Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/989 Esas
KARAR NO : 2022/359

DAVA : Tazminat (İnşaat All Risk Sigorta Poliçesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 23/10/2018
KARAR TARİHİ : 29/04/2022

Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (İnşaat All Risk Sigorta Poliçesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkillerinin iş ortaklığı şeklinde inşaat faaliyeti yürüttüğü “… İli, … İlçesi, Kentsel Dönüşüm ve Gel. Projesi, 740 Adet Konut ve 35 Adet Dükkân İnşaatları ile Altyapı ve Çevre Düzenleme İşi” şantiyesinde 07.04.2017 tarihinde yangın meydana geldiğini, itfaiye yangın raporunun sunulduğunu, aynı gün davalı sigorta şirketine bildirimde bulunulduğunu, yangın sırasında 12 odalı 350 m2’lik prefabrik yapının ve bazı malzemelerin kullanılamaz hale geldiğini, eksper incelemesi neticesinde ödemeye uygun görülen miktar olarak 33.862,25 TL belirlendiğini, 18.637,50 TL muafiyet bedeli ile birlikte 15.224,75 TL ödeme yapılabileceğinin taraflara bildirildiğini, eksper firmaya hasar gören malların faturaları iletilmiş olmasına rağmen böylesine kabulü imkânsız düşük bir bedel ödenmesi gerektiğinin sigorta şirketince iddia edildiğini, akabinde davalı sigorta şirketine talepleri doğrultusunda ödeme yapılması yönünde bildirimde bulunulduğunu, bu taleplerinin sonuçsuz kaldığını, davalının mesul olduğu hususlar ve bedelleri gösteren İnşaat Tüm Riskler Sigorta Poliçesinin şantiye teminatları kısmında şantiye, tesisi ve ekipman açısından 500.000.-TL sigorta teminatının öngörüldüğünü, yangın hasarlarında asgari 5.000 USD olmak üzere hasarın %10’u oranında muafiyet uygulanacağının esas altına alındığını, ayrıca yine poliçede döviz cinsinden belirtilen muafiyetlerin hasar tarihindeki TCMB. döviz satış kuru üzerinden Türk lirasına çevrilmek suretiyle dikkate alınacağının belirtildiğini, poliçede yer alan tüm şartlar kapsamında öncelikle müvekkillerince oluşturulan ortaklığın şantiyesinde meydana gelen hasarın net bir şekilde tespit edilmesi gerektiğini, dosya muhteviyatına sunulmuş olan hasar kalemlerinin ve bunlara ilişkin faturaların yeterli görülmesi halinde, meydana gelen zararın muafiyet bedeli düşüldükten sonra taraflarına ödenmesi gerektiğini, yangının meydana geldiği 07.04.2017 tarihinde TCMB. döviz kuru 3,7275 olmakla birlikte davalı sigorta şirketinin muafiyet bedelinin asgari 18.637,50 TL olacağını, mevcut hasarlarının %10’luk kısmının bu asgari miktardan yüksek olması halinde bu miktarın esas alınacağını, müvekkillerince oluşturulan ortaklığın şantiyesinde meydana gelen hasar bedelinin tespiti yapıldıktan ve muafiyet bedeli düşüldükten sonra geriye kalan bakiye bedelin taraflarına ödenmesi gerektiğini, bu konuda önce Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurulmuşsa da davalı üye olmadığından taleplerinin işleme alınamadığının yazıyla bildirildiğini belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, KDV dahil olmak üzere şimdilik 50.000.-TL’nin olay tarihinden itibaren işleyecek en yüksek reeskont faiziyle birlikte davalı sigorta şirketinden alınarak taraflarına ödenmesine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı tarafa tahmiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının yapımını üstlendiği “… inşaat işi” müvekkili sigorta şirketi nezdinde tanzim edilen 01/09/2015-14/02/2018 vadeli İnşaat Tüm Riskler Sigorta Poliçesi ile sigortalanmış olduğunu, davayı kabul anlamına gelmemek kaydıyla, talep ettiği hasarı ticari defter kayıtlarıyla belirleyebilecek olan davacının belirsiz alacak davası açmasında hukuki menfaat bulunmadığını, 07/04/2017 tarihinde riziko adresinde meydana gelen yangın hasarına ilişkin taraflar arasındaki uyuşmazlığın tazminat miktarı, eksik sigorta ve muafiyet uygulaması hususlarından kaynaklandığını, davacı sigortalı tarafından 168.970.