Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
20. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/557 Esas
KARAR NO : 2023/121
DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senedinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 10/12/2018
KARAR TARİHİ : 16/02/2023

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senedinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
ASIL DAVADA TALEP: Davacı vekili tarafından sunulan 19/12/2018 tarihli dava dilekçesinde özetle; Müvekkili ile dava dışı … Ticaret Anonim Şirketi arasında 12/01/2018 tarihinde akdedilen ve 16/09/2018 kira başlangıç tarihli kira sözleşmesi ve ek protokolü kapsamında Eskişehir İli, … İlçesi, … Mah., … pafta, … ada, 1 parselde kayıtlı bulunan 6360,11 m2’lik parsel üzerinde inşa edilecek eğitim tesislerinin davacı şirkete kiralanması hususunda anlaşmaya varıldığını, kira sözleşmesine istinaden kira süresinin başlangıç tarihi olan 16/09/2018 tarihinden itibaren 12 yıl olduğunu, sözleşmenin 5.1 maddesine göre kira bedelinin 225.000,00-TL+ KDV olduğunu, kira sözleşmesinin 5.2 maddesi uyarınca ödeme planında belirtilmiş olan dağılıma göre aylık kira bedeli KDV dahil 265.500,00-TL olarak ilk iki yıllık kira ödemesi seri halde keşide edilen 24 adet (… numaralı çekler) çekin karşı tarafa teslimi suretiyle ödendiğini, kira sözleşmesinin ek protokol ile değişik 9.4 maddesi kiraya verenin kiracıya kira konusu okulu 15/07/2018 tarihine kadar teslim etmesini, aksi halde teslimatın geciktiği her bir gün için 40.000,00-TL cezai şart ödemek zorunda olacağını düzenlediğini, ne var ki kiraya verenin anılan tarihe kadar okulu davacı şirkete teslim etmediğini, belirlenen tarihte teslim edilemediği gibi halen herhangi bir okul inşaatı faaliyeti görülmediğini, kiraya veren şirket tarafından da teslim edemeyeceklerini, sözleşme gereği kendilerine düşen edimleri ifa edemeyeceklerini bildirdiklerini, yaşanan bu gelişmeler üzerine davacı şirket ile kiraya verenin bir araya gelerek 18/09/2018 tarihli sonlandırma protokolü akdettiklerini, sonlandırma protokolünün 2. Maddesi ‘Bu protokol konusunun 12/01/2018 tarihli kira sözleşmesi ve ek protokol hükümlerinin sonlandırılması olduğu’ hususunun açıkça belirtildiğini, 3.2 maddesinde ise ‘kira bedeline karşılık davacı şirketten teslim alınan 24 adet herbiri 265.000,00-TL bedelli toplamda 6.372.000,00-TL bedelli çeklerin kiraya veren tarafından kiracı davacıya en geç 05/10/2018 tarihine kadar iade edileceği’ hususunun yazılı olduğunu, ancak belirtilen kadar davacı şirkete herhangi bir ödeme yapılmadığını, kiralananın davacıya teslim tarihi olarak belirlenen 15/07/2018 tarihinde teslim edilmediği hususunun sonlandırma protokolünün 3.3 maddesinde yazılı olduğunu, çeklerin piyasada devir ve tedavül kabiliyeti olmasından dolayı iyi niyetli olmayan 3. Şahısların eline geçmesi halinde tahsilat yapmalarının mümkün olduğunu, bu sebeplerden davacının mağdur olduğunu, bahsedilen tehlikeli durumların önüne geçilmesi için …. Sulh Hukuk Mahkemesine yaptıkları ihtiyati tedbir başvurusunun kabul edildiğini, kiraya veren şirkete karşı … Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2018/… Esas sayılı dosyası ile, bugüne kadar çeklerin iade edilmemesi sebebiyle toplamda 6.372.222,00-TL meblağlı çekler kapsamında borçlu olmadığının tespiti, çeklerin istirdadı talepli dava açıldığını, çeklerin halen … Ticaret Anonim Şirketinin elinde olduğunu düşündüklerini ancak … Faktoring Anonim Şirketi Tarafından … Noterliğinin 14/11/2018 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarnamesi keşide edilerek çeklerden doğan alacağın … A.Ş.’ye temlik edilmiş olduğunu öğrendiklerini, tüm bu nedenlerden dolayı teminatsız veya makul bir teminat karşılığı, çeklerin bedelsiz kaldığını ve bu çeklerin hamilinin davalı faktoring şirketi olduğunu, İstanbul 5.Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2018/… D.İş sayılı dosyası ile, bedelsiz kalan çeklerin tahsili vb. cihetine gidilerek davacı şirketin mağduriyetinin önlenmesi bakımından ihtiyati tedbir talebinde bulunulduğunu, mahkemece ihtiyati tedbir kararı verildiğini, tedbir kararından sonra davalı şirketin çekin tahsiline yönelik girişimlerde bulunduğunu, verilen ihtiyati tedbir kararlarının davacının bugüne kadar yaşadığı mağduriyetinin ve şu ana kadarki mağduriyetini dahi artacak tehlikelerle karşı karşıya olduğunu teyit eder mahiyette olduğunu, davacı tarafından verilen ve toplamda 6.372.222,00-TL meblağlı çeklerin bedelsiz kaldığını, bu çekler kapsamında davacı şirketin borcunun bulunmadığını belirterek 24 adet ve toplamda 6.372.222,00-TL meblağlı çekler kapsamında davacı şirketin borçlu olmadığının tespitine, çeklerin istirdadına, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin de davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
