Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
20. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/729 Esas
KARAR NO : 2023/602
DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 23/11/2022
KARAR TARİHİ : 15/09/2023

Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
TALEP: Davacı vekili tarafından sunulan 23/11/2022 tarihli dava dilekçesinde özetle; Müvekkil şirketin 15 yıla yakın süredir Türkiye pazarında farklı şehirlerde faaliyet gösterdiğini, müvekkil şirketin çağrı merkezi faaliyetleri üst başlığı altında bilgisayar donanımları, bilgi teknolojileri, çağrı merkezi, bilişim ve yazılım sektörleri ile ilgili her türlü faaliyet ile uğraştığını, müvekkil şirket bünyesinde muhasebe müdürü tarafından yapılan incelemeler kapsamında 2018 yılı 11. aya ait e-defterlerin sistemsel bir arıza sebebiyle silindiğini ve bu kayıtlara ulaşılamadığı tespit edildiğini, şirket içerisinde yapılan incelemede bu kaybın sistemsel bir arızadan kaynaklandığı görüldüğünü, bunun akabinde müvekkil şirket tarafından yazılım hizmeti satın alınan tedarikçiye kayıtların kendilerinde bulunup bulunmadığı sorulduğunu, yazılım şirketinin ilgili dönemde böyle bir hizmetin verilmediğini ve kayıtların kendisinde bulunmadığını 21.11.2022 tarihli yazı ile bildirdiğini beyan ederek 2018/11 dönemine ait yevmiye ve kebir e-defter kayıtlarının zayi olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER : Gelir İdaresi Başkanlığı Uygulama ve Veri Yönetimi Daire Başkanlığı cevabi yazısı, 12/05/2023 tarihli bilirkişi heyeti raporu ve tüm dosya kapsamı.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Mahkememizce yapılan yargılama, taraf beyanları, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre; davacının bilgisayar sisteminde oluşan ve e-defter sistemine kayıtlı defterlerin zayi olduğu iddiasıyla TTK m.82/7 uyarınca zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu belgeler sayılmış buna göre, TTK’nın 82. maddesinin 1.fıkrasında;
Her tacir;
a) Ticari defterlerini, envanterleri, açılış bilançolarını, ara bilançolarını, finansal tablolarını, yıllık faaliyet raporlarını, topluluk finansal tablolarını ve yıllık faaliyet raporlarını ve bu belgelerin anlaşılabilirliğini kolaylaştıracak çalışma talimatları ile diğer organizasyon belgelerini,
b) Alınan ticari mektupları,
c) Gönderilen ticari mektupların suretlerini,
d) 64 üncü maddenin birinci fıkrasına göre yapılan kayıtların dayandığı belgeleri,
sınıflandırılmış bir şekilde saklamakla yükümlüdür.” şeklindeki düzenlemeyle hüküm altına alınmıştır. TTK’nın 82. maddesinde neler için zayi belgesi verilmesi istenebileceği tahdidi olarak gösterilmemiş, bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgelerden söz edilmiştir. Yine TTK’nın 82. Maddesinin (7) numaralı fıkrasında, “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir,” hükmü düzenlenmiştir.
Anılan yasa maddesinde zayi belgesi verilmesini gerektiren afet halleri sınırlı şekilde sayılmamış ise de zayi belgesi verilebilmesi için maddede belirtilenler gibi hallerden birinin olayda mevcut olması ve defterlerin zayi olmasında kusur ve sorumluluğunun bulunmaması, tedbirli bir tacir gibi davranmasına rağmen zayi olayına engel olamamış durumda olması gerekir. Ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması halinde de aynı düzenleme geçerlidir.