-TL hasar tazminatının talep edildiğini, ancak yerinde yapılan incelemeler ve sigortalı davacı tarafından ekspere sunulan bilgiler neticesinde, eksper tarafından belirlenen hasar tazminatının 69.769,34 TL olarak tespit edildiğini, 40.407,09 TL eksik sigorta tenzili, 5.000,00 TL enkaz kaldırma masrafı eklenmesi, 18.637,50 TL muafiyet tenzili sonucu ödenebilir tazminat miktarının 15.224,75 TL tespit edildiğini, davacı tarafından talep edilen tazminat bedeli ile ekspertiz raporunda belirlenen tazminat bedeli arasındaki farkın başlıca nedenlerinin, hasar talep listesinde hesaplanan metrajların gerçekteki hasar miktarından çok yüksek olduğunun tespit edildiğini, davacı sigortalı şirket tarafından yenilenmesi gereken prefabrik yapının 350,00 m2 olarak bildirilip 105.000.-TL hasar tazminatı talep edilmişken, eksper tarafından yenilenmesi gereken prefabrike yapının 200,00 m2 olarak belirlendiğini ve 51.200.-TL hasar tazminatı hesabı yapıldığını, olay sırasında yandığı bildirilen ancak marka ve model tespiti yapılamayan ürünler için yapılan piyasa araştırmalarında, ürünlerin sigortalı tarafından talep edilen tutarlardan daha düşük fiyatlarla satıldığının belirlendiğini ve güncel piyasa değerleri dikkate alınarak hesaplama yapıldığını, talep listesinde hasar gören malzeme kalemlerinden ise %20 eskime tenzili uygulandığını, poliçede 500.000,00 TL sigorta bedeli teminat altına alınmışsa da yapılan incelemelerde sigorta değerinin 1.200.000,00 TL olduğu tespit edildiğinden eksik sigorta sözkonusu olduğunu ve eksik sigorta çarpanının 0,583333 olarak belirlendiğini ve tazminat hesabında eksik sigorta uygulaması yapıldığını, eksper tarafından müvekkili sigorta şirketine bildirilen, ödenebilir tazminat miktarı tutarının 15.224,75 TL olduğunu, davacı MASAK evrakları ve hesap bilgilerini iletmediğinden eksik evrakla başvuru sebebiyle müvekkilinin temerrüde düşürülmediğini, faiz isteyemeyeceğini, faiz cinsine ve başlangıç tarihine itiraz ettiğini, faize hükmedilmesi halinde dava tarihinden itibaren faiz ödenmesine karar verilmesi gerektiğini belirterek, haksız ve mesnetsiz davanın reddine, yargılama gideri ile ücreti vekaletin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE:
Dava, inşaat şantiyesinde meydana gelen yangın hasarı nedeniyle inşaat all risk sigorta şirketinden maddi tazminat istemine ilişkin kısmi davadır. Davacılar bu inşaat şantiyesinde faaliyeti adi ortaklık şeklinde yürüttüklerinden, aralarında mecburi dava arkadaşlığı bulunduğu sabittir.
Davacı şirketlerin iş ortaklığı-adi ortaklık şeklinde inşaat faaliyeti yürüttüğü şantiyede yangın meydana geldiği ve hasar oluştuğu, riziko gerçekleşme tarihinde davalının geçerli poliçesi bulunduğu, rizikonun ihbarı üzerine davacılara davalı tarafından herhangi bir ödeme yapılmamış olduğu tarafların kabulünde olup uyuşmazlık, davacıların poliçe kapsamında oluşan ve davalıdan talep edebileceği gerçek zarar tutarının ne kadar olduğu, eksik sigorta bulunup bulunmadığı, davada talep edilebilecek tazminat varsa tutarı hususlarında toplanmaktadır.
