Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2023/386 (ASIL DAVA)
KARAR NO : 2023/943

DAVA : İtirazın İptali
DAVA TARİHİ : 02.10.2015
KARAR TARİHİ : 11/12/2023

YUKARIDA BİRLEŞEN DAVA OLARAK GÖSTERİLEN 2016/845 SAYILI DAVA DOSYASI, ESAS DAVA OLARAK GÖSTERİLEN 2015/959 ESAS SAYILI DAVA İLE BİRLEŞTİRİLMİŞ, ARDINDAN HER İKİ DAVA MAHKEMEMİZİN 2014/1391 ESAS SAYILI DAVA DOSYASI ÜZERİNDE BİRLEŞTİRİLMİŞ, ANCAK MAHKEMEMİZCE, MAHKEMEMİZİN 2014/1391 ESAS SAYILI DAVASINDA BİRLEŞEN DAVA DOSYALARI SEHVEN DİKKATE ALINMAKSIZIN 22/03/2018 TARİHİ ÖNCESİ KARAR VERİLDİĞİNDEN BİRLEŞTİRİLEN 2016/845 VE 2015/959 ESAS SAYILI DAVALAR, 2014/1391 ESAS SAYILI DAVADAN AYRILARAK YUKARIDA GÖSTERİLDİĞİ ŞEKİLDE VE ÖNCE 2018/23 ESAS SIRASINA KAYDEDİLMİŞ, BAM KARARININ KALDIRILARAK MAHKEMEMİZ KARARININ BOZULMASI SONRASI İSE ASIL DAVA DOSYA NUMARASI 2023/386E.SAYILI DOSYA NUMARASINI ALMIŞ, 22/03/2018 TARİHLİ GEREKÇELİ KARARDA BELİRTİLEN BİRLEŞEN DAVA DOSYA NUMARASI İSE 2016/845E.SAYILI NUMARASINI AYNEN MUHAFAZA ETMİŞTİR.
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
ASIL DAVA :Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; 22/12/1999 tarihli resmi gazetede yayınlanan bakanlar kurulu kararı ile daha sonra ilerleyen süreçte alınan diğer kararlar ile bazı bankaların … ye devredildiğini, daha sonra … Bank bünyesinde birleştirilen …, … ve … gibi bankaların yönetim ve denetiminin fon tarafından devralınmasından sonra davalı hakkında … hesapları ile ilgili davalar açıldığını, … Bank tarafından ödenen paraların çekince konmak suretiyle hisse devir sözleşmesi gereğince davalıya ödendiğini, bu ödemelerin 24/02/2012 tarihinde başladığını, konuyla ilgili davalı hakkında icra takibine başlandığını, … 1 ATM tarafından verilen kararın bozulduğunu, bir başka dava da 1. ATM’deki davanın bekletici mesele yapıldığını, hisse devir sözleşmesinin bugün ki şartlar altında değerlendirilmesi halinde … aleyhine sonuçlar doğurduğunu, sözleşmedeki her türlü borç ibaresinin … hesaplarından doğacak borcu kapsamadığını, yapılan ödemeler ile ilgili başlatılan takibe itirazın iptali ile takibin devamına ve icra inkar tazminatına hükmedilmesini istemiştir.
ASIL DAVAYA CEVAP: taraflar arasındaki sözleşmenin hükümlerinin açık ve net olduğunu, sözleşme taraflarının … ve … olduğunu, bu yönüyle davanın husumet yönünden reddi gerektiğini, esas yönünden de benzer bir davanın İstanbul 1 ATM de görülüp red ile sonuçlandığını belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
BİRLEŞEN DAVA(2016/845):Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; … Bank bünyesinde devren birleştirilen … Bank, … Bank, … Bank gibi bankaların yönetim ve denetiminin fon tarafından devir alınmasından sonra bu bankalarda bulunan hesapların … bankalarına havale edildiği iddiasıyla … Bank A.Ş aleyhine davalar açıldığını, açılan davalarda hesaplardaki paraların banka dışına gönderilmediği, havale görünümü altında mevduat toplandığı gerekçesiyle açılan davaların kabul edildiğini, bu davalarda verilen kararlarla ilgili olarak … tarafından … Bank’a çekince konularak ihtirazi kayıtla ödemeler yapıldığını, bu şekilde yapılan bir kısım ödemeler yönünden … 1 ATM ‘de … esas sayılı dava açıldığını, mahkemece verilen red kararının Yargıtay tarafından bozulduğunu, dosyanın henüz karar düzeltme aşamasında olduğunu, farklı ödemelerden kaynaklanan icra takibi ile ilgili olarak açılan bir başka davanın ise … 2 ATM’nin … ve … esas sayılı davalar açıldığını, bu şekilde yapılan ödemelerden hisse devir sözleşmesine dayanılarak … den talepte bulunulamayacağını, sözleşme hükümlerinin dava konusu ödemeleri içermediğini ileri sürerek …. 29. İcra Müdürlüğü’nün …esas sayılı takibine yapılan itirazın iptaline ve icra inkar tazminatına hükmedilmesini istemiştir.
BİRLEŞEN DAVAYA CEVAP:Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; … ile … arasında 09/08/2001 tarihinde hisse devir sözleşmesi imzalandığını, sözleşmenin konusunu bankanın hisselerinin oluşturduğunu, sözleşmede tarafların hak ve yükümlülüklerinin açık şekilde belirlendiğini, davalı bankanın sözleşmenin tarafı olmadığını bu nedenle müvekkili hakkında dava açılamayacağını, esas yönünden aynı sebebe dayanan emsal bir davada red kararı verildiğini, her ne kadar bu karar usul yönünden bozulmuş ise de gerekçelerinin doğru olduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini ayrıca davacının kötü niyet tazminatı ödemeye mahkum edilmesini istemiştir.
Asıl ve birleşen dava itirazın iptali talebine ilişkindir.
Asıl ve birleşen davadaki davacının, evvelce fona devredilen … A.Ş. ile ilgili … hesaplarına aktarılan mevduatlarla ilgili olarak davalıya ihtirazi kayıtla ödeme yaptığı sabit olup, uyuşmazlık; sözleşmeler, yasal düzenlemeler dikkate alındığında davacı tarafından ihtirazi kayıtla ödenen tutarların davalıdan istenip istenemeyeceği noktasındadır.
Asıl ve birleşen davada Yargıtay’ın bozma kararı öncesi Mahkememizce oluşturulan 22/03/2018 tarih ve 2018/23E. 2018/326K. ilam gerekçesi:
“İddia ve savunmanın kapsamına göre davacının evvelce fona devredilen … AŞ ile ilgili … hesaplarına aktarılan mevduatlarla ilgili olarak davalıya ihtirazi kayıtla ödeme yaptığı sabit olup, uyuşmazlık; sözleşmeler, yasal düzenlemeler dikkate alındığında davacı tarafından ihtirazi kayıtla ödenen tutarların davalıdan istenip istenemeyeceği noktasındadır.
Görülmekte olan dava yönünden emsal niteliğindeki Yargıtay 19.Hukuk Dairesinin 2014/10149-2015/7641 sayılı Bozma Kararı;
“….Davacı vekili dava dilekçesinde diğer itirazlarının yanında ‘Fona devir sonrasında bankaların … çatısı altında aktif ve pasifleriyle birlikte birleştirilmesinin akabinde, Fon ile … arasında imzalanan 09.08.2001 tarihli hisse devir sözleşmesi ile Banka aktiflerinin takriben 1/3’ünün …’a (… Bank’a) devredildiğini, devredilmeyen büyük kısmının ise Fon bünyesindeki başka bir bankaya devredildiğini, bu nedenle ticaret hukuku kapsamında ve buna bağlı olarak külli halefiyeti doğuracak tarzda bir banka birleşmesinin söz konusu olmadığını’ ileri sürmüştür. Bu durumda mahkemece, davacı tarafın yukarıda belirtilen iddiaları üzerinde de araştırma ve inceleme yapılarak dava konusu alacakların devredilen veya devredilmediği iddia edilen aktiflerle ilgili olup olmadığı konusunda uzman kişilerden oluşturulacak 3 kişilik bilirkişi heyetinden rapor alınıp hisse devir sözleşmesi çerçevesinde deliller hep birlikte değerlendirilerek varılacak uygun sonuç dairesinde bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir…hükmün BOZULMASINA…”
Davanın niteliği ve emsal karardaki konularda inceleme yapılması bakımından Bankacılık ve Ticaret Hukuku konusunda uzman bilirkişi heyeti (Bankalar Yeminli Murakıbı …, Öğretim Üyeleri …, …) oluşturulmuş, emsal kararda söz edildiği gibi dava konusu alacakların devredilen veya devredilmediği iddia edilen aktiflerle ilgili olup olmadığı konusunda asıl dava yönünden rapor alınmıştır. Birleşen davada iddia ve savunmanın kapsamı aynı mahiyette olduğundan birleştirme sonrası birleştirilen dava yönünden ayrıca rapor alınmasına gerek görülmemiştir.
Düzenlenen bilirkişi raporunda ayrıntılı açıklama ve değerlendirmelerden sonra sonuç olarak;
“….Bankalar Kanunu gereğince %100 hissesi …’ye devredilen … A.Ş.’nin, 133.400.000.000 adet hissesinin tamamının … tarafından ..’a satışı ve devredilmesi hususunda 09.08.2001 tarihinde imza edilen Hisse Devir Sözleşmesi hükümleri çerçevesinde … hisselerinin tamamının 9 Ağustos 2001 tarihinde …’a devredilmiş olduğu,
Hisse Senedi Devir Sözleşmesinin 4.7 maddesinde, Banka’nın mevduatının üzerinde herhangi bir takyidatın bulunmadığı, Banka’nın asli borçlu, kefil, garantör ya da benzeri ad altında herhangi bir gerçek veya tüzel kişiye tahakkuk etmiş ve ödenmemiş başka borcu veya yükümlülüğünün bulunmadığı, 4.15 inci maddesinde ise yasal defterlere kaydedilmemiş herhangi bir borcunun, alacağının, taahhüt ve yükümlülüğünün bulunduğuna dair herhangi bir tespitin bulunmadığı hükmüne yer verilmiş olduğu, Sözleşmenin “V-Taahhütler” başlıklı 6 ıncı maddesinde yer alan 18 husus ile ilgili olarak … tarafından münferiden veya müteselsilen … Taahhütte bulunulmuş olduğu, işbu taahhütün, … A.Ş ve bünyesine dahil edilen diğer bankaların devir tarihinden önceki dönemine ilişkin olmak üzere, önceki ortakları tarafından açılmış ve açılabilecek davalar,Banka ve Banka’ya devredilen diğer bankaların müşterileri tarafından açılmış açılabilecek davalar, Banka ve Banka’ya devredilen diğer bankaların yöneticilerinin mevzuata aykırı eylem ve işlemleri nedeniyle Banka’nın üçüncü kişilere karşı sorumlu olabileceği hallerden ve …’ın ve Banka’nın maruz kalabileceği her türlü davaları kapsadığı,
… mevduat yükümlülüğünün devir bilançosu içinde yer almadığı … A.Ş. nin hisse satışında esas alınan 10.08.2001 tarihli kesinleşmiş bilanço toplamının 2.013.412 YTL olduğu, bu bilançoda 133.4 milyar TL olan ve bu miktardan zararların mahsubundan sonra sermayenin sıfır olarak kabul edilmiş olduğu, mülkiyeti …’ye ait 133,4 milyar nominal … A.Ş. hissesinin …’a satılmış olduğu, iddia edildiği gibi varlık satışının sözkonusu olmadığı,
Raporun daha önceki sayfalarında da detaylı şekilde izah edildiği üzere, davacı … tarafından alınan kararlar ve gerçekleştirilen uygulamalar çerçevesinde … mevduat hesabı sahiplerinin taleplerinin … tarafından üstlenilmiş olduğu, davacı … tarafından alınan kararlar, mahkemelere sunulan yazılar ve 2012 yılından … hesaplarla ilgili olarak kaybedilen davalar kapsamında itirazi kayıtta bulunmaksızın … Bank A.Ş.ye davacı yanın ödemeler yapmış olduğu dikkate alındığında yapılan bu ödemelerin 09.08.2001 tarihli … nin V-Taahhütler başlığı altındaki 6.13 maddesine göre … tarafından yerine getirilmiş olduğu, davacının yaptığı bu ödemelerin banka hakim ortaklarının … hesaplara ilişkin nitelikli dolandırıcılık suçundan kaynaklanan eylemlerinden dolayı bankalara ve mudilere verdikleri zararlara ilişkin olduğu, işbu zararlar için 4389 sayılı Bankalar Kanunu’nun 17.maddesine göre (5411 md 110) davacı Fon tarafından banka hakim ortaklarına rücu edilerek tahsilatta bulunulmuş olduğu,
… A.Ş. bünyesinde birleştirilen bankaların …’ye devir tarihlerinden evvel açılan … mevduat hesapları hakkında bankalar aleyhine açılan davaların … nin 6.13 maddesine göre hisseleri …’ a devreden davacı … nin taahhüt ve yükümü altında olduğu, kendisinde toplamış olduğu hak ve alacakları oluşturduğu yeni bankalara kendi iradesi ile değişik oranlarda paylaştırmış olmasının …’nin külli halefiyetini ortadan kaldırmayacağı, …’nin külli halefiyeti olduğundan dolayı devir öncesi gerçekleşen … uygulamalardan kaynaklanan yükümlülüklerden sorumluluğunun devam ettiği, Devir bilançosunda yer almayan borç ve yükümlülüklerden dolayı hisseleri devir alan …’a ve davalı … Bank A.Ş.ye sorumluluk yüklenmesinin mümkün olmadığı, Fona devredilen bankalarda nitelikli dolandırıcılık suçu işlenmek suret ile açılmış … hesaplarına ilişkin olarak … tarafından yazılan 09.02.2012 tarihli yazıda da açıkça kabul edildiği cihetle, “… hesapların …’a devredilen 10.08.2001 tarihli … bilançosunda yer almasının mümkün olmadığı, davalara konu hesaplarla ilgili olarak …mudilerinden toplanan paraların kaydedildiği (… ve … no’lu) hesaplarla ilgili olarak …’a bir varlık devrinin yapılmadığı,” ifadesine yer verilmiş olduğu, nihai olarak …mevduat hesaplarının devir öncesinde … A.Ş. nin bilançosunda pasif tarafta yer aldığı, sözkonusu hesapların … devredilen bilanço kalemleri arasında yer almadığı, … Grubuna devredilmeyen bilanço kalemleri arasında yer aldığı, böylelikle … bünyesinde kaldığı, Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı yanın … 21.İcra Müdürlüğü’nün …e.sayılı dosyasında talep edilen 20.511.032,60 TL asıl alacak ve 1.258.595,66 TL işlemiş faizden oluşan 21.769.628,26 TL alacak talebinin yasal dayanağı bulunmadığı sonuç ve kanaatine varıldığı…” bildirilmiştir.
Rapora yönelik itirazlar hukuki mahiyette olduğundan ekrapor alınmasına gerek görülmemiş, rapor hükme esas alınmıştır.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ:
Toplanan delillere göre hem asıl dava ve hem de birleşen dava bakımından; uyuşmazlık konusu süreç şu şekilde gerçekleşmiştir:
-Bakanlar Kurulu Kararı ile … A.Ş., …T.A.Ş., … A.Ş., ve …A.Ş.’nin temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetimi 4389 sayılı Bankalar Kanunu’nun 14. maddesinin 3. ve 4. Fıkralarına göre, … Bankası … A.Ş.’nin yönetim ve denetimi ise 14. maddenin 3. fıkrasına göre …’ye devredildiği,
-4389 sayılı Bankalar Kanunu’nun 14. maddesinin 5. fıkrasına göre sözkonusu Bankaların hisse senetlerinin mülkiyetinin Fon’a intikalinin uygun görülmesi üzerine, Bankalar Kanunu’nun 14. maddesinin 5 (ab) fıkrası çerçevesinde, Bankaların ödenmiş sermayeleri tutarındaki zararları da Fon tarafından devir alınmış olduğu, aynı miktardaki karşılıkların ilgili Bankalara ödenmiş olduğu böylece adıgeçen Bankaların bütün hisselerinin mülkiyetinin … adına kayıt ve tescil edildiği,
-Bankaların …’ye devredilmesinden sonra, devralınan bankaların rehabilitasyonu, birleştirilmesi ya da üçüncü kişilere satışı hususunda fona 4389 sayılı kanunun 14.maddesinde yetkiler verildiği, …, .., … ve…’in … A.Ş.çatısı altında tüm aktif ve pasifiyle devren birleştirildiği ve … Yönetim Kurulu’nun 26 Ocak 2001 tarihli kararıyla, adı geçen bankaları birleştirme çalışmalarının başlatıldığı,
-… A.Ş. Yönetim Kurulu tarafından alınan 15 Şubat 2001 tarihli kararı ile söz konusu Fon Yönetim Kurulu kararı doğrultusunda bu bankaların tüm aktif ve pasiflerinin … A.Ş. bünyesinde devren birleştirilmesine karar verildiği,
-Fon Yönetim Kurulunun 16 Şubat 2001 tarihli kararı üzerine, …’nın almış olduğu 17 Şubat 2001 tarihli kararıyla birleşik … A.Ş. bünyesinde birleşen …, …, …, … mevduat kabul etme ve bankacılık yapma izinlerinin 4389 Sayılı Kanunun 14. maddesine göre kaldırıldığı,
-…, …, … ve …’in … A.Ş unvanı altında yeni birleşik bir banka oluşturulduğu,
-…’nın 17 Nisan 2001, … Yönetim Kurulu’nun 18 Nisan 2001 tarihli kararlarıyla, daha evvel Fon’a devredilmiş olan … A.Ş. nin de tüm aktif ve pasifiyle … A.Ş. bünyesinde devren birleştirilmesi işlemlerinin tamamlandığı, böylelikle …’ye devredilmiş altı bankanın birleşmesi sonucunda birleşik .. A.Ş.nin oluşturulduğu,
-Oluşturulan birleşik … A.Ş.nin 133,4 milyar TL’lık sermayesinin mülkiyeti … adına tescil edildiği, …, …, … , … ve …’ın … A.Ş unvanı altında birleştirilmesi sonrasında … A.Ş.nin aktif büyüklüğünün 2,5 milyar YTL’ye ulaştığı,
-Birleşme sonucunda birleşik … A.Ş. sermayesinin 133,4 milyon YTL olarak belirlendiği,
-Fona devredilen bankalarla ilgili çözümleme faaliyetleri sonunda … AŞ’nin temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetimi 21.12.1999 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile inde Fona devredildiği ve yine Fon bünyesinde bulunan … A.Ş. (…), …A.Ş. (…), … Bankası A.Ş. (…), … T.A.Ş. ve …A.Ş. 19.02.2001 tarihinde … A.Ş. bünyesinde devren birleştirildiği,
-… ve bünyesinde birleşen diğer bankaların mali bünyelerinin rehabilitasyonu ve satışa hazırlanması amacıyla …’a … tarafından önemli tutarda kaynak aktarıldığı, …’ye devir olan bankaların satışı ile ilgili sürecin başlatıldığı,
-… yönetim kurulu tarafından 26.01.2001 tarihinde … A.Ş. … A.Ş., …A.Ş., …Bankası (… A.Ş.) ile satışa sunulması mümkün görülmeyen …A.Ş.’nin tüm aktif ve pasifiyle … A.Ş. bünyesinde devren birleştirilmesine karar verildiği,
-Bu dönem itibariyle devredilen ve devralan bankanın hisselerinin tamamının mülkiyetinin …’ye ait bulunduğu,
-…, …, … ve …’in tüm aktif ve pasifleriyle birlikte külli halefiyet prensipleri çerçevesinde devralan banka olan … A.Ş.’ye devredildiği,
-Alınan Kurul Kararında, birleşen 5 bankanın geçmişten gelen tüm hak ve yükümlülüklerinin birleşik … A.Ş. bünyesinde toplandığı,
-Çözümleme faaliyetleri sonucunda yeni bir birleşik banka haline gelen … A.Ş. hisselerinin maliki olan … Yönetim Kurulu tarafından … tarih ve … sayılı ve … tarih ve … sayılı kararla, … A.Ş. hisse senetlerinin en geç … tarihinde …’na (…) satılmasına karar verildiği,
-… ile … arasında 09.08.2001 tarihinde imzalanan Hisse Devir Sözleşmesi ile … A.Ş. hisselerinin tamamının…’a satılması hususunda tarafların anlaştıkları,
-Hisse Devir Sözleşmesinden sonra … A.Ş. Hisselerinin fiili devir işlemlerinin 10.08.2001 tarihi itibariyle tamamlandığı,
-Devir aşamasında, … ve …’ın birlikte 10Ağustos 2001 tarihi itibariyle birleşik …. A.Ş. nin mali durumunun tespit edilmesi ve kesinleştirilmiş bilançosunun incelenmesi maksadıyla bağımsız denetim kuruluşu olan … görevlendirdikleri,
-…’ın, birleşik … A.Ş. hisselerini devraldıktan sonra … A.Ş ve … A.Ş. unvanlı iki bankaya sahip duruma gelmiş olduğu,
-Daha sonra bankaların birleşme hükümlerine göre ilgili kuruluşlardan gerekli izinlerin alındığı, koşulların tamamlanmasından sonra … A.Ş ile … A.Ş.nin, 11.02.2002 tarihinde … A.Ş. bünyesinde devren birleştirildiği,
-Sonraki aşamada …, … A.Ş’deki banka hisselerinin tamamını … da yerleşik … Grubuna sattığı, böylece satışa konu olan … A.Ş. nin ticari unvanının 07.07.2008 tarihinde … Bank A.Ş. olarak değiştirildiği,
-Devir sonrasında devredilen bankanın … müşterilerinin, devir öncesi işlemler nedeniyle ülke çapında çok sayıda davalar açtığı, davaların bir kısmında …’nin davaların görülmekte olduğu mahkemelere üstlenme dilekçeleri sunduğu, mahkemelerce … Bank AŞ aleyhine kararlar verildiği, kararların kesinleştiği, …’nin bu kapsamda davalıya ödemeler yaptığı anlaşılmış olup görülmekte olan davanın konusunu bu ödemeler oluşturmaktadır.
… İLE … ARASINDA İMZALANAN HİSSE DEVİR SÖZLEŞMESİNDE YER ALAN İLGİLİ HÜKÜMLER:
Yukarıda da ifade edildiği gibi, … ile … arasında … A.Ş. hisselerinin satışı ile ilgili olarak 09.08.2001 tarihli Hisse Devir Sözleşmesi imzalanmıştır. Sözleşmenin konusunu, Bankalar Kanunu gereğince % 100 hissesi …’ye intikal eden ve altı bankanın birleştirilmesi sonucunda oluşturulan birleşik … A.Ş.’nin sermayesini teşkil eden ve her biri 1.000 TL nominal değerli toplam 133.400.000.000 adet hissenin … tarafından …’a satışı ve devredilmesi oluşturmaktadır. Banka’nın ödenmiş sermayesinin sözleşme tarihi itibariyle 133.400.000.000.000.-TL olduğu belirlenmiştir.
Sözleşmenin 4.7 maddesinde; Banka’nın mevduatının üzerinde herhangi bir takyidatın bulunmadığı, Banka’nın asli borçlu, kefil, garantör ya da benzeri ad altında herhangi bir gerçek veya tüzel kişiye tahakkuk etmiş ve ödenmemiş başka borcu veya yükümlülüğünün bulunmadığı…,
Sözleşmenin 4.15. maddesinde; mevzuat gereğince tutulması gerekli bütün defter ve kayıtların doğru ve usulüne uygun olarak Banka tarafından tutulmadığı, yasal defterlerine intikal ettirilmemiş veya kaydedilmemiş herhangi bir borcunun, alacağının, taahhüt ve yükümlülüğünün bulunduğu konusunda herhangi bir tespitin bulunmadığı…
Sözleşmenin 4.24 maddesinde; bu satışın Banka’nın tarafı olduğu hiçbir sözleşmenin veya hukuki düzenlemenin ihlaline veya temerrüdüne veya bunlardan kaynaklanan hakların vaktinden önce muaccel olmasına veya Banka’nın faaliyetlerini yürütmesine engel olacak bir olaya sebebiyet vermediği…
Sözleşmenin 4.28. maddesinde; Banka’nın mali tablolara yansıtılanlar dışında Banka üzerinde önemli olumsuz etki oluşturmuş veya oluşturması beklenen herhangi bir yükümlülük altına girmediği…
Sözleşmenin 4.29. maddesinde; …’nin Banka’nın …’a, bu satışa ilişkin yazılı olarak açıklamadığı, Banka’nın mali durumunda varlıklarında, niteliğinde, aktif veya pasifinde olumsuz etkiye yol açabilecek önemli bir durumun bulunmadığı…
Sözleşmenin V-6. Maddesinde; “Taahhütler” başlığı altında, dava, takip, soruşturma veya benzeri ihtilaflar başlıklı 6.13. maddesinde, banka’nın devir tarihinden önceki döneme ait olmak kaydı ile,
-Banka’nın ve Banka’ya devredilen diğer bankaların …’na devrinden önceki ortakları tarafından açılmış ve açılabilecek davalar,
-Banka ve Bankaya devredilen diğer bankaların müşterileri tarafından açılmış açılabilecek davalar,
-Banka ve Bankaya devredilen diğer bankaların yöneticilerinin ilgili eylem ve işlemlerinde mevzuata uymamaları nedeniyle Banka’nın üçüncü kişilere karşı sorumlu olabileceği hallerden(…)doğacak tüm yükümlülükten ve bunlara ilişkin olarak mahkemelere intikal etmiş bulunan dava, takip ve benzer işlemlerin sonuçlarından, masraflar da dahil olmak üzere, … sorumludur. BANKA, bu dava, takip ve taleplere …’ne beş iş günü içinde bildirecek ve bu tür davaları Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu uyarınca …’ne ihbar edecektir. BANKA, ihbar tarihine kadar dava ve takipleri iyi niyetle yürütecektir. Banka alacaklıları tarafından devir tarihi öncesi döneme ilişkin açılmış bulunan veya açılabilecek olan davalar ve Banka’nın devrini ilgilendirecek şekilde, devir sonrasında çıkarılabilecek her türlü yasanın makable şamil hükümlerinden doğabilecek sorumluluklar yukarıda belirtilen hükümlere tabi olacaktır. … bu hususlardaki sorumluluğunu peşinen kabul eder(….)
Ayrıca Banka tarafından tahsilatı yapılmış olmasına rağmen ilgili kuruluşların ve/veya gerçek ve tüzel kişilerin hesaplarına intikal ettirilmemiş bulunan ödeme, havale ve benzeri sorumluluklara ilişkin taleplerin, Banka kayıtları ile tevsik edilmesi halinde söz konusu mükellefiyetlerine ilişkin doğabilecek her türlü mali ve hukuki sorumluluk yine …’ye aittir.
-Banka’nın, Devir Tarihinde özkaynağı her halükarda ve şartta (0) sıfır değerine eşit olarak alınması esastır. Bu çerçevede Banka’nın ödenmiş sermayesi 133.4 Trilyon ve devralınan dönem zararı ise 113.4 Trilyon TL olacaktır,
-Banka’nın Devri Tarihinden önce doğmuş ancak halen ödenmemiş ve/veya ertelenmiş veya yurt içinde veya yurtdışında (… dahil), ortaklık ilişkisi içinde bulunsun ya da bulunmasın özel veya tüzel üçüncü şahıslara yapmış olduğu her türlü işlemlerden, Bankacılık Faaliyetlerinden veya arızi ticari faaliyetlerinden doğan veya herhangi bir mali yükümlülüğe konu olmayacağı düşüncesi ile, özellikle …’na devrinden önce (vergi mükellefi ve/veya vergi sorumlusu olarak) Banka tarafından gerçekleştirilmiş bazı işlemlere bağlı olarak doğabilecek; her türlü vergi, resim, harç, fon ve benzeri mükellefiyetleri ile bunlara ilişkin ceza ve faiz gibi ilave yükümlüklerin, tahakkukundan itibaren mevzuatın öngördüğü tarihe kadar ödenmesi mükellefiyeti … tarafından yerine getirilecektir,
-Ödeme başlıklı 8. maddesinde; …, işbu sözleşmede beyan ve taahhüt edilen hususların yerine getirilmemesi ve/veya Banka ’nın devir tarihinden önceki bankacılık işlemleri nedeniyle oluşmuş bir senede/belgeye dayalı olmak şartıyla …’ın/Banka’nın karşılaşabileceği her türlü zararı ve ödemelerini tazmin etmeyi taahhüt eder.
-İşbu sözleşmede aksine hüküm bulunmadıkça Banka’nın çeşitli nedenlerle …’den oluşacak alacakları, Banka ’nın yazılı talebinden itibaren … tarafından beş iş günü içerisinde ödenecektir….
…’nin … Davaları Hakkında Aldığı Kararlar ve Fiili Uygulamaları:
-06.05.2002 tarih ve 312 sayılı Kararında: “…Fiilen devir ve teslim alınmış olup ait olduğu Banka adına Tahsilat Dairesi Başkanlığı’nca vekaleten takip edilen ancak henüz hukuken teslim alınmamış olan kredi dışı dava dosyalarının (… adına takip edilebilmesi) ve Bankalar Yasası’nın …’na sağladığı avantajlardan yararlanılabilmesi için bu dosyaların devir ve teslim alınması ile bu dosyaların (… dava dosyaları hariç) konusunu teşkil eden borç ve/veya taahhütlerin üstlenilmesine, … davalarında ise öncelikle bilirkişi raporunun beklenilmesi ve raporun aleyhe tespit ve sonuç içermesi halinde bu dosyaların konusunu teşkil eden borç ve/veya taahhütlerin üstlenilmesine ….”(alınan bu kararla, …’nin … davalarından kaynaklanan borç ve taahhütlerin üstlenilmesine yönelik kararının hisse devir sözleşmesinin 6. maddesinde belirtilen taahhütler kapsamında olduğu kabul edilmiştir)
-09.10.2003 tarih ve 575 sayılı Kararında: “….Fona devredilen … A.Ş. … A.Ş. … A.Ş., …A.Ş. ve …TAŞ’nin … A.Ş bünyesinde devren birleştirilmesinden sonra , 09.08.2001 tarihli hisse devir sözleşmesi ile külli halefiyet prensipleri çerçevesinde … A.Ş. ile devren birleştirilen … A.Ş. ve birleşen diğer bankalarla ilgili olarak … A.Ş. adına açılarak Fona ihbar edilen ve … A.Ş. ile birlikte Fona husumet yöneltilen kredi dışı dava ve takiplerin aynı kurum avukatı tarafından … A.Ş. ve Fon vekaletnameleri birlikte kullanılmak suretiyle takip edilmesi, ihbar nedeniyle Fon adına takibi gereken davalarda temsicil sıfatıyla hareket edilmesi, dava ve takiplerin konusunu oluşturan borç ve taahhütlerin gerekli görüldüğü takdirde Fon tarafından üstlenilmesi hususunda Hukuk Dairesi Başkanlığı’na yetki verilmesine …”(Bu kapsamda açılan davalarda …’nin davaların görüldüğü mahkemelere kendiliğinden başvurulduğu ve borçların üstlenildiği mahkememizde açılan çok sayıdaki davalarda fiilen görülmüş, Yargıtay’a intikal eden davalarda da uygulamanın genel bir nitelik kazandığı müşahade edilmiş, benzer davalarda … aleyhine kararlar verilmiş, kararlar Yargıtay denetiminden de geçmiştir)
– 08.02.2007 tarih ve 58 sayılı Karar ve 08.06.2009 tarih ve 38 sayılı … Komisyon Kararında: “…Uyuşmazlığın konusunun dava ve takiplerin niteliğinin, yargılama safhasının, sıhhatinin ve benzeri hususların dikkate alınmak suretiyle gerekli görülmesi halinde Hukuk işleri Daire Başkanlığı ve ilgili daire başkanlığı vekilleri, grup koordinatörleri veya vekilleri ile dosya avukatından oluşan komisyon kararına istinaden … tarafından üstlenilmesine karar verilmiş olup … mevduat mudileri tarafından çeşitli mahkemelere açılan alacak davaları ile ile ilgili Fon Kurulu tarafından 08.02.2007 tarihli 58 sayılı kararla “ Hisse Devir Sözleşmesi” ne göre …’nin sorumluluğunda bulunan ve davanın konusunu teşkil eden borç ve yükümlülüklerin davanın kabulü anlamına gelmemek üzere Bankacılık Kanunu’nun 138 ve 140 ıncı maddeleri çerçevesinde üstlenilmesine…”
-Hukuk İşleri Dairesi Başkanlığı tarafından düzenlenen 09.02.2012 tarih ve 334 sayılı yazısında: “….Hisse Devir Sözleşmesinde …’ın devir öncesi döneme ait işlemleri nedeniyle oluşacak yükümlülüklerden Fonun sorumlu olacağı…” (Fon tarafından …’a garanti verildiği, sözleşmenin “taahhütler” başlıklı 6. maddesinde … ve Banka’nın münferiden veya müteselsilen …’a on sekiz bentte yer alan hususları taahhüt ettiğinin vurgulandığı),
-… mevduat ile ilgili olarak hesap sahibi bazındaki … hesapların …’a devredilen 10.08.2001 tarihli … bilançosunda yer almasının mümkün olmadığı, davalara konu hesaplarla ilgili olarak … mudilerinden toplanan paraların toplandığı hesaplarla ilgili olarak …’a bir varlık devrinin yapılmadığı…
-Borç bakiyelerinin toplandığı … A.Ş. Genel Müdürlüğü nezdindeki borçlu geçici hesaplara mahsup edilmesi yoluyla tüketildiği….mudilerinden toplanan paraların toplandığı hesaplarla ilgili olarak …’a bir varlık devrinin yapılmadığı..
-… Başkanlığının 09.02.2012 tarihli yazısı: “…… mevduat hesaplarının devir bilançosunda yer almasının mümkün olmadığı, hisse devir sözleşmesi çerçevesinde 6/13 üncü madde kapsamında doğacak yükümlülüklerle ilgili olarak dava ve ihtilaf konusunun mahiyetine ve/veya banka bilançosunda kayıtlı olup olmadığına bakılmaksızın …’a taahhütte bulunulduğu…” ifade edilmektedir.
Gerek asıl dava gerekse birleşen davalardaki iddia ve savunmaların kapsamına, yukarıda ayrıntılı şekilde ortaya konan elkoyma ve devir sürecine, sözleşme hükümlerine ve fiili uygulamalara göre; Bankalar Kanunu gereğince %100 hissesi …’ye devredilen … A.Ş.’nin, 133.400.000.000 adet hissesinin tamamının … tarafından …’a satışı ve devredilmesi hususunda 09.08.2001 tarihinde imza edilen Hisse Devir Sözleşmesi hükümleri çerçevesinde … hisselerinin tamamının 9 Ağustos 2001 tarihinde …’a devredildiği, devir öncesi bağımsız denetim firması tarafından kesinleşmiş devir bilançosuna ilişkin düzenlenen 11.01.2002 tarihli raporun hem …’ye hem de … grubuna sunulduğu ve herhangi bir itirazda bulunulmadığı, düzenlenen raporda … ile … arasında imzalanan sözleşmeye göre, bütün hukuki dava ve işlemlere ait risklerin … tarafından üstlenildiği bilgisinin yer aldığı, sözleşmesinin 4.7 maddesinde, Banka’nın mevduatının üzerinde herhangi bir takyidatın bulunmadığı, Banka’nın asli borçlu, kefil, garantör ya da benzeri ad altında herhangi bir gerçek veya tüzel kişiye tahakkuk etmiş ve ödenmemiş başka borcu veya yükümlülüğünün bulunmadığı, 4.15 inci maddesinde yasal defterlere kaydedilmemiş herhangi bir borcunun, alacağının, taahhüt ve yükümlülüğünün bulunduğuna dair herhangi bir tespitin bulunmadığı, sözleşmenin “V-Taahhütler” başlıklı 6. maddesinde yer alan 18 husus ile ilgili olarak … tarafından münferiden veya müteselsilen … Taahhütte bulunulmuş olduğu, buna göre … A.Ş ve bünyesine dahil edilen diğer bankaların devir tarihinden önceki dönemine ilişkin olmak üzere, önceki ortakları tarafından açılmış ve açılabilecek davalar, Banka ve Banka’ya devredilen diğer bankaların müşterileri tarafından açılmış açılabilecek davalar, Banka ve Banka’ya devredilen diğer bankaların yöneticilerinin mevzuata aykırı eylem ve işlemleri nedeniyle Banka’nın üçüncü kişilere karşı sorumlu olabileceği hallerden ve …’ın ve Banka’nın maruz kalabileceği her türlü davaları kapsadığı, sözleşme kapsamında … A.Ş. hisselerinin … devri sürecinde bilanço büyüklüğünün tamamını devredilmemiş olduğu, taraflar arasında uzlaşıldığı şekilde yeniden oluşturulan bilanço yapısının devri yoluna gidilmiş olduğu, … mevduat yükümlülüğünün devir bilançosu içinde yer almadığı, … A.Ş.nin hisse satışında esas alınan 10.08.2001 tarihli kesinleşmiş bilanço toplamının 2.013.412 YTL olduğu, bu bilançoda 133.4 milyar TL olan ve bu miktardan zararların mahsubundan sonra sermayenin sıfır olarak kabul edilmiş olduğu, mülkiyeti …’ye ait 133,4 milyar nominal … A.Ş. hissesinin …’a satılmış olduğu, varlık satışının sözkonusu olmadığı, … mevduat hesabı sahiplerinin taleplerinin -bir kısmı mahkemelere sunulan dilekçelerle açıkça- … tarafından üstlenilmiş olduğu, davacı … tarafından alınan kararlar, mahkemelere sunulan yazılar ve 2012 yılından … hesaplarla ilgili olarak kaybedilen davalar kapsamında itirazi kayıtta bulunmaksızın … Bank A.Ş.ye davacı yanın ödemeler yapmış olduğu dikkate alındığında yapılan bu ödemelerin 09.08.2001 tarihli sözleşmenin “Taahhütler” kısmının 6.13 maddesine göre … tarafından yerine getirilmiş olduğu, davacının yaptığı bu ödemelerin “banka hakim ortaklarının … hesaplara ilişkin nitelikli dolandırıcılık suçundan kaynaklanan eylemlerinden dolayı bankalara ve mudilere verdikleri zararlara ilişkin” olduğu, bu zararlar için 4389 sayılı Bankalar Kanunu’nun 17.maddesine göre (5411 md 110) davacı Fon tarafından banka hakim ortaklarına rücu edilerek tahsilatta bulunulmuş olduğu, böylece sözleşmede yer alan hususun fiili olarak da davacı tarafça kabul edilmiş olduğu, …’nin külli halefiyeti söz konusu olduğundan devir öncesi gerçekleşen … uygulamalarından kaynaklanan yükümlülüklerden sorumluluğunun devam ettiği, devir bilançosunda yer almayan borç ve yükümlülüklerden dolayı hisseleri devralan … ve davalı … Bank A.Ş.nin sorumlu olmayacağı, yukarıda alıntı yapılan emsal niteliğindeki Yargıtay 19.Hukuk Dairesi’nin 2014/10149-2015/7641 sayılı Bozma Kararında sözü edilen “dava konusu alacakların devredilen veya devredilmediği iddia edilen aktiflerle ilgili olup olmadığı” hususu ile ilgili olarak, bilirkişi raporunda da ifade edildiği üzere; … tarafından yazılan 09.02.2012 tarihli yazıda da açıkça kabul edildiği gibi “… hesapların …’a devredilen 10.08.2001 tarihli … bilançosunda yer almasının mümkün olmadığı, davalara konu hesaplarla ilgili olarak … mudilerinden toplanan paraların kaydedildiği (.. ve … no’lu) hesaplarla ilgili olarak …’a bir varlık devrinin yapılmadığı”,.. mevduat hesaplarının devir öncesinde … A.Ş.nin bilançosunda pasif tarafta yer aldığı, sözkonusu hesapların … devredilen bilanço kalemleri arasında yer almadığı, …devredilmeyen bilanço kalemleri arasında yer aldığı, böylelikle … bünyesinde kaldığı, yukarıda alıntı yapılan çok sayıdaki iç yazışmayla durumun davacı tarafça kabul edildiği ve gereğinin de yapıldığı, … tarafından … mevduat hesapları ile ilgili olarak mudiler tarafından açılmış/açılacak davaların riskleri ile ilgili olarak Bankaların hakim ortakları ile protokoller imzalandığı ve rücuan kısmi tahsilatlar yapıldığı hususları dikkate alındığında asıl ve birleşen davaların reddine karar vermek gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.” şeklindedir.
Mahkememizce verilen hükmün davacı vekilince istinaf olunması üzerine bu defa istinaf incelemesi yapan İstanbul BAM 13.HD’nin 04/06/2020 T. ve 2018/1186E 2020/578K.sayılı kararında;
“Bu kanuni düzenlemeler ve davalı üçüncü kişinin yararlandığı davacı … ile dava dışı … arasında imzalanmış 08.09.2001 tarihli sözleşme içeriğine göre yerel mahkemece verilen kararın isabetli olduğu anlaşılmış ve Asıl ve birleşen dosya Davacı vekilinin, esasa ilişkin istinaf sebepleri bu nedenle yerinde görülmemiştir.
Asıl ve birleşen dosya davacı vekili tarafından ileri sürülen istinaf sebepleri ilk derece mahkemesinin gerekçeli kararında detaylı şekilde tartışılıp değerlendirildiği, mahkeme gerekçesi ve tespitinin dosya kapsamına uygun olduğu dairemizce belirlendiğinden, asıl ve birleşen dosya davacı vekilinin tüm istinaf sebepleri yerinde görülmemiştir.
Sonuç itibariyle, mahkemece dosyadaki yazılar, … ile … kurumu arasındaki 09.08.2001 tarihli sözleşme hükümleri, … nin … davaları ile ilgili aldığı kararlar ve fiili uygulamaları değerlendirilerek ve tarafları aynı olup benzer uyuşmazlık yönünden asıl dava dosyasında alınan bilirkişi kurulu raporu ve Yargıtay 19. Hukuk Dairesinin 2014/10149 esas ve 2015/7641 karar sayılı ve 25.05.2015 tarihli taraflar arasındaki benzer uyuşmazlıkta verdiği bozma kararı içeriğine dayanarak hüküm verilmiş olmasına, tarafları aynı olan benzer uyuşmazlıkta Yargıtay 19. HD 2018/2249 E 2019/4543 K 30.09.2019 Tarihli kararı ışığında delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre asıl ve birleşen dosya davacı vekilinin yerinde olmayan istinaf başvurusunun HMK’nın 353/1.b.1. maddesi uyarınca ayrı ayrı esastan reddine dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.”şeklindedir.
Akabinde BAM’ın vermiş olduğu karar ile ilgili davacı vekili temyiz yoluna başvurmuştur.
Yargıtay 11.HD ise bu defa 23/02/2023 T.ve 2020/7129E. 2023/1075K.sayılı kararında:
“Davacı vekili, davacı tarafından tamamı davacıya ait … A.Ş. hisselerinin 09.08.2001 tarihinde dava dışı…’a satıldığını, daha sonra … A.Ş.’nin … A.Ş.’ye iltihak ederek onunla birleştiğini ve en sonunda dava dışı … tarafından kendisine ait … A.Ş. hisselerinin …’da mukim … Bank N.V. isimli şirkete 18.06.2007 tarihinde satıldığını açıklayarak bu son satışa ilişkin sözleşmenin mahkemece dosyaya kazandırılmasını talep etmiş ve bu durumda davanın daha iyi anlaşılacağını bildirmiştir. 6100 sayılı Kanun’un 31 inci maddesi hakime davayı aydınlatma görevi vermiştir. Madde metni şöyledir: “Hâkimin davayı aydınlatma ödevi, MADDE 31- (1) Hâkim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir; soru sorabilir; delil gösterilmesini isteyebilir.” Bu durumda mahkemece, davacı vekilinin bu talebi karşılanarak …A.Ş hisselerinin …’da mukim … Bank NV isimli şirkete 18.06.2007 tarihinde satışına ilişkin sözleşmenin taraflardan istenilerek veya bu satış Türk kamu otoritesinin onayına tabi olduğundan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumundan talep edilerek tarafların tüm delilleri eksiksiz olarak toplandıktan sonra yeni bir bilirkişi heyetinden tüm delillerin ve önceki bilirkişi raporunun da incelendiği bir rapor aldırılarak davanın gereği gibi aydınlatılıp elde edilen sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken eksik tahkikatla yazılı şeklilde karar verilmesi doğru görülmemiş, kararın bu sebeple bozulması gerekmiştir.” gerekçesiyle BAM kararını kaldırmak suretiyle ilk derece mahkeme hükmünü bozmuştur.
Mahkememizce yapılan yargılamada taraflar duruşmaya davet olunmuş, bozma ilamına karşı beyanları sorulmuş ve akabinde Yargıtay bozma ilamına ise uyulmuştur.
Asıl ve birleşen davada bozma ilamına uyulduktan sonra ise Mahkememizce oluşturulan 15/06/2023 tarihli duruşmada:
Uyulan bozma ilamı çerçevesinde … A.Ş. hisselerinin …’da mukim “… “isimli şirkete 18/06/2007 tarihinde satışına ilişkin sözleşmenin vekillerce onaylı suretinin iki hafta içinde taraf vekilleri tarafından dosyaya sunulmasına,
Uyulan bozma ilamı çerçevesinde … A.Ş. hisselerinin …’da mukim “… “isimli şirkete 18/06/2007 tarihinde satışına ilişkin sözleşmenin kurumca onaylı suretinin iki hafta içinde mahkememize gönderilmesi için …’ ya müzekkere yazılmasına,
Adı geçen sözleşmenin hangi vakıanın ispatı için gösterildiği hususunu somutlaştırmak üzere ayrıca davacı vekiline iki hafta kesin süre ve imkan tanınmasına, aksi halde mevcut dosya kapsamına göre tahkikat işlemlerine devam olunmasına,
Yukarıda belirtilen ara kararların icra edilmesi durumunda gelecek belge ve eklerinin içeriklerinin incelenmesi,
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın halli açısından davacının daha önce fona devredilen … A.Ş ile ilgili …hesaplarına aktarılan mevduatlar ile ilgili olarak davalıya ihtirazı kayıtla ödeme yapıldığı açık ve tartışmasız olmakla birlikte somutlaştırılan deliller, Yargıtay bozma içeriği, ayrıca Yargıtay 11.Hukuk Dairesinin emsal 2014/10149E.- 2016/7641 K.sayılı ilamı ve bankacılık uygulamaları ve bankacılık muhasebesel işlemleri, dayanak sözleşme hükümleri ayrıca banka kayıtları karşısında davacı tarafından ihtirazi kayıtla ödenen miktar nedeniyle davacının davalıdan alacaklı olup olmadığının hesaplanması,
Bu inceleme aşamasında Yargıtay bozma ilamının ikinci maddesi dikkate alınarak dosyadaki tüm delillerin ve önceki bilirkişi raporunda mutlaka incelenmesi, Bu suretle özellikle dava dosyasında mevcut bulunan ve önceki kök ve ek raporların sonuç ve gerekçesi yönünden farklı bir sonuca varılması halinde gerekçesinin açıklanması, aynı sonuca varılması halinde gerekçesinin açıklanması, bu suretle incelemenin icrası açısından bilirkişi ismi üzerinde uzlaşma olmadığı taktirde uluslararası iktisat, ekonometri, çalışma ekonomisi ve endüstri ilişkileri, işletme, borçlar mevzuatından kaynaklı nitelikli hesaplamalar, bankacılık mevzuatından kaynaklı nitelikli hesaplamalar, bankacılık işlemleri, banka muhasebesi, finansmanı ve mali analizi, sermaye piyasası, finansal piyasalar ve türevler konularında ehil …, banka muhasebesi, finansmanı ve mali analizi, bankacılık işlemleri konusunda ehil bankacı …, genel muhasebe, maliyet muhasebesi, ticari işletme ve şirketler muhasebesi konusunda ehil ayrıca “bankalarda iç kontrol sistemi konusunda kitap sahibi aynı zamanda bankacılık konusunda makaleler sahibi ve çalışmaları bulunan …’ ın atanmalarına,”
şeklinde ve bozma ilamına uygun olarak yeni bilirkişi heyetinden tüm delillerin ve önceki raporun incelendiği bir rapor aldırılması ve bilirkişi incelemesi yaptırılması noktasında asıl ve birleşen dava yönünden ara karar oluşturulmuştur.
Bunun üzerine asıl ve birleşen dava yönünden rapor sunan bilirkişi kurulu ise hazırlamış olduğu 19/09/2023 tarihli raporda: “… 2001 yılında bankaları külli halefiyet prensipleri ile yani borç ve alacakları ile birlikte tamamen devralmış devredilen bankalar aktif ve pasifleri ile birlikte … mülkiyetine geçtiği, bu durumda, başlangıçta … ‘nin sigorta sorumluluğu kapsamı dışında gözüken… alacakların …’nun “külli halef” olarak sorumlu olması sonucunu doğurduğu, Mahkeme kararı doğrultusunda tarafımıza verilen görev çerçevesinde dosya kapsamında yer alan tüm belgelerin üzerinde yapılan inceleme neticesinde; izah olunan açıklamalar, yapılan inceleme ve değerlendirmeler neticesinde, rapor içeriğinde yapılan açıklamalar muvacehesinde, dosyaya mübrez belge, bilgi, dava dosyası, belgeler ile sınırlı olarak yapılan tespit, inceleme ve değerlendirmeler neticesinde; işbu dava konusu alacakların … ile … arasında imzalanan 09.08.2001 tarihli hisse devir sözleşmesi öncesi dönemde bankalar tarafından açılan … mevduat hesaplarından kaynaklandığı, davacı … tarafından alınan kararlar ve gerçekleştirilen uygulamalar çerçevesinde … mevduat hesap sahiplerinin taraflar arasında akdedilen Hisse Devir Sözleşmesinin 6.13, 6.5, 6.8, 6.13 ve 8.1 maddeleri ile … tarafından üstlenilmiş olduğu, davacı … tarafından alınan kararlar, mahkemelere sunulan yazılar ve 2012 yılında … hesaplarla ilgili olarak kaybedilen davalar kapsamında itirazı kayıtta bulunmaksızın …A. Ş. ‘ye davacı yanın ödemeler yapmış olduğu dikkate alındığında yapılan bu ödemelerin 09.08.2001 tarihli HDS’nin V- Taahhütler başlığı altındaki 6.13 maddesine göre … tarafından yerine getirilmiş olduğu, … tarafından yapılan bu ödemelerin banka hakim ortaklarının … hesaplara ilişkin nitelikli dolandırıcılık suçundan kaynaklanan eylemlerinden dolayı bankalara ve mudilere verdikleri zararlara ilişkin olduğu,
…’nin 4389 sayılı Bankalar Kanunu’nun kendisine tanıdığı yetkiyi kullanarak … ile … arasında 09.08.2001 tarihinde imzalan Hisse Devir Sözleşmesi ile devre konu bankalar bakımından ortaya çıkması muhtemel zararları ve borçları
garanti altına aldığı, … Bank A.Ş. tarafından müşterilere ödenen tutarların 09.08.2001 tarihinde … ile … arasında imzalan Hisse Devir Sözleşmesinin 6.5, 6.8, 6.13 ve 8.1 maddelerinde … nin ortaya çıkabilecek tüm zararlardan sorumlu olduğunun net olarak yazılı olduğu, …’nin …’a devrettiği ve bağımsız denetimden geçen devir bilançosunda … hesaplara yer verilmediği, … ve dolayısıyla … Bank A.Ş.’ye devredilen 10.08.2001 tarihli bilanço finansal yönden analiz edildiğinde, dava konusu alacakların dayanağı … mevduat hesaplarının devir konusu yapılmadığı, …’nin, yönetim ve denetimi kendisine devredilen bankaların, yukarıda bahsi geçen maddeleri uyarınca doğmuş ve doğacak borçlarını garanti ettiğinin açıkça belirtilmiş olduğu, ” şeklinde açıklamada bulunmuştur.
Davacı vekilinin mevcut itiraz içerikleri karşısında “rapora karşı başkaca beyan dilekçesinin bulunmaması karşısında öncelikle 15/06/2023 tarihli duruşmanın 1,2,3,numaralı ara kararlarının icra edilmiş olması nedeniyle 18/06/2007 tarihli sözleşme hükümlerinin irdelenmesi, bu noktada Yargıtay bozma ilamında da belirtilen 18/06/2007 tarihli sözleşme hükümlerinin uyuşmazlığın bütünü gözetilerek incelenmesi, bu inceleme sırasında bilirkişi kurulunun, 15/06/2023 tarihli duruşmanın 4 numaralı ara kararında belirtilen inceleme konuları baki kalmak üzere, Yargıtay bozma ilamında adı geçen 18/06/2007 tarihli sözleşmeye ilişkin incelemenin eksiksiz olarak tamamlanması, bu suretle davacı vekilinin 09/10/2023 tarihli itiraz dilekçesindeki hususların dahi dikkate alınması, buna göre bilirkişi kurulunun 19/09/2023 tarihli raporunda revize etmesi gereken bir hal olup olmadığı hususunu da içerecek şekilde ek raporun alınmasına” dair ara karar oluşturulmuştur.
Bunun üzerine aynı bilirkişi kurulu hazırlamış olduğu 14/11/2023 tarihli ek raporda “18.06.2007 tarihli Hisse Alım Sözleşmesi ile “Hisselerin Satışı ve Devri”, “Kapanış sonrası işlemler”, “Satıcının kapanış sonrası taahhütleri”, “Tazminat ve Hukuki yollar” başlıklı olmak üzere pek çok bilgiye yer verilmiş olmasına rağmen, bu sözleşmede … hesaplara yönelik herhangi bir değerlendirme veya hüküm bulunmadığı, bu nedenle, işbu dava konusu uyuşmazlığın esasını oluşturan kısım ise; … hesapları ve … nin yükümlülükleri olup, 09.08.2001 tarihli HDS ile mümkün olduğu, 18.06.2007 tarihli Hisse Alım Sözleşmesi ile 2.1 Hisselerin Satışı ve Devri maddesinde; “işbu sözleşmenin şanlarına tabi olmak kaydıyla, Satıcı (ı) işbu sözleşmenin tarihinde ihraç edilmiş olan ve tedavülde bulunan 874.364.991 adet Banka Hissesini ve (11) Bankanın Madde 4.5 uyarınca ihraç ettiği sermaye arttırımında kullanılan banka hisselerini alıcıya her türlü takyidattan ari olarak kapanışta satmayı ve devretmeyi, alıcı da bunları satıcıdan bu şekilde satın almayı ve iktisap etmeyi kabul etmektedir. ” Sözleşmenin 2.9 … ile Akdedilen Sözleşmeler maddesinde; “alıcı ve satıcı aşağıdaki hususları kabul ve taahhüt etmektedir:
a) Kapanışın gerçekleştiği tarihten itibaren ve bu tarihten sonra, Banka … Hisse Devir Sözleşmesi ve şimdiye kadar … ile akdetmiş olduğu ve işbu Sözleşmede belirtilen diğer sözleşmeler ve mutabakatlar tahtındaki bütün yükümlülüklerini yerine getirmeye devam edeceği, yalnızca Madde 2.9 (a) hükmüne tabi olmak kaydıyla, satıcı, bankanın herhangi bir yükümlülük harcama, masraf, zarar ya da ziyanı konusunda Hisse Devir Sözleşmesi uyarınca veya şimdiye kadar … ile akdedilmiş olan diğer sözleşmeler ve mutabakatlar uyarınca …’den, yahut satıcının banka lehine …’den bulunabileceği taleplerden bankayı ya da Alıcının tercihin göre, alıcıyı beri tutacağı, tutacağı, satıcı, kendisinin banka ile ilgili olarak …’ye verdiği taahhütlerden kaynaklanan her türlü yükümlülükten alıcıyı beri tutacağı. söz konusu yükümlülükler, satıcının … Hisse Devir Sözleşmesi ve ilgili protokoller ve şimdiye dek Satıcı ile … arasında banka veya bankanın selefi olan başka kuruluşlarla ilgili olarak kapanıştan önceki dönemle ilişkili herhangi bir olay, işler ya da hadise konusunda akdedilmiş diğer sözleşmeler tahtındaki yükümlülükle de içermektedir. fakat bunlarla sınırlı değildir.” şeklinde belirlendiğinin görüldüğü, …’nin 4389 sayılı Bankalar Kanunu’nun kendisine tanıdığı yetkiyi kullanarak … ile … arasında 09.08.2001 tarihinde imzalan Hisse Devir Sözleşmesi ile devre konu bankalar bakımından ortaya çıkması muhtemel zararları ve borçları garanti altına aldığı, … Bank A.Ş. tarafından müşterilere ödenen tutarların 09.08.2001 tarihinde … ile … arasında imzalan Hisse Devir Sözleşmesinin 6.5, 6.8, 6.13 ve 8.1 maddelerinde … nin ortaya çıkabilecek tüm zararlardan sorumlu olduğunun net olarak yazılı olduğu, …’nin …’a devrettiği ve bağımsız denetimden geçen devir bilançosunda … hesaplara yer verilmediği,… ve dolayısıyla … Bank A.Ş.’ye devredilen 10.08.2001 tarihli bilanço finansal yönden analiz edildiğinde, dava konusu alacakların dayanağı … mevduat hesaplarının devir konusu yapılmadığı, …’nin, yönetim ve denetimi kendisine devredilen bankaların, yukarıda bahsi geçen maddeleri uyarınca doğmuş ve doğacak borçlarını garanti ettiğinin açıkça belirtilmiş olduğu, davalara konu hesaplarla ilgili olarak … mudilerinden toplanan paraların toplandığı hesaplarla ilgili olarak … ve dolayısıyla … Bank A.Ş.’ye devir söz konusu olmadığı, ilgili … hesapların … nin kendi nezdinde kalmış olduğu, dosyada asıl ve birleşen dava yönünden davacı … tarafından davalı … Bank A.Ş.ye yapılan ödemelerin istirdatı için başlatılan … 29. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı dosyası ile talep edilen tutarın geri ödemeye
gerekçe olabilecek bir bilgi ve belgeye rastlanmadığı ve istirdadının uygun olmadığı” şeklinde asıl ve birleşen dava yönünden görüş bildirmişlerdir.
Mahkememizce verilen hükme ve BAM hükmüne yönelik olarak temyiz sebepleri ileri sürülmüştür. Yargıtay tarafından ise yukarıda belirtilen husus bozma sebebi yapılmıştır. Bu durumda Yargıtay HGK’nin son uygulamaları doğrultusunda bozma kapsamı dışında kalan hususlarla ilgili artık yeniden bir inceleme yapılamayacaktır. O halde bu davada bozma ilâmı gözetilerek yargılama yapılacaktır. Belirtilen bozma sebebi ise içerikten anlaşılacağı üzere “sınırlandırıcı” nitelikte olmayıp “araştırmaya yöneliktir.
Yargıtay’ın ilgili bozma ilamı çerçevesinde, asıl ve birleşen dava dosyasında davacı vekilinin talebi karşılanarak … A.Ş.hisselerinin …’da mukim … isimli şirkete 18/06/2007 tarihinde satışına ilişkin sözleşmenin sunulması için taraflara süre verildiği gibi ve ayrıca …’ya yazı yazılmış, bu noktadaki belgeler toplanmıştır. Ayrıca Mahkememizce uyulan bozma ilamına uygun olarak söz konusu sözleşmenin hangi vakıanın ispatı için gösterildiği hususunu somutlaştırmak üzere davacı vekiline iki hafta süre ve imkan dahi tanınmıştır.
Bu şekilde satışa ilişkin sözleşmenin celbedilmesi ve davacı vekiline somutlaştırma imkanının tanınması sonrası HMK m.31 hükmünün yerine getirilmesi sağlanılmıştır. Bu aşamadan sonra ise Mahkememizce atanan ve konusunda ehil bulunan bilirkişi heyetinden tüm delillerin ve önceki bilirkişi raporunun incelendiği bir rapor alınması aşamasına geçilmiştir.
Mahkememizce atanan bilirkişi kurulunun asıl ve birleşen dava yönünden hazırlamış olduğu kök ve ek rapor içeriği bir bütün olarak dikkate alındığında, … ve … grubunun birlikte görevlendirilmesi ile bağımsız bir denetim şirketinden, … A.Ş.’nin devir öncesinde mali tabloları ile ilgili bilançosunu içeren mali durum tespit raporu alınmıştır. Adı geçen bu raporda da 10/08/2001 tarihi itibariyle … A.Ş.’nin … devredilmesi aşamasında bilanço bütünlüğü ile devredilmediği, en önemlisi bu bilanço büyüklüğünün 6.3TL’lik kısmının fon bünyesinde kaldığı, bakiye 2.013.412 TL’lik kısmının ise hisse devir sözleşmesine göre …’a devredildiği belirtilmiştir. Bu devre ilişkin devir bilançosunda ise ileride borç veya alacak doğuracak hak ve yükümlülüklerin izlendiği, bilanço dışı nazım hesaplarında herhangi bir bakiyenin mevcut olmadığı anlaşılmaktadır. Bu durum karşısında yükümlülük ve taahhüt kalemleri içinde … hesaplarının devre konu edilmediği anlaşılmaktadır. Zaten ..Daire Başkanlığı tarafından yazılan 09/02/2012 tarihli yazı içeriğinde dahi, … grubuna devredilen 2.013.412 TL’lik pasif kalemleri arasında … hesaplarının devre konu olmadığı açıkça kabul edilmiştir. Bir başka ifade ile adı geçen yazıda da “…hesapların …’a devredilen 10/08/2001 tarihli … bilançosunda yer almasının mümkün olmadığı, davalara konu hesaplarla ilgili … mudilerinden toplanan paraların kaydedildiği, (308 ve 309 nolu) hesaplarla ilgili olarak…’a yıllık devrinin yapılmadığı” ifadelerine yer verilmiştir. Böylelikle … mevduat hesaplarının devir öncesinde … A.Ş.’nin bilançosunda pasif tarafta yer aldığı, bu şekilde hesapların … grubuna devredilen bilanço kalemleri arasında yer almadığı, bir başka deyişle … bünyesinde kaldığı tespit edilmiştir.
Öte yandan ek raporda da irdelendiği üzere 18/06/2007 tarihli hisse satım sözleşmesinin davaya konu olan ve yukarıda irdelenen 09/08/2001 tarihli hisse devir sözleşmesi ile ilgilendirilebilecek hükümlerine raporda yer verilmiştir. Adı geçen sözleşmenin 2.1 maddesi dışında somut olaydaki uyuşmazlık ile ilgili başkaca bir uyuşmazlık maddesi tespit edilemediği gibi davacı vekiline verilen süreye rağmen başkaca bir somutlaştırma dahi yapılamamıştır.
Buna göre asıl ve birleşen davaya sunulan ve adı geçen sözleşmenin 2.1 maddesi, hisselerin satışı ve devri başlığını taşımaktadır. Adı geçen düzenlemeye göre, “fer’i müdahil … (Satıcı) ile … Bank N.V. (Alıcı) arasında, satıcının sahip olduğu banka hisselerinin tamamının satıcı tarafından alıcıya satılması için 18.06.2007 tarihinde hisse satım sözleşmesi imzalandığı, sözleşmenin kopyasının dava dosyası kapsamında yer aldığı, “sözleşmenin 2.1 Hisselerin Satışı ve Devri maddesinde; “İşbu Sözleşmenin şartlarına tabi olmak kaydıyla, satıcı (1) işbu sözleşmenin tarihinde ihraç edilmiş olan ve tedavülde bulunan 874.364.991 adet banka hissesini ve bankanın madde 4.5 uyarınca ihraç ettiği sermaye arttırımında kullanılan banka hisselerini alıcıya her türlü takyidattan ari olarak kapanışta satmayı ve devretmeyi, alıcı da bunları satıcıdan bu şekilde satın almayı ve iktisap etmeyi kabul etmektedir.” şeklinde olduğu, sözleşmenin m.2.9 ile … ile akdedilen sözleşmeler kısmında; “alıcı ve satıcı aşağıdaki hususları kabul ve taahhüt ettiği” açıklanmıştır. Buna göre;
a)Kapanışın gerçekleştiği tarihten itibaren ve bu tarihten sonra, banka … hisse devir sözleşmesi ve şimdiye kadar … ile akdetmiş olduğu ve işbu Sözleşmede belirtilen diğer sözleşmeler ve mutabakatlar tahtındaki bütün yükümlülüklerini yerine getirmeye devam edecektir.
b)Yalnızca madde 2.9 (a) hükmüne tabi olmak kaydıyla, satıcı, bankanın herhangi bir yükümlülük; harcama, masraf, zarar ya da ziyanı konusunda hisse devir sözleşmesi uyarınca veya şimdiye kadar … ile akdedilmiş olan diğer sözleşmeler ve mutabakatlar uyarınca …’den, yahut, satıcının banka lehine …’den bulunabileceği taleplerden bankayı ya da alıcının tercihine göre, alıcıyı beri tutacaktır.
c)Satıcı, kendisinin Banka ile ilgili olarak …’ye verdiği taahhütlerden kaynaklanan her türlü yükümlülükten alıcıyı beri tutacaktır. Söz konusu yükümlülükler, Satıcının … Hisse Devir Sözleşmesi ve ilgili protokoller ve şimdiye dek Satıcı ile … arasında Banka veya Bankanın selefi olan başka kuruluşlarla ilgili olarak kapanıştan önceki dönemle ilişkili herhangi bir olay, işlem ya da hadise konusunda akdedilmiş diğer sözleşmeler tahtındaki yükümlülükleri de içermektedir; fakat bunlarla sınırlı değildir” hükümlerinin yer aldığı anlaşılmaktadır.
Adı geçen sözleşmede fer’i müdahil … “satıcı” olarak gözükmekte iken dosyamızda feri müdahil olarak gözüken … ise “alıcı” konumundadır. Söz konusu sözleşme ile “satıcı” … sahip olmuş olduğu banka hisselerinin tamamını “alıcı” durumundaki …’ye satılması amacı ile 18/06/2007 tarihli hisse satım sözleşmesine adı geçen banka ile taraf olmuş, sözleşme imzalamıştır. Sözleşmedeki dayanak maddeden anlaşılacağı üzere satıcı …, alıcı durumundaki bankayı herhangi bir yükümlülük, harcama, masraf zarar ya da ziyanı konusunda adı geçen hisse devir sözleşmesi uyarınca veya sözleşmenin yapıldığı tarih itibariyle, … ile akdedilmiş olan diğer sözleşmeler ve mutabakatlar ile ilgili alıcıyı beri tutacaktır. Burada “alıcı” ise … Bank N.V.’dir. Öte yandan “satıcı” …, kendisine banka ile ilgili …’ye verdiği taahhütlerden kaynaklanan her türlü yükümlülükten de “alıcı” … Bank N.V.’yi beri tutacaktır. O halde 10/08/2001 tarihli kesin bilançoya göre … grubuna devredilen 2.013.412 TL’lik pasif kalemler arasında …hesaplarına ait bir devir bulunmadığı gerçeği karşısında artık 18/06/2007 tarihli hisse devir sözleşmesine göre de …’ın sorumlu tutulmasına esas olabilecek herhangi bir düzenleme mevcut değildir. Bu nedenle davacı ile … arasında imzalanan sözleşmenin içerikleri nedeniyle davalı ile fer’i müdahil durumundaki bankanın sorumluluğunu gerektirir hukuki ve fiili bir durum ispatlanamamıştır.
Öte yandan asıl ve birleşen dava yönünden Yargıtay bozma ilamı sonrası alınan bilirkişi raporlarında da irdelendiği üzere 09/08/2001 tarihli hisse devir sözleşmesinin 6.5, 6.8, 6.13 ve 8.1 madde içeriği dikkate alındığında banka ve bankaya devir edilen diğer bankaların müşterileri tarafından açılmış ve açılacak davalar kapsamındaki tüm sorumluluk …’ye aittir. Zaten … A.Ş.’nin bilançosundan … grubuna ve akabinde ise … Bank A.Ş.’ye devrolunan 10/08/2001 tarihli bilançoda da dava konusu edilen alacağın dayanağı durumunda olan … mevduat hesaplarının devre konu olmadığı açık ve kesin olarak tespit edilmiştir. Bu durum, açıklandığı üzere … Daire Başkanlığının bizatihi düzenlediği 09/02/2012 tarihli yazı içeriğinden anlaşılmaktadır.
Bu arada asıl ve birleşen dava yönünden, Mahkememizce en son atanan bilirkişi kurulunun hazırlamış olduğu kök ve ek raporlarda, daha önce kendilerinden rapor alınan önceki bilirkişi kurulu raporları dahi irdelenmiştir. Buna göre Mahkememizce atanan bilirkişi kurulu hazırlamış olduğu 19/09/2023 tarihli kök raporda da, 23/02/2017 tarihli önceki bilirkişi kurulunun kök raporuna ve13/10/2017 tarihli ek raporlarındaki tespit ve değerlendirmelerin varlığına işaret etmiştir. Buna göre Mahkememizce en son atanan bilirkişi kurulunun hazırlamış olduğu kök ve ek rapor içerikleri ile Yargıtay incelemesi öncesi atanmış olan önceki bilirkişi kurulunun kök ve ek rapor içerikleri uyumludur. Gerçekten 23/02/2017 tarihli önceki bilirkişi kurulunun hazırlamış olduğu kök rapor, akabinde sunmuş olduğu ek rapor ve aynı zamanda Mahkememizce atanan bilirkişi kurulunun hazırlamış olduğu rapor, bu davaya esas olan … mevduat hesaplarının … grubuna devredilen bilanço kalemleri arasında yer almadığı, bilakis … grubuna devredilmeyen bilanço kalemleri arasında yer aldığı, bu nedenle … hesaplarına ait bir devrin söz konusu bulunmadığı, bu nedenle 18/06/2007 tarihli sözleşme dahi dikkate alındığında davalının da sorumluluğunun bulunmadığı yönündedir.
Sözleşme hukukuna egemen olan sözleşmeye bağlılık (Ahde Vefa) ilkesi, hukukumuzda da kabul edilmiştir. Bu ilkeye göre, sözleşme yapıldığı andaki gibi aynen uygulanmalıdır.
Esasen 6098 Sayılı TBK m. 1 hükmüne göre “Sözleşme, tarafların iradelerini karşılıklı ve birbirine uygun açıklamaları ile kurulur. İrade açıklaması, açık veya örtülü olabilir.” Yine TBK m.19 hükmüne göre “Bir sözleşmenin türünün içeriğinin belirlenmesi ve yorumlanmasında tarafların yanlışlıkla veya gerçek amaçlarını gizleme için kullandıkları sözcüklere bakılmaksızın gerçek ve ortak idare esas alınır.”
Yukarıda açıklanan kanun hükümleri dikkate alındığında “güven prensibi” çerçevesinde tarafların gerçek idarelerinin tespit edilmesi sorunun çözümü açısından büyük önem arz etmektedir. Zira taraflar arasındaki sözleşmenin bütünü, özellikle uyuşmazlığa esas olan 10/08/2001 tarihli sözleşme ve bu sözleşme ile dolaylı olarak ilgisi bulunan 18/06/2007 tarihli sözleşme içeriği ve özellikle davacı tarafından somutlaştırılabilen deliller dikkate alındığında, bu davaya esas … hesaplarının davalının sorumluluğuna yol açabilecek herhangi bir devre söz konusu olmadığı, bu noktada dosyamız davalısı aleyhine sonuca varmayı gerektirir bir düzenlemenin mevcut olmadığı açıkça anlaşılmaktadır. “Sözleşme taraflar arasında yapılan bir kanundur” ilkesi dikkate alındığında sözleşme ile davalıya yüklenmemiş bir yükümlülüğün davalıdan talep edilebilmesi de mümkün bulunmamaktadır.
Kaldı ki sözleşmeye taraf olan şirketlerin ticari defter ve kayıtlarına göre hisse devir sözleşmesine taraf olan … ve ayrıca 18/06/2007 tarihli hisse devir satım sözleşmesine taraf olan … Bank N.V isimli şirketin borçlu olmasını gerektirir herhangi bir muhasebesel kayıt tespit edilememiş, daha önemlisi davacı olan … 09/02/2012 tarihli yazıda da … hesaplarının …’a devredilen 10/08/2001 tarihli … bilançosunda yer almadığı, … aleyhine bir varlık devrinin yapılmadığı yönünde ikrarda bulunmuştur. Elbette bir kimsenin, davranışlarında tutarlılık bulundurmasını gerektiren bir prensip yoktur. Fakat bir hukuki ilişkide bir kimse davranışı ile karşı tarafta esaslı bir güven uyandırdıktan sonra, artık bu davranışına aykırı tutum takınamaz. (Prof. Dr. M. Kemal OĞUZMAN, Medeni Hukuk Dersleri, İstanbul, 1975, Sayfa. 173). Bu nedenle davacının tüzel kişilik olarak ve hazırlamış olduğu resmi yazıda dahi …hesaplarının …’a devredilen 10/08/2001 tarihli bilanço da yer almadığı, …’a bir varlık devrinin yapılmadığı yönünde beyanda bulunması sonrası bu beyan ile çelişki arz edecek şekilde dava açma hakkını kullanması dürüstlük kuralı karşısında kabul edilebilir değildir.
Öte yandan taraflar arasında devam edegelen ticari ilişki içinde, taraflar arasında varlığı tartışmasız olan sözleşmesel ilişki kurulduğu, bu ilişkinin süre geldiği, bu ilişki içerisinde tarafların birbirlerine sözleşme hükümlerinden dolayı güven duyduğu ortada iken gerek sözleşmeye gerek fiili kayıtlara aykırı olacak şekilde davacının dava konusu alacağı talep edebilmesi Mahkememizce mümkün bulunmamıştır. Bu noktada ayrıca ifade etmek gerekir ki hisseleri devir alan … ve davalı … Bank A.Ş.’nin, feri müdahil … Bank N.V.’nin … hesaplarına ait mevduat hesaplarının ödenmesi noktasında, davacı …’nin borcunun dış üstlenilmesi veya borcun iç üstlenilmesi şeklinde veya bu borcuna katılması şeklinde ve aleyhlerine yorumlanabilecek ispatlanmış bir vakıa ve delil durumu da söz konusu değildir.
Böylelikle bozma ilamı öncesi Mahkememizce oluşturulan 16/11/2017 tarihli kararın gerekçesinde de açıklandığı üzere, …’nin külli halefiyeti söz konusu olduğundan devir öncesi gerçekleşen… hesaplarından kaynaklanan yükümlülüklerinden dolayı sorumluluğu devam etmektedir. Bu nedenle yukarıda ayrıntılı olarak irdelendiği üzere, bilançoda yer almayan borç ve yükümlülüklerden dolayı hisseleri devralan … ve davalı … Bank A.Ş.’nin asıl ve birleşen davada sorumlu tutulabilmesinin mümkün olmadığı anlaşılmaktadır.
Yargıtay bozma ilamı sonrası atanan yeni bilirkişi kurulunun kök ve ek raporları ise gerekçeli ve denetime elverişli olup rapordaki bankacılık muhasebesi ve uygulamalarına ilişkin tespitler, Mahkememizce yukarıda açıklanan gerekçeler ile uyumludur. Bu noktada ayrıca belirtmek gerekir ki davanın 5411 sayılı Bankacılık Kanunu m.142 hükmünden doğmaması, uyuşmazlığın taraflar arasındaki özel hukuk sözleşmesinden kaynaklı bulunması karşısında konu ile ilgili Yargıtay uygulaması dahi dikkate alınarak resmi kurum ve kuruluşlarda görev yapanlardan bilirkişi atanmasına dair talebin yargılama aşamasında reddi gerekmiştir. Bu nedenle dahi Mahkememizce atanan bilirkişilerin raporlarına itibar olunmasına engel bir hal bulunmamaktadır.
İspat hukuku şekli hukukun içinde yer alsa da, ispat yükü maddi hukuk tarafından belirlenir… Delil ikamesi, bir davada tarafların kendi vakıalarının, iddialarının doğru olduğu veya karşı tarafın iddialarının doğru olmadığı hususunda ispat sonucuna ulaşabilmek ve kendi lehine karar verilmesini sağlamak amacı ile çekişmeli vakıalar ile ilgili deliller sunarak gerçekleştirdikleri bir hukuki faaliyettir. Delil ikame yükü ise, ispat yükü kuralları çerçevesinde hakimin aleyhte karar verme tehlikesini ortadan kaldırmak amacı ile tarafların delil ikamesi faaliyeti ile kendi vakıa iddialarının doğruluğu veya karşı taraf iddialarının yerinde olmadığı yolunda hakimde kanaat oluşturmasıdır. (Bilge Umar, İspat Yükü Kavramı ve Bununla İlgili Bazı Kavramlar, İÜHFM, 1962, Cilt: 3, Sayfa: 4, 64). Bu şartlarda sonuç olarak asıl ve birleşen davada davacı fonun iddiasına esas olan vakıaların ispatlanamadığı anlaşılmaktadır.
Bilindiği üzere İİK.m.67/f.2 hükmüne göre itirazın iptali davalarında davalı borçlunun itirazının haksızlığına karar verilmesi karşısında borçlu; takibinde haksız ve kötü niyetli olması halinde ise alacaklı tazminata mahkum edilir. Buna göre davalı borçlunun itirazının haklı olduğu anlaşılmakla davacının icra inkar tazminat talebinin reddine, buna mukabil davacının kötü niyetli olarak takip yaptığı anlaşılamadığından ve ayrıca dava reddolunduğundan davalının kötü niyet tazminat talebinin yine reddine karar verilmesi usulen zorunludur.
Yapılan açıklamalar karşısında, asıl davada davacının davalı aleyhine açmış olduğu “itirazın iptali ile takibin devamına” yönelik davanın sübut bulmadığından reddine, davanın reddi nedeniyle davacının icra inkar tazminatı talebinin reddine, davalının kötü niyet tazminatı talebinin ise yasal şartlar oluşmadığından dolayı reddine; birleşen davada davacının davalı aleyhine açmış olduğu “itirazın iptali ile takibin devamına “yönelik davanın sübut bulmadığından reddine, davanın reddi nedeniyle davacının icra inkar tazminatı talebinin reddine, davalının kötü niyet tazminatı talebinin ise yasal şartlar oluşmadığından dolayı reddine dair karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM:Yukarıda yazılan nedenlerle;
I.ASIL DAVA (… E.)
1-Davacının davalı aleyhine açmış olduğu “itirazın iptali ile takibin devamına” yönelik davanın sübut bulmadığından reddine,
Davanın reddi nedeniyle davacının icra inkar tazminatı talebinin reddine,
Davalının kötü niyet tazminatı talebinin ise yasal şartlar oluşmadığından dolayı reddine,
2-Davacı harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
3-Davacı tarafından yapılan masrafların kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı … BANK A.Ş.nin harcadığı 50,00 TL posta ve tebligat giderinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Davalı vekil ile temsil edildiğinden yürürlükte olan AAÜT gereğince davaya esas 97.677.127,35 TL üzerinden takdir edilen 1.280.771,27 TL nisbi vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-Karar kesinleştiğinde ve talep halinde bakiye avansın iadesine,
II. BİRLEŞEN DAVA (2016/845 E.)
1-Davacının davalı aleyhine açmış olduğu “itirazın iptali ile takibin devamına” yönelik davanın sübut bulmadığından reddine,
Davanın reddi nedeniyle davacının icra inkar tazminatı talebinin reddine,
Davalının kötü niyet tazminatı talebinin ise yasal şartlar oluşmadığından dolayı reddine,
2-Davacı harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
3-Davacı tarafından yapılan masrafların kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı … BANK A.Ş.nin harcadığı 100,00 TL posta ve tebligat giderinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Davalı vekil ile temsil edildiğinden yürürlükte olan AAÜT gereğince davaya esas 980.829,21TL üzerinden takdir edilen 137.891,21 TL nisbi vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-Karar kesinleştiğinde ve talep halinde bakiye avansın iadesine,
Asıl ve birleşen dosyada taraf vekilleri ile feri müdahil vekillerinin yüzüne karşı kararın tebliğinden itibaren iki haftalık süre içinde mahkememize veya bulunulan yer asliye ticaret mahkemesine dilekçe ile başvurmak koşuluyla Yargıtay nezdinde temyiz kanun yolu açık olmak üzere ve oy birliği ile karar verildi. 11/12/2023

Başkan

Üye

Üye

Katip