Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
20. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/361 Esas
KARAR NO : 2022/407

DAVA : Alacak (Satım Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 11/08/2020
KARAR TARİHİ : 15/06/2022
Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Satım Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
TALEP: Davacı vekili tarafından sunulan dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin …markası ve kurumsal kimliği altında ülkemiz genelinde faaliyet gösteren akaryakıt dağıtım şirketi olduğunu, davalı… İnş. Oto. ve Gıda San. Tic. Ltd. Şti. ile müvekkili arasında 29/06/2018 tarihli akaryakıt bayilik sözleşmesi, 29/06/2018 tarihli bayilik protokolü akdedildiğini, davalı …’nın ise söz konusu sözleşmelere 150.000 TL ile sınırlı olmak üzere garantör olduğunu, imzalanan sözleşmeler ile davalı şirketin müvekkilinin 29/06/2023 tarihine kadar bayisi olması sağlandığını ve davalıya bayilik hakkı tanındığını, davalının mevzuat hükümlerine uygun faaliyette bulunmaması nedeni ile lisansı idari makamlarca iptal edildiğini, böylece taraflar arasında sözleşme süresinden önce sona erdiğini, taraflar arasında imzalanan bayilik sözleşmesinin 4. maddesinde, sözleşmenin süresinden önce sona ermesi, bayinin sözleşme şartlarına aykırı davranması halinde 50.000-USD ceza-i şart belirlendiğini, 85 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararı nedeni ile bu rakam usd kuru 3,7776 TL olmakla 188.880 TL yaptığını, davalı ile imzalanan sözleşme ve protokole göre davalının beher sözleşme yılında 1.000-m3 ürün satması gerektiği kararlaştırıldığını, davalının da bu konuda taahhütte bulunduğunu, davalının ise sözleşme ilişkisinin başladığı 29/06/2018 tarihi ile ilk 1 yıllık sürenin sona erdiği 29/06/2019 tarihleri arasında 55-m3 ürün satışı yaptığını ve 645-m3 ürün eksik satıldığını, dolayısı ile davalının taraflar arasındaki bayilik protokolünün 3.1.5. maddesi uyarınca; (85 sayılı cumhurbaşkanlığı kararı nedeni ile USD kuru 3,7776TL olmakla) şimdilik 50.000-TL satış taahhüdü nedeni ile hesap edilen ceza-i şarttan sorumluluğu bulunduğunu, bayilik sözleşmesinin süresinden önce fesih edilmesi nedeni ile yoksun kalınan kardan davalı sorumludur. sözleşmenin haklı bir neden olmaksızın süresinden önce sona ermiş olması nedeni ile taraflar arasındaki bayilik protokolünün 4. maddesinde ön görülen ceza-i şart alacağının 50.000 TL kısmının, davalı şirketin sözleşmenin erken sona ermesi nedeni ile eksik sattığı yakıt bedeline konu alacağın şimdilik 50.000 TL kısmının, sözleşmenin olağan süresine göre hesaplanacak kar mahrumiyetinin 50.000 TL kısmının davalıdan tahsilini, yargılama giderleri ve ücreti vekaletin davalıya yükletilmesini talep etmiştir.
DELİLLER : 29.06.2018 tarihli …Bayilik Sözleşmesi, 29.06.2018 tarihli Bayilik Protokolü, İstanbul … Noterliğinin 14.03.2019 tarih ve …yevmiye numaralı ihtarnamesi, İstanbul … Noterliğinin 26.06.2019 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarnamesi, 08.07.2020 tarihli arabulucluk son tutanağı, davalı firmanın 06.07.2018 tarihinde EPDK’dan bayilik lisansı alığına dair sorgulama ekran görüntüsü, Davalı şirkete ait BA-BS formları, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava, davacı tarafından davalı aleyhine taraflar arası düzenlenen 29/06/2018 tarihli akaryakıt bayilik sözleşmesi ve protokol gereğince kar mahrumiyeti ve cezai şart alacağı istemine yönelik kısmi alacak davasından ibaret olduğu anlaşılmıştır.
Davacı taraf, taraflar arasında akaryakıt bayilik sözleşmesi ve ilave olarak düzenlenmiş olan protokol ile 29/06/2023 tarihine kadar davalı şirketin davacının bayisi olmasının sağlandığını, ancak davalının mevzuat hükümlerine uygun faaliyette bulunmaması nedeniyle lisansının idari makamlarca iptal edildiğini, bunun üzerine taraflar arasındaki sözleşmenin süresinden önce sona erdiğini, davalının ruhsat işlemlerini taahhüt edilen süreçte yerine getirmediğini, düzenli yakıt ihmali yapmadığını bunu üzerine davalıya İstanbul … Noterliği 14.03.2019 tarih ve… yevmiye numaralı ihtar ile İstanbul … Noterliği 26.06.2019 tarih ve …yevmiye numaralı ihtarnamenin gönderildiğini, imzalanan bayilik sözleşmesinin belirlenen tarihten çok önce 01/08/2019 tarihi itibariyle son bulduğunu sözleşmenin süresinden önce sona ermesinden dolayı kar mahrumiyeti ve cezai şart alacaklarının doğduğunu, belirtilen bedellerin dava tarihinden itibaren avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ettiği anlaşılmıştır.