Davalıdan hasar dosyası celbi için yazılan yazıya verilen cevapta, davacıya tazminat ödemesi yapılmamış olduğu bildirilmiştir.
Tarafların bildirdiği deliller toplanmış, davalının poliçesi, hasar dosyası, eksper raporu, yangın sonrası hasar fotoğrafları, davacıların sunduğu faturalar, itfaiye yangın raporu, e-posta yazışmaları incelenmiş, önce inşaat mühendisi, makine mühendisi ve yangın sigorta eksperi bilirkişilerden oluşturulan bilirkişi kurulundan birinci kök rapor alınmış, sonra bu rapora her iki taraf vekilinin de ciddi itirazları bulunduğu ve yeni bir heyetten yeni rapor alınması talepleri bulunduğu gözetilerek ve raporun Mahkememizce de tam olarak denetime açık görülmemesi nedeniyle yeni bir heyetten ikinci kök bilirkişi kurulu raporu alınmış, ikinci kök raporda Mahkememizce denetime açık görülmeyen kısımlar ve önceki kök raporla oluşan çelişkiyi açıklayan ek rapor alınmasına karar verilmiş, bunun üzerine ikinci kök raporu düzenleyen bilirkişi kurulu hazırladığı ön raporla, davacıların ticari defterlerinin mali bilirkişi vasıtasıyla incelenip alış faturaları ve stok kayıtlarının tespiti sonrası daha sağlıklı ek rapor hazırlanabileceğini bildirmeleri üzerine, davacı şirketlerin ticari defter ve kayıtlarının bulunduğu bildirilen … ATM’ye talimat yazılmak suretiyle mali bilirkişi raporu alınmış, bu mali rapor sonrası bilirkişi kurulunca ek rapor hazırlanarak dosyaya sunulmuştur.
İnşaat mühendisi, makine mühendisi ve yangın sigorta eksperi bilirkişilerden oluşturulan bilirkişi kurulundan alınan birinci kök raporda özetle; incelenen yangın raporuna göre 10 odalı olduğu belirtilen geçici şantiye yapılarından 8mx24 m ebadındaki işçi koğuşunda çıkan yangının çıkış nedeninin tespit edilemediği, elektrik kontağı veya sigara izmaritinden çıkmış olabileceğinin öngörüldüğü, yangın neticesinde şantiye binası, ranzalar, yataklar, nevresim takımları, hilti, matkap, testere, karıştırıcı gibi makinalarla soba, tv, gibi demirbaşlar ve kişisel bazı eşyaların zarar görmüş olduğu, alevli yangın hadisesinin poliçe teminatı dahilinde olduğu; davalının eksper raporunda prefabrik binanın talep gibi 350 m2 değil 200 m2 üzerinden ve 2016 yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Tebliğine göre II.Sınıf A Grubu yapı olarak değer biçilmiş olduğu, binanın mekanik ve elektrik tesisatının bina değerine dahil unsurlar olduğundan, işçilerin 7 adet cep telefonu kişisel eşya olmakla eksper tarafından kabul edilmemiş olduğu, tarafların birim fiyatta mutabık kaldıkları 6 kalem eşya-malzeme türü ile birim fiyatta mutabık olmadıkları 4 kalem malzeme (makina) bulunduğu, ayrıca birim fiyatı tespit edilememiş olan 3 kalem makina türü bulunduğu, tüm bu malzemelerin hasar tarihindeki piyasa rayiç değerinin ise heyetlerince bina hakkında yapılan emsal rayiç araştırmasına göre 200m2 üzerinden 69.234,00 TL ve %20 eskime tenziliyle 55.387,20 TL hesaplandığı, eskime tenzili yapılmış hasar bedelleri olarak binanın mekanik- elektrik tesisatı için binanın tespit edilen hasar değerinin %20’si oranında 11.077,44 TL değerinde olabileceği, diğer hasar gören malzemelerle birlikte toplam tespit edilen hasar tazminatının 94.860,68 TL’ye poliçe gereği 5.000,00 TL enkaz kaldırma bedeli eklendiğinde 99.860,68 TL bulunduğu, poliçenin genel ve özel şartları gereği sovtaj tenzili, eksik sigorta tenzili ve 18.637,50 TL muafiyet tenzili yapılması gerektiği, bu tenziller yapıldığında davacıların davalıdan talep edebileceği tazminatın 25.403,75 TL olarak hesaplandığı tespit ve görüşleri bildirilmiştir.
