi’nin 2022/… Esas, 2022/… Karar sayılı dosyanın incelenmesinde; davacı … Ticaret ve San. Ltd. Şti. tarafından davalı … aleyhine … İli … Mah. … Cad. No: … adresinde bulunan … … Sosyal Tesisleri içinde faaliyet gösteren ” … … ” unvanlı … Restaurantın işletmecisi olan davacı şirket tarafından; adına düzenlenmiş olan 03.03.2012 tarihli ve … sicil numaralı Açık Alkollü İçki Satış Belgesinin 4733 sayılı Tütün Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasasının Düzenlenmesine Dair Kanunun 8/6. maddesi uyarınca Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığının 10.11.2021 tarihli ve … sayılı Olur’u ile iptal edilmesine dair 15.11.2021 tarih ve … sayılı Tarim ve Orman Bakanlığı Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı işleminin; haksız ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istemine yönelik davanın söz konusu işletmenin eğitim, öğretim ve spor faaliyetlerinde bulunulan üniversite yerleşkesinin sınırları içerisinde olduğu sabit olduğundan, açık alkollü içki satış belgesinin iptal edilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından davanın reddine karar verildiği ve kararın kesinleştiği anlaşılmıştır.
…. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2022/… Esas sayılı dosyanın incelenmesinde; davacılar … ve … tarafından davalı …’ne karşı kiralananların haksız tahliyesi nedeniyle uğranılan zararın tazmini istemine ilişkin olduğu, davanın derdest olduğu ve duruşmasının 08/02/2024 tarihine bırakıldığı anlaşılmıştır.
…. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2022/… Esas, 2022/… Karar sayılı dosyanın incelenmesinde; davacı … tarafından davalı …’ne karşı kiracılığın tespiti istemine yönelik davanın kabulüne, davacının … ili Sarıyer ilçesi, … Üniversitesi … Yerleşkesi merkezi derslik binasında bulunan 202 m2 lik alan adresindeki bulunan mecurda halen kiracı olduğunun tespitine karar verildiği ve kararın istinaf edilmesi nedeniyle kesinleşmediği anlaşılmıştır.
…. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2022/… Esas, 2022/… Karar sayılı dosyanın incelenmesinde; davacı … tarafından davalı …’ne karşı kiracılığın tespiti istemine yönelik davanın kabulüne, davacının … ili Sarıyer ilçesi, … Üniversitesi … yerleşkesi 7500 m2 ve … yerleşkesinde bulunan 2000 m2 olmak üzere toplam 9500 m2 açık otopark alanı adresinde halen kiracı olduğunun tespitine karar verildiği ve kararın istinaf edilmesi nedeniyle kesinleşmediği anlaşılmıştır.
…. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2021/… Esas, 2023/… Karar sayılı dosyanın incelenmesinde; davacı … tarafından davalı …’ne karşı dava konusu … Üniversitesi … Yerleşkesinde bulunan … … Öğrenci Yurdu ile … Yerleşkesi … havuz ve müştemilatı, … Konaklama Binası olmak üzere toplam 5952 m2 açık ve kapalı alanda kiracılığın tespiti istemine yönelik davanın reddine karar verildiği ve kararın istinaf edilmesi nedeniyle kesinleşmediği anlaşılmıştır.
…. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2022/… D.iş sayılı dosyasının incelenmesinde; talep … tarafından karşı taraf … ve … İşletmesi aleyhine … yerleşkesi …nde tahliye edilen taşınmazlarda bulunan talep edene ait malların miktarı ve değerinin tespiti ile konaklama binasının değerinin tespiti istemine yönelik delil tespiti talebinin kabulüne karar verilerek bilirkişi raporu alındığı anlaşılmıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Mahkememizce yapılan yargılama, taraf beyanı, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre; dava, davacı tarafça davalı aleyhine açılan işletme sözleşmesi kapsamında faaliyette bulunulan davalı bünyesindeki işyerinden tahliyesine yönelik idari işlemden doğan zararların tazmini istemine ilişkindir.
Davacı taraf davalı … arasındaki işletme sözleşmesi kapsamında davacının faaliyette bulunduğu davalı … bünyesindeki işyerinde alkol satışı yapmasından dolayı haksız tahliye edildiği iddiasına dayalı uğradığı zararların sözleşmeden dolayı davalı …’den, haksız idari işlemden dolayı davalı …nden tazminine karar verilmesini talep etmiştir.
Eldeki dava Mahkememizin 2023/… esasında kayıtlı olan davacı tarafça davalı … ve Davalı … San. ve Tic. A.Ş. aleyhine açılan davacı ile davalı … arasındaki işletme sözleşmesi kapsamında davacının faaliyette bulunduğu işyerinde alkol satışı yapmasından dolayı haksız tahliye edildiği iddiasına dayalı uğradığı zararların sözleşmeden dolayı davalı …’den, haksız idari işlemden dolayı davalı …nden tazmini istemine yönelik açılmış olup Mahkememizin 21/12/2023 tarihli ön inceleme duruşmasının 1 numaralı ara kararı gereği davalı … aleyhine açılan davanın tefrikine karar verilmesi üzerine dosya davalı … yönünden yukarıdaki esasa kaydedilmiştir.
