Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
20. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
“Asıl Davanın Kabulü”
“Birleşen Davanın Reddi”
ESAS NO : 2019/44 Esas
KARAR NO : 2022/445

BİRLEŞEN DAVA : İstanbul Anadolu … Asliye Ticaret Mahkemesinin … E. Sayılı Dosyası

DAVA : İtirazın İptali (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 16/10/2020
KARAR TARİHİ : 28/06/2022
Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Ticari Nitelikteki Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
TALEP: Davacı vekilinin mahkememize verdiği dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirket ile davalı şirket arasında “ Kurtuluş Mahallesi, … Bulvarı No:.. Göksun/Kahramanmaraş” adresinde kain ve tapuda “Kahramanmaraş İli, Göksun İlçesi, … Mahallesi, … Ada … Parsel… pafta” sayıda kayıtlı gayrimenkul üzerinde bulunan akaryakıt istasyonunun işleticiliği hususunda 04.05.2016 tarihli ve 5 yıl geçerli Bayilik Sözleşmesi ve yine aynı tarihli Çerçeve Protokol akdedildiğini, Çerçeve Protokol’ün 14. Maddesi ile; davalının Bayilik Anlaşmasının, taahhütlerinin, mevzuatın herhangi bir hükmünü kısmen ya da tamamen ihlal etmesi, …’ten satın aldığı ürün bedellerini ve hizmet bedellerini vadesinde ödememesi halinde …’in anlaşmayı haklı nedenle fesih hakkını haiz olduğu; anlaşmanın… tarafından feshedilmesi, anlaşma ve eklerinin bayi tarafından süresinden önce feshedilmesi veya fesih sonucunu doğuracak şekilde hareket edilmesi halinde 100.000,00 USD tutarındaki cezai şartın müvekkiline ödeneceğinin düzenlendiğini, davalının, müvekkili şirket ile akdetmiş olduğu Bayilik Sözleşmesinin ilgili hükümleri uyarınca “ürünlerini istasyondaki stokunda her zaman satışa hazır olarak bulundurma ve 24 saat açık kalmak suretiyle her zaman hizmet verme” yükümlülüğü altında olmasına rağmen müvekkili şirketten uzun süre akaryakıt temin etmeyerek istasyonu ürünsüz bıraktığını ve sözleşmeler ve petrol piyasası mevzuatıyla öngörülen yükümlülüklerine açıkça aykırı hareket ettiğini, bunun üzerine müvekkili tarafından keşide edilen Beşiktaş … Noterliği’nin 28.05.2018 tarihli ve … yevmiye numaralı ihtarnamesiyle Bayilik Sözleşmesi ve eklerinin, davalının sözleşmeye ve mevzuata aykırı tutumu sonucunda … tarafından haklı nedenle feshedilmiş olduğu hususunun davalıya bildirildiğini, sözleşmenin feshiyle muaccel hale gelen cezai şart alacaklarının tahsili için taraflarından, Türk Ticaret Kanunu’nun 5/A maddesinde dava şartı olarak öngörülen arabuluculuk yoluna başvurulduğunu, davalı tarafın usulüne uygun şekilde davet edilmiş olmasına rağmen 30.05.2019 tarihli arabuluculuk ilk oturumuna katılmaması nedeniyle müzakere ve anlaşma imkanı olmadığından arabuluculuk sürecinin aynı tarihte düzenlenen “Arabuluculuk Son Tutanağı” ile sona erdiğini iddia ederek, Çerçeve Protokolü’nün 14.maddesi uyarınca tahakkuk eden 100.000,00 USD cezai şart alacağının şimdilik 1.000,00 USD’nin temerrüt tarihinden itibaren yabancı paraya işleyecek en yüksek mevduat faizi ile birlikte tahsiline, vekâlet ücretinin ve yargılama giderlerinin davalı tarafa yüklenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
TALEP: Davacı vekilinin İstanbul Anadolu … Asliye Ticaret Mahkemesine verdiği dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirket … A.