Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
20. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2021/186 Esas
KARAR NO : 2022/727

DAVA : Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 23/03/2021
KARAR TARİHİ : 09/12/2022
Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
TALEP: Davacı vekili tarafından sunulan 23/03/2021 tarihli dava dilekçesinde özetle; Davacı … ile davalı şirket arasında Beyköy mah. … yolu 3 KM Tavşanlı/ Kütahya” adresinde faaliyette bulunan akaryakıt istasyonunda “…” markası altında bayilik yürütülebilmesi için 19.09.2015 tarihinde 5 yıl süreli Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi ve 19.09.2015 tarihli Bayilik Protokolü akdedildiğini ve davacı ile davalı bayi arasında bayilik dikey ilişkisi kurulduğunu, davalı bayinin, bayilik sözleşmesinin olağan bitiş süresinden (19.09.2020) önce 19.11.2019 tarihinde Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 17. maddesinin birinci fıkrası (ğ) bendi uyarınca ; g) Bayilik faaliyeti kapsamında haklı ve mücbir sebepler hariç altı aydan uzun süreli pompadan satış satış yapılmaması halinde, hükmü gereğince EPDK nezdindeki Bayilik Lisansı sonlandırıldığı, sonlandırılan lisans sebebiyle artık faaliyet gösteremeyecek olan davalı’nın davacı … ile olan bayilik sözleşmesi sona erdiğini, Bayilik Sözleşmesi FESİH başlıklı m.45./b.1 düzenlemesi ile davalı bayinin lisansının sonlandırılmış olması sözleşmenin fesih hallerinden sayıldığı gibi Petrol Piyasası Kanun ve Yönetmelik hükümleri gereğince bayilik lisansı sona erdirilen bayiyle, bayilik ilişkisinin devamının yasal olarak mümkün olmaması sebebiyle bayilik sözleşmesi davalıdan kaynaklanan sebeple olağan bitiş süresinden yaklaşık 1 yıl önce sona erdirildiğini, davacı müvekkillerinin davalıdan, uğradığı zararı tazmin ve mahrum kaldığı karı talep hakkı olduğunu, Neticeten; sözleşmeden ve yasalardan kaynaklanan her türlü zarar ziyanın tazmini hakları ile her bir alacak kalemiyle ilgili fazlaya ilişkin tüm talep ve hataya ilişkin düzeltme haklarımız saklı kalmak ve tahsilde tekerrür olmamak kaydı ile; Münfesih bayiye, Bayilik Hizmet Bedeli faturası karşılığında 5 yıllık süre için ödenen 250.160,00-TL (KDV Dahil) Bayilik Hizmet Bedelinin sözleşmenin kullanılmayan süresine ilişkin şimdilik 67.368,47-TL ‘sinin sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre ödeme tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ile tahsiline, davalı bayiye teslim edilen ariyet ve demirbaşlardan iade edilmeyenlerin aynen ve hasarsız şekilde davac şirket’e iade edilmesine, aynen iade mümkün değilse tespit edilecek olan rayiç değerlerinin ileride artırılmak üzere şimdilik 10.000,00 TL’sinin sözleşmenin feshedildiği 19.11.2019 tarihinden (sözleşmenin 46/f. Maddesi uyarınca) itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte tahsiline, 19/09/2015 tarihli Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi’nin 46/d.maddesi ve 19/09/2015 tarihli Bayilik Protokolü’nün 4. ile 5.3. Maddeleri uyarınca, sözleşmenin feshedildiği 19.11.2019 ‘dan sözleşmenin normal bitiş süresi olan 19.09.2020 tarihine kadar olan dönem bakımından davacı lehine hesaplanacak kar mahrumiyeti alacağının ileride artırılmak üzere şimdilik 71.499,00-TL + KDV’sinin sözleşmenin feshedildiği 19.11.2019 tarihinden itibaren (sözleşmenin 46/f. Maddesi uyarınca) işleyecek ticari avans faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmişlerdir.
CEVAP : Davalı tarafa dava dilekçesi ve tensip tutanağı usulüne uygun olarak tebliğ edilmiş olup; davalı tarafça yasal süre içerisinde cevap dilekçesi sunulmadığı anlaşılmıştır.