BİRLEŞEN DAVADA TALEP : Davacı vekili tarafından sunulan 26/04/2019 tarihli dava dilekçesinde özetle; Müvekkil şirket ile dava dışı … Tic. A.Ş. arasında akdedilen 12.01.2018 tarihli kira sözleşmesi ve ek protokolünü yürürlükten kaldıran ve yine taraflar arasında akdedilen 18.09.2018 tarihli “sonlandırma protokolü” gereğince müvekkil şirkete iadesi kararlaştırılan ancak; iade edilmeyen bedelsiz kalmış bulunan 16.04.2019 keşide tarihli … çek no.lu ve 265.500,00-TL bedelli çeke konu alacağın çekin lehdar olarak teslim edildiği … Tic. A.Ş. tarafından Davalı taraf … A.Ş.’ne temlik edildiği ve anılan faktoring şirketi tarafından da söz konusu çeklerin tahsiline yönelik girişimler başlatıldığından, müvekkil şirketin borçlu olmadığının tespiti ve çeklerin istirdadına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili tarafından sunulan 31/01/2019 tarihli cevap dilekçesinde özetle; usule ilişkin itirazında, davalı ile davacı arasında bir kira ilişkisi bulunmadığını, davanın konusunun ödeme vasıtası olarak verilen çeklerden dolayı borcun olmadığı iddiası olduğundan uyuşmazlığın çözümünde Asliye Hukuk (Ticaret ) mahkemelerinin görevli olduğunu, esasa ilişkin beyanlarında ise; kira ilişkisine dayalı bir sözleşmenin olmadığını, tarafı olmadıkları bir sözleşmeden dolayı davalının sorumluluğu olmadığı gibi taraflar arasındaki ihtilafın davalıya karşı ileri sürülemeyeceğini, davalı tarafından davacıya temlik bildiriminde bulunulduğunu, davacının hizmetin kontrol edildiğini ve uygun bulunarak kabul edildiğini, ödemeleri … Faktoring’in banka hesaplarına veya … Faktoring adına düzenlenmiş ve/veya ciro edilmiş cekle yapılacağını beyan ederek teyit verdiğini, temlek eden … ve Yayıncılık Hizmetleri Ticaret Anonim Şirketi ile temlik borçlu davacı şirketi arasında organik bağ olduğunu, …’nun işlemin yapıldığı tarih itibariyle … ve Yayıncılık Hizmetleri Ticaret Anonim Şirketinin tek pay sahibi ve şirketi tek başına temsili yetkili, aynı zamanda davacı şirkette pay sahibi ve şirkete temsile yetkili-hem teyit yazısında hem de çeklerde imzası bulunan kişilerdin biri olduğunu, sonlandırma protokolünün imzalandığı anda bu alacakların davalıya temlik edildiğini, hizmetin kontrol edildiğini ve uygun bulunarak kabul edildiğini, ödemeleri … Faktoring’in banka hesaplarına veya … Faktoring adına düzenlenmiş ve/veya ciro edilmiş çekle yapılacağı-yazılı teyitten dolayı bilinmekte olduğunu, davacının (ihtiraz-i kayıtsız) verdiği teyitle … ve Yayıncılık Hizmetleri Ticaret Anonim Şirketine finansman sağlamasına yardımcı olduğunun taraflar arasındaki ticari ilişkinin eylemsel gelişimi ile sabit olduğunu, davalının meşru hamili bulunduğu çekler hakkında takip yapılmaması ve ödenmemesi yönündeki tedbir kararına itiraz ettiklerini belirterek öncelikle verilen ihtiyat-i tedbirin kaldırılmasını, davanın görev yönünden reddini, haksız davanın reddi ile % 20’den az olmamak üzere kötü niyet tazminatı ile sorumlu tutulmasını, masraf ve ücreti vekaletin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER: 12/01/2018 tarihli kira sözleşmesi, 05/02/2018 tarihli ek protokol, ödeme planı, çek teslim tutanağı, çek suretleri, 18/09/2018 tarihli kira sözleşmesi sonlandırma protokolü, 31/01/2018 tarihli Faktoring Sözleşmesi, 31/01/2018 tarihli teyit yazısı, … Noterliğinin 14.11.2018 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarnamesi, Bakırköy 43. Noterliğinin 12.12.2028 tarihli 23222 yevmiye numaralı ihtarnamesi, …. Sulh Hukuk Mahkemesi 2018/… D. İş sayılı tedbir kararı, İstanbul 5. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2018/157 D. İş sayılı dosyası, İstanbul 14. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2018/1095 Esas sayılı dosyası, Ticaret sicil kayıtları, Ticari defter ve kayıtlar, Bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı.