Ş. (… olarak anılacaktır) ile davalı … İnşaat Mobilya Dayanıklı Tüketim Malları Nakliyat Tic. Ltd. Şti. (… olarak anılacaktır) arasında ‘… Mahallesi, … Bulvarı No:..Göksun/Kahramanmaraş’’ adresinde kain ve tapuda ‘Kahramanmaraş ili, Göksun ilçesi, …Mahallesi, … Ada… parsel… pafta” sayıda kayıtlı gayrimenkul üzerinde bulunan akaryakıt istasyonunun işleticiliği hususunda 04.05.2016 tarihli ve 5 yıl (04.05.2021 tarihine kadar) geçerli Bayilik Sözleşmesi ve yine aynı tarihli Çerçeve Protokol akdedildiğini, Çerçeve Protokol’ün 14. Maddesi ile; davalının Bayilik Anlaşmasının, taahhütlerinin, mevzuatın herhangi bir hükmünü kısmen ya da tamamen ihlal etmesi,…’ten satın aldığı ürün bedellerini ve hizmet bedellerini vadesinde ödememesi halinde …’in anlaşmayı haklı nedenle fesih hakkını haiz olduğunu; anlaşmanın … tarafından feshedilmesi, anlaşma ve eklerinin bayi tarafından süresinden önce feshedilmesi veya fesih sonucunu doğuracak şekilde hareket edilmesi halinde 100.000,00 USD tutarındaki cezai şartın müvekkillerine ödeneceğini, Davalı, müvekkili şirket ile akdetmiş olduğu Bayilik Sözleşmesinin ilgili hükümleri uyarınca “ürünlerini istasyondaki stokunda her zaman satışa hazır olarak bulundurma ve 24 saat açık kalmak suretiyle her zaman hizmet verme” yükümlülüğü altında olmasına rağmen müvekkil şirketten uzun süre akaryakıt temin etmeyerek istasyonu ürünsüz bırakmış ve sözleşmeler ve petrol piyasası mevzuatıyla öngörülen yükümlülüklerine açıkça aykırı hareket ettiğini, Davalı… Ltd. Şti. aynı zamanda muaccel haldeki borçlarını ödemeyerek temerrüde düşmüş olup, müvekkilinin takip tarihi itibariyle 21.402,12 TL cari hesap alacağı için davalı aleyhine başlatılan İstanbul… İcra Müdürlüğünün …E. Sayılı dosyasına borçlu tarafından itiraz edilmemiş ve takip kesinleştiğini beyan ederek; Müvekkili şirketin fazlaya ilişkin ve diğer hak ve alacaklarına ilişkin her türlü talep hakkı saklı kalmak kaydıyla; İstanbul … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E. sayılı dosyasının celbi ile, huzurdaki davanın HMK md. 166 gereğince daha önce ikame edilmiş olan anılan dava dosyası ile birleştirilmesine, Davalıların İstanbul Anadolu … İcra Müdürlüğü’nün… E. sayılı sayılı dosyasına yaptıkları tüm itirazların iptali ile takibin devamına, davalıların takip tutarının %20’sinden aşağı olmamak üzere tazminata mahkum edilmesine; vekalet ücretinin ve yargılama giderlerinin davalılara yüklenilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP:Davalı vekilinin mahkememize verdiği cevap dilekçesinde özetle; Davacı tarafından iddia edilen, müvekkili şirketin sözleşmedeki taahhütlerini ve mevzuat hükümlerini ihlâl ettiği, istasyonda akaryakıt bulundurmadığı, 24 saat açık kalma suretiyle her zaman hizmet verme edimini yerine getirmediği iddialarını reddettiklerini, müvekkili şirketin sözleşmenin feshi anına kadar üzerine düşen tüm edimleri gereği gibi ifa ettiğini, müvekkili şirketin işlettiği, Göksun – Kahramanmaraş şehirler arası yolu üzerinde bulunan istasyonun; mezkur anayol güzergahının tamamen farklı bir yere çevrilmesi sonucu atıl kaldığını, istasyonun satış yapamadığını, dolayısıyla davacı dağıtıcı şirketten de akaryakıt temin edilemediğini, fakat “akaryakıt temin etmemek” ile “akaryakıt bulundurmanın” birbirinden tamamen farklı şeyler olduğunu, bu itibarla davacının dağıtıcı şirketten akaryakıt temin edilmediği gerekçesi ile cezai şartın tahakkuk ettiği iddialarını reddettiklerini, farklı bir değerlendirme yapılacak ise, anılan hususun hukuki anlamda ifa imkansızlığı olduğunu ve sözleşmeye dayalı cezai şartın tahsilinin istenemeyeceğini, müvekkili şirketin bir dahli olmaksızın Karayolları Genel Müdürlüğü’nce mezkur ana yolun tamamen farklı bir güzergaha çevrildiğini ve müvekkili şirketin işlettiği istasyonun satışlarının durma noktasına geldiğini, bu itibarla, satış hususundaki bu fiili imkansızlık nedeniyle müvekkili şirketin akdi edimlerini ifa borcunun kalmadığının da hukuki bir gerçek olduğunu, dolayısıyla, kusur olgusunu kabul etmemekle birlikte, müvekkili şirkete isnat edilen satış yapma ve akaryakıt bulundurma gibi akdi taahhütlerin, fiili imkansızlık sebepler ile sona erdiğini, buna bağlı