Yeni bilirkişi kurulundan alınan ikinci kök raporda özetle; hasar dosyasında mevcut mal alış faturalarında ve eksper tespitlerinde hasarlı malzemelerin teknik özellikleri belirtilmediğinden birim fiyat tespitinin mümkün olmadığı, bu nedenle davacıların sunduğu fatura bedellerinin esas alındığı, miktar konusunda eksperin tespit ettiği miktarın esas alındığı, prefabrik yapının fotoğrafına göre tuğla duvar örülerek yapılmış olduğu, eksper raporunda ve önceki raporda 2016 yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Tebliğine göre II.Sınıf A Grubu yapı olarak (m2’si 320,00 TL şeklinde) değerlendirilmesinin yanlış olduğu, II. Sınıf B Grubu yapı olarak 200 m2 ve m2’si 419,00 TL şeklinde değer biçilmesi gerektiği, binanın mekanik-elektrik tesisatı bu bedele dahil olduğundan ayrıca ekleme yapılamayacağı, kişisel cep telefonları teminata dahil olmadığından tazmininin talep edilemeyeceği, metal malzemelerin sovtaj değerinin yaklaşık 1.000,00 TL olduğu, yanan malzemeler tamamen hasar gördüğünden önceki rapordaki sovtaj tenzili yapılmasının doğru olmadığı, eksik sigorta uygulaması ve 18.637,50 TL muafiyet tenzili sonucu toplam tazminatın 30.606,89 TL hesaplandığı tespit ve görüşleri bildirilmiştir.
19/02/2021 tarihli celsede “Öncelikle incelenen dava konusu poliçede sigortalının TOKİ olduğu, sigorta ettirenin davacı şirketler olduğu ve özel şartlarda sigortalı TOKİ’nin yazılı onayı üzerine riziko zararının ödeneceğine dair ön koşul bulunduğu görülmekle, …’nin dava konusu yangın zararını sigorta şirketinden talep konusunda davacılara yazılı onay verip vermediğine dair beyanda bulunmak, böyle bir onay verilmişse dosyaya sunmak üzere davacılar vekiline bir ay süre verilmesine,
2-Aynı hususta T.C. Başbakanlık TOKİ İdaresine yazı yazılarak, davacıların dava konusu zararı talep etmesi konusunda onayları olup olmadığının sorulmasına,
Dosyada alınan iki kök bilirkişi raporu detaylı incelenmekle, son alınan rapora da her iki tarafın itiraz ettiği hususlar bulunduğu, ek rapor talep ettikleri gözetilerek, ayrıca son raporda mahkemece tespit edilen denetime elverişli olmayan hususlar bulunduğu gözetilerek, son bilirkişi kurulundan ek rapor alınmasına,
Bilirkişilerden öncelikle tarafların kök raporla ilgili itirazları tek tek değerlendirilmek suretiyle, ayrıca mahkemece ara kararla tespit edilerek taraflara da bildirilecek olan hususlarda denetime elverişli şekilde gerekçeli ve açıklayıcı ek rapor hazırlamalarının istenmesine, rapor geldiğinde taraflara tebliğine,
4-Benzer durumlarla ilgili emsal Yargıtay uygulamaları da gözetilerek, davacıların dava konusu yangında zarar gördüğü ileri sürülen dava konusu mallarıyla ilgili, bu malların olaydan bir gün önce davacıların stok, envanter kayıtlarında yer alıp yer almadığı, ayrıca dava konusu yangın tarihinden sonra bu malların davacıların stok ve envanter kayıtlarından hasar görme nedeniyle düşülüp düşülmediğine dair ticari defter ve kayıtlarının incelenerek mali bilirkişi vasıtasıyla tespit edilmesine, bilirkişiye davacı kayıtları üzerinde yerinde inceleme yetkisi verilmesine” karar verilmiştir.
