Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
ASLİYE 2.TİCARET MAHKEMESİ

DOSYA NO : 2019/349
KARAR NO : 2023/343

DAVA : MENFİ TESPİT
DAVA TARİHİ : 17/06/2019 (Asıl Dava)
KARAR TARİHİ : 17/04/2023

Yukarıda açık kimliği yazılı taraflar arasında birleştirilerek görülen (Asıl Dava) MENFİ TESPİT ve (Birleşen Dava) ÇEK İSTİRDAT davasının mahkememizde yapılan yargılaması sonunda:
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA;
Davacı vekili asıl dava dilekçesinde özetle; Müvekkil kendisine ait bir kısım çekle birlikte davaya konu … tarihli, 50.000,00 TL tutarlı … nolu çeki keşide ettiğini ve lehtar olan … A.Ş. firmasına kargo ile gönderdiğini, kargo firmasında yapılan hırsızlık sonrası bu çek ve diğer çeklerin çalındığını, …Tic. Ltd. Şti. Yönünden; çeki keşide eden müvekkilinin vade tarihi olan 10.04.2019 tarihinde çek bedelini bankadaki hesabına ödediğini, ödeme yükümlülüğünü yerine getirdiğini, müvekkilinden bundan fazlasını istemenin usul ve yasaya aykırı olduğunu, ciro silsilesinin bozukluğu nedeniyle davalı takip alacaklısına borçlu bulunmaması ve takibe konu çek bedelini süresi içinde bankaya ödemiş olması nedeniyle alacaklı olduğunu iddia eden davalıya borcu bulunmadığını, müvekkilinin banka hesabına ödediği çek bedeli tutarının … 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E. sayılı dosyasından verilen tedbir kararı gereği işbu takip ve dava konusu çekin karşılığı olarak bloke altına alındığını, bu nedenle davalıya ödenmediğini, ödemenin gerçekleştirilmemesi mahkeme emrinden kaynaklanmakta olup müvekkil firma çekin bedelini mahkemenin kabul ettiği ve kanunen bulundurmakla yükümlü olduğu banka hesabına vadesinde ödemekle yerine geldiğini, müvekkilinin kendisinin taraf olmadığı bir davada mahkemenin verdiği emir doğrultusunda hareket ettiğini, davalının çek bedelinin kendisine ödenmesini … 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E. sayılı dosyasından talep etmesi gerekirken, müvekkil hakkında icra takibi başlattığını, bu nedenle davalının haksız ve kötü niyetli olduğunu, ödeme yasağı kararı nedeniyle karşılığı bulundurulan çek bedelinin ödenmemesinden dolayı keşidecinin çek tazminatından sorumlu tutulamayacağını, … A.Ş. Yönünden; şirketin çekte cirosu bulunmadığını, müvekkilinin sahte bir şekilde kaşesinin yapıldığını, sahte ciro yaratarak müvekkili firmayı işbu çekte borçlu gibi gösterildiğini, çekteki imzaların müvekkili … A.Ş.’ye ait olmadığından, bu çekten dolayı kendisinden sonra ciranta olarak gözüken diğer firmalara herhangi bir borcu bulunmadığını, geçmişte bu firmalardan herhangi birisiyle ticari bir ilişkisinin de bulunmadığını, davalı alacaklının yapmış olduğu takibin haksız ve kötüniyetli olduğunu belirterek, müvekkillerinin davalıya borcu olmadığının tespit edilmesine, davalının haksız ve kötü niyetli takip yapmış olması nedeni ile alacağın %20’sinden aşağı olmamak kaydıyla kötüniyet tazminatına mahkum edilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davacı vekili birleşen dava dilekçesinde özetle;…bank … şubesine ait 10.04.2019 keşide tarihli, 50.000,00 TL tutarlı … seri nolu çekin, … Ltd. Şti. tarafından ticari işleri sebebi ile müvekkili … A.