fer’i nitelikteki fer’i nitelikteki cezai şartın tahsil edilemeyeceğinin de açık olduğunu ileri sürerek, davanın reddine, yargılama giderleri ve avukat vekalet ücretinin davacıya tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP:Davalılar vekilinin İstanbul …. Asliye Ticaret Mahkemesine verdiği cevap dilekçesinde özetle; Alacağın ipotekle teminat altına alınmış taşınmazdan elde edilebilmesi için, ipotek akit tablosunda ilgili alacak kaleminin teminat altına alınması gerektiğini, taraflar arasında akdedilen … Tapu Sicil Müdürlüğü’nün 12.12.2005 tarih, …yevmiye nolu ipotek akit tablosu incelendiğinde, ipotek alacaklısının 3 çeşit alacağını ipotek altına aldığının görüleceğini, İpotek sözleşmesinde; … Petrol’ün …’ten (Eski Ünvan : … Akaryakıt) satın aldığı ve alacağı bedelleri, …’in ariyeten verdiği ve vereceği demirbaş mallar,… ve …’in keşideci, kefil veya avalist olarak imzaladığı kambiyo senetlerinin hamili olması nedeniyle …’in doğmuş ve doğacak alacakları, şeklinde düzenlenerek teminat altına alındığını, cezai şartın doğduğunu hiçbir şekilde kabul etmemekle birlikte, cezai şartın ipotek sözleşmesinde teminat altına alınmadığının sabit olduğunu, işbu alacak kalemi ipotekli taşınmazdan temin edilemeyeceğini, müvekkili şirketin işlettiği, Göksun – Kahramanmaraş şehirler arası yolu üzerinde bulunan istasyon; mezkur anayol güzergahının tamamen farklı bir yere çevrilmesi sonucu atıl kaldığını, istasyon satış yapamadığını, dolayısıyla davacı dağıtıcı şirketten de akaryakıt temin edilemediğini, “akaryakıt temin etmemek” ile “akaryakıt bulundurmamak” birbirinden tamamen farklı şeyler olduğunu, davacı dağıtıcı şirketten akaryakıt temin edilmediği gerekçesi ile cezai şartın tahakkuk ettiği iddialarını kabul etmediklerini, İstanbul … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E. Sayılı dosyası ile birleştirilmesi isteminin reddine, esas davanın reddine, davacı şirketin %20’den aşağı olmamak üzere kötü niyet tazminatına mahkum edilmesine, yargılama giderleri ve avukat vekalet ücretinin davacıya tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER: İstanbul Anadolu … Asliye Ticaret Mahkemesinin… esas sayılı dosyası, İstanbul Anadolu … İcra Müdürlüğünün … esas sayılı icra dosyası, İstanbul … İcra Müdürlüğünün… E. Sayılı icra dosyası, İstanbul … İcra Hukuk Mahkemesi … esas sayılı dosyası, taraflar arasında imzalanan 04/05/2016 tarihli bayilik sözleşmesi ve çerçeve protokol, davacı ve davalı şirketin ticari defter ve kayıtları, Beşiktaş … Noterliği 28/05/2018 tarih ve… yevmiye no’lu ihtarnamesi ve tebliğ şerhi, Beyoğlu … Noterliğinin 20/09/2019 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarnamesi ve tebliğ şerhi, Üsküdar… Noterliğinin 11/10/2019 tarihli …yevmiye numaralı ihtarnamesi ve tebliğ şerhi, …Tapu Sicil Müdürlüğü’nün 12.12.2005 tarih, 1811 yevmiye nolu ipotek akit tablosu, Karayolları Genel Müdürlüğünün müzekkere cevabı, talimat bilirkişi raporu, bilirkişi kök ve ek raporları ve tüm dosya kapsamı.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Mahkememizce yapılan yargılama ve tüm dosya kapsamına göre;Mahkememizce yapılan yargılama, taraf beyanları, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre; asıl dava yönünden dava; davacı tarafından davalı aleyhine taraflar arası düzenlenen 04/05/2016 tarihli bayilik sözleşmesi ve çerçeve protokol gereğince cezai şart istemine yönelik kısmi alacak davasından ibaret olduğu anlaşılmıştır. Birleşen dava yönünden cari alacak ve ceza şart istemi ile ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile başlatılan İstanbul Anadolu … İcra Müdürlüğünün… E. Sayılı icra dosyasına davalılar tarafından yapılan itirazın iptali ve icra inkar tazminatı istemini konu almaktadır.