DELİLLER :Taraflar arasında akdedilen Sözleşme ve Protokol, davacı tarafın ticari defter ve kayıtları, keşif ve bilirkişi incelemesi Tavşanlı … Asliye Hukuk Mahkemesi aracılığıyla alınan 08/09/2021 tarihli bilirkişi raporu, 09/02/2022 tarihli bilirkişiheyeti raporu ve tüm dosya kapsamı.
Tavşanlı … Asliye Hukuk Mahkemesinin… Talimat sayılı dosyası aracılığıyla Makine Mühendisi Prof. Dr. …ve Mali Müşavir … tarafından düzenlenen 08/09/2021 tarihli bilirkişi heyeti raporunda; ”03.09.2021 tarihinde mahkeme heyeti ile Kütahya ili Tavşanlı ilçesi … Mh. Balıkesir yolu 3. km’de bulunan akaryakıt istasyonunda incelemeler yapılarak ve fotoğraflar alınarak aşağıdaki tespitler ve değerlendirmeler yapılmıştır.
Bahse konu akaryakıt istasyonunun işyerindeki çalışma ruhastına göre …Ltd. Şti.’ne ait olduğu ve bu firmaya devir olduğu, dispenserlerin üzerini örten çatı görevi gören yapıda …) …co yazdığı, istasyonun yol kenarı fiyat tabelasında…Ltd. Şti. bilgisinin yer aldığı, bu bilgilerden istasyonun … dağıtıcı lisansı olduğunun anlaşıldığı, … kurumsal kimliğinin yazılı olmadığı,… web sayfasındaki bayiler incelendiğinde de bayiler arasında… Ltd. Şti.’nin (Kütahya, Tavşanlı, … Mh. … Evleri No:5) yer aldığı görülmüştür.
Taraflar arasındaki sözleşmede davalıya demirbaş eşya olarak kurumsal kimlik ve Asis marka otomasyon teslim edildiği belirtilmiştir. Keşif tarihinde akaryakıt istasyonunda … kurumsal kimliğin yerine … kurumsal kimliğin yazılı olduğu görülmüştür. Akaryakıt istasyonunda mevcut otomasyon sisteminin (pompa yönetim sistemi) taraflar arasında yapılan sözleşmede belirtilen … marka otomasyon değil … marka otomasyon olduğu otomasyonun ekranından anlaşılmaktadır. Mevcut halinde başka bir akaryakıt firmasının işletiminde olduğu yapılan keşifte görülmüştür. Dava konusu akaryakıt istasyonunda farklı bir marka otomasyon sisteminin kurulu olması nedeniyle aynen iadesi mümkün olamayacaktır. Akaryakıt istasyonunda 1 adet LPG dispenseri, 3 adet ise motorin+benzin dispenseri mevcuttur. İstasyonda mevcut otomasyon sisteminden ve kuyulardan beş adet tank olduğunun anlaşıldığı, tanklardaki yakıt seviyesi ölçümü için 5 adet seviye ölçüm probu gerekeceği ve 4 adet dispenseri için ise 4 adet konverter gerekeceği değerlendirilerek bu akaryakıt istasyonunun pompa otomasyon sisteminin sıfır yeni durumuna ait fiyatlandırma aşağıdaki tabloda verilmiştir.