Ş. namına keşide edilmiş tacir çeki olduğunu, kargo ile gönderildiği sırada kargo firmasının aracında hırsızlık olayı meydana gelmesi sonucu çalınmış çeklerden olduğunu, çalınan tüm bu çeklere ilişkin … 1. Asliye Ticaret Mahkemesi … E. Sayılı dosyası ile çek iptali davası açıldığını ve ödemeden men kararı verildiğini, ayrıca hırsızlar ve cirantalar hakkında birçok dava ve suç duyurusunun mevcut olduğunu, buna rağmen davalının … tarafından 10.04.2019 tarihli, 50.000,00 TL tutarlı … nolu çekle ilgili … 7. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı ile icra takibi başlattığını, takibin haksız ve kötü niyetli olduğunu ileri sürerek 10.04.2019 keşide tarihli, 50.000,00-TL tutarlı Z9118929 seri nolu çekin istirdadına ve taraflarına iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP:
Davalı vekili asıl dava cevap dilekçesinde özetle; Dava dışı … Tic. Ltd. Şti. ile müvekkil şirket arasında faktoring sözleşmesi akdedildiğini, yapılan sözleşme gereği davalı/borçluya ön ödeme yoluyla finansman sağlandığını, bu finansman karşılığında, dava konusu … T.A.Ş. … Şubesine ait … seri no’lu 50.000,00.-TL’lik çekin, ekte sundukları 09.10.2018 tarihli 50.000,00-TL bedelli faturaya istinaden teslim tutanağı ile ciro ve teslim alındığını, müvekkilinin 6361 sayılı yasanın belirtmiş olduğu tüm yükümlülükleri yerine getirmek suretiyle dava konusu çeki iktisap ettiğini, dolayısıyla, müvekkiline herhangi bir kusur isnadının mümkün olmadığını, gerekli yasal prosedürlerin ve yükümlülüklerin yerine getirildiğini, müşteri ve fatura borçlusu arasındaki szöleşme ilişkisine dayanan hususların, malların teslim edilip edilmediği gibi husulara ilişkin herhangi bir araştırma yapma yüğkümlülüğünün bulunmadığını, 6361 sayılı kanunun 9/3 maddesi gereğince, davacılar vekilince öne sürülmüş olan kişisel nedenler ve def’ilerin müvekkil şirkete karşı ileri sürülemeyeceğini Emsal; YHGK.nun 03.11.2010 tarih ve 2010/19-488 E. 2010/557 K., Yargıtay 19. HD.nin 24.10.2017 tarih ve 2016/12580 E. 2017/7226 K.), Yargıtay’a göre, kişisel defilerin faktoring şirketine karşı ileri sürülebilmesi için defi ileri süren kişinin faktoring ilişkisinin tarafı olması gerektiğini, (Emsal; Yargıtay 19. HD.nin 07.04.2016 tarih ve 2015/13801 E. 2016/6060 K., aynı dairenin 10.11.2016 tarih ve 2016/7071 E. 2016/14579 K. ),TTK’nın 792. Maddesi gereğince yeni hamilin ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde çeki geri vermekle yükümlü olduğunu (Emsal; Yargıtay 11. HD.nun 2014/10768 E. 2014/20288 K., Yargıtay 19. HD.nin 18.11.2015 tarih ve 2015/6308 E. 2015/15011 K.), müvekkilin bu çeki iktisap etmede kötüniyetli olduğunu ve ağır kusuru bulunduğunu kesin ve inandırıcı delillerle kanıtlaması gerektiğini, .TTK.nun 790.maddesi gereğince davaya konu çekin ciro silsilesinde herhangi bir kopukluk bulunmadığını, TTK.nun 677.maddesindeki düzenlemenin, TTK .nun 818′.maddesinin aynı yasanın 677. Maddesi göndermesi ile çekler için de uygulanması gerektiğini, çek üzerinde herhangi imza sahte olsa dahi, bu sahteliğin çek üzerindeki diğer imzaların ve çekin geçerliliğini etkilemeyeceğini (Emsal; Yargıtay 19. HD.nin 13.01.2015 tarih ve 2014/19364 E. 2015/168 K., ile 17.06.2014 2014/8042 A. 2014/11381 K. İle 26.11.2015 tarih ve 2015/2254 E. 2015/15656 K.), müvekkili şirketin, çekin iktisabında imzaları birebir kontorl etme yükümlülüğü olmadığından kusur atfedilemeyeceğini belirterek, haksız ve hukuki dayanaktan yoksun davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili birleşen dava cevap dilekçesinde özetle; Dava dışı … Tic. Ltd. Şti. ile müvekkili şirket arasında faktoring sözleşmesi akdedildiğini, yapılan sözleşme gereği davalı/borçluya ön ödeme yoluyla finansman sağlandığını, bu finansman karşılığında dava konusu … T.a.