Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
20. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/432 Esas
KARAR NO : 2022/579

BİRLEŞEN …. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ’NİN
2022/545 ESAS, 2022/572 KARAR SAYILI DAVASINDA
DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 06/07/2022
BİRLEŞEN DAVA T.: 28/07/2022
KARAR TARİHİ : 30/09/2022

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
ASIL DAVADA TALEP: Davacılar vekili tarafından sunulan 06/07/2022 tarihli dava dilekçesinde özetle; Müvekkil şirketin lojistik şirketi olduğunu, davalı ile anlaşılan sair işler kapsamında taraflar arasında anlaşılmış olan süreler müvekkil şirketi oyalamak sureti ile aylarca geciktirilmiş olan tamamen davalı şirketin temerrütü dolayısıyla müvekkil şirketler durma noktasına gelerek sayısız müşteri kaybettiğini, davalı şirket ile yapılan işin hacminin büyüklüğü kapsamında müvekkil şirket büyük bir yükümlülük altında bırakıldığını buna bağlı olarak müvekkilin ilgili işe bağlı olarak çalıştığı birçok firma temerrüt sebebi ile hak kaybına uğradığını, davalı şirket ile Çin’de çalışmalarını yürüten üçüncü bir şirket olan … arasında bir iş ilişkisi söz konusu olduğunu, üçüncü bir şirket olan …’un davalı şirket … A.Ş’den ödeme alamaması sebebiyle ürünler limanda bekletilip taraflarına teslim edilmediğini, davalı şirket de malları teslim edemediğinden temerrüte düşerek işin gereklerini yerine getiremediğini, taraflar arasında anlaşmaya konu olan iş noktasında davalı şirket ile anlaştığını bu anlaşma karşılığında dosyada örneği bulunan çekler düzenlendiğini, müvekkil şirketin kendi müşterilerine temin ettiği ürünler … tarafından getirtildiğini, müvekkil firma ile davalı taraf arasında bu hususta anlaşma sağlandığını ve müvekkil şirket sanalı tarafa bedel olarak davaya konu çekleri düzenleyip verdiğini, davalı firma anlaşmada taahhüt ettiği gibi müvekkilin kendi müşterilerine temin ve teslim edeceği ürünleri çinden getirtip müvekkile telim etmeyi taahhüt ettiğini, ancak ürünleri Türkiye’ye getiren Çin firması plan … isimli firmaya yapması gereken ödemeleri yapmadığı için bu firma ürünleri getirip Türkiye’de gümrükte beklettiğini, bu nedenle de müvekkilinin teslim alması gereken ürünleri teslim alamadığını, müşterilerine zamanında teslim edemediğini, müvekkil ürün temin ve teslim etmesi gereken müşterilerine ürünleri zamanında teslim edemediği için bu firmalara büyük miktarlarda zarar bedeli ödemek zorunda kaldığını, müvekkil davalı tarafın sözleşme gereği yerine getirmesi gereken edimi yerine getirmemesi nedeni ile büyük maddi zarara uğradığını, batma seviyesine geldiğini, müvekkilin bedel olarak anlaşmanın başında verdiği davaya konu çekleri bankadan yazdırıp müvekkilin mağduriyetini kat be kat arttırdığını, bu kapsamda müvekkil tarafından firmaya malın tesliminden doğan borcun karşılığı olarak düzenlemiş olduğu çekler malın teslim edilmemesi sebebiyle menfi tespit yoluna başvurma zarureti hasıl olduğunu, söz konusu ticari ilişkinin esasında yaşanan eksiklikler ve dahası bu ticari ilişkinin temerrüte düşmesi ile müvekkil şirketlerin hak kaybına uğramasına sebep olunduğunu, müvekkil şirketler müşterilerine karşı mağduriyet yaşadığını, borçlunun senedinin bedelsizliğine ilişkin olarak; önce borcun sebebini, daha sonra da bu sebebin gerçekleşmediğini yahut geçersizliğini veya sebebe bağlı olarak ödeme gibi borcu sona erdiren bir olgu söz konusu olduğunu, ilgili çek bedellerine ilişkin henüz icra takibine davalı tarafça girişilmediği açık olduğundan %15 teminat bedelinin taraflarınca yatırılmasına karar verilmek sureti ile icranın durdurulması yönünde tedbir kararı verilmesini, müvekkil şirketlerin davalıya herhangi bir borcunun olmadığının tespitini, 30.06.2022 tarihli 450.000,00-USD tutarlı … Bankası … çek seri numaralı çek ve 30.06.2022 tarihli … Bankası … çek seri numaralı 300.000,00-USD tutarlı çekin iptalini, talep ve dava etmişlerdir.