¸
5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununda ; “Dağıtıcı lisansı sahipleri, Kurum tarafından belirlenen esaslara uygun olarak bayilerinde kaçak akaryakıt satışının yapılmasını önleyen teknolojik yöntemleri de içeren bir denetim sistemi kurmak ve uygulamakla yükümlüdür. Dağıtıcılar, tescilli markası altında yapılan faaliyetlere ilişkin kalite kontrol izlemesini etkin biçimde yapmak, bayilik iptallerini gerekçeleriyle birlikte Kuruma bildirmekle yükümlüdür” ifadeleri yer almaktadır. Bayi Denetim ve Otomasyon Sistemine ait Petrol Piyasası Kurul Kararlarında; Akaryakıt istasyonlarında stok hareketleri ve akaryakıt alım satım işlemlerinin elektronik ortamda, günlük olarak izlenebilmesine yönelik bir istasyon otomasyon sistemi kurar. Merkez bağlantısı olan istasyon otomasyon sistemi ile bayilerindeki akaryakıt alım satım hareketlerini izler ve raporlar. Bayilik sözleşmesi herhangi bir sebeple sona eren bayilerinde; ilgili bayilik lisansında Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinde öngörülen süreler içerisinde dağıtıcı değişikliği tadili yapılıncaya veya ilgili bayilik lisansı sona erinceye/iptal edilinceye kadar istasyonda kurulu bulunan istasyon otomasyon sistemini çalışır halde tutar, gerekli izleme ve raporlamaları yapar. Bu süre içerisinde bayilik lisansı sahiplerinin istasyon otomasyon sistemine ilişkin yükümlülükleri devam eder. ” ifadeleri yer almaktadır. Bu yasal mevzuatlardan ve davacı ile davalı arasındaki sözleşmeden de anlaşılacağı üzere akaryakıt istasyonundaki otomasyon sisteminin bayi tarafından değil dağıtıcı lisansına sahip kurum tarafından finanse edilip kurulduğu anlaşılmaktadır. Yukarıdaki tabloda verilen otomasyon ekipmanları kullanıma bağlı yıpranıp aşınacağı için dava tarihindeki ikinci el değerlerinin tespiti gerekecektir. Taraflar arasındaki sözleşmenin 19.05.2015 yılında yapıldığı göz önüne alındığında otomasyon sisteminin yaklaşık 4-5 yıl kullanıldığı anlaşılmaktadır. Otomasyon kabini ve bilgisayar donanımı gibi elektronik sistemlerde (özellikle konverter ve ölçüm problannda) hassasiyetin azalması ve yeni çıkan sunucu sistemlere uyumsuzluk nedenleriyle 4-5 yıllık sürede değer kaybının % 50 civarında olabileceği değerlendirilmiştir. Buna göre otomasyon sisteminin dava tarihindeki ikinci el değeri 18228 TL olacaktır.
Smmm … tarafından yapılan tespitler: Tavşanlı… Asliye Hukuk Mahkemesi ‘nin …4 talimat dosya nosu ile tarafımdan sözleşme kapsamında yer alan davacının davalıya teslim ettiği malzemelerin defter ve belgelerde yer alıp almadığı hususunda rapor tanzim etmem istenmiştir. Bahse konu davalı …Ltd.Şti. ‘nin belirtilen adresine 03.09.2021 tarihinde gidildiği, davalının belirlenen adreste faaliyette bulunmadığı, anılan adreste …Ltd.Şti işlettiği, Tavşanlı Belediyesi tarafından verilen işyeri açma ruhsatından anlaşılmıştır.
Davalının defter ve belgeleri tarafıma tevdi edildiği takdirde, istenilen rapor tanzim edilecektir. ” şeklinde görüş ve kanaatlerini bildirmişlerdir.