ş. … Şubesine Ait … Seri No’lu 50.000 TL’lik çekin 09.10.2018 tarihli 50.000,00-TL bedelli faturaya istinaden teslim tutanağı ile ciro ve teslim alındğını, 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu 9/II maddesinin faktoring şirketlerinin hangi alacakları temlik alamayacaklarını 38’nci maddesinde ise faktoring sözleşmesinin tanımını yaparken hangi alacakları temlik alabileceğini düzenlediğini, buna göre faktoring şirketlerinin bir alacağı temlik alabilmesi için alacağın bir mal veya hizmet satışından doğmuş olması ve fatura ile tevsik edilebilir olmasının gerektiğini, yasa koyucunun bunun dışında faktoring şirketlerine bir yükümlülük yüklemediğini, müvekkili şirketin, 6361 sayılı yasanın belirtmiş olduğu tüm yükümlülükleri yerine getirmek suretiyle dava konusu çeki iktisap ettiğini dolayısıyla müvekkili şirkete herhangi bir kusur isnadının mümkün olmadığını ayrıca TTK md. 677 uyarınca, çek üzerinde herhangi imza sahte olsa dahi, bu imzanın çek üzerindeki diğer imzaların ve çekin geçerliliğini etkilemeyeceğini beyan ederek haksız ve hukuki dayanaktan yoksun davanın reddine, yargılama masrafları ve ücreti veklaletin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRMESİ VE HUKUKİ NİTELENDİRME:
Uyuşmazlık; dava konusu çekin haksız yere elinden çıktığı (kargoda kaybolduğu) iddiasına dayalı olarak, davalının haksız ve kötü niyetli olarak dava konusu çeki icra takibine koyduğu gerekçesi ile çekin istirdatı talebine ilişkindir.
Dava; icra takibine dayanak çe nedeniyle borçlu olmadığının tespiti talebine ilişkin menfi tespit davasıdır.
Taraflar arasında üzerinde anlaşılabilen hiç bir husus bulunmamaktadır.
Çözümlenmesi gereken sorun, dava ve icra takibine konu çekin, davacının rızası dışında elinden çıkıp çıkmadığı, davalının haksız ve kötü niyetli olup olmadığının dolayısıyla çekin istirdatının gerekip gerekmediği noktasında toplanmaktadır.
Tarafların iddia ve savunmaları, dosyaya sundukları deliller, icra dosyası ile tüm dosya kapsamı ile beraber alınan bilirkişi raporları ve yapılan yargılama sonunda;
Yapılan ilk yargılama sonunda … 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 22/11/2019 tarih ve … E. … K. Sayılı kararı ile davanın zorunlu arabuluculuğu tabi olduğu gerekçesi ile usulden reddine karar verilmiş, istinaf üzerine İstanbul BAM 43.HD. 09/10/2020 tarih ve 2020/1848 E. 2020/145 K.sayılı kararı ile çek istirdat davalarının zorunlu arabuluculuğa tâbi olmadığı gerekçesi ile hükmün kaldırılarak dosyanın iadesine karar verilmiştir.
Taraf defterleri üzerinde inceleme yapmaya ihtiyaç bulunduğundan ve bu iş uzmanlık gerektirdiğinden, bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır.
Asıl ve birleşen davaya konu çekte “… Tic. A.Ş.” adına atılmış 1.ciro imzasının şirket yetkilileri … ve …’un eli ürünü olup olmadığının tespiti bakımından bilirkişi incelemesi yaptırılmış, verilen 28.06.2021 tarihli bilirkişi raporu ile bu imzanın şirket yetkililerine ait olmadığı tespit edilmiştir.