İstanbul Anadolu … Asliye Ticaret Mahkemesinin … E. Sayılı dosyasının Mahkememiz dosyası ile birleştirildiği anlaşılmıştır.
Davacı taraf asıl dava ile davalı tarafın taraflar arasında düzenlenen bayilik sözleşmes i gereğince yükümlülüklerini yerine getirmeyerek istasyonu ürünsüz bıraktığı ve her zaman hizmet verme yükümlülüğüne aykırı davrandığını bu nedenle Beşiktaş … Noterliğinin 28/05/2018 tarihli ihtarnamesi ile sözleşmenin haklı nedenle feshedildiğini, çerçeve protokolün 14. Maddesi gereğince belirlenen 100.000 USD cezai şartı ödemekle yükümlü olduğunu belirterek USD ceza şart alacağının 100.000 şimdilik 1.000,00 USD’sinin temerrüt tarihinden itibaren yabancı paraya işleyecek en yüksek mevduat faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ettiği, davalı taraf ise işletilen akaryakıt istasyonunun anayol güzergahının tamamen farklı bir yere çevrilmesi sonucu atıl kaldığını, ifa imkansızlığı olduğunu ve ifa imkansızlığının TBK 131/1 maddesi gereğince borcu sona erdiren hallerden olduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini talep ettiği anlaşılmıştır.
Davacı taraf birleşen dava ile İstanbul … İcra Müdürlüğünün… E. Sayılı icra dosyası ile başlatılan ve kesinleşen 21.402,12 TL cari hesap alacağı ve 100.000 USD ceza şart alacağı için davalılar aleyhine İstanbul Anadolu… İcra Müdürlüğünün … esas sayılı dosyası ile ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile icra takibi başlatıldığını, takibe itiraz edildiğini belirterek davalılar tarafından yapılan itirazın iptali ile icra inkar tazminatına hükmedilmesini talep ettiği, davalı taraf ise cezai şartın ipotek akit tablosunda teminat altına alınmadığını, ifa imkansızlığı nedeniyle davacının cezai şart alacağının bulunmadığını, İstanbul … İcra Müdürlüğünün … E. Sayılı icra takibinin usulsüz bir takip olduğunu ve iptali için dava açıldığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep ettiği anlaşılmıştır.
İstanbul … İcra Müdürlüğünün …E. Sayılı icra dosyasının incelemesinde davacı… A.Ş tarafından davalı …Tic Ltd Şti aleyhine 21.402,12 TL cari hesap alacağından kaynaklı olarak 27/12/2018 tarihinde icra takibi başlatıldığı, icra takibinin kesinleştiği, icra takibinin iptali istemi ile davalı …Tic Ltd Şti tarafından İstanbul … İcra Hukuk Mahkemesinde dava açıldığı, İstanbul … İcra Hukuk Mahkemesinin 07/04/2021 tarihli … E….K. Sayılı ilamı ile borçlu aleyhine devam eden ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile açılmış icra takibi bulunduğundan İstanbul … İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı dosyasından başlatılan icra takibinin iptaline karar verildiği, kararın kesinleşmediği anlaşılmıştır.
İstanbul Anadolu … İcra Müdürlüğünün … esas sayılı icra dosyasının incelemesinde davacı tarafından birleşen dosyada davalılar aleyhine 22/10/2019 tarihinde ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile icra takibi başlatıldığı, davalılar tarafından 26/10/2019 tarihinde borca itiraz edildiği ve icra takibinin durdurulmasına karar verildiği anlaşılmıştır.