Dava dışı sigortalı TOKİ’den alınan yazı cevabında, davaya muvafakatlerinin bulunduğu beyan edilmiştir.
Bu ara karar doğrultusunda oluşturulan 21/04/2021 tarihli celse arası ara kararıyla da mali bilirkişi görevlendirilerek “Mali bilirkişiden, dava konusu yangında zarar gördüğü ileri sürülen tazminat talebine konu malların, davada (iş ortaklığını oluşturan) iki ayrı davacı şirket bulunduğu gözetilerek, iş ortaklığı ticari defterinde iş ortaklığı adına alınmış-kayıtlı mallar mı olduğu, yoksa davacı şirketlerin ticari defter-alış-stok kayıtlarında mı kayıtlı olduğunun öncelikle tespiti, davacı şirketlerin defterinde kayıtlıysa hangi malın hangi davacı şirketin defterinde kayıtlı olduğu, alış tarihi-yılı-özellikleri-alış bedeli ile malın yangın öncesi kimin defterinde stok kaydı olduğu, yangının bir gün öncesi stok kayıtlarında olup olmadığı, yangın sonrası stoklardan düşülüp düşülmediği hususlarının tespitinin ve dosyada daha önceki ara kararlarda belirtilen hususlar ve dosyada ileri sürülen diğer hususlarla birlikte tespitinin istenmesine,
3-Dosyada alınan son kök raporu düzenleyen bilirkişi kuruluna, davada talep edilebilecek tazminat varsa, hangi davacının, hangi malının zarar görmesi nedeniyle, ne kadar tazminat talep edebileceğinin (diğer tüm hususlarla birlikte) her davacı açısından ayrı ayrı tespiti ve bildirilmesinin gerektiğinin ihtar edilmesine,
4-19/02/2021 tarihli celse ara kararı gereği, dosyada düzenlenen son rapor yönünden, bilirkişi kurulundan özellikle açıklanması istenen hususlar;
a)Alınan ilk raporda eksik sigorta nedeniyle yapılan hesaplamada %10 sovtaj tenzili yapıldığı, son raporun da metin kısmında sovtaj tenzili gerektiği belirtilmesine rağmen, sonuç hesapta sovtaj tenzili yapılmamış olduğu görüldüğünden bu hususun açıklanması,
b)İlk raporda yanan prefabrik yapı değeri yönünden ilgili yapı maliyetleri tebliğine göre A grubu yapı kabul edilerek hasar hesabı yapıldığı, son raporda B grubu yapı kabul edilmesi gerektiği belirtilmişse de neden A değil B grubu yapı kabul edildiğinin denetime açık olacak şekilde gerekçesiyle açıklanması, ilgili tebliğde prefabrik yapılarla ilgili bölüm bulunup bulunmadığının, neden raporda bahsedilen tebliğe göre değer belirlenmesi yoluna gidildiğinin gerekçesiyle açıklanması, piyasa rayicine göre değer belirleme yoluna neden gidilmediğinin açıklanması, ilgili tebliğde m2 bedelleri KDV hariç mi, KDV dahil mi belirlendiğinin açıklanması, ilk raporda KDV hariç tutara göre hesap yapıldığı, son raporda KDV eklenerek hesap yapıldığı görülmekle, gerçek zararın doğru tespitinin KDV eklenerek mi, eklenmeyerek mi hesaplanması gerektiğinin açıklanmasının istenmesine,
5-Bilirkişi kurulunun sunduğu ön rapor mahiyetindeki ek rapordaki talep doğrultusunda heyete mali bilirkişi de bu ara kararla görevlendirilmiş olmakla, davacıların davadaki tazminat talepleri hakkında yukarıda belirtilen hususlar ve tarafların son kök rapora karşı beyan ve itirazları da değerlendirilmek, açıklanmak suretiyle, tüm dosya kapsamı, tüm iddia ve savunmalar yönünden her iki davacı açısından ayrı ayrı gerçek zarar hesabı-davalıdan talep edilebilecek tazminat varsa tutarlarının hesaplanması suretiyle ayrıntılı, gerekçeli, denetime açık, hüküm kurmaya elverişli rapor hazırlamalarının istenmesine” karar verilmiş, ancak davacıların ticari defterlerinin …’da bulunduğu anlaşıldığından, … ATM’ye talimat yazılmak suretiyle mali bilirkişiden raporu alınmıştır.