Mali Müşavir…, Akaryakıt Uzmanı … ve Makine Mühendisi … tarafından tanzim edilen 09/02/2022 tarihli bilirkişi heyeti raporunda; ”….Dava konusunun, taraflar arasında akdedilen Sözleşme kapsamında davalının bayilik lisansının EPDK tarafından sona erdirilmesinden kaynaklı olarak davalının yükümlülüklerinin fiilen imkansızlaşması iddiası ile davacı yanın Bayilik Hizmet Bedelinin sözleşmenin kullanılmayan süresine ilişkin şimdilik 67.368,47 TL ‘si, tekabül eden tutarı, sözleşme kapsamında davacı tarafından davalıya teslim edilen malzeme ve ekipmanların aynen iadesi, mümkün değilse tespit edilecek olan rayiç değerlerinin ileride artırılmak üzere şimdilik 10.000,00-TL’si ile sözleşmeden doğan 71.499,00 TL + KDV kar mahrumiyeti alacağının tahsili talebinden ibaret olduğu Davacının 2017-2018 yılları ticari defterlerinin lehine delil niteliğinin bulunduğu,
Davacının 2015, 2016, 2017, 2018, 2019 ve 2020 yılları ticari defterlerinin lehine delil niteliğinin bulunduğu,
Davacının ticari defterlerine göre; Davacı tarafın incelenen ticari defterlerine göre davalı yandan 31.12.2020 tarihi itibariyle 125.113,29 TL cari hesap bakiye alacaklı olduğu,
Davacı ile davalı şirket arasında “Beyköy mah. … yolu 3 KM Tavşanlı/Kütahya” adresinde faaliyette bulunan akaryakıt istasyonunda “…” markası altında bayilik yürütülebilmesi için 19.09.2015 tarihinde 5 yıl süreli Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi ve 19.09.2015 tarihli Bayilik Protokolü akdedilmiş ve davacı ile davalı bayi arasında bayilik dikey ilişkisi kurulduğu,
Davalı bayinin, bayilik sözleşmesinin olağan bitiş süresinden (19.09.2020) önce 19.11.2019 tarihinde Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 17 inci maddesinin birinci fıkrası (ğ) bendi uyarınca “Bayilik faaliyeti kapsamında haklı ve mücbir sebepler hariç altı aydan uzun süreli pompadan satış satış yapılmaması halinde, hükmü gereğince” EPDK nezdindeki Bayilik Lisansı sonlandırıldığı, sonlandırılan lisans sebebiyle faaliyet gösteremeyecek olan davalı’nın davacı … ile olan bayilik sözleşmesi sona erdiği,
Bayilik sözleşmesinin süresinden önce (19.09.2020) 19.11.2019 tarihinde
sonlandırılması sebebiyle sözleşmenin kullanılmayan süresine ilişkin (19.11.2019 – 19.09.2020) davacının davalı yandan 47.761,80 TL bakiye süre, 43.755,48 TL işlemiş faiz olmak üzere toplamda 85.517,28 TL alacaklı olacağı,
Taraflar arasında akaryakıt sözleşmesi süresince istasyonunda kullanılmak üzere davalı eski bayiye, Bayilik Protokolünün “…Teslimi Yükümlüğü” başlıklı 3.2.2 maddesinde sayılan…kimlik, otomasyon ve demirbaşlar ariyet olarak verilmiş olup verilen ariyetlerin davacı kayıtlarında yer aldığı,
Taraflar arasında akaryakıt sözleşmesi süresince istasyonunda kullanılmak üzere davalı eski bayiye, Bayilik Protokolünün “…Yükümlüğü” başlıklı 3.2.2 maddesinde sayılan İstasyon Kurumsal kimlik, otomasyon ve demirbaşlar ariyet olarak verilmiş olup verilen ariyetlerin dava tarihindeki ikinci el değerinin 18.228,00 TL olduğu,
Davalı eski bayinin yükümlülüklerini ve taahhütlerini yerine getirmemesi ve bayilik sözleşmesini süresinden önce fesih etme zorunluluğuna sebep olduğu sebebiyle, taraflar arasında imzalanan akaryakıt bayilik sözleşmesinin 46./d maddesi ve Bayilik Protokolü’nün 5.3. maddeleri uyarınca, sözleşmenin feshedildiği tarihten sözleşmenin olağan bitiş günü olan 19.09.2020’e kadar geçecek süre için, bayi ve piyasa şartları aynı kalmak kaydıyla davalı bayiye tanımlanan ticari koşul, sözleşme süresi ve davalı taahhütleri esas alınarak davacı şirketin uğradığı kar mahrumiyetinin 803.105,90 TL olduğu….” şeklinde görüş ve kanaatlerini bildirmişlerdir.

DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Mahkememizce yapılan yargılama, taraf beyanları, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre; dava akaryakıt bayilik sözleşmesi kapsamında davacının davalıdan bayilik hizmet bedelinin 67.368,47-TL’sini sebepsiz zenginleşme hükümleri kapsamında iadesi ve sözleşme kapsamında davacı tarafından davalıya teslim edilen malzeme ve ekipmanların aynen iadesi, davacının kâr mahrumiyeti bedeline ilişkin alacak davasıdır.
Taraflar arasında 19.09/2015 tarihli ” akaryakıt bayilik sözleşmesi” başlıklı sözleşme ve yine aynı tarihli ” bayilik protokolü sözleşmesi ” vardır.