ASIL DAVADA CEVAP: Davalı vekili tarafından sunulan 25/07/2022 tarihli cevap dilekçesinde özetle; Dava konusu çekler, davacıların borçlu olup olmadığını tespitine mahal bırakmayacak şekilde davacıların borçlu olduğunu açıkça gösterdiğini, çek, temelinde havale işlemine dayanmakla birlikte düzenleyenin, muhataba tevdi etmiş olduğu para üzerinde doğrudan tasarruf etme yetkisini verdiği ve böylece lehtara çeşitli ilişkilerden kaynaklanan borcunu ifa etmesini sağladığı bir ödeme aracı olduğunu, düzenleyenin çeki düzenlemekteki amacının bir borcun ödenmesi olduğu karine olarak kabul edilmekte, bu karine nedeniyle çekin bir borcun ifası dışında başka bir amaçla verildiğini iddia edenin ispat etmesi gerektiğini, Yargıtayın birçok kararında da çekin bir ödeme aracı olduğuna yer verilmiş, borcun ödenmesi dışında bir nedenle verildiğinin iddia edilmesi halinde ise iddia edenin bu iddiasını ispatlamak ile yükümlü olduğunu ve bu iddianın kesin delil ile ispatlanması gerektiği açık bir şekilde belirtildiğini, tek başına dava konusu çeklerin varlığı dahi davacıların açıkça müvekkil şirkete borçlu olduklarını gösterdiğini, ancak davacıların müvekkil şirkete borcu olmadığı yönündeki iddialarını kabul etmediklerini, Davacı … şirketi ile yapılan ticari iş faaliyetleri ve cari hesaptan kaynaklanan işlerin karşılığı olarak davacılardan … Şirketine faturalar düzenlendiğini, işbu faturalar davacı … şirketine usulüne uygun şekilde tebliğ edildiğini, kabul edilen faturalar ile müvekkil şirket tarafından işlerin yapıldığı ve müvekkil şirketinin davacı … şirketinden alacaklı olduğu, müvekkil şirket ile … arasındaki ticari faaliyete ilişkin açık hesap şeklinde devam eden ticari ilişkiye istinaden davacı taraf, müvekkil şirketin alacağına önceki tarihli … Bankası … Şubesinin … seri numaralı, 31.03.2022 keşide tarihli 121.000 USD bedelli, … seri numaralı, 05.04.2022 keşide tarihli 100.000 USD bedelli, … seri numaralı, 07.04.2022 keşide tarihli 100.000 USD bedelli çekler keşide ettiğini, müvekkil şirket tarafından söz konusu çekler süresinde muhatap Bankaya ibraz edildiğinde ise çeklerin karşılığı çıkmadığını, bu çeklerin davacı tarafça zamanında ödenmemiş olmasına rağmen Müvekkil Şirketçe herhangi bir hukuki mücadeleye başvurulmadığını, müvekkil şirketçe gösterilen iyiniyet kapsamında davacı … A.Ş. Firmasından borçlarına karşılık yeniden farklı vadeleri olan çekler alındığını, müvekkil şirkete, … tarafınca verilen dava konusu çekler, müvekkil tarafınca bankaya ibraz edilmesine rağmen çek hesaplarından para olmadığı için çekler karşılıksız çıktığını, borcunu iyiniyet ile tahsil edemeyeceğini anlayan müvekkil tarafınca çek bedellerinin tahsile yönelik olarak hukuki işlemler başlatıldığını, müvekkil tarafınca ibraz edilen çek hesabında ibraz tarihi itibariyle ikiyüzbin USD civarı para olmasına rağmen davacı tarafınca bu paranın ödenmemesi için bankaya talimat verildiğini ve taraflarına ödenmediğini, ödenmeyen çekin tahsiline yönelik olarak taraflarınca … Asliye Ticaret Mahkemesinin 2022/… D.İş Sayılı dosyasından İhtiyati Haciz kararı alındığını, söz konusu karar çerçevesinde … İcra Müdürlüğü’nün 2022/… E. Sayılı dosyası ile ihtiyati haciz kararı işleme konularak, davacı tarafça borcun ödeneceği yönünde oyalanan müvekkil şirketin alacağına kavuşması ve mağduriyetinin giderilmesi amaçlandığını, çeklerin karşılığının olmaması sebebiyle taraflarınca davacı … A.