Elektronik Defter Genel Tebliği’nin 4.4.1.e) maddesine göre e-defter dosyaları ile bunlara ilişkin berat dosyalarının ikincil kopyalarının, gizliliği ve güvenliği sağlanacak şekilde e-defter saklama hizmeti yönünden teknik yeterliliğe sahip ve Başkanlıktan bu hususta izin alan özel entegratörlerin bilgi işlem sistemlerinde ya da Başkanlığın bilgi işlem sistemlerinde 1/1/2020 tarihinden itibaren asgari 10 yıl süre ile muhafaza edilmesi zorunludur. Tebliğin 7.1. Maddesine göre ise, e-defter tutanlar, Vergi Usul Kanununda belirtilen “mücbir sebep” halleri nedeniyle e-defter veya beratlarına ait kayıtlarının bozulması, silinmesi, zarar görmesi veya işlem görememesi ve e-defter ve berat dosyalarının muhafaza edildiği e-defter saklama hizmeti veren özel entegratör kuruluşlardan veya Başkanlıktan ikincil örneklerinin temin edilemediği hallerde, söz konusu durumların öğrenilmesinden itibaren tevsik edici bilgi ve belgeleri ile birlikte 15 gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yetkili mahkemesine başvurarak kendisine bir zayi belgesi verilmesini istemelidir.
Mahkememizce Gelir İdaresi Başkanlığı Uygulama ve Veri Yönetimi Daire Başkanlığı Elektronik Belge ve Defter Uygulamaları Müdürlüğüne müzekkere yazılarak; talep eden … A.Ş..’nin dava konusu etmiş olduğu defterlere ilişkin bilgi ve belge, berat ve ikinci kopyalarının olup olmadığı, var ise örneklerinin gönderilmesi istenilmiş olup, cevabi yazıda; ”…. İlgi kayıtlı yazınızda; … vergi kimlik numaralı …ANONİM ŞİRKETİ hakkında mahkemenizde görülmekte olan zayi davası nedeni ile; | Sıra Nolu Elektronik Defter Genel Tebliği (3 Sıra Nolu Elektronik Defter Tebliği ile güncellenmiş hali) ile getirilen zorunluluk kapsamında, mükellef kurumun e-Defter ve bunlara ilişkin berat dosyalarının ikincil kopyalarını Başkanlığımız Bilgi İşlem Sisteminde saklanması için gerekli alt yapının Başkanlığımızca oluşturulup oluşturulmadığının, davacının sistemsel arıza nedeniyle zayi olduğunu beyan ettiği Kasım 2018 dönemine ilişkin e-Defterin ikincil kopyasının gizliliği ve güvenliği sağlanmış şekilde Başkanlığımız sistemlerinde tutulup tutulmadığının tarafınıza bildirilmesinin istendiği anlaşılmaktadır. 1 Sıra Nolu Elektronik Defter Genel Tebliği (3 Sıra No.lu Elektronik Defter Tebliği ile güncellenmiş hali) ile e-Defter Uygulamasına dahil olan mükelleflere, Ocak/2020 dönemi itibaren e- Defter ve bu defterlere ait berat dosyalarının (GİB Onaylı berat dosyalarının) ikincil kopyalarını Başkanlığımız Bilgi İşlem Sisteminde saklama zorunluluğu getirilmiştir. E-Defter Uygulamasından yararlanan mükellefler, http://www.edefter.gov.tr/anasayfa.html adresinden e-Defter Saklama Programını indirmek sureti ile, yine aynı adreste yayımlanan e-Defter Saklama Kılavuzunda, e-Defter ve Berat dosyalarının ikincil kopyalarının sisteme yüklenmesi ile ilgili olarak yapılan açıklamalar doğrultusunda, Ocak /2020 ve sonraki dönemlere ait e-Defter ve bunlara ilişkin berat dosyalarının ikincil kopyalarının Başkanlığımız Bilgi İşlem Sitemine yükleyebilmektedirler. e-Defter ve bunlara ilişkin berat dosyalarının Başkanlığımız Bilgi İşlem Sistemine yüklenmesi ile ilgili olarak e-Defter Saklama Kılavuzunda belirtilen üreler dikkate alınmaktadır. Mezkur tebliğ kapsamında, 2020/Ocak ayından itibaren Başkanlığımız Bilgi İşlem Sisteminde ikincil kopyaların saklanması zorunluluğu getirilmiş olup, mükellef kurumun 2018/11 dönemi defterlerinin saklanması mükellef nezdinde yapılması gerektiğinden Başkanlığımız Bilgi İşlem Sisteminde bulunmamaktadır. Başkanlığımız sistemlerinin kontrolü neticesinde; mükellef tarafından 2018/11 ayına ilişkin e-Defter berat dosyaları Başkanlığımız Bilgi İşlem Sistemine yüklendiği görülmüştür…..” şeklinde cevap verilmiştir.