Sözleşmesinin 46/d.maddesinde; ”…. a)BAYİ, fesih tarihini takiben 2 gün içinde istasyonu ve tesislerini …’e tesim edeceğini, aksi halle … tarafından cebri iora yoluyla tahiliye edileceğinin bilincinde olduğunu ve tahliye ve teslimde gecikmesi halinde her geçen gün için …’in akaryakıt satışlarından uğrayacağı zarar ve ziyanla birlikte işbu sözleşme veya ek protokollerle belirlenen cezai şartı da …’in ik talebinde derhal ödemeyi kabul ve taahhüt eder.
b) …, tüm teminatları paraya çevirerek yasal mevzuat gereği sahip olduğu haklara istinaden istasyona, ariyet sözleşmesine istinaden de istasyon işletme malzemelerine, (pompa, kurum kimliği vesaire) el koyar.
c) …, uhdesindeki veya istasyondaki BAYİ’ye ait haklar üzerinde hapis hakkını kullanır.
d) BAYİ, işbu sözleşme ile veya bu sözleşmeye ek protokollerle belirlenen cezai şarta ilaveten fesih tarihinden sözleşme sonuna kadar geçecek dönemde yılık satış taahhüdüne göre satması gereken toplam petrol ürünleri (benizin türleri, motorin türleri, …, …, …oil, kalorifer yakıtı, otogaz LPG, madeni yağ ürünleri ve … tarafından dağıtımı yapılan sair petrol ürünleri…) miktarlarını fesih işlemi nedeniyle satamaması sonucu …’in uğradığı tüm zarar ve ziyanı, bu meyanda fesih tarihinden sözleşme süresi sonuna kadar satması gereken beher beyaz ürün, beher ton siyah ürün, beher ton madeni yağ ürünleri, beher ton otogaz …ürünlerindeki … kârı esas alınmak suretiyle belirlenecek toplam … zarar ve ziyan tutarlarını hiçbir itirazda bulunmaksızın herhangi bir mahkeme karan gerekmeksizin …’in il talebinde derhal nakden ve def’aten ödemeyi beyan, kabul ve taahhüt eder.
e) BAYİ, akaryakıt istasyonunda bulunan … amblem ve işaretlerini hiçbir ihbar veya ihtara gerek kalmaksızın fesih gününde kaldırmak zorundadır.
Aksi halde …, hiçbir mahkeme karanı, kolluk kuvveti veya herhangi bir yasal mercü kararına gerek kalmaksızın kendi amblemnini ve işaretlerini sökmeye … imajını hatırlatacak her türlü görseli silmeye yetkildir.
f) İşbu bayilik sözleşmesinin feshi veya herhangi bir sebeple sona ermesi halinde bayilik iişkisi sebebiyle, … ile akdetmiş olduğu bütün kredi, malzeme vesair hususlara mütcallik sözleşmelerinin münfesih olacağını ve bu sözleşmelerden doğan borçları ile doğacak her türlü borçların muaccel olacağını peşinen kabul ve taahhüt eder.
g) BAYİ, satın aldığı mallardan dolayı …’e borcunun olması durumunda bu borcu, malların teslim edildiği tarihten itibaren başlamak ve bedellerinin ödenme tarihine kadar devam etmek şartıyla … tarafından tespit edilerek uygulamaya konulan ödeme tarihindeki temerrüt faiziyle birlikte beyan, kabul ve taahhüt eder. ” şeklindedir.
Prokokolün 5.3.maddesinde; ”….Taraflar arasındaki akaryakıt bayilik sözleşmesinde düzenlenen fesih koşulları saklı kalmak kaydıyla; BAYİ velveya GARANTÖR’ ün işbu PROTOKOL’den ve bu PROTOKOL’ ün eki olduğu akaryakıt bayilik sözleşmesi ve eklerinden kaynaklanan yükümlülüklerinden herhangi birini kısmen veya tamamen ihlal etmesi halinde; …; işbu PROTOKOL’ü ve/veya eki bulunduğu akaryakıt bayilik sözleşmesini tek taraflı olarak ve herhangi bir kanuni merasimin yürütülmesine gerek olmaksızın her zaman ve derhal feshedebilir.
