Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2023/743 Esas
KARAR NO : 2023/844

DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ : 13/11/2023
KARAR TARİHİ : 14/11/2023

Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Dava: Davacı dava dilekçesinde özetle; …’a ticaret yapmak maksatı ile geldiğini, müşterilerimden aldığı meşru hamili olduğu çekleri kayıp ettiğini, davaya konu çeklerin iş seyahat için gittiği sırada bulunduğu otel veya çantasından kayıp olduğunu, bu çeklerin kötü niyetli üçüncü kişilerin eline geçerek ilgili bankalardan tahsil edilme riskinin bulunduğunu, böyle bir durumla ileride telafisi mümkün olmayacak maddi zararlara uğramamak amacı ile iş bu davayı açma zorunda olduğunu, bilgisi ve rızası dışında elimden çıkıp kaybolarak zayii olan … Bank … (…)/… şubesinden alınan … Limited Şirketi’ne ait keşidecisi VD NO : … olan … Çek numaralı, 15/11/2023 keşide tarihli 5320 TL bedelli ,…Çek numaralı, 23/11/2023 keşide tarihli 5500 TL bedelli, … Çek numaralı, 20/11/2023 keşide tarihli 3340 TL bedelli, … Çek numaralı, 15/11/2023 keşide tarihli 3940 TL bedelli, … Bankası … Şubesinden alınmış olan… Limited Şirketi ‘ne ait ( keşidecisi VD NO : …), … Çek numaralı, 15/11/2023 keşide tarihli 3760 TL bedelli , … Bank … şubesinden alınmış olan… Limited Şirketi ‘ne ait (keşidecisi VD NO :…) … Çek numaralı, 15/11/2023 keşide tarihli 4000 TL bedelli, …bank … (…)/… Şubesinden alınmış olan …ŞİRKETİ ‘ne ait (keşidecisi VD NO :…) … Çek numaralı, 28/10/2023 keşide tarihli 3500 TL bedelli, … Bankası … (… Şubesinden alınmış olan … ‘ne ait ( keşidecisi VD NO :…) … Çek numaralı, 19/08/2023 keşide tarihli 5500 TL bedelli … Bankası …Şubesinden alınmış olan … Şirketi’ne ait (keşidecisi VD NO :…) … Çek numaralı, 20/11/2023 keşide tarihli 3000 TL bedelli … Çek numaralı, 20/11/2023 keşide tarihli 3500 TL bedelli, …bank … Şubesinden alınmış olan …ŞİRKETİ’ne ait (keşidecisi VD NO :…) … Çek numaralı, 15/11/2023 keşide tarihli 4000 TL bedelli, … Bankası … Şubesinden alınmış olan … Şirketi ‘ne ait (keşidecisi VD NO : …) … Çek numaralı, 11/11/2023 keşide tarihli 4.000TL bedelli, … Bank … Şubesinden alınmış olan … ‘na ait( Keşidecisi Vd No : … ) … Çek numaralı, 08/11/2023 keşide tarihli 3000 TL bedelli çekler hakkında 3. kişilere ödenmemesi yönünde ihtiyati tedbir kararı verilmesini ve söz konusu çeklerin kayıp nedeniyle iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Delillerin Değerlendirilmesi, Davanın Hukuki Niteliği ve Gerekçe ;
Dava, kıymetli evrakın iptali istemine ilişkindir.
Yasal düzenlemelere bakıldığında;
6102 sayılı TTK’ nın 757.maddesinde “İradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebilir.” hükmünü içermektedir.
Yargısal uygulamalara bakıldığında;
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2013/2346 Esas, 2013/3334 Karar sayılı ilamında “…6102 sayılı TTK’nun 818 nci maddesi yollamasıyla uyuşmazlığa uygulanması gereken aynı Yasa’nın 757 nci maddesinde zayi nedeniyle çek iptal davasının ödeme yeri veya hamilin yerleşim yeri mahkemesinde görülebileceği hükme bağlanmıştır… ”
İstanbul BAM 37. Hukuk Dairesi 2017/1596 Esas, 2017/1608 Karar sayılı ilamında “… Aynı Kanunun 757/1. maddesinde iradesi dışında poliçe elinden çıkan kişinin, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebileceği, 759/1. maddesinde ise poliçeyi eline geçiren kişi bilinmiyorsa, poliçenin iptaline karar verilmesi istenebileceği hususu düzenlenmiştir. Somut olayda; çekin ödeme yeri, muhatap bankanın bulunduğu …’dır. Bu durumda uyuşmazlığın çözüm yeri … 5. Asliye Ticaret Mahkemesince görülüp, sonuçlandırılması gerekmektedir.” şeklinde kararlar verilmiştir.
