Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
20. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/535 Esas
KARAR NO : 2023/100

DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 05/09/2022
KARAR TARİHİ : 10/02/2023

Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili tarafından sunulan 05/09/2022 tarihli dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirket … A.Ş. başta … gibi iller olmak üzere Türkiye’nin birçok noktasında … ve … markalarıyla onlarca otelin işletmesini yürüttüğünü, Müvekkilinin yürüttüğü ticari faaliyetlerin bir gereği olarak; kuruluşundan bu yana, her türlü ticari ve muhasebesel defterlerini, kayıtlarını ve belgelerini muntazam bir biçimde tutmakta ve bunları yukarıda anılan yasal yükümlülükleri gereği dikkatli bir şekilde muhafaza ettiğini, Müvekkilinin e-defterlerinin bulunduğu bilgisayar, 19.02.2021 tarihini 20.02.2021 tarihine bağlayan gece gerçekleşen bir hırsızlık olayı ile çalındığını ve bilgisayarda bulunan e-defterlerin zayi olduğunu, o dönemde koronavirüs (Covid-19) pandemisinin ülkemizde halen ciddi şekilde etkisini göstermesi nedeniyle Müvekkilinin, T.C. İç İşleri Bakanlığınca yayınlanan tedbirler kapsamında çalışmalarının büyük çoğunluğunu uzaktan çalışma sistemi ile gerçekleştirdiğini, Müvekkilinin hem yönetim kurulu üyesi, hem de ulusal finans direktörü olan … da o dönemde çalışmasını uzaktan gerçekleştirdiğini ve kendisine Müvekkili tarafından sağlanan dizüstü bilgisayar ile ikâmet adresinde çalıştığını, zayi olan e-defterler de …’nun elinde olan Müvekkil Şirket’e ait bilgisayarda tutulduğunu, 19.02.2021 tarihini 20.02.2021 tarihine bağlayan gece yarısı …’nun ailesiyle birlikte ikamet etmekte olduğu şahsi ikametinde, bir hırsızlık hadisesi yaşandığını ve bu hırsızlıkta Müvekkil Şirket’in e-defterlerinin tutulduğu dizüstü bilgisayarında çalındığını, Müvekkilinin Yönetim Kurulu Üyesi olan … hırsızlık olayının yaşandığı gün Polis Merkezi Amirliği’ne giderek olayla ilgili ifadesini verdiğini ve olayın faillerinden şikayetçi olduğunu, bunun üzerine … Cumhuriyet Başsavcılığınca … numaralı soruşturma başlatıldığını, … Savcılığa verdiği ifadesinde emniyet ifadesini tekrarlayarak çalınan dizüstü bilgisayarda önemli bilgiler olduğunu belirterek şüphelilerin cezalandırılmasını talep ettiğini, tacirlerin ticari defterlerini 10 yıl süre ile saklamak zorunda olduğunu, bu saklama zorunluluğunun veri taşıyıcısı aracılığı ile de gerçekleştirilebileceği ve bu defterlerin hırsızlık nedeniyle kanuni saklama süresi içerisinde zıyaa uğraması hâlinde zıyaaın öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içerisinde zayi belgesi talebiyle dava açabileceği düzenlendiğini, ilgili düzenlemeler uyarınca hırsızlık nedeniyle zayi olan e-defterlerin ikincil kopyalarının temin edilmesi amacıyla Müvekkil Şirket tarafından 23.09.2021 kayıt tarihli dilekçe ile Gelir İdaresi Başkanlığı Elektronik Belge ve Defter Uygulamaları Müdürlüğüne başvurulduğunu, gelir İdaresi Başkanlığı tarafından gönderilen cevabi yazı, Müvekkil Şirket’in e-tebligat kutusuna 05.08.2022 tarihinde konulduğunu TTK ve Tebliğ’de düzenlenen süreler içerisinde Müvekkil Şirketin, 06/2019 – 07/2019 – 08/2019 – 09/2019 – 10/2019 – 11/2019 – 12/2019 – 01/2020 – 02/2020 – 03/2020 – 04/2020 – 05/2020 – 06/2020 – 07/2020 – 08/2020 – 09/2020 – 10/2020 dönemlerine ait yevmiye defterleri ve defter-i kebirlerden müteşekkil e-defterleri hakkında zayi belgesi verilmesini talep etmek gerektiğini, bu sebeplerden dolayı; Müvekkili … A.Ş.’nin yevmiye defterleri ve defter-i kebirlerden müteşekkil e-defteri ve elektronik kayıtları için zayi belgesi verilmesini talep etmişlerdir.
DELİLLER : Davacı vekili tarafından dava konusu defterlerin muhafaza edildiği dizüstü bilgisayara ilişkin fatura, … Cumhuriyet Başsavcılığının … soruşturma sayılı dosyası Uyap örneği, … Polis Merkezi Amirliği cevabi yazısı, GİB Uygulama ve Veri Yönetimi Daire Başkanlığı cevabi yazısı ve tüm dosya kapsamı.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Mahkememizce yapılan yargılama, taraf beyanları, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre; davacının bilgisayar sisteminde oluşan ve e-defter sistemine kayıtlı defterlerin zayi olduğu iddiasıyla TTK m.82/7 uyarınca zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu belgeler sayılmış buna göre, TTK’nın 82. maddesinin 1.fıkrasında;