TARAFLAR arasındaki akaryakıt bayilik ilişkisinin feshi halinde; … firmasının hiçbir kanuni merasim yürütmesine gerek olmaksızın; BAYİ ve/veya GARANTÖR, fesih sebebiyle oluşan menfi ve müspet nitelikteki her türlü … zararını … firmasına derhal tazmin edeceğini; …’ çe BAYİ’e ve/veya İSTASYON’ a sağlanan her türlü maddi ve gayri maddi yatırımları … firmasına faiziyle birlikte iade edeceğini; …’ çe BAYİ velveya İSTASYON’ a sağlanan ve sabit nitelikte olmayan her türlü demirbaş eşya, ekipman ve Malzemeyi … firmasına iade etmeyi, sabit nitelikte olmayan bu demirbaş eşyanın iade edilememesi halinde ise bunların bedellerini …’ e iade etmeyi; kabul, beyan ve taahhüt eder… ” şeklindedir.
Protokolün 3.2.3.maddesinde; ”……, BAYİ ile yeniden tesis edeceği 5 yıl süreli akaryakıt bayilik ilişkisi için ve BAYİ’ in belirlenen sürede İSTASYON ile ilgili olarak … markası ve … kurumsal kimliği altında yürütmeyi taahhüt ettiği istasyonlu akaryakıt bayiliği için, BAYİ’ e hizmet bedeli olarak BTM ‘nun verilmesini takip eden 15 gün içerisinde KDV Dahil 250.000 TL BAYİ’ nin tanzim edeceği fatura mukabilinde BAYİ’ nin vereceği banka hesap numarasına nakten ödemekle yükümlüdür.
Bayilik Sözleşmesi’nin taraflarca her ne suretle olursa olsun feshedilmesi veya herhangi bir sebeple sözleşmenin uygulanamaz hale gelmesi durumlarında, bayilik hizmet bedeli altında ödenen bedelden 5 yıllık olağan sözleşme süresinin kullanılamayan kullanılamayan kısmına kıstelyevm hesaplama neticesinde denk gelecek bedel, …’in ilk talebi üzerine BAYİ tarafından nakden ve defaten derhal ödenecektir…” denilmektedir.
Dosya kapsamında sözleşmeye konu iş ve hizmetin EPDK iznine tabi olarak yapıldığı bilinmektedir. Davalının bayilik lisansının EPDK nezdinde 19/11/2019 tarihinde Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 17/1-ğ bendi uyarınca sona erdirildiği anlaşılmıştır. Bu nedenle taraflar arasındaki sözleşmenin bu aşamadan sonra ayakta kalması ancak yeniden izinle mümkün olabilecekken buna dair herhangi bir işlem vs. dosyada mevcut olmadığı gibi bu yönde bir savunmada mevcut değildir. Sözleşmenin davacı tarafça haklı nedenle feshedildiği açıktır. Lisansı sona eren davalının yükümlülüklerini yerine getirmesini beklemek fiilen imkansızlaşmıştır.
Yukarıda yazılı protokol maddesi ve dosya kapsamına göre; davacı tarafça bayilik nedeniyle davalıya 5 yıl için ödenen ve havale dekontları ile belirli olan 250.000,00 TL bakiye kalan süre için alacak talebi haklı nedenle sözleşmenin feshi nedeniyle yerindedir.
Davacı tarafça ariyet, demirbaş vs.nin aynen iadesinin mümkün olamayacağı bildirilerek bedelleri talep edilmiştir. Taraflar arasındaki protokolün 3.2.2. Maddesinde davalıya ariyet olarak verilen ürünler belirlenmiş ve taraflarca da imzalanmıştır. Sözleşmenin sona ermesi ya da feshi halinde ariyet verilen ürünler, demirbaşlar vs.nin iadesi gerekir.
Mahalinde talimat yolu ile keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmıştır. Davacı tarafça sunulan ticari defter ve kayıtlar incelenmiştir. Davalı tarafça ticari defter ve kayıtlar sunulmamıştır.