Mahkememizin 2023/… Esas sayılı dosyasının 21/12/2023 tarihli ön inceleme duruşmasının 1 numaralı ara kararına göre; Davacı tarafça Davalı …’ne yönelik haksız fiile dayalı uğranılan zarara ilişkin tazminat davası açılmış ve Mahkememizin 09/10/2023 tarihli ön inceleme tutanağının 6 numaralı bendi ile davalı … vekilinin göreve yönelik itirazının reddine karar verilmiş ise de, davacının davalı …’ye yönelik tazminat istemine dayanak zarar iddiasının davalı …’nün idari işleminden kaynaklandığı ve Davalı … kamu kurumu niteliğinde olup, dava konusu zarar kamusal görevin yerine getirilmesi sırasında meydana geldiğinden, idarenin hizmet kusuru niteliğindeki eylemi sonucu meydana gelen zararlardan dolayı, İdari Yargılama Usulü Yasasının 2/1-b maddesi gereğince idareye karşı idari yargı yerinde tam yargı davası açılması gerektiğinden dolayı davalı … yönünden açılan davanın tefriken yeni esasa kaydedilerek davacı tarafça davalı … aleyhine açılan davanın HMK 114/1-b maddesi gereğince yargı yolunun caiz olmaması nedeniyle HMK 115/2 maddesi gereğince dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verilmesine dair karar verilmiştir.
HMK’nın 115/1 maddesi gereğince Mahkemeler dava şartının mevcut olup olmadığını davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır.
Davalı … idari bir kurum olup somut olayda davacı tarafın iddia ettiği haksız tahliye eylemi davalı …’nün idari işleminden kaynaklıdır, davacı tarafça eldeki davada davalı …’ne yönelik dava haksız fiile dayalı tazminat istemine dayandırılmış ise de davacı tarafın iddia ettiği haksız tahliye işlemi davalı …’nün idari tasarrufundan kaynaklanmıştır, buna göre davalı … tarafından davacının diğer davalı … ile arasındaki işletme sözleşmesi kapsamında faaliyette bulunduğu davalı … bünyesindeki işyerinden tahliyesine yönelik işlemlerin davalı …’nün idari bir kurum olması nedeniyle idari işlem ve karar niteliğinde bulunduğu, buna göre İdari Yargılama Usulü Kanunu hükümleri çerçevesinde idari işlem ve karar niteliğindeki dava konusu karar ve işlemlerin iptaline yönelik davanın çözüm yerinin idari yargı mahkemeleri olup adli yargı mahkemelerinin ve dolayısıyla mahkememizin yargı yolu yönünden görevsiz olduğu sabittir.
Bu haliyle somut olayda davacı tarafça davalı …’nün idari işlem niteliğindeki haksız tahliye eyleminden doğan zararların tazminine yönelik talep yönünden inceleme yapma yetki ve görevi İdare Mahkemeleri’ne ait olduğundan HMK 114/1-b maddesi gereği yargı yolunun caiz olması dava şartı yokluğundan dolayı davalı …’ne yönelik açılan davanın HMK 115/2 maddesi gereği usulden reddine dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
KARAR: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1- Davacı tarafça açılan DAVANIN, HMK 114/1-b maddesi gereğince yargı yolunun caiz olmaması nedeniyle HMK 115/2 maddesi gereğince dava şartı yokluğundan USULDEN REDDİNE,
2- Alınması gereken 269,85-TL karar harcının davacıdan tahsil edilerek hazineye gelir kaydedilmesine,
3- Davacı tarafça davalı … yönünden yapılan yargılama giderlerinin davacı taraf üzerinde bırakılmasına,
4- Davalı … yargılama sırasında kendisini bir vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT 7/2’ye göre belirlenen maktu 17.900,00-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı …’ne verilmesine,
5- Davacı tarafça varsa yatırılan gider avansının karar tebliğ işlemleri tamamlandıktan ve karar kesinleştikten sonra kullanılmayan kısmının davacı tarafa resen iadesine,
Dair; tarafların yokluğunda dosya üzerinde yapılan inceleme neticesinde gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde mahkememize verilecek bir dilekçe ile İSTİNAF yasa yolu açık olmak üzere oy birliğiyle verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 22/12/2023

Başkan …
e-imza*
Üye …
e-imza*
Üye …
e-imza*
Katip …
e-imza*

*Bu evrak 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu hükümlerine uygun olarak elektronik imza ile imzalanmıştır.