Mahkememizce yapılan yargılama sırasında yaptırılan bilirkişi incelemesi neticesinde Mali Müşavir Bilirkişi… ve Akaryakıt Bilirkişi … tarafından düzenlenen 24/04/2020 tarihli bilirkişi heyet raporuna göre; “Davacı tarafın usul ve yasaya uygun olarak tutulmuş ticari defterlerinin sahibi lehine delil kudretine haiz olduğu, davacı şirket tarafından ibraz edilen cari hesap ekstrelerindeki işlemler aşağıda gösterilmiş olup; 120-Alıcılar hesabında davalı şirketin 31.07.2018 tarihi itibariyle toplam borç bakiyesi (2.625,76 + 7.993,37 + 10.782,99) 21.402,12 TL olduğu, cari hesap ekstreleri ekinde sunulan fatura fotokopileri incelenmiş olup; içeriklerinin, “otomasyon, iletişim, aylık servis hizmeti bedeli”, “damga vergisi yansıtma bedeli” ve “ariyet sökümü yansıtma bedeli” ne ilişkin olduğu, satış raporuna göre 01.09.2017 – 21.01.2018 tarihleri arasında 1.372,55 lt. motorin satışının gerçekleştiği, satış bedelinin ise 6.214,54 TL olduğu, 17.09.2017 tarihinden 21.01.2018 tarihine kadar herhangi bir satış işleminin gerçekleşmediği, dosya kapsamında, davalı…’in işletmiş olduğu akaryakıt istasyonunun bulunduğu anayol güzergahının değiştiği ve/veya yolun araç trafiğine kapatıldığı/kullanılmadığı yönünde ilgili resmi kurumlardan alınmış herhangi bir belge/yazı, tespit edilemediği, davalı şirketin lisansını Petrol piyasası lisans yönetmeliğinin 17 nci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca “
28.08.2018 tarih ve 40162 sayılı karar ile sonlandırıldığı, davacının, davalıdan Çerçeve Protokolü’nün 14.maddesi uyarınca 100.000,00 USD cezai şart talep edebileceği, taleple bağlılık ilkesi gereği, şimdilik 1.000,00 USD’nin temerrüt tarihinden itibaren yabancı paraya işleyecek en yüksek mevduat faizi ile birlikte tahsili talep edildiğinden, bu talebin göz önünde bulundurulması gerektiği” şeklinde rapor düzenlendiği anlaşılmıştır. Bilirkişi heyeti tarafından düzenlenen ek raporda; “…’nin yol güzergah değişikliği çalışması sözleşmenin kurulmasından önce 09.09.2015 tarihli Bakan Olur’u ile onaylanmış olup, bu konuya yönelik tarafların bilgisi olmadığına ilişkin dosyada herhangi bir bilgiye rastlanmadığı gibi bu çalışma sonucu istasyonun ürün satamaz hale geldiğine yönelik davalı tarafından keşide edilen herhangi bir bilgilendirme metni ve/veya ihtarname de dosya kapsamında bulunmadığı,…’ nin güzergah değişikliği sebebiyle dava konusu istasyonun muhtemel satış kaybının değerlendirilmesi, dosya kapsamından mümkün olmadığı, dolayısıyla davalı tarafından öngörülmesi mümkün olmayan bir durum ve /veya mücbir sebep söz konusu olup olmadığının takdiri Sayın Mahkemeye ait olduğu, 09.12.2021 Tarihli talimat ve 24.04.2020 tarihli kök raporda tespit edildiği üzere, Eylül-2017 tarihinden Mayıs-2018 sözleşme fesih tarihine kadar davalı şirket tarafından petrol ürünü alımı gerçekleştirilmediği, davalı bayiinin ürün alımına ilişkin, davacı şirket tarafından ihtirazi kayıtla işlem yapıldığına dair dosyada herhangi bir belge ve bilgi bulunmadığı, davacının ihtirazi kayıtla satış yapması hususunda takdir Sayın Mahkemeye ait olmak üzere, davalıdan Çerçeve Protokolü’nün 14.maddesi uyarınca 100.000,00 USD cezai şart talep edebileceği, taleple bağlılık ilkesi gereği, şimdilik 1.000,00 USD’nin temerrüt tarihinden itibaren yabancı paraya işleyecek en yüksek mevduat faizi ile birlikte tahsili talep edildiğinden, bu talebin göz önünde bulundurulması gerektiği, birleşen dava dosyası yönünden; ipotek veren davalıların, cezai şarttan sorumlu tutulamayacakları, cezai şartın ipotek akit tablosunda teminat altına alınmadığı yönündeki itirazlarının hukuki değerlendirmeyi gerektirmekte olup, takdirin Sayın Mahkemeye ait olduğu” şeklinde rapor düzenlenmiştir.