İstanbul 14. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2018/1095 Esas sayılı dosyasının incelenmesinde; Davacı … Eğitim Kurumları Tic. A.Ş. tarafından davalı İflas Nedeniyle Tasfiye Halinde … ve Yayıncılık Hizmetleri Tic. A.Ş. aleyhine taraflar arasındaki kira sözleşmesi kapsamında davalıya verilen 26 adet toplam 6.372.000,00-TL bedelli çeklerden dolayı borçlu olmadığının tespitine yönelik davanın davacı tarafça eksik harç yatırılmadığından bahisle açılmamış sayılmasına karar verildiği ve kararın istinaf edilmeksizin 24/09/2020 tarihinde kesinleştiği anlaşılmıştır.
…. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2018/… Değişik İş sayılı dosyasının incelenmesinde; İhtiyati tedbir isteyen … Eğitim Kurumları Tic. A.Ş. tarafından karşı taraf … ve Yayıncılık Hizmetleri Tic. A.Ş. aleyhine taraflar arasındaki kira sözleşmesi kapsamında davalıya verilen 26 adet toplam 6.372.000,00-TL bedelli çeklere ilişkin İİK 72/2 gereğince başlatılacak takibin durdurulmasına dair ihtiyati tedbir kararı verildiği anlaşılmıştır.
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Bilirkişi Hüdai Bal tarafından düzenlenen 21/11/2022 tarihli bilirkişi raporuna göre; Davacı, davalı tarafından düzenlenen faturaların yasal defterlerinde yer aldığı, faturalarla ilgili mali idareye yapılması gereken bildirimlerin süresinde yapıldığı, kanuni defterlerin davacı davalı lehine delil olma kuvvetine sahip olduğu, davacı ile davalı arasındaki cari hesabın sıfır olduğu, davacı ile dava dışı … ve Yayıncılık Hizmetleri Ticaret Anonim Şirketi arasında 31.01.2018 tarihli çek teslim tutanağında taraflar arasında akdedilen 12.01.2018 tarihli kira sözleşmesi kapsamında 24 adet toplam 6.372.000.- TL’lik çeklerin iki yıllık kira ödemesi olarak dava dışı … (kiraya veren) şirkete teslim edildiği, davalı taraf ile dava dışı … ve Yayıncılık Hizmetleri Ticaret Anonim Şirketi arasında 12.01.2018 tarihinde yapılan Faktoring sözleşmesine istinaden davalı ile dava dışı firma arasında 31.01.2018 tarihli Alacağın Temlik sözleşmesi düzenlendiği, davalı tarafından, ihtarname keşide edilerek davacı tarafa Al: temliki bildirildiği, dava 31.01.2018 tarihli temlik sözleşmesinin öğrenildiğine ve uygun bulunup kabul edildiğine” dair yazıyı faktoring şirketine göndermiş olduğu, dava dışı … firması ile Davacı … Eğitim firması kiraya verenin mecuru teslim yükümlülüğünü yerine getirmemesi nedeniyle taraflar arasında 18.09,2018 tarihli Sonlandırma Protokolü imzalandığını, davalı tarafından, Dava dışı … firmasına 18.07.2018 tarihi ile 07.09.2018 tarihleri arasında Toplam 8.039.000.- TL değerinde 7 adet havaleyi banka kanalı ile yapmış olduğu, Davacının Sulh Hukuk Mahkemesinde Dava açtığı 10.12.2018 tarihi itibari ile davalı tarafından paylaşılan dava dışı … ve Yayıncılık Hizmetleri Ticaret Anonim Şirketi firmasından 4.768.708,67 TL Alacaklı olduğu, davalı tarafından paylaşılan dava dışı … ve Yayıncılık Hizmetleri Ticaret Anonim Şirketi firmasına çek düzenleyip teslim eden Davacının, düzenlediği çeklerden en son vadeli çekin tarihi 16.08.2020 itibari ile 3.721.090,72 TL alacaklı olduğu, davalı muhasebe sistemine göre 30.09.2022 tarih itibari ile dava dışı … ve Yayıncılık Hizmetleri Ticaret Anonim Şirketi Firmasından 4.939.180,53 TL alacaklı olduğu, Yapılan Mali inceleme sonucunda, Davaya konu edilen çekleri … Faktoring Anonim Şirketi faktoring mevzuatına uygun şekilde edinip, faktoring işlemlerine tabi tuttuğu ve faktoring işlemlerinden kaynaklı finansal riske katlandığı, davacı … Eğitim firması ile dava dışı … firması Dava tarihi 10.12.2018 tarihi itibari ile 120 hesaptan kaynaklı Cari hesaptan kaynaklı 6.372.000.