Talimatla alınan mali bilirkişi raporunda özetle; davacı adi ortak şirketlerin ve oluşturdukları adi ortaklığın 2012-2015-2016 ticari defterlerinin incelemeye ibraz edildiği ve incelendiği, incelenen defterlerin noter açılış-kapanış tasdiklerinin yasal sürelerde yaptırılmış ve muhasebe usul esaslarına uygun tutulmakla sahipleri lehine delil teşkil eder durumda olduğu, davacılar tarafından sunulan ve yangında hasar gören malzemelere ait alış faturaları olduğu beyan edilen faturaların tümünün davacılardan …Ltd.Şti adına düzenlenmiş mal alış faturaları olsa da, hiçbirinin davacıların oluşturduğu iş ortaklığının ticari defterlerinde ve davacı ….defterlerinde kaydı bulunmadığı, bu faturaların toplam bedelinin 437.819,65 TL olduğu, bu faturalardan yalnız toplam 52.798,99 TL bedelli 5 adet faturanın davacılardan…Ltd.Şti. ticari defterlerinde kaydı bulunduğu, bunun dışındaki faturaların davacı … ticari defterlerinde de muhasebe kaydı bulunmadığı, bu faturalarda veya kayıtlarda içeriği malzemelerin teknik özelliklerini gösterir bir detayın ise bulunmadığı, diğerlerinin ne iş ortaklığı ne de davacıların defterlerinde-stok kayıtlarında kaydına rastlanmadığı, davacılardan … İnş. ticari defterlerinde tüm şantiyelere ilişkin hesaplar ortalama maliyet yöntemi ile maliyet hesaplarında tek hesapta ve detayı yer almadan kaydedilip izlendiğinden dava konusu şantiye işine ait stok kayıtlarının davacı defterlerinde (1 adet ranza faturası dışında) bulunmadığı, sadece davacılardan …Ticari defterinde kayıtlı olan faturalardan biri olan 1 adet 30/08/2012 tarihli…no.lu 15.518,75 TL’lik ranza faturasının 2015-2016 sonunda stok kaydının yer aldığı bildirilmiştir.
Alınan mali bilirkişi raporu bilirkişi kuruluna dosyayla birlikte tevdi edilerek, mali bilirkişinin tespitleri de incelenip Mahkememiz ara kararları doğrultusunda ve taraf vekillerinin önceki raporlara itirazlarını da değerlendirerek ayrıntılı, denetime açık, hüküm kurmaya elverişli ek rapor hazırlamaları istenmiştir.