Her tacir;
a) Ticari defterlerini, envanterleri, açılış bilançolarını, ara bilançolarını, finansal tablolarını, yıllık faaliyet raporlarını, topluluk finansal tablolarını ve yıllık faaliyet raporlarını ve bu belgelerin anlaşılabilirliğini kolaylaştıracak çalışma talimatları ile diğer organizasyon belgelerini,
b) Alınan ticari mektupları,
c) Gönderilen ticari mektupların suretlerini,
d) 64 üncü maddenin birinci fıkrasına göre yapılan kayıtların dayandığı belgeleri,
sınıflandırılmış bir şekilde saklamakla yükümlüdür.” şeklindeki düzenlemeyle hüküm altına alınmıştır. TTK’nın 82. maddesinde neler için zayi belgesi verilmesi istenebileceği tahdidi olarak gösterilmemiş, bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgelerden söz edilmiştir. Yine TTK’nın 82. Maddesinin (7) numaralı fıkrasında, “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir,” hükmü düzenlenmiştir.
Anılan yasa maddesinde zayi belgesi verilmesini gerektiren afet halleri sınırlı şekilde sayılmamış ise de zayi belgesi verilebilmesi için maddede belirtilenler gibi hallerden birinin olayda mevcut olması ve defterlerin zayi olmasında kusur ve sorumluluğunun bulunmaması, tedbirli bir tacir gibi davranmasına rağmen zayi olayına engel olamamış durumda olması gerekir. Ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması halinde de aynı düzenleme geçerlidir.
Elektronik Defter Genel Tebliği’nin 4.4.1.e) maddesine göre e-defter dosyaları ile bunlara ilişkin berat dosyalarının ikincil kopyalarının, gizliliği ve güvenliği sağlanacak şekilde e-defter saklama hizmeti yönünden teknik yeterliliğe sahip ve Başkanlıktan bu hususta izin alan özel entegratörlerin bilgi işlem sistemlerinde ya da Başkanlığın bilgi işlem sistemlerinde 1/1/2020 tarihinden itibaren asgari 10 yıl süre ile muhafaza edilmesi zorunludur. Tebliğin 7.1. Maddesine göre ise, e-defter tutanlar, Vergi Usul Kanununda belirtilen “mücbir sebep” halleri nedeniyle e-defter veya beratlarına ait kayıtlarının bozulması, silinmesi, zarar görmesi veya işlem görememesi ve e-defter ve berat dosyalarının muhafaza edildiği e-defter saklama hizmeti veren özel entegratör kuruluşlardan veya Başkanlıktan ikincil örneklerinin temin edilemediği hallerde, söz konusu durumların öğrenilmesinden itibaren tevsik edici bilgi ve belgeleri ile birlikte 15 gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yetkili mahkemesine başvurarak kendisine bir zayi belgesi verilmesini istemelidir.
Mahkememizce Gelir İdaresi Başkanlığı Uygulama ve Veri Yönetimi Daire Başkanlığı Elektronik Belge ve Defter Uygulamaları Müdürlüğüne müzekkere yazılarak; talep eden … A.Ş.’nin dava konusu etmiş olduğu defterlere ilişkin bilgi ve belge, berat ve ikinci kopyalarının olup olmadığı, var ise örneklerinin gönderilmesi istenilmiş olup, cevabi yazıda; ”… Başkanlığımız sistemlerinin kontrolünde; adı geçen mükellefin 01.01.2015 tarihinde e-Defter uygulamasına dahil olduğu, yazımız tarihi itibariyle en son 2022/9. aya ait e-Defter beratlarını yüklediği görülmüş olup mükellefin 2019/6-12 dönemlerine ait beratları ve 2020/1-10 dönemlerine ait e-Defterlerin ikincil kopyaları yazımız ekinde gönderilmektedir….” şeklinde cevap verilmiştir.
Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi İşlem Merkezi Bina İşletim Müdürlüğüne de aynı hususta müzekkere yazılmış olup, cevabi yazıda; ”…. Başkanlığımız sisteminin kontrolünde; adı geçen … vergi kimlik numaralı … A.Ş. ‘nin 01.01.2015 tarihinde e-Defter Uygulamasına dahil olduğu, yazımız tarihi itibariyle en son 2022/10 dönemine ait e-Defter berat dosyalarını GİB sistemine yüklediği, 2020-2021 yılı ve 2022/01-10 dönemlerine ait e-Defter ve berat dosyalarının ikincil kopyalarının GİB saklama programına aktarıldığı tespit edilmiştir. 2020 yılı hesap dönemi ikincil kopyaları yazımız ekinde gönderilmektedir….” şeklinde cevap verilmiştir.