Bu itibarla, çek iptal davalarının yasal düzenleme gereği ancak ödeme (muhatap bankanın bulunduğu yer) veya hamilin yerleşim yeri mahkemesinden istenebileceği, bahse konu hükmün emredici nitelikte olduğu ve mahkemenin yetkisine ilişkin olarak kesin yetki kuralı niteliğinde olduğu konusunda duraksama yoktur.
Bilindiği üzere, yetkinin kesin olduğu hallerde mahkemenin yetkili olmaması (HMK m.114/1-ç) dava şartı niteliğinde olup, davanın her aşamasında hem taraflarca ileri sürülebileceği gibi Mahkemenin de bu hususu resen nazara alması zorunludur.
Somut olaya gelince; davacı hamilin yerleşim yeri adresinin UYAP sisteminden temin edilen mernis yerleşim yeri kayıtlarından … olduğu belirlenmiştir. Davaya konu çeklerin ödeme yeri muhatap bankanın bulunduğu yer olan sırasıyla … adresleri olduğundan, sırasıyla … (Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla) Asliye Hukuk Mahkemesi, … (Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla) Asliye Hukuk Mahkemesi, … Asliye Ticaret Mahkemesi, … (Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla) Asliye Hukuk Mahkemesi ve Ankara Asliye Ticaret Mahkemeleridir.
O halde, davacının davasını belirtilen bu mahkemelerden birinde açması gerektiği halde, davanın mahkememizde açılması nedeniyle anılan yasa hükümleri ve yerleşik içtihatlar uyarınca mahkememizin kesin yetkili olmadığı anlaşılmıştır.
Hasılı, hem davacı hamilin yerleşim yeri hem de dava konusu edilen çeklerin hiç biri yönünden İstanbul Asliye Ticaret Mahkemelerinin / Mahkememizin yetkili olmadığı anlaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda (tarafların adalete mümkün olduğu ölçüde hızlı ulaşması ilkesi, esasen davanın hasımsız olması, yargıda hedef süre kriterleri, HMK’nın 30. maddesindeki usul ekonomisi ilkesi göz önünde bulundurularak) eldeki uyuşmazlık bakımından mahkememizin yetkisiz olması nedeniyle HMK 114/1-ç madde yollaması ve HMK 115/2. maddesi hükmü uyarınca davanın kesin yetki dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verilmiş, dosyanın tüm çekler yönünden 6102 s. TTK 757.maddesi hükmü uyarınca yetkili mahkeme olan hamilin yerleşim yeri … Asliye Ticaret Mahkemelerine gönderilmesine karar verilmiş, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM : (Ayrıntısı ve Gerekçesi Yukarıda Açıklandığı Üzere);
1-Mahkememizin yetkisiz olması nedeniyle, HMK m.114/f.1-bent (ç) ve HMK m.115/f.2 hükmü uyarınca davanın dava şartı yokluğundan USULDEN REDDİNE,
2-HMK md 20’ye göre talep halinde, dava dosyasının kesin yetkili … (Nöbetçi) Asliye Ticaret Mahkemesine gönderilmesine,
3-HMK md 20 uyarınca, karara karşı kanun yoluna başvurulmuş ise bu başvurunun reddi kararının tebliğinden itibaren iki hafta içinde; karar kanun yoluna başvurulmayarak kesinleştirilmiş ise kararın kesinleştiği tarihten itibaren iki hafta içinde taraflardan birinin mahkememize başvurarak dava dosyasının yetkili mahkemeye gönderilmesini talep etmeleri durumunda dosyanın kesin yetkili olan mahkemeye gönderilmesine,
4-HMK 331/2 maddesi uyarınca harç, yargılama giderleri ve vekalet ücretlerinin yetkili mahkemece hüküm altına alınmasına,
5-Taraflarca yasal sürede dosyanın kesin yetkili mahkemeye gönderilmesi için mahkememizden talepte bulunulmaz ve bu nedenle kesin yetkili mahkemede davaya devam edilmezse, HMK md 20 uyarınca mahkememizce dava açılmamış sayılarak HMK md 331/2 gereği talep halinde tüm harç, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacıya yükleneceğine karar verileceğinin taraflara ihtarına,
6-Davacının ihtiyati tedbir talebinin kesin yetkili mahkemece değerlendirilmesine,
Dair, davacının yokluğunda gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki haftalık yasal süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi’ne istinaf yasa yolu açık olmak üzere dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu karar verildi 14/11/2023

Katip …
E- İmza

Hakim …
E-İmza