İkinci bilirkişi kurulundan alınan ek raporda özetle; , davacılardan …ticari defterinde kayıtlı olduğu tespit edilen 5 adet toplam 52.798,99 TL bedelli faturalar içeriği malzemenin dava konusu yangında zarar gördüğü bildirilen malzeme-makinalarla aynı türden malların alışına ait olmadığını, davacıların defterlerinde kayıtlı olmayan mal alış faturalarına dayalı olarak tazminat talep edilip edilemeyeceği konusunda takdir mahkemeye ait olmakla birlikte, talep edilebileceği kanaatine varılması ihtimaline binaen gerekli değerlendirme-görüş ve tespitlerin raporda yapıldığını, davacılar tarafından sunulan 350 m2 prefabrik yapı faturasının davacıların defterlerinde kaydı olmadığı tespit edildiği gibi, bu faturanın incelenmesinde içeriği binanın olayda hasar gören (fotoğrafları mevcut) şantiye binasıyla aynı türde bir bina olmayabileceği kanaatine varıldığını, hasar fotoğrafları ve tespitleri ile fotoğraflara göre, eksper raporundaki gibi 200 m2 yapının yanmış olabileceği, (kök rapordaki gibi) II. Sınıf B Grubu yapı niteliğinde olduğundan 04/05/2017’de yayımlanmış Tebliğle belirlenen m2’si 419,00 TL şeklinde değer biçilmesi gerektiği, yapının %20 eski/yeni tenziliyle değerinin KDV hariç 67.040,00 TL (KDV dahil 79.010,00 TL) hesaplandığı, mekanik-elektrik tesisatı binaya dahil olduğundan değer hesaplanmadığı, zarar gören makina-malzemelerin %20 eski/yeni tenziliyle değerinin tarafların birim fiyatta mutabık kaldıklarının 12.240,00 TL, mutabık olmadıklarının davacıların sunduğu alış faturalarındaki bedellerine göre 12.190,51 TL, teknik özellikleri faturalarda yer almadığından eksperin belirlediği birim fiyata göre değerlendirilenlerin bedeli 3.965,53 TL hesaplandığı, enkaz kaldırma bedeli 5.000,00 TL olduğu, metal malzemelerin sovtaj değerinin yaklaşık 1.000,00 TL olduğu, davacının talep edebileceği gerçek zararın toplamda 107.503,04 TL hesaplandığını, raporun sonuç kısmında yanan malzemeler tamamen hasar gördüğünden sovtaj tenzili yapılmasının mümkün olmadığı, eksik sigorta uygulaması ve 18.637,50 TL muafiyet tenzili sonucu toplam tazminatın 30.606,89 TL hesaplandığı, eksik sigorta oranının %41,16 hesaplandığı; davalıdan sadece davacı …’nın stok kayıtlarında ve ticari defterinde kaydı bulunduğu mali bilirkişi tarafından tespit edilen tek fatura olan ranzalara ait 1 adet fatura bedelinin (KDV dahil 12.415,00 TL olan) talep edilebileceği seçeneğine göre hesaplama yapıldığında ise (5.000,00 TL enkaz kaldırma bedeli eklenerek) eksik sigorta uygulaması ve 18.637,50 TL muafiyet tenzili sonucunda talep edilebilecek muafiyeti aşan tazminat çıkmadığı, davacı … ticari defterinde kayıtlı olduğu tespit edilen 5 adet (ranza faturası dahil) faturanın bedellerinin (KDV dahil toplam 52.798,99 TL) talep edilebileceği seçeneğine göre hesaplama yapıldığında ise eksik sigorta uygulaması ve 18.637,50 TL muafiyet tenzili sonucunda talep edilebilecek tazminatın 8.092,67 TL hesaplandığı, hesaplanan tazminatın poliçe teminat limit ve klozlarına dahil olduğu tespit ve görüşleri (üç seçenek halinde) bildirilmiştir.