Mahkememiz dosyasında alınan 09/02/2022 tarihli bilirkişi raporu ile; ”
a) Dava konusunun, taraflar arasında akdedilen Sözleşme kapsamında davalının bayilik lisansının EPDK tarafından sona erdirilmesinden kaynaklı olarak davalının yükümlülüklerinin fiilen imkansızlaşması iddiası ile davacı yanın Bayilik Hizmet Bedelinin sözleşmenin kullanılmayan süresine ilişkin şimdilik 67.368,47 TL ‘si, tekabül eden tutarı, sözleşme kapsamında davacı tarafından davalıya teslim edilen malzeme ve ekipmanların aynen iadesi, mümkün değilse tespit edilecek olan rayiç değerlerinin ileride artırılmak üzere şimdilik 10.000,00-TL’si ile sözleşmeden doğan 71.499,00 TL + KDV kar mahrumiyeti alacağının tahsili talebinden ibaret olduğu Davacının 2017-2018 yılları ticari defterlerinin lehine delil niteliğinin bulunduğu,
Davacının 2015, 2016, 2017, 2018, 2019 ve 2020 yılları ticari defterlerinin lehine delil niteliğinin bulunduğu,
Davacının ticari defterlerine göre; davalı yandan 31.12.2020 tarihi itibariyle 125.113,29 TL cari hesap bakiye alacaklı olduğu,
Davacı ile davalı şirket arasında “Beyköy mah. …yolu 3 KM Tavşanlı/Kütahya” adresinde faaliyette bulunan akaryakıt istasyonunda “…” markası altında bayilik yürütülebilmesi için 19.09.2015 tarihinde 5 yıl süreli Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi ve 19.09.2015 tarihli Bayilik Protokolü akdedilmiş ve davacı ile davalı bayi arasında bayilik dikey ilişkisi kurulduğu,
Davalı bayinin, bayilik sözleşmesinin olağan bitiş süresinden (19.09.2020) önce 19.11.2019 tarihinde Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 17 inci maddesinin birinci fıkrası () bendi uyarınca “Bayilik faaliyeti kapsamında haklı ve mücbir sebepler hariç altı aydan uzun süreli pompadan satış satış yapılmaması halinde, hükmü gereğince” EPDK nezdindeki Bayilik Lisansı sonlandırıldığı, sonlandırılan lisans sebebiyle faaliyet gösteremeyecek olan davalı’nın davacı … ile olan bayilik sözleşmesi sona erdiği,
Bayilik sözleşmesinin süresinden önce (19.09.2020) — 19.11.2019 tarihinde sonlandırılması sebebiyle sözleşmenin kullanılmayan süresine ilişkin (19.11.2019 – 19.09.2020) davacının davalı yandan 47.761,80 TL bakiye süre, 43.755,48 TL işlemiş faiz olmak üzere toplamda 85.517,28 TL alacaklı olacağı,
Taraflar arasında akaryakıt sözleşmesi süresince istasyonunda kullanılmak üzere davalı eski bayiye, Bayilik Protokolünün “Demirbaş Eşya Teslimi Yükümlüğü” başlıklı 3.2.2 maddesinde sayılan İstasyon Kurumsal kimlik, otomasyon ve demirbaşlar ariyet olarak verilmiş olup verilen ariyetlerin davacı kayıtlarında yer aldığı,
Taraflar arasında akaryakıt sözleşmesi süresince istasyonunda kullanılmak üzere davalı eski bayiye, Bayilik Protokolünün “Demirbaş Eşya Teslimi Yükümlüğü” başlıklı 3.2.2 maddesinde sayılan İstasyon Kurumsal kimlik, otomasyon ve demirbaşlar ariyet olarak verilmiş olup verilen ariyetlerin dava tarihindeki ikinci el değerinin 18.228,00 TL olduğu,
Davalı eski bayinin yükümlülüklerini ve taahhütlerini yerine getirmemesi ve bayilik sözleşmesini süresinden önce fesih etme zorunluluğuna sebep olduğu sebebiyle, taraflar arasında imzalanan akaryakıt bayilik sözleşmesinin 46./d maddesi ve Bayilik Protokolü’nün 5.3. maddeleri uyarınca, sözleşmenin feshedildiği tarihten sözleşmenin olağan bitiş günü olan 19.09.2020’e kadar geçecek süre için, bayi ve piyasa şartları aynı kalmak kaydıyla davalı bayiye tanımlanan ticari koşul, sözleşme süresi ve davalı taahhütleri esas alınarak davacı şirketin uğradığı kar mahrumiyetinin 803.105,90 TL olduğu,…” belirtilmiştir.