Ş. ve yetkilileri … ile … hakkında Çekle İlgili Karşılıksızdır İşlemi Yapılmasına Sebebiyet Verme Suçundan …. İcra Ceza Mahkemesi’nin 2022/… Esas sayılı dosyası ile suç duyurusunda bulunulduğunu, anılan Mahkeme tarafından 13.07.2022 tarihinde çek hesabı olan kişinin çek düzenleme ve çek hesabı açmaktan yasaklanmasına karar verildiğini, imzalanan Garanti Sözleşmeleri incelendiğinde söz konusu borcun varlığı avaller tarafınca garanti altına alındığını, asıl borçlu tarafınca da borcunu ödeyeceğine dair güvence kapsamında vadeli çekler tanzim edildiğini, davacı taraf, dava konusu çeklere ilişkin müvekkil şirkete karşı borcu olmadığı yönündeki iddiasını sadece elektronik posta yazışmalarına dayandırmışsa da; söz konusu yazışmalar davacılar tarafından eksik gönderilmiş olduğunu, davacılarca borcun kabul edildiği, önceki borçların yapılandırıldığı, müvekkil şirkete düzenlenen çeklerin de borçların karşılığı olduğu elektronik posta yazışmalarından açıkça görüldüğünü, bu sebeplerden dolayı müvekkil şirket aleyhine açılmış olan davanın reddine, %20’den aşağı olmamak üzere müvekkil şirket lehine tazminata hükmedilmesine, vekalet ücretine ve idari para cezasına hükmedilmesine karar verilmesini talep etmişlerdir.
BİRLEŞEN DAVADA TALEP: Davacılar vekili tarafından sunulan 28/07/2022 tarihli dava dilekçesinde özetle; taraflar arasındaki ticari ilişkiye bağlı olarak davalı tarafın Çin’den bir kısım ürünleri Türkiye’ye getirerek müvekkile teslim etmesi gerektiğini, Çin’de çalışmalarını yürüten üçüncü bir şirket olan … isimli şirketin ürünleri Türkiye’ye getirmesine rağmen davalı tarafça gerekli ödemelerin yapılmaması nedeni ile ürünlerin gümrükte beklediğini, müvekkili şirketin bu sebeple kendi müşterileri ile problemler yaşadığını, müvekkili şirket tarafından davalı ile çalıştıkları süre boyunca tüm işler için cari hesap ödemelerine teminat oluşturması açısından teminat çekleri verildiğini ve ödemeler cari hesaptan yapıldıkça çeklerin bedelsiz kaldığını, davalı tarafın ürünleri müvekkiline zamanında teslim etmemesi neticesinde müvekkili tarafından davalıya verilen çeklerin bedelsiz kaldığını, davalı tarafın basiretli tacir gibi davranmadığını belirterek davaya konu çek üzerine öncelikle teminatsız olarak, aksi halde %15 teminat bedelini aşmamak kaydı ile ihtiyati tedbir kararı verilmesini, davalının %20’den az olmamak üzere kötü niyet tazminatına mahkum edilmesini, müvekkillerinin davalı tarafa borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini, neticeten davaya konu 31/07/2022 tarihli 500.000,00-USD tutarlı … Bankası … çek seri numaralı çekin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
BİRLEŞEN DAVADA CEVAP: Davalı vekili tarafından sunulan 17/08/2022 tarihli cevap dilekçesinde özetle; Müvekkil şirket aleyhine hukuka ve hakkaniyete aykırı şekilde açılmış olan davanın reddine, İİK 72/4 hükümleri çerçevesinde %20’den aşağı olmamak üzere müvekkil şirket lehine tazminata hükmedilmesine, ayrıca HMK 329. Madde uyarınca asgari ücret tarifesinden ayrı vekalet ücretine ve idari para cezasına hükmedilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER: … Bankası A.Ş. … Şubesinin … ve … seri numaralı ve … Bankası … Şubesinin … seri numaralı çek suretleri, Banka kayıtları, Yük teslim formu, E-posta yazışmaları, faturalar, … Müdürlüğü kayıtları, … İcra Müdürlüğü’nün 2022/… Esas sayılı dosyası, … Asliye Ticaret Mahkemesi 2022/… Değişik İş Esaslı dosyası, …. İcra Ceza Mahkemesi 2022/… Esas sayılı dosyası ve tüm dosya kapsamı.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE:
Mahkememizce yapılan yargılama, taraf beyanı, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre; dava, davacılar tarafından davalı aleyhine açılan deniz yolu taşımacılığından kaynaklı borca karşılık verilen dava konusu çeklerden dolayı davalı tarafa borçlu olmadığının tespiti isteminden ibarettir.