Davalı ticari defter ve kayıtları üzerinden yapılan inceleme sonucu talimat mahkemesince alınan mali müşavir bilirkişi … tarafından düzenlenen 09/12/2021 tarihli bilirkişi raporuna göre; “sözleşmenin başladığı 04/05/2016 tarihinden en son ürün alım tarihi olan 25/08/2017 tarihi arasında petrol ürünleri aliminin %100’nün Davacı Şirket… A.Ş.’inden alındığı, son alım tarihi olan 25/08/2017’den sonra 31/12/2019 sonuna kadar Petrol ürünleri ile ilgili olarak herhangi bir ürün alışının olmadığı, davalı şirketin ticari defterlerinin açılış ve kapanış onaylarının kanunlarda belirtilen sürelerde yapıldığı, davahnın yıllar itibari ile ticari defter kayıtlarına göre satış toplamı, boyan edilen kâr durumu, ödenmiş sermayesi, özkaynağı ve bilanço (aktif- pasif) toplamının incelenmesi sonucunda, şirketin yıllar itibari ile satış tutarları, sermayesi ve özkaynağı üzerinden değerlendirme yapıldığında sözleşmede yazılı cezai şartın ödenmesinin zor olabileceği, taraflar arasında imzalanan çerçeve protokol 12. maddesi mücbir sebeler; maddesindeki şartlardan hiç birinin yerine getirilmeden taraflar arasında yapılan ve imzalanan sözleşmeye istinaden talep edilecek 100.000,-usd’lik cezai şartın ağır bir ödeme olduğu, davalının bu cezai şartı ödemesi durumunda şirketin iflasına sebep olacağı” şeklinde rapor düzenlendiği anlaşılmıştır.
Davacı ve davalı şirket arasında “Kurtuluş mah. … bulvarı No… Göksun/Kahramanmaraş adresinde kain ve tapuda “Kahramanmaraş ili, Göksun ilçesi, … mah…. ada, … parsel, …d-21-d-4-a pafta” sayıda kayıtlı gayrimenkul üzerinde bulunan akaryakıt istasyonunun işleticiliği hususunda 04/05/2016 tarihli 5 yıl süreli bayilik sözleşmesi ve çerçeve protokol düzenlendiği ve taraflar arasında ticari ilişki bulunduğu, çerveve protokolün 14. Maddesi uyarınca davalının bayilik anlaşmasının taahhütlerinin, mevzuatın herhangi bir hükmünü kısmen ya da tamamen ihlal etmesi, …’in satın aldığı ürün bedellerini ve hizmet bedellerini vadesinde ödememesi halinde …’in anlaşmayı haklı nedenle fesih hakkını haiz olduğu, anlaşmanın … tarafından feshedilmesi, anlaşma ve eklerinin bayi tarafından süresinden önce feshedilmesi veya fesih sonucunu doğuracak şekilde hareket edilmesi halinde 100.000 USD tutarındaki cezai şartın ifa tarihinde uygulanmakta olan TC Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden hesaplanacak Türk Lirası karşılığı olarak davalı şirket tarafından ödeneceğinin kararlaştırıldığı, bilirkişi raporuna göre sözleşmenin başladığı 04/05/2016 tarihinden en son ürün alım tarihi olan 25/08/2017 tarihi arasında petrol ürünleri aliminin %100’nün Davacı Şirket … A.Ş.’inden alındığı, son alım tarihi olan 25/08/2017’den sonra 31/12/2019 sonuna kadar Petrol ürünleri ile ilgili olarak davalı tarafça herhangi bir ürün alışının olmadığı, davalının lisansını Petrol Piyasası Yönetmeliğinin 17 nci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca “bayilik faaliyeti kapsamında haklı ve mücbir sebepler hariç altı aydan uzun süreli satış yapılmaması halinde”, gerekçesiyle 28.08.2018 tarih ve 40162 sayılı karar ile sonlandırıldığı, bu nedenle davalı şirketin çerçeve protokolün 2. Maddesi gereğince istasyonunda ürün satma ve bulundurma yükümlülüğünü ihlal ettiği, davacı tarafça sözleşmenin Beşiktaş … Noterliği 28/05/2018 tarih ve … yevmiye no’lu ihtarnamesi ile haklı nedenle feshedildiği, davalı tarafça akaryakıt istasyonunun bulunduğu ana yol güzergahının tamamen farklı bir yere