Tüm dosya kapsamı, incelenen deliller, alınan uzman bilirkişi raporu tespitleri ile konuyla ilgili Yargıtay içtihat ve uygulamaları hep birlikte değerlendirildiğinde, davacılar adi ortaklık şeklinde dava konusu şantiyede inşaat faaliyeti yürüttüğünden aralarında mecburi dava arkadaşlığı bulunduğu, ancak durum böyle olsa bile ayrı ayrı tüzel kişiliklerini korudukları, tüzel kişinin zarar gördüğü ileri sürülen malzeme ve makinelerin, bu tüzel kişinin malvarlığına dahil olduğunun tacirin ticari defterlerine kaydı suretiyle ispatlanabileceği, ancak yangında zarar gördüğü ileri sürülen talep dayanağı emtiaya ait alış faturalarından hiçbiri iş ortaklığının (vergi mükellefiyeti mevcut olan ve ticari defter tutan) vergi mükellefiyeti adına düzenlenmiş olmadığı gibi iş ortaklığının ticari defterlerinde de kaydı olmadığı, davacılardan …ticari defterlerinde de kaydı olmadığı, sadece davacı adi ortaklardan … Ltd.Şti adına düzenlenmiş mal alış faturalarının sunulmuş olduğu, sunulan mal alış faturaları davacılardan …’a düzenlenmiş faturalar olsa da içeriğinde malzeme teknik özelliklerine dair bir detay bulunmadığı gibi davacının stok kayıtlarında bulunduğunun ve yangın sonrası stok kayıtlarından düşüldüğünün de ispatlanamadığı, bu durumda dosyada son alınan ek bilirkişi kurulu raporunda, davacı adi ortaklardan …ticari defterine kayıtlı olduğu ve stok kayıtlarında bulunduğu tespit edilen 1 adet ranza faturası (KDV dahil 12.415,00 TL bedelli) esas alınarak yapılan seçenekli hesaplamaya göre, davada talep edilebilecek sonuç tazminatın çıkmadığı hesaplama seçeneğinin hükme esas alınabilir nitelikte olduğu, zira bu davacının ticari defter ve yangın öncesi stok kayıtlarında yer aldığı ispatlanabilen tek mal alış faturasının bu fatura olduğu, bu faturadaki mal alış bedeli %20 eski/yeni tenzili, enkaz kaldırma bedeli eklenmesi, poliçede eksik sigorta sözkonusu olduğundan eksik sigorta tenzili ve muafiyet tenzili uygulaması sonucunda, davada talep edilebilecek tazminat kalmadığından, her iki davacının davasının reddine karar vermek gerekmiştir.
Alınan ek raporda yapılan diğer iki seçenekli hesaplama ayrıca değerlendirilmiş olup, bu davacının (… İnş.) stok kayıtları bulunmasa da ticari defterlerinde kayıtlı olduğu tespit edilen ranza faturası dahil 5 adet mal alış faturası bedeli esas alınarak ek raporda yapılan hesaplamanın, (ranza faturası hariç diğer) 4 adet fatura içeriğinin, dava konusu yangında hasarlandığı davacının görevlendirdiği personel eşliğinde davalı sigorta şirketi eksperiyle birlikte tespit edilen malzeme-makinaları içermediğinin ek raporda tespit edilmiş olduğu, bu durumda davacı adi ortak şirketlerin …’ın bu 4 fatura içeriği malzemesinin yangında hasarlandığı-gerçek zararına dahil olduğunu ispatlamış sayıldığından sözedilemeyeceği, üstelik bunların yangın öncesi stoklarda bulunduğu ve yangın sonrası stok kayıtlarından düşüldüğünün de ispatlanamadığı, bu nedenle bu 5 fatura esas alınarak yapılan seçenekli tazminat hesabının hükme esas alınamayacağı; davacıların veya oluşturdukları adi ortaklığın ticari defterlerinde hiç kaydı olmayan, stok kayıtları da bulunmayan diğer tüm faturalar dahil edilerek ek raporda yapılan hesabın ise aynı gerekçelerle ve prefabrik yapıya dair sunulan alış faturasının hasar fotoğraflarındaki yapıyla hem m2 hem tür olarak uyuşmadığına dair yapılan uzman bilirkişi tespitleri de gözetildiğinde hükme esas alınamayacağı sonucuna varılmıştır. Emsal uyuşmazlıklarla ilgili Yargıtay (Kapatılan) 17.HD’nin 2013/3848 E 2013/18064 K, 2014/17822 E 2017/2335 K, 2015/4900 E 2018/809 K sayılı içtihatlarında da aynı hususlar vurgulanmaktadır.
Dava dilekçesinde yