Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2023/330 Esas
KARAR NO : 2023/433

DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Bono İptali)
DAVA TARİHİ : 12/05/2023
KARAR TARİHİ : 16/05/2023

Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Bono İptali) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkil, alacağına karşılık olmak üzere almış olduğu keşidecisi İsmail ayax a olan 01,03,2020 tanzim tarihli 01,09,2020 vadeli ve 301 gram 24 ayar karşılığı altın meblağlı bonoyu borçlu keşideci … ‘dan alındığını, müvekkili söz konusu bonoyu aldıktan sonra işleme koymak için aramış ancak söz konusu bonoyu bulamadığını, bugüne kadar ilgili senet ortaya çıkmadığını, müvekkilin hamili olduğu bono şuan kayıp olup rızası hilafına elinden çıkmış bulunmakta ve nerede olduğu da bilinmediğini, söz konusu bono müvekkilin iradesi dışında kötü niyetli 3. şahısların eline geçmiş olabileceği gibi nerede olduğu da bilinmediğini, müvekkilini alacağına kavuşabilmesi için iptal kararı verilmesini, gerekirse dava sonuna kadar çekin ödenmesinin durdurulmasını açıklanan nedenlerle öncelikle yukarıda keşidecisi ve miktarları belirtilen ve müvekkilin rızası dışında elinden çıkan bono için ödeme yasağı verilmesini, dava sonunda bononun iptaline karar verilmesini dava ve talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE
Dava, kıymetli evrak iptali isteminden kaynaklanmaktadır.
Davacı tarafın, dava dilekçesindeki açıklamaları ve senet metni dikkate alındığında dava konusu senedin kambiyo senedi vasfında olup olmadığı incelenmelidir.
Bonoda şekil şartları, 6102 sayılı TTK’nun 776.maddesinde sayılmıştır. Bunlar; “Bono” ya da “emre muharrer senet” ibaresi, kayıtsız şartsız belirli bir bedeli ödeme vaadi, vade, ödeme yeri, lehtar, düzenleme yeri ve tarihi, düzenleyenin imzasıdır. Zorunlu şartlardan biri eksik olduğu takdirde, senedin bono niteliği kaybolur.
6102 sayılı TTK’nın 776/1-b.maddesi gereğince bononun Kayıtsız ve şartsız belirli bir bedeli ödemek vaadi unsurunu taşıması zorunludur. Bu niteliğe haiz olmayan bono, kambiyo senedi vasfında kabul edilmez.
Kıymetli evrakın içerdiği hak parasal değeri olan bir hak olmalıdır. Parasal değer, nesnel (objektif ) olmalı kişiden kişiye değişmemelidir.
Poliçenin bir meblağın ödenmesi için tanzimi şarttır. Başka bir deyişle poliçe ancak bir miktar nakit paranın ödenmesi için düzenlenebilir. Bir miktar emtianın teslimi için poliçenin düzenlenmesi mümkün değildir. Poliçe sadece belli bir miktarda naktin ödenmesi için yetki vermek üzere düzenlenir. Aynı şekilde meblağı gösteren rakamın yanında ödenecek paranın nev’i de yazılı olmalıdır.
”Altın şartı” altının tedavülde kullanılan bir para olması kaydıyla geçerlidir. Aksi takdirde, altın ancak mültiplakatör (katsayı, çarpan) vazifesi görür, dolayısıyla herhangi bir mal hükmündedir. Bu bakımdan senetteki ”altın paranın ödeme günündeki TL karşılığı” sözü muayyen bir bedel olarak kabul edilemez. Poliçede havale edilen meblağın muayyen olması lazımdır.
Muhatap ancak belli bir meblağı ödemekle yükümlüdür. Bu şartın anlamı belli bir para cinsinden (Mesela Türk Lirası, Dolar vs. gibi) kesin bir rakamın verilmesi gerekliliğidir.
Ödenecek para miktarı hesap olunacak şekilde ifade edilemez. Alternatif olamaz. Ör: ” 100 USD veya 5.000.000TL ödeyiniz.” 12.12.2012 tarihli faturanın bedelini ödeyiniz.” vs. gibi kayıtlar poliçede yer alamaz. Bu gibi kayıtların varlığı poliçeyi geçersiz kılar. (Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesinin 2017/217 Esas, 2017/736 Karar sayılı ilamı)
TTK m. 776/b madde hükmü gereği bir senedin bono sayılabilmesi için kayıtsız ve şartsız belirli bir bedeli ödemek vaadini ihtiva etmesi gerekir. 28/07/1941 tarih ve 32/28 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında da açıklandığı gibi altın para herhangi bir mal hükmünde olup, muayyen bir bedel olarak kabulü mümkün değildir. Senet bedelinin altın para veya belli gramda altın olarak düzenlenmesi halinde yukarıda yazılı madde koşullarını taşımayacağı cihetle bono vasfı bulunmadığı açıktır. (Yargıtay 12.Hukuk Dairesinin 2014/1339 Esas, 2014/4259 Karar sayılı ilamı, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 37. Hukuk Dairesinin 2021/409 Esas, 2021/1831 Karar sayılı ilamı, Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin 2021/1149 Esas, 2021/1945 Karar sayılı ilamı)
Bu kapsamda benzer nitelikteki uyuşmazlıklarda yüksek mahkemelerce verilen içtihatların tetkiki yoluna gidilerek yapılan incelemede;
Adana Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin 2018/619 Esas, 2019/124 Karar sayılı ilamında “… bononun geçerlilik koşullarından birisi kayıtsız ve şartsız muayyen bir bedeli ödemek vaadinin bulunmasıdır, 68,41 gram altının ödeme günü muayyen bir bedel olarak kabul edilemez. Çünkü altın mal hükmündedir. Bu nedenle takip dayanağı belge bono niteliğinde sayılamayacağından…”
Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesinin 2022/3428 Esas, 2023/375 Karar sayılı ilamında “…bono “51 gram altın 78 sent altın” bedelli olarak tanzim edilmiş olup, somut olayda mahkemenin de tespitinde olduğu üzere; 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun “Bono veya emre muharrer senet” başlıklı 776. Maddesi gereğince bononun “Kayıtsız ve şartsız belirli bir bedeli ödemek vaadini” içermesi gerektiği, yasal düzenlemedeki “bedel” tabirinin Türk Lirası ve Yabancı Para olduğu, “altın”ın bir mal hükmünde olup, muayyen bir bedel olarak kabul edilemeyeceği, dolayıyla senet bedelinin “altın para veya belli gramda altın” olarak düzenlenmesi halinde yukarıda yazılı madde koşullarını taşımayacağından bono vasfı bulunmadığının kabulü gerektiği, “Altın” mukabilinde düzenlenen bononun kambiyo senedi niteliğini haiz olmaması sebebiyle…”
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesinin 2019/1232 Esas, 2022/740 Karar sayılı ilamında “… 6102 sayılı TTK.nun 776.madde hükmü gereği bir senedin bono sayılabilmesi için kayıtsız şartsız belirli bir bedeli ödeme kaydını ihtiva etmesi gerekir. 28.7.1941 tarih ve 32/28 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında da açıklandığı gibi altın, herhangi bir mal hükmünde olup, muayyen bir bedel olarak kabulü mümkün değildir. Altının 22, 18, 14, 24 gibi ayarlar taşıması ve yazılı bedelin hangi ayarda tahsili gerektiği dahi yargılamaya muhtaçtır. Senet bedelinin altın para veya belli gramda altın olarak düzenlenmesi halinde dahi anılan madde koşullarını taşımayacağı cihetle bono vasfı bulunmayacağının kabul edilmesi gerekir…” şeklinde tespit ve değerlendirmeler yapılmıştır.
6102 sayılı TTK’nın 776/1-b.maddesi gereğince bononun kayıtsız ve şartsız belirli bir bedeli ödeme vaadi unsurunu taşıması zorunlu olduğundan, 28.7.1941 tarih ve 32/28 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında da açıklandığı gibi altın, herhangi bir mal hükmünde olup, muayyen bir bedel olarak kabulü mümkün olmadığından yukarıdaki emsal içtihatlar da dikkate alınarak, dava konusu senedin zayi anında zorunlu unsurlarının bulunmadığı, bu nitelikteki evrakın kambiyo senedi vasfında olmadığı gerekçesi ile iptalinin de talep edilemeyeceği gözetilerek (Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesinin 2022/1793 Esas, 2022/1933 Karar sayılı ilamı)
davanın reddine karar verilmesi gerekmiş aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM: (Ayrıntısı ve Gerekçesi Yukarıda Açıklandığı Üzere)
1-Davanın REDDİNE,
2-Harç peşin alındığından başkaca harç alınmasına yer olmadığına,
3-Davanın niteliği ve hasımsız olması dikkate alınarak davacı tarafından yapılan masrafların kendi üzerinde bırakılmasına,
4-HMK’nın 333. maddesi uyarınca davacı tarafından yatırılan ancak kullanılmayarak artan bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde resen davacıya iadesine,
Dair, davacının yokluğunda, gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 haftalık yasal süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi’ne İstinaf yasa yolu açık olmak üzere dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu karar verildi.16/05/2023

Katip …

Hakim …