çevrilmesi sonucu atıl kaldığını, ifa imkansızlığı olduğu itirazında bulunmuşsa da Karayolları Genel Müdürlüğünün müzekkere cevabında Karayolları Genel Müdürlüğünün yol güzergah değişikliği çalışması sözleşmenin kurulmasından önce 09.09.2015 tarihli Bakan Olur’u ile onaylandığı, bu konuya yönelik tarafların bilgisi olmadığına ilişkin dosyada herhangi bir bilgiye rastlanmadığı gibi bu çalışma sonucu istasyonun ürün satamaz hale geldiğine yönelik davalı tarafından keşide edilen herhangi bir bilgilendirme metni veya ihtarnamenin dosya kapsamında bulunmadığı ve davalının lisansının “bayilik faaliyeti kapsamında haklı ve mücbir sebepler hariç altı aydan uzun süreli satış yapılmaması halinde” sonlandırıldığı, Karayolları Genel Müdürlüğü müzekkere cevabında istasyonun bulunduğu 46-82 K.K. No’lu Devlet Yolunun hizmet vermekte olduğunun bildirildiği, çerçeve protokolün 12. Maddesi uyarınca protokol çerçevesindeki taahhütlerin yerine getirmesini engelleyen hallerin meydana gelmesinden sonra beş iş günü içersinde etkilenen taraf bu olay hakkında diğer tarafa bilgi vermesinin ve mücbir sebep halinin tüm detaylarını, tahmin edilen etkilerini, muhtemel kapsamını ve anılan mücbir sebep olayının aşılması için atılması gerekli adımlarının ne olacağı ve normal iş düzenine nasıl dönüleceği hususunda diğer tarafa ihbarda bulunması gerektiği düzenlenmiş olup bu konuda davacı tarafa ihbarda bulunduğuna dair delilin dosya kapsamında bulunmadığı bu nedenle somut olayda ifa imkansızlığı koşullarının oluşmadığı anlaşılmakla davalının itirazları yerinde görülmemiş, taraflar arasındaki çerçeve protokolün 14. Maddesi gereğince bayilik sözleşmesi davacı tarafça haklı nedenle feshedilmiş olduğundan davacının 100.000,00 USD cezai şart alacağının bulunduğu, eksik ürün alımından kaynaklı cezai şart olmaması nedeniyle ihtirazi kayıtla ürün satımının gerekli olmadığı, ihtarname tebliğ şerhine göre 31/05/2018 tarihinde temerrüdün gerçekleştiği, anlaşılmakla düzenlenen uzman bilirkişi raporlarının da mahkememizce dosya kapsamına uygun ve denetime elverişli bulunması nedeniyle hükme esas alınmış olup, dava tarihinde yürürlükte bulunan 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 24.maddesi uyarınca tacir sıfatını haiz bir borçlu fahiş olduğu iddiasıyla ceza koşulundan indirim yapılmasını mahkemeden isteyemez ise de kararlaştırılan cezai şartın borçlunun ekonomik yönden yıkımına neden olacak tarzda fahiş olduğunun belirlenmesi halinde cezai şarttan indirim yapılabilecektir. Mahkememizce cezai şartın davalının ekonomik mahvına yol açıp açmayacağı yönünde konusunda uzman bilirkişi aracılığıyla davalının ticari defter ve belgeleri üzerinde yapılan incelemede talep edilecek 100.000, USD lik cezai şartın ağır bir ödeme olduğu, davalının bu cezai şartı ödemesi durumunda şirketin iflasına sebep olacağı belirtilmiş olmakla; takdiren belirlenen 100.000,00 USD cezai şart miktarının 1/5’i olan 20.000,00 USD cezai şart alacağının ödenmesi gerektiği Mahkememizce kabul edilmiş, davacı taraf davasını kısmi alacak davası olarak açmakla ve 1.000 USD alacak talebinde bulunmuş olmakla taleple bağlı kalınarak asıl davanın kabulü ile 1.000 USD’nin 31/05/2018 temerrüt tarihinden itibaren işleyecek olan 3095 sayılı yasanın 4/a maddesi uyarınca bu yabancı para cinsinden açılacak 1 yıllık mevduat hesabına uygunan mevduat faizi oranında faizi ile birlikte davalı şirketten alınarak davacıya verilmesine dair karar verilmiştir.