Davalı tarafa çıkarılan tebligatın davalıya usul ve yasaya uygun şekilde tebliğ edilmesine rağmen davalı taraf davaya cevap vermeyerek ve duruşmalara katılmayarak HMK 128. maddesi gereğince davacının iddialarının tamamını inkar etmiş sayılmıştır.
Dava zorunlu arabuluculuğa tabi davalardan olup davacı tarafça dosyaya sunulan 08/07/2020 tarihli arabuluculuk son anlaşmazlık tutanağı ile davacı tarafça zorunlu arabuluculuk dava şartının yerine getirildiği ve tarafların görüşme sonrası anlaşamama nedeniyle arabuluculuk sürecinin tamamlandığı anlaşılmıştır.
Mahkememizce yapılan yargılama sırasında taraflar arasındaki sözleşme, protokol, ihtarnameler incelenmiş ve davacı tarafın ticari defter ve kayıtları üzerinde mali müşavir ve akaryakıt uzmanı tarafından yapılan bilirkişi incelemesi sonrası düzenlenen 05/05/2021 tarihli bilirkişi raporuna göre; “Taraflar arasında 29.06.2018 tarihli 5 yıl süreli Bayilik Sözleşmesi imzalandığı, davlı firma olan …Petrol’ün 06.07.2018 tarihinde EPDK’dan bayilik lisansı aldığı, davacı… tarafından 26.06.2019 tarihinde İstanbul … Noterliği … sayılı ihtarname ile satış taahhüdüne uyulmadığı konulu bildirimin noter aracılığıyla davalı bayi … Petrol’e iletildiği, davalı tarafından davacıya gönderilen 09.08.2019 tarihli ihtarname ile bayilik sözleşmesinin davacı tarafından tek taraflı feshedildiğini, sözleşme çerçevesinde kullanılan 200.000,00-TL kredinin ödendiğini, herhangi borcun kalmadığını, iptal edilen bayiliğe biaen ellerinde bulunan malların iadesi sonrasından kurumsal kimlik için alınan 150.000,00-TL’lik ve 104.000,00-TL’lik senetlerin iadesinin istendiği, davalı firma … Petrol’ün lisansının 01.08.2019 tarihinde Petrol piyasası lisans yönetmeliğinin 17. Maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca 01.08.2019 tarih ve 35627 sayılı karar ile sonlandırıldığı, dolayısıyla davalı firmanın altı aydan uzun bir süredir akaryakıt istasyonunda pompadan satış yapmadığının tespit edilmesi üzerine mevzuat hükümlerine uygun faaliyette bulunmaması nedeniyle lisansının idari makamlarca iptal edildiğinin anlaşıldığı, lisansın sonlanmasıyla dağıtım şirketi ile bayi arasındaki alım satım ilişkisinin de sonlanmış olduğu, dosya kapsamında davacı firmanın lisansın iptalinden sonra davalı firmaya göndermiş olduğu herhangi bir fesih bildirimin bulunmadığı, davalının sözleşmenin feshinden kastının sözleşmenin linsans iptali nedeniyle kendiliğinden sona ermesi durumunun anlaşılması gerektiği, sözleşmenin belirlenen süreden önce sona ermesi nedeniyle bayilik protokolünün 4. Maddesi uyarınca davalı firmanın 50.000-USD ödemesi gerektiğinin düzenlendiği , davacının bu husustaki talebinde haklı olduğu, Bayilik Protokolü madde 3.1.5) satış yükümlülüklerinde yer alan düzenlemeye göre eksik ürün alımından kaynaklı davacı firmanın her bir m3 için 60 USD talep edebileceği, bu haliyle lisansın iptal edilmesinden dolayı sözleşmenin süresinden önce uygulamasının ortadan kalktığı anlaşıldığından davalı tarafın eksik ürün alımından dolayı düzenlenen cezai şarttan sorumlu alacağının anlaşıldığı, davacının bu husustaki talebinde haklı olduğu, yine bayilik