Gelir İdaresi Başkanlığından gelen müzekkere cevaplarından da anlaşılacağı üzere; davacı şirkete ait 2019 Haziran-Temmuz-Ağustos-Eylül-Ekim-Kasım-Aralık aylarına ait defteri kebir ve yevmiye defterlerlerinden müteşekkil e-defter kayıtlarının (beratların) mevcut olduğu ancak kayıtların ham halinin mevcut olmadığı gözlendiği, e-defter kayıtlarının yedeği alınmadığından ve yedekleme altyapısı kurulmadığından işbu kayıtlara erişimin artık mümkün gözükmediği, davacı şirketin 2020 yılı Ocak – Şubat – Mart – Nisan – Mayıs – Haziran – Temmuz – Ağustos – Eylül – Ekim dönemlerine ait defteri kebir ve yevmiye defterlerlerinden müteşekkil e-defterleri ve berat dosyalarının ikincil kopyalarının sistemden temin edilebileceği tespit edilmiştir.
Mahkememizce yapılan yargılama, taraf beyanları, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre;Davanın e-defter sisteminde kayıtlı bulunan ticari kayıtların zayi olduğunun tespiti istemine ilişkin olduğu, davacının defterlerinin hırsızlık neticesinde zayi olduğu, mahkememizce Gelir İdaresi Başkanlığına müzekkere yazılarak zayi olduğu iddia edilen ticari defterlerin ikincil kayıtlarının bulunup bulunmadığının sorulduğu, müzekkere cevabına göre davaya konu 2019 Haziran-Temmuz-Ağustos-Eylül-Ekim-Kasım-Aralık aylarına ait ticari defterlerin 2020 yılı öncesi olması nedeniyle ikincil kayıtlarının bulunmadığının anlaşıldığı bu haliyle davacının 2019 Haziran-Temmuz-Ağustos-Eylül-Ekim-Kasım-Aralık aylarına ait yevmiye defteri, yevmiye beratı, kebir defteri ve kebir beratının elektronik ortamda zayi olması sebebiyle kayıtlara ulaşılamadığı, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından mahkememize verilen yanıtta, davacının 2019 Haziran-Temmuz-Ağustos-Eylül-Ekim-Kasım-Aralık aylarına ait yevmiye ve kebir beratlarının sisteme yüklendiğinin bildirildiği anlaşılmış olup; defterlerin zayi olmasında davacının bir kusurunun bulunmadığı, Elektronik Defter Genel Tebliği m.7’de belirtilen mücbir neden halinin somut olayda mevcut olduğu, mahkememizce karar verilmesinin belgelerin yeniden oluşturulmasına olanak sağlayacağı, davacının 2020 yılı Ocak – Şubat – Mart – Nisan – Mayıs – Haziran – Temmuz – Ağustos – Eylül – Ekim dönemlerine ait defteri kebir ve yevmiye defterlerlerinden müteşekkil e-defterleri ve berat dosyalarının ikincil kopyalarının sistemden temin edilebileceği, davacının bu kayıtlar için dava açmakta hukuki yararı bulunmadığı anlaşılmakla; davanın kısmen kabulüne, davacının 2019 Haziran-Temmuz-Ağustos-Eylül-Ekim-Kasım-Aralık aylarına ait ticari defterlerin elektronik ortamda zayi olması nedeniyle Gelir İdaresi Başkanlığınca yeniden oluşturulması için davanın kısmen kabul edilerek e-defterler için zayi belgesi verilmesine, sair taleplerinin hukuki yarar yokluğundan reddine karar vermek gerekmiş aşağıdaki şekilde hüküm oluşturulmuştur.
KARAR : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
Davacının davasının KISMEN KABUL KISMEN REDDİNE,
1-Davacı şirketin 2020 yılı Ocak – Şubat – Mart – Nisan – Mayıs – Haziran – Temmuz – Ağustos – Eylül – Ekim dönemlerine ait defteri kebir ve yevmiye defterlerlerinden müteşekkil e-defterleri ve berat dosyalarının ikincil kopyalarının sistemden temin edilebileceği anlaşılmakla hukuki yarar yokluğundan bu defterler için açılan DAVANIN REDDİNE,
2- Davacı şirketin 2019 Haziran-Temmuz-Ağustos-Eylül-Ekim-Kasım-Aralık aylarına ait defteri kebir ve yevmiye defterlerlerinden müteşekkil e-defterlerinin ZAYİ OLDUĞUNUN TESPİTİNE,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Kanunu uyarınca hesaplanan 179,90 TL harcın, peşin alınan 80,70-TL’den mahsubu ile eksik 99,20-TL harcın davacıdan tahsili ile Hazineye gelir kaydına,
4-Davacının yaptığı yargılama giderlerinin üzerinde BIRAKILMASINA,
5-HMK 120.maddesi gereğince; davacı tarafından yatırılan gider avansının kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya İADESİNE,
Dair; davacı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içerisinde mahkememize verilecek bir dilekçe ile İSTİNAF yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 10/02/2023

Katip …
e-imza*

Hakim …
e-imza*

Bu belge 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu kapsamında E-İmza ile imzalanmıştır.