Birleşen dava yönünden davacı taraf cari alacak ve ceza şart istemi ile ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile başlatılan İstanbul Anadolu … İcra Müdürlüğünün …E. Sayılı icra dosyasına davalılar tarafından yapılan itirazın iptaline karar verilmesini talep etmişse de cari alacak istemini konu ettiği İstanbul … İcra Müdürlüğünün … E. Sayılı icra dosyasının İstanbul… İcra Hukuk Mahkemesinin 07/04/2021 tarihli… E. … K. Sayılı ilamı ile iptaline karar verildiği, bilirkişi raporunda tespit edilen davacı tarafın 21.402,12 TL cari hesap alacağının davalı tarafça sunulan ve davacı tarafça kabul edilen ödeme dekontları ile ödendiğinin ve cari hesap alacağı yönünden talebin konusuz kaldığının anlaşıldığı, cezai şart istemi yönünden ise ipotek akit tablosunda…Petrol’ün …’ten satın aldığı ve alacağı bedelleri, …’in ariyeten verdiği ve vereceği demirbaş mallar, …ve…’in keşideci, kefil veya avalist olarak imzaladığı kambiyo senetlerinin hamili olması nedeniyle …in doğmuş ve doğacak alacaklarının teminat altına alındığı, ceza şart alacağının ipotek akit tablosunda teminat altına alınmadığı alacakların temini için yapılan rehin sözleşmelerinde alacağın hangi sebepten doğacağının açık olarak gösterilmesi gerektiği aksi durumun belirlilik ilkesine aykırı olacağı Mahkememizce kabul edilerek davacının ipotek akit tablosunda teminat altına alınmayan ceza şart alacağı yönünden ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile icra takibi başlatamayacağından davalıların icra takibine yaptıkları itiraz haklı olmakla birleşen davanın reddine ve birleşen dava yönünden koşulları oluşmadığından davalıların kötüniyet tazminatı talebinin reddine karar verilmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
KARAR: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
ASIL DAVA YÖNÜNDEN
1-Asıl Davanın KABULÜ ile 1.000 USD’nin 31/05/2018 temerrüt tarihinden itibaren işleyecek olan 3095 sayılı yasanın 4/a maddesi uyarınca bu yabancı para cinsinden açılacak 1 yıllık mevduat hesabına uygunan mevduat faizi oranında faizi ile birlikte davalı şirketten alınarak davacıya verilmesine,
2-)Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar kanunu gereğince dava değeri üzerinden alınması gereken toplam 397,81-TL harçtan daha önceden ödenen toplam 99,46-TL harç düşüldükten sonra eksik kalan 298,35-TL harcın davalı şirketten tahsili ile HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
3-)Davacı lehine karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hükmolunan kısım üzerinden hesaplanan 5.100,00-TL nisbi vekalet ücretinin davalı şirketten tahsili ile davacı tarafa verilmesine,
4-)Davacı tarafça yatırılan 44,40-TL başvuru harcı ve 99,46-TL peşin harç olmak üzere toplam 143,86-TL harcın davalı şirketten tahsili ile davacı tarafa verilmesine,
5-)Davacı tarafından yatırılan 2.900,00-TL Bilirkişi ücreti ve 398,80-TL posta giderinden ibaret toplam 3.298,80-TL yargılama giderinin davalı şirketten tahsili ile davacı tarafa verilmesine,
6-)Tarafların zorunlu arabuluculuk sürecinde anlaşamamaları nedeniyle 6325 Sayılı Kanunun 18/A-13 maddesi uyarınca zorunlu arabuluculuk gideri olan 1.320,00-TL’nin davalı şirketten tahsil edilerek hazineye gelir kaydedilmesine,
7-)Taraflarca yatırılan ve bakiye kalan gider avansının kararın kesinleşmesi halinde yatıran tarafa re’sen iadesine,
BİRLEŞEN DAVA YÖNÜNDEN
8-Birleşen davanın REDDİNE, birleşen dava yönünden koşulları oluşmadığından davalıların kötüniyet tazminatı talebinin reddine,
9-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesine göre alınması gereken 80,70-TL harcın peşin alınan 1.207,75-TL harçtan mahsubu ile fazla yatırılan 1.127,05-TL harcın davacıya iadesine,
10-Davalılar lehine karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince reddolunan kısım üzerinden hesaplanan 13.450,00-TL nisbi vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalılara verilmesine,
11- Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
12- Taraflarca yatırılan artan gider avansının karar kesinleştiğinde bakiye kısmının yatıran tarafa re’sen iadesine,
13-Tarafların zorunlu arabuluculuk sürecinde anlaşamamaları nedeniyle 6325 Sayılı Kanunun 18/A-13 maddesi uyarınca zorunlu arabuluculuk gideri olan 1.320,00-TL’nin davacıdan tahsil edilerek hazineye gelir kaydedilmesine,
Dair, davacı vekili ve davalılar vekilinin yüzüne karşı HMK’nın 345. maddesi gereğince gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkca okunup usulen anlatıldı. 28/06/2022
Katip
e-imzalı*

Hakim
e-imzalı*