sözleşmesinin süresinden önce herhangi bir nedenle sona ermesinden dolayı yoksun kalınan kardan dolayı davalı tarafın sorumlu olacağının Bayilik Protokolü madde 3.1.5 satış yükümlülükleri maddesinde düzenlenmiş olduğu, bu düzenlemeye göre davacının kar mahrumiyeti talep etme hakkının bulunduğu bu husustaki talebinde de haklı olduğu, klasik kar mahrumiyeti hesaplamasında, davacı firmanın aynı bölgede yeni bir bayilik ilişkisi kurup kurmadığı veya yeni bir bayilik ilişkisi kurması için makul sürenin ne olacağını değerlendirilmesi gerektiği, bölgesel değerlendirme yapılarak varılan sonuç neticesinde ilgili bölgede Davacı … firmasının raporun hazırlanış tarihi olan Mayıs 2021 tarihine kadar yeni bayilik yapmadığı EPDK web sitesinden ve sektörel sitelerden tespit edildiği, sözleşmenin normal süresinin 29.06.2023 tarihinde sona erdiğini düşünürsek kalan iki yıllık sürede aynı ticari alanda farklı bir bayilik yapıp yapamayacağını dikkate alınması gerektiği, sektörel rekabeti ve dağıtım firma sayılarını göz önünde bulundurduğumuzda bölgede yeni bayilik kazanmanın sözleşmesi süresinin bitmesine kadar (kalan en az 2 yıllık zamanı) sürebileceği hatta bu zaman zarfında dahi yeni bayilik yapamama ihtimalinin olduğu, İlave olarak akdedilen bayilik protokolünde de kar mahrumiyetinin süre sonuna kadar talep edilebileceğinin belirlendiği, davacının dava dilekçesinde kar mahrumiyetini taahhüt edilen satış rakamlarına göre hesaplanmasını talep ettiği, ancak dava dosyasındaki sözleşmelerde bu talebi haklı kılacak herhangi bir ibareye rastlanılmadığı, bu nedenle kar mahrumiyeti hesabının taahhüt edilen satış rakamlarından değil gerçekleşen satış rakamları dikkate alınarak yapıldığı, mali açıdan yapılan değerlendirmede davacı tarafın ticari defterlerinin usulüne uygun tutulduğu , ticari defterlerin lehine delil oluşturabileceği, davacı defterlerinde, davalı … LTD. ŞTİ.’nin 2019 Yılı Muavin Hesap Dökümünde … hesap kodu ile takip edildiği ve 4.690,50 TL. borç bakiye olduğu, 326- Alınan Depozito ve Teminatlar hesabında 25.06.2019 tarihinde 117.491,46 TL. teminat bedelinin 120-Hesabına aktarılmak suretiyle bakiyenin azaldığı, kalan 25.476,07 TL. nin’de 2020 yılında cezai- şart faturası kesilmek suretiyle 120-Müşteriler hesabına aktarıldığı, bu işleme göre hesaplanan cezai şart miktarının 234.136 -25.476,07 = 208.659,93 TL. Olduğu, yapılan açıklamalar sonrası yapılan hesaplamalarla sözleşmenin belirlenen süreden önce sona ermesinden kaynaklanan cezai şart bedelinin 188.880-TL, eksik ürün alımından kaynaklanan cezai şart bedelinin 208.660-TL ve kar mahrumiyetinin ise 28.201-TL olacağı tespit edilmiştir.” şeklinde rapor düzenlenmiştir.
Bilirkişi raporu taraflara usulüne uygun şekilde tebliğ edilmiş davacı tarafın bilirkişi raporuna karşı itirazları ve beyanları doğrultusunda dosya yeniden değerlendirilmek üzere ek rapor düzenlenmesi için bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, bilirkişi heyeti tarafından yapılan bilirkişi incelemesi sonrası düzenlenen 05/03/2022 tarihli bilirkişi raporunda kök rapordaki görüşlerinin aynen devam ettiğini beyan ederek rapor düzenlenmiştir.