Davaya konu 10.04.2019 tarihli, 50.000,00 TL tutarlı … nolu çekin keşidecisi asıl davanın (Menfi Tespit) davacısı … Ltd., lehdarının ve 1. Cirantasının asıl (Menfi Tespit) ve birleşen (Çek İstirdat) davaların davacısı .. A.Ş., 2.Cirantanın … A.Ş., 3.Cirantanın …A.Ş., 4.Cirantanın … 5.Cirantanın …A.Ş., 6.Cirantanın…Ltd., 7.Cirantanın davalı faktoring şirketi olduğu anlaşılmaktadır.
Yukarıda yapılan açıklamalardan sonra somut olaya gelince: Asıl ve birleşen davaya konu çekte lehdar “… Tic. A.Ş.” adına atılmış 1.ciro imzasının şirket yetkilileri … ve …’un eli ürünü olup olmadığının tespiti bakımından bilirkişi incelemesi yaptırılmış, verilen 28.06.2021 tarihli bilirkişi raporu ile bu imzanın şirket yetkililerine ait olmadığı tespit edilmiştir. Bu nedenle asıl davanın kabulüne, ciro silsilesinin koptuğu ve imzaların bağımsızlığı ilkesi gereğince, davalının da kötü niyetli veya ağır kusurlu olduğu ispatlanamadığından birleşen davanın reddine karar vermek gerekmiş olup aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Yukarıda açıklanan gerekçelerle;
A – Asıl Dava Yönünden;
Davanın KABULÜNE,
1-Davaya konu muhatabı …bank …. şubesi, keşidecisi …Tic. Ltd. Şti., lehdarı … Şirketi, 10.04.2019 tarihli, 50.000,00 TL tutarlı … nolu çek nedeniyle davacıların BORÇLU OLMADIKLARININ TESPİTİNE,
2-Alınması gereken karar ve ilam harcı 3.780,07-TL olup, peşin alınan 945,02-TL harcın mahsubu ile bakiye 2.835,05‬-TL harcın DAVALIDAN TAHSİLİYLE HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
3-Davacı tarafından yapılan posta ve tebligat masrafı 453,10-TL, bilirkişi ücreti 800,00-TL’den oluşan 1.253,1‬0-TL yargılama gideri ile 44,40-TL başvuru harcı, 945,02-TL peşin harç toplamı 2.242,52‬-TL yargılama giderinin DAVALIDAN TAHSİLİYLE DAVACI TARAFA VERİLMESİNE,
4-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca hesap ve takdir olunan 9.200,00-TL vekalet ücretinin DAVALIDAN TAHSİLİYLE DAVACIYA VERİLMESİNE,
5-Davacı tarafından yatırılan gider avansından yargılama sırasında yapılan masraflar ile karar tebliğ giderlerinden geriye kalan avansın karar kesinleştiğinde DAVACIYA İADESİNE,
6-Dava şartı arabuluculuk sürecinde Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1.320,00-TL arabuluculuk ücretinin, davada haksız çıkan davalıdan 6183 sayılı Kanuna göre tahsili ile HAZİNEYE GELİR KAYDINA,
B – Birleşen Dava Yönünden;
Davanın REDDİNE,
1-Alınması gerekli 179,90-TL karar ve ilam harcının, peşin alınan 853,88-TL harçtan mahsubu ile fazla alınan 673,98‬-TL harcın karar kesinleştiğinde DAVACIYA İADESİNE,
2-Davalı vekille temsil olunduğundan yürürlükteki Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap ve takdir olunan 9.200,00-TL vekalet ücretinin davacıdan alınıp DAVALIYA VERİLMESİNE,
3-Davacı tarafça yapılan yargılama giderinin KENDİ ÜZERİNDE BIRAKILMASINA,
4-Taraflarca yatırılan avansın kullanılmayan kısmının, karar kesinleştiğinde ilgili tarafa İADESİNE,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, davalı vekilinin yokluğunda, tarafların gerekçeli kararı tebliğ tarihinden itibaren 2 HAFTA içerisinde mahkememize verecekleri bir dilekçe ile veya bulundukları yerdeki başka bir mahkeme aracılığıyla mahkememize gönderecekleri dilekçe ile HMK. 341.maddesi uyarınca İstanbul BAM. nezdinde İSTİNAF yoluna başvurma hakları bulunduğu hatırlatılmak suretiyle verilen karar açıkça okunup anlatıldı.17/04/2023

KATİP

HAKİM