Birleşen …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2022/… Esas sayılı davasında; incelenmesinde davacılar …, … …A.Ş., … İç ve Dış Ticaret A.Ş., … A.Ş. tarafından davalı … A.Ş. aleyhine açılan taraflar arasındaki deniz yolu taşıma işinden kaynaklı çeke dayalı menfi tespit davası olduğu anlaşılmıştır.
Davacı tarafın iddiası, davalı tarafın savunması ve taraflarca dosyaya sunulan deliller kapsamında taraflar arasındaki temel ilişkinin deniz yolu taşımacılığından kaynaklı olduğu, davacı tarafça bu kapsamda davalının edimini ifa etmediğinden dolayı davalı tarafa verilen çeklerden dolayı borçlu olmadığının tespiti istemine yönelik eldeki dava açılmış olup, Mahkememizin 06/07/2022 tarihli tensip zaptının 13 numaralı bendi gereği verilen süre kapsamında davacılar vekili tarafından sunulan 26/07/2022 tarihli beyan dilekçesi ile; taraflar arasındaki temel ilişkinin deniz yolu taşımasından kaynaklı olduğu, davalı tarafça dosyaya sunulan faturalar ile de taraflar arasındaki ticari ilişkinin deniz yolu taşımacılığına ilişkin olduğu anlaşılmıştır.
TTK 5/2 maddesi gereğince eldeki davaya bakma görevi Deniz Ticareti uyuşmazlıkları ile yetkilendirilen … Asliye Ticaret (Denizcilik İhtisas) Mahkemesinde bulunduğu anlaşılmakla; Mahkememizin görevsiz olduğu anlaşılmıştır.
Bu haliyle asıl ve birleşen dava dosyaları Mahkememize tevzi edilmiş ise de, davacılar vekili tarafından açılan asıl ve birleşen dava taraflar arasındaki deniz yolu taşımacılığı kapsamında verilen çeklerden dolayı menfi tespit istemine ilişkin olduğundan dolayı bu davaya ilişkin yargılama yapmagörev ve yetkisinin Denizcilik İhtisas Mahkemesine ait olması nedeniyle dosyanın bu davalara bakmakla görevlendirilen … Asliye Ticaret Mahkemesince görülmesi gerektiğinden; Mahkememizin görevsizliğine ve dosyanın görevli … Asliye Ticaret (Denizcilik İhtisas) Mahkemesi’ne gönderilmesine dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
KARAR: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1- Davacı tarafça açılan DAVANIN, TTK 5/2 ve HMK 114/1-c maddeleri gereğince mahkememizin görevsiz olması nedeniyle dava şartı yokluğundan HMK 115/2 maddesi gereğince USULDEN REDDİ ile, Mahkememizin GÖREVSİZLİĞİNE,
2- HMK 20/1 maddesi gereğince, kararın kesinleşmesinden itibaren iki hafta içinde talep halinde dosyanın görevli ve yetkili … ASLİYE TİCARET (DENİZCİLİK İHTİSAS) MAHKEMESİNE GÖNDERİLMESİNE, aksi halde davanın açılmamış sayılmasına resen karar verilmesine,
3- Harç, yargılama giderleri, vekalet ücreti ve gider avansı hususunun görevli mahkemece değerlendirilmesine,
Dair; tarafların yokluğunda dosya üzerinde yapılan inceleme neticesinde, gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içerisinde mahkememize verilecek bir dilekçe ile İSTİNAF yasa yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi. 30/09/2022

Başkan …
e-imza*
Üye …
e-imza*
Üye …
e-imza*
Katip …
e-imza*

*Bu evrak 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu hükümlerine uygun olarak elektronik imza ile imzalanmıştır.