Mahkememizce yapılan yargılama, taraf beyanları, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre; Taraflar arasında 29/06/2018 tarihli 29/06/2023 tarihine kadar geçerli akaryakıt bayilik sözleşmesi düzenlendiği ve taraflar arasında ticari ilişki bulunduğu, bilirkişi raporunda tespit edildiği üzere davalı firmanın çalıştığı süre boyunca davacı firmadan 55 m3 ürün alımı gerçekleştirdiği, sözleşmenin davalı firma …Petrol’ün lisansının 01.08.2019 tarihinde Petrol piyasası lisans yönetmeliğinin 17. Maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca 01.08.2019 tarih ve 35627 sayılı karar ile EPDK tarafından sonlandırılması nedeniyle uygulama olanağının bulunmaması nedeniyle sona erdiği, sözleşmenin süresinden önce sona ermesinde davacı tarafın bir kusurunun bulunmadığı, davalının ilgili mevzuat hükümlerine uymaması nedeniyle sözleşmenin süresinden önce sona ermesine sebebiyet verdiği, yine dosya kapsamında sunulan ihtarnamelerin incelenmesinde sözleşmenin devam ettiği süre boyunca davalı firmanın eksik alımda bulunduğu, bu haliyle davacı şirketi zarara uğrattığı, dosya kapsamına uygun ve denetime elverişli bulunan bilirkişi heyet raporunda da belirtildiği üzere toplam çalışılan süredeki alınması taahhüt edilen miktarın 1.090 m3 olmasına rağmen toplam alım miktarının 55 m3 olduğu da gözetildiğinde dosya kapsamında davalı tarafın sözleşme şartlarına uymayarak eksik alım yaptığı, süresinden önce sözleşmenin uygulanmasının imkansız hale gelmesine sebebiyet verdiğinin anlaşıldığı, sözleşmede yapılan düzenlemelere göre davacı şirketin kar mahrumiyeti ve cezai şart alacağının doğmuş olduğu, mevcut alım miktarları baz alınarak ve sözleşmede belirlenen kar mahrumiyeti hesaplama yöntemiyle bilirkişi tarafından hesaplanan miktara göre kar mahrumiyetinin 28.201-TL olduğu, sözleşmenin süresinden önce sona ermesi nedeniyle belirlenecek yönteme göre yapılan bilirkişi hesaplamasına göre davacının eksik ürün alımından kaynaklı cezai şart alacağının 208.660-TL, ve yine sözleşmenin süresinden önce sona ermesinden dolayı uygulanacak cezai şart alacağının 188.880-TL olduğu sabit olduğundan; bu haliyle davacı tarafın davalıdan alacaklı olduğunu ispat ettiği, davacının davalıyı dava tarihinden önce temerrüde düşürdüğüne dair ihtarname olmadığı anlaşılmakla; düzenlenen uzman bilirkişi raporunun da mahkememizce dosya kapsamına uygun ve denetime elverişli bulunması nedeniyle, davacının açmış olduğu kısmi alacak davacısında ıslah dilekçesi sunmamış olduğu ve duruşma sırasındaki beyanlar da gözetilerek davanın kabulü ile taraflar arasındaki akaryakıt bayilik sözleşmesinden kaynaklı eksik satımdan dolayı 50.000,TL cezai şart alacağının, akaryakıt bayilik sözleşmesinin 4. Maddesinden kaynaklı 50.000,TL cezai şart alacağı ile 28.201,TL kar mahrumiyeti alacağının dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
KARAR : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-) Davacı tarafça açılan DAVANIN KABULÜ ile;
a) Davacı tarafın taraflar arasındaki akaryakıt bayilik sözleşmesinden kaynaklı eksik satımdan dolayı 50.000,TL cezai şart alacağının dava tarihi olan 11/08/2020 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine,
b) Davacı tarafın taraflar arasındaki akaryakıt bayilik sözleşmesinin 4. Maddesinden kaynaklı 50.000,TL cezai şart alacağının dava tarihi olan 11/08/2020 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine,
c) Davacı tarafın taraflar arasındaki akaryakıt bayilik sözleşmesinden kaynaklı 28.201,TL kar mahrumiyeti alacağının dava tarihi olan 11/08/2020 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine,
2-Harçlar kanunu gereğince kabul edilen değer üzerinden alınması gereken toplam 8.757,41-TL harçtan daha önceden ödenen toplam 2.561,63-TL harç düşüldükten sonra eksik kalan 6.195,78-TL harcın davalılardan müştereken müteselsilen alınarak Hazineye irad kaydına,
3-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiginden A.A.Ü.T (madde-13 Üçüncü Kısım) göre hesaplanan 16.129,00-TL nisbi vekalet ücretinin davalılardan müştereken müteselsilen alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan; 54,40-TL Başvuru Harcı, 2.561,63-TL Peşin/nisbi Harcı, olmak üzere toplam 2.616,03TL harcın davalılardan müştereken müteselsilen alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yapılan; 2.400,00-TL Bilirkişi ücreti, 248,60-TL Tebligat, Posta ve diğer masraflar, olmak üzere toplam 2.648,60-TL yargılama giderinin kabul red oranı dikkate alınarak 2.263,69-TL lik kısmanın davalılardan müştereken müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, bakiye yargılama giderinin ise Davacı üzerinde bırakılmasına,
6-Tarafların zorunlu arabuluculuk sürecinde anlaşamamaları nedeniyle 6325 Sayılı Kanunun 18/A-13 maddesi uyarınca zorunlu arabuluculuk gideri olan 1.320-TL’nin kısmen kabul, kısmen red oranına göre 1.128,17 TL nin davalılardan, 191,83 TL nin davacıdan tahsili ile Hazineye irat kaydına,
7- Hüküm kesinleştiğinde kullanılmayan gider avansının yatıran tarafa iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı , davalı tarafın yokluğunda HMK’nın 345. maddesi gereğince gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkca okunup usulen anlatıldı.
15/06/2022

Katip …
¸e-imzalı

Hakim …
¸e-imzalı