Gelir İdaresi Başkanlığından gelen müzekkere cavabından da anlaşılacağı üzere; davacı şirkete ait 2018/11 (Kasım) ayına ait defteri kebir ve yevmiye defterlerlerinden müteşekkil e-defter kayıtlarının (beratların) mevcut olduğu ancak kayıtların ham halinin mevcut olmadığı gözlendiği, 2020 Ocak ayından itibaren ikincil kopyaların saklanması zorunluğunun mükellef nezdinde yapılması gerektiğini, Gelir İdaresi Başkanlığı bilgi sisteminde ikincil kopyaların bulunmadığı tespit edilmiştir.
Mahkememizce yapılan yargılama, taraf beyanları, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre;Davanın e-defter sisteminde kayıtlı bulunan ticari kayıtların zayi olduğunun tespiti istemine ilişkin olduğu, davacıya ait 2018 11. Aya ait e-defterlerin sistemsel bir arıza neden ile silinerek zayi olduğu, mahkememizce Gelir İdaresi Başkanlığına müzekkere yazılarak zayi olduğu iddia edilen ticari defterlerin ikincil kayıtlarının bulunup bulunmadığının sorulduğu, müzekkere cevabına göre davaya konu 2018/11.aya ait ticari defterlerin 2020 yılı öncesi olması nedeniyle ikincil kayıtlarının bulunmadığının anlaşıldığı bu haliyle davacının 2018/11. (Kasım) ayına ait yevmiye defteri, yevmiye beratı, kebir defteri ve kebir beratının elektronik ortamda zayi olması sebebiyle kayıtlara ulaşılamadığı, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından mahkememize verilen yanıtta, davacının 2018/11. ayına ait yevmiye ve kebir beratlarının sisteme yüklendiğinin bildirildiği anlaşılmış olup; defterlerin zayi olmasında davacının bir kusurunun bulunmadığı, Elektronik Defter Genel Tebliği m.7’de belirtilen mücbir neden halinin somut olayda mevcut olduğu, mahkememizce karar verilmesinin belgelerin yeniden oluşturulmasına olanak sağlayacağı, davacının 2018/11 (Kasım) ayına ait defteri kebir ve yevmiye defterlerlerinden müteşekkil e-defterleri ve berat dosyalarının sistemden temin edilebileceği, davacının bu kayıtlar için dava açmakta hukuki yararı bulunmadığı anlaşılmakla; davanın kabulüne, davacının 2018/11 (Kasım) ayına ait ticari defterlerin elektronik ortamda zayi olması nedeniyle Gelir İdaresi Başkanlığınca yeniden oluşturulması için davanın kabul edilerek e-defterler için zayi belgesi verilmesine karar vermek gerekmiş aşağıdaki şekilde hüküm oluşturulmuştur.
KARAR : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın Kabulü ile; Davacı şirketin 2018/11(Kasım) ayına ait defteri kebir ve yevmiye defterlerlerinden müteşekkil e-defterlerinin ZAYİ OLDUĞUNUN TESPİTİNE,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Kanunu uyarınca hesaplanan 269,85 TL harcın, peşin alınan 80,70-TL’den mahsubu ile eksik 189,15-TL harcın davacıdan tahsili ile Hazineye gelir kaydına,
3-Davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde BIRAKILMASINA,
4-HMK 120.maddesi gereğince; davacı tarafından yatırılan gider avansının kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya İADESİNE,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde …Mahkemesi nezdinde istinaf yasa yolu açık olmak üzere verilen karar usulen okundu, anlatıldı. 15/09/2023

Katip …
e-imza*

Hakim …
e-imza*

Bu belge 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu kapsamında E-İmza ile imzalanmıştır.