-TL Alacaklı olduğu, Davacı nezdindeki Dava dışı … firmasına ait ikinci Cari Hesabın (336.01.001 Grup Firma Borçları) en son hareket 01.10.2020 tarihi itibari ile Dava dışı … firması 503.270,91 TL davacı … Eğitim firmasından alacaklı olduğu, davalı tarafından kira sözleşmesine istinaden düzenlenip, Dava dışı … kurumuna – çekleri teslim ettiği, Davalı … faktoring’in dava dışı firmaya kullandırdığı krediye istinaden teslim aldığı ve tahsile tabi tuttuğu çekler 31.01.2018 tarihinde Davacı tarafından Onay verilen temliknamede ciro edilen çekle yapılacaktır” yazılı metnin altına Davacı şirket kaşe ve imzası ile onay verildiği, dava dışı “… Grup Yapı / … Mimarlık” arasında davalı … Faktoring arasında faktoring sözleşmeleri imzalandığı, davalının faktoring ilişkisi kapsamında “… Grup Yapı / … Mimarlık” ın dava dışı … ve Yayıncılık Anonim Şirketi olan alacaklarını temlik aldığı, temlik alınan faturaların ödenmesi için … ve Yayıncılık Anonim Şirketi tarafından keşide edilen ve davalı … tarafından bir kısmına aval verilen toplamda 28 (… Grup 14 adet + … Mimarlık 14=) adet çek alındığı, çeklerin karşılıksız çıktığı, … Kalko’nun işlemin yapıldığı tarih itibariyle … Anonim Şirketinin tek pay sahibi ve şirketi tek başına temsile yetkili kişi olduğu, aynı zamanda da davalı … Anonim Şirketinin kurucu % 30 ortağı ve yönetim kurulu başkanı olduğu, … Kalko’nun 07.11.2018 tarihinde, … ve Yayıncılık Anonim Şirketinde bulunan hisselerini Şenol Ulukan’a devir ederek ortaklıktan çıktığı, … Kalko’nun … Anonim Şirketim ‘de sahip olduğu %30 hisselerinin % 25’ini 20.06.2018 tarihinde yine … Anonim Şirketinin hissedarı konumunda bulunan…Yatırım Anonim şirketine devir ettiği, geriye kalan % 5 hisseyi de 19.10.2018 tarihinde … AŞ. ‘ye devir ettiği hususları dosyadaki bilgi ve belgelerden anlaşıldığını, davalı … Faktoringin muhasebe kayıtlarına göre dava dışı “… Grup Yapı … Mimarlık firmalarından 30.09.2022 tarih itibari ile toplam (…/15.045.789,15 TL + … / 16.115.842440 TL=) 31.161.631,55 TL alacaklı olduğunu, Bu Alacağın kaynağı … Kurumu tarafından “… ve … firmaları” adına düzenlenen çeklerden kaynaklı olduğu, çeklerin taraflarlar arasında yapılan faktoring işlemleri kapsamında, mevcut durumda … Faktoring Anonim Şirketi uhdesinde olduğu ve çeklerin dava dışı … Kurumu tarafından ödenmediğinden bahisle … Faktoringin finansal riske katlandığı, davacı tarafından Alacak temlikinde verilen yazılı onaya istinaden, Davalının Alacağının kaynağı olan diğer üçüncü kişilerle faktoring kapsamında kredi (fon) kullandırımından kaynaklı Alacağın varlığı davalı defter ve kayıtlarından tespit edilmiş olup, davacı tarafından 31.01.2018 tari Kurumlarına ait Temliknameye “Olur ve Teyit yazısına” istinaden 30.000.000.- TL Limitli Faktoring işlemlerinden sorumlu olduğu görüşündeyse; davalı … Faktoring A.