Kar mahrumiyeti talep edilebilmesi için davalı bayinin borca aykırı davranması ve bu borca aykırı davranış nedeniyle davacı dağıtıcının sözleşmeyi feshetmesi ya da davalının haklı sebep olmadan sözleşmeyi feshetmiş olması gerekmektedir. Kar mahrumiyeti, bir tarafın kusuruna bağlı olarak sözleşmenin devam ettirilememesi nedeniyle elde edilemeyen net gelirdir. Sözleşme feshedildikten sonra müspet zarar talep edilebilmesi için sözleşmede bu yönde açık bir düzenleme bulunması gerekmektedir. (İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 43. Hukuk Dairesinin 2020/364 E. 2021/765 K. Sayılı ilamı). Taraflar arasında düzenlenen sözleşme ve protokolün bayinin kusurlu davranışı nedeniyle EPDK kararıyla sona ermiştir. Sözleşmenin sona ermesinde bayinin kusurunun bulunduğu, bu nedenle kar mahrumiyeti alacak talebinin koşulları oluştuğu, davacının kar mahrumiyet oranı belirlenen denetime ve hükme elverişli bilirkişi raporu ile belirlendiği anlaşılmakla bu talebinin de diğer talepleri gibi taleple bağlı kalınarak, davanın kabulüne karar vermek gerekmiş, tarafların tacir olduğu da gözetilerek avans faizine hükmedilmiş, aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
KARAR : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-DAVANIN KABULÜ İLE,
-Sözleşmenin bakiye kalan süresi için talep edilen bayilik hizmet bedeli iadesi nedeniyle taleple bağlı kalınarak 67.368,47 TL’nin sözleşme fesih tarihi olan 19/11/2019 tarihinden itibaren avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline,
-İade edilmeyen ariyet ve demirbaş eşya nedeniyle taleple bağlı kalınarak 10.000,00TL’nin sözleşme fesih tarihi olan 19/11/2019 tarihinden itibaren avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline,
-Kar mahrumiyetine ilişkin davanın taleple bağlı kalınarak 71.455,00 TL’nin 19/11/2019 sözleşmenin feshi tarihinden itibaren avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesi gereğince hükmolunan kısım üzerinden hesaplanan 10.166,13-TL nispi karar harcından peşin yatırılan 2.542,29-TL harcın mahsubu ile bakiye kalan 7.713,84-TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydedilmesine,
3-Davacı tarafça yatırılan 2.542,29-TL peşin harcın davalıdan tahsili ile davacı tarafa verilmesine,
4-Davacı tarafından yatırılan 59,30-TL başvuru harcı, 8,50-TL vekalet harcı, 398,00-TL tebligat gideri, 1.039,80 TL keşif gideri, 3.900,00-TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 5.405,60-TL yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacı tarafa verilmesine,
5-Davacı taraf yargılama sırasında kendisini bir vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT’ye göre hesaplanan 23.323,52-TL vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacı tarafa verilmesine,
6-Davacı tarafça yatırılan ve bakiye kalan gider avansının kararın kesinleşmesi ve talep halinde yatıran tarafa iadesine,
7-Tarafların zorunlu arabuluculuk sürecinde anlaşamamaları nedeniyle 6325 Sayılı Kanunun 18/A-13 maddesi uyarınca zorunlu arabuluculuk gideri olan 1.320,00-TL’nin davalıdan tahsil edilerek hazineye gelir kaydedilmesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, davalı tarafın yokluğunda gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içerisinde mahkememize verilecek bir dilekçe ile İSTİNAF yasa yolu açık olmak üzere karar verildi. 09/12/2022

Katip …
e-imza*

Hakim …
e-imza*

Bu belge 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu kapsamında E-İmza ile imzalanmıştır.