Ş. dava dışı firmalarla yaptığı (… Kurumu ve … tarafından keşide edilen çeklerden kaynaklı) faktoring işlemlerinden Toplam (…: 4.939.180,53 TL + … MİMARLIK 15.045.789,15 TL + … GRUP 16.115.842,40 TL=) 36.100.812,08 TL 30.09.2022 tarihi itibari ile alacaklı olduğunu, davalı … Faktoring A.Ş. dava dışı firmalarla yaptığı (… Kurumu ve … tarafından keşide edilen çeklerden kaynaklı) faktoring işlemlerinden dava tarih10.12.2018 tarihi itibari ile Toplam (…: 4.768.708,67 TL + … MİMARLIK 20.129.,958,63 TL + … GRUP 12.188.523,89 TL=) 37.087.191,19 TL alacaklı olduğunu, davacının bu madde özelinde (A) ve (B) bendinde paylaşılan … kurumlardan Davalının Alacağı olan toplan tutara istinaden 30.000.000.- TL Davalı … Faktoring’e borçlu olacağı, dava dosyasında yer alan Ticaret Sicil Gazeteleri vb belgelerden, olayların vuku bulduğu süreçte Sn. … ‘nun Davacı … Eğitim Kurumları Ticaret Anonim şirketi ile Dava dışı … Ticaret AŞ. İmza ve temsil yetkilisi olduğundan organik bağ olup olmadığı konusunda kararın mahkememize ait olduğunu, rapor içerisinde paylaşılan bilgiler ışığında Davalı … Anonim Şirketi ile dava dışı … ve Yayıncılık Hizmetleri Ticaret AŞ / … Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. / … Mimarlık İnşaat Taahhüt İthalat İhracat Ticaret Ltd. Şti. arasında faktoring işlemlerinin Kanun öngördüğü usul ve esaslar çerçevesinde yerine getirildiği, tespit, değerlendirme ve kanaatine varılmıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Mahkememizce yapılan yargılama taraf beyanları ve toplanan deliller kapsamında; asıl ve birleşen davalar, davacı tarafça davalı aleyhine açılan kambiyo senedinden kaynaklı menfi tespit istemine ilişkindir.
Davacı tarafça dava dışı … … A.Ş. arasında akdedilen 12.01.2018 tarihli kira sözleşmesi ve ek protokolünü yürürlükten kaldıran ve yine taraflar arasında akdedilen 18.09.2018 tarihli “sonlandırma protokolü” gereğince müvekkil şirkete iadesi kararlaştırılan ancak; iade edilmeyen bedelsiz kalmış bulunan dava konusu çeklere konu alacağın çekin lehdar olarak teslim edildiği … Tic. A.Ş. tarafından Davalı taraf … Faktoring A.Ş.’ne temlik edildiği ve anılan faktoring şirketi tarafından da söz konusu çeklerin tahsiline yönelik girişimler başlatıldığını, çekler kira sözleşmesi kapsamında kira bedeli olarak verilmişse de kiraya veren ile yapılan sonlandırma protokolü ile çeklerin iade edilmesi gerektiği ancak iade edilmediği, çeklerin bedelsiz kaldığını, çekler faktoring sözleşmesi kapsamında davalıya verilmişse de müvekkili tarafından bedelsizliğe ilişkin şahsi definin davalıya da ileri sürülebileceğini bu nedenle asıl ve birleşen dava konusu çeklerden dolayı davalıya borçlu olmadığının tespitine ve çeklerinden iadesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davacı vekilince 26/04/2019 tarihinde açılan birleştirme talepli ek dava niteliğindeki İstanbul 15. Sulh Hukuk 2019/366 Esas, 2019/389 Karar sayılı dava dosyasındaki dava dilekçesinde, dava dilekçesinde dava konusu edilen 16/09/2018 keşide tarihli 9141402 seri numaralı 265.500,00-TL ve 16/10/2018 keşide tarihli 9141403 seri numaralı 265.500,00-TL bedelli çeklerin kiraya veren … tarafından iade edildiği yerine 16/03/2019 keşide tarihli 9145408 seri numaralı 265.500,00-TL bedelli ve 16/04/2019 keşide tarihli … seri numaralı 265.500,00-TL bedelli çeklerin verildiğinin beyan edildiği anlaşılmıştır.
Davalı tarafça kira sözleşmesi kapsamında kira bedelleri faturalandırıldığı için faktoring sözleşmesi kurulduğunu, davacı şirket tarafından kira ilişkisinin bulunduğu ve hizmetin uygun bulunup kabul edildiğinin 31/01/2018 tarihli teyit yazısı ile bildirildiğini, faktoring sözleşmesinin usulüne uygun olduğunu, ticari kayıtlar üzerinde yapılan inceleme ile de alacaklı olduklarının tespit edildiğini bu nedenle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Eldeki dava İstanbul 5. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2018/1167 Esas, 2019/643 Karar sayılı 12/07/2019 tarihli davanın kabulüne ilişkin kararın istinaf edilmesi üzerine İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 35. Hukuk Dairesi’nin 17/05/2022 tarih, 2019/3045 Esas, 2022/1382 Karar sayılı ilamıyla davanın ticari dava olması nedeniyle Asliye Ticaret Mahkemesince görülmesi gerektiğinden bahisle kararın kaldırılması üzerine İstanbul …Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 07/07/2022 tarih, … Esas,… Karar sayılı ilamıyla verilen görevsizlik kararı üzerine Mahkememize tevzi olunmuş ve yukarıda esas üzerinden yargılamaya devam olunmuştur.
Dava konusu ihtilaf davacı şirket tarafından dava dışı … şirketine kira sözleşmesi kapsamında verilen çeklerin davalı şirkete faktoring sözleşmesi kapsamında temliki sonrasında kira sözleşmesinin sonlandırılması nedeniyle bedelsiz kalan çeklerden dolayı davalı şirkete borçlu olup olmadığı, çeklerin davacıya iade edilip edilmeyeceği hususlarından kaynaklıdır.
Mahkememizce yapılan yargılama sırasında toplanan deliller, düzenlenen bilirkişi raporu birlikte değerlendirildiğinde; asıl ve birleşen dava konusu çeklerin davacı şirket tarafından dava dışı … şirketine kira sözleşmesi kapsamında verildiği, daha sonra bu çeklerin dava dışı … Eğitim şirketi tarafından faktoring sözleşmesi kapsamında temliki nedeniyle davalı şirkete verildiği, faktoring sözleşmesinin yapıldığı tarih olan 31/01/2018 tarihinde davacı şirket tarafından davalıya hitaben verilen teyit yazısı ile dava konusu çeklere ilişkin temlikden haberdar olduğu, çeke dayalı hizmetin uygun bulunduğu ve kabul edildiğini, ödemelerin davalı şirkete yapılacağı hususu bildirilmiş ise de faktoring sözleşmesinden daha sonraki tarih olan 18/09/2018 tarihli protokol ile davacı ile dava dışı … şirketi arasında kira sözleşmesinin sonlandırıldığı ve bu kapsamda verilen çeklerin iade edilmesinin kararlaştırıldığı anlaşılmakla, dava konusu olan 24 adet 265.500,00-TL bedelli çeklerin keşidecisinin davacı (kiracı) …, lehdarı ve 1. cirantası dava dışı (kiraya veren) … şirketi olduğu, dava dışı şirketin faktoring sözleşmesi kapsamında çekleri temlik ettiği davalı faktoring şirketinin hamil olduğu açıktır. Davacı ile dava dışı … şirketi arasında imzalanan kira sözleşmesi kapsamında dava konusu çekler verilmiş olup, dava dışı şirketin faktoring sözleşmesi ile çekleri temlik ettikten sonra davacı şirket ile arasındaki kira sözleşmesini 18/09/2018 tarihli protokol ile sonlandırarak sözleşme kapsamında aldığı dava konusu çeklerin iade edileceğinin kararlaştırıldığı açık olup, her ne kadar davacı şirket tarafından davalı faktoring şirketine hitaben 31/01/2018 tarihli yazı ile temlike ve hizmete ilişkin teyit yazısı verilmiş ise de daha sonraki (18/09/2018) tarihli sonlandırma protokolü ile dava konusu çeklerin bedelsiz kaldığı anlaşılmıştır. Bu durumda davacı tarafından çeklerin bedelsizliği dava dışı … şirketine karşı şahsi defi olarak her zaman ileri sürülebilir. 6361 sayılı Finansal Kiralama Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun 9/2. maddesi ”Faktoring şirketi kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal ve hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz veya tahsilini üstlenemez” hükmünü içermektedir. Yasa metninden de anlaşılacağı üzere, faktoring şirketinin, faktoring işlemi ile devraldığı alacak, alacağın temliki hükümlerine tabidir. Nitekim, faktoring işlemlerinde alacağın temliki hükümlerinin uygulandığı Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 03.11.2010 tarih, 2010/19-488 E, 2010/557 K. sayılı kararında da açıkça belirtilmiştir. Öte yandan aynı kararda faktoring işleminin müşteri (firma), faktoring şirketi (faktor) ve borçlu olmak üzere üç tarafının bulunduğu da açıklanmıştır. Faktoring işleminin bu tarafları arasındaki ilişkiler yönünden 6361 sayılı Yasanın 9/2 ve 6098 sayılı TBK’nın 188/1.maddesi hükümlerinin uygulanması gerekir. Buna göre borçlu, faktoring işlemini öğrendiği sırada önceki alacaklısına karşı sahip olduğu def’ileri, alacağı faktoring sözleşmesine dayanarak devralmış olan faktoring şirketine karşı da ileri sürebilecektir. 6361 sayılı Yasanın 9/2. ve TBK’nın 188/1. maddesi karşısında faktoring işleminin tarafları arasındaki ilişkiler yönünden şahsi def’ilerin ileri sürülebilmesinde faktoring şirketinin iyiniyetli ya da kötüniyetli olmasının sonuca etkisi bulunmamaktadır. Bu hususta Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 02/12/2020 tarih, 2020/4643 E.-2020/5620 K., 22/09/2022 tarih, 2021/3197 E.-2022/6190 K. Sayılı içtihatlarında ve İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 44. Hukuk Dairesi’nin 07/04/2022 tarih, 2020/973 E.-2022/586 K. Ve 23/06/2022 tarih, 2020/1864 E.-2022/1081 K. sayılı içtihatlarında da benzer şekilde açıklanmıştır.
Davalı tarafça davacı şirketin ortağı ile dava dışı … şirketinin ortağının aynı kişi olması nedeniyle muvazaa iddiasında bulunulmuş ise de, davacı ve dava dışı şirketlerin farklı tüzel kişiler olduğu ve davacı şirketin çok sayıda hissedarının bulunduğu açık olup, davacı şirketlerin muvazaalı davrandığına ilişkin dosya kapsamında somut bir delil bulunmadığından bu husustaki savunmaya itibar edilmemiş ve bu haliyle yukarıda yapılan açıklamalar kapsamında dava konusu çekler yönünden; davacının, davalı Şirket ile faktoring işleminin tarafı olan dava dışı … şirketine borçlu olmadığı ve çeklerin iade edileceği hususu aralarındaki 18/09/2018 tarihli protokol ile belirlenmiş olup davacının bedelsizlik defi’ni davalı faktoring şirketine karşı ileri sürmesi mümkün olduğundan ve davalı tarafça dava konusu çeklerden dolayı borçlu olmadığı hususu ispatlandığından dolayı davacı tarafça açılan asıl ve birleşen davaların kabulü ile davacının aşağıda belirtilen 24 adet 265.500,00-TL bedelli çekten dolayı borçlu olmadığının tespiti ile çeklerin davacıya iadesine karar verilmiş ve dava dilekçesinde belirtilen 16/09/2018 keşide tarihli 9141402 seri nolu 265.500,00-TL bedelli ve 16/10/2018 keşide tarihli 9141403 seri nolu 265.500,00-TL bedelli çeklerin davacıya iade edildiği ve dava konusu olmadığı anlaşıldığından bu çekler yönünden karar verilmesine yer olmadığına dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
KARAR: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1- Davacı tarafça açılan ASIL ve BİRLEŞEN DAVANIN KABULÜ ile; dava konusu olan … T.A.Ş. Yenibosna Şubesine ait;
1- 16/11/2018 keşide tarihli … seri nolu 265.500,00-TL bedelli,
2- 16/12/2018 keşide tarihli… 265.500,00-TL bedelli,
3- 16/01/2019 keşide tarihli … seri nolu 265.500,00-TL bedelli,
4- 16/02/2019 keşide tarihli … seri nolu 265.500,00-TL bedelli,
5- 16/03/2019 keşide tarihli … seri nolu 265.500,00-TL bedelli,
6- 16/03/2019 keşide tarihli … seri nolu 265.500,00-TL bedelli,
7- 16/04/2019 keşide tarihli … seri nolu 265.500,00-TL bedelli,
8- 16/05/2019 keşide tarihli …seri nolu 265.500,00-TL bedelli,
9- 16/06/2019 keşide tarihli …u 265.500,00-TL bedelli,
10- 16/07/2019 keşide tarihli …seri nolu 265.500,00-TL bedelli,
11- 16/08/2019 keşide tarihli … seri nolu 265.500,00-TL bedelli,
12- 16/09/2019 keşide tarihli … seri nolu 265.500,00-TL bedelli,
13- 16/10/2019 keşide tarihli … seri nolu 265.500,00-TL bedelli,
14- 16/11/2019 keşide tarihli … seri nolu 265.500,00-TL bedelli,
15- 16/12/2019 keşide tarihli … seri nolu 265.500,00-TL bedelli,
16- 16/01/2020 keşide tarihli … seri nolu 265.500,00-TL bedelli,
17- 16/02/2020 keşide tarihli… seri nolu 265.500,00-TL bedelli,
18- 16/03/2020 keşide tarihli … seri nolu 265.500,00-TL bedelli,
19- 16/04/2020 keşide tarihli … seri nolu 265.500,00-TL bedelli,
20- 16/05/2020 keşide tarihli … seri nolu 265.500,00-TL bedelli,
21- 16/06/2020 keşide tarihli … seri nolu 265.500,00-TL bedelli,
22- 16/07/2020 keşide tarihli …seri nolu 265.500,00-TL bedelli,
23- 16/08/2020 keşide tarihli … seri nolu 265.500,00-TL bedelli,
24- 16/04/2019 keşide tarihli … seri nolu 265.500,00-TL bedelli çeklerden dolayı davacı … Eğitim Kurumları Ticaret A.Ş.’nin davalı … Faktronig A.Ş.’ye BORÇLU OLMADIĞININ TESPİTİ ile çeklerin davacıya iadesine,
2- Dava dilekçesinde belirtilen 16/09/2018 keşide tarihli 9141402 seri nolu 265.500,00-TL bedelli ve 16/10/2018 keşide tarihli 9141403 seri nolu 265.500,00-TL bedelli çeklerin davacıya iade edildiği ve dava konusu olmadığı anlaşıldığından bu çekler yönünden karar verilmesine yer olmadığına,
3- Davacı tarafça asıl ve birleşen dava için yatırılan peşin harcın alınması gereken 435.271,32-TL karar harcından mahsubu ile bakiye 321.919,41-TL karar harcının davalıdan tahsil edilerek hazineye gelir kaydedilmesine,
4- Davacı tarafça asıl ve birleşen davaya ilşikin yargılama sırasında yatırılan 36,90-TL başvurma harcı, 113.351,91-TL peşin harç olmak üzere toplam 113.388,81-TL harç giderinin davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine,
5- Davacı tarafça yargılama sırasında yapılan 19 adet tebligat gideri 356,20-TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacı tarafa bırakılmasına,
6- Davalı tarafça yargılama sırasında yapılan giderlerin kendi üzerinde bırakılmasına,
7- Davacı taraf asıl davaya ilişkin yargılama sırasında kendisini bir vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca hesaplanan 299.065,00-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine,
8- Davacı taraf birleşen davaya ilişkin yargılama sırasında kendisini bir vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca hesaplanan 40.170,00-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine,
9- Taraflarca yatırılan gider avansının karar tebliğ işlemleri tamamlandıktan ve karar kesinleştikten sonra kullanılmayan kısmının yatıran ilgili tarafa resen iadesine,
Dair; asıl ve birleşen dosyada davacı vekili ile asıl ve birleşen dosyada davalı vekilinin yüzlerine karşı, gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içerisinde mahkememize verilecek bir dilekçe ile İSTİNAF yasa yolu açık olmak üzere oy birliğiyle verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 16/02/2023

Başkan
e-imza *
Üye
e-imza *
Üye
e-imza *
Katip
e-imza *

*Bu evrak 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu hükümlerine uygun olarak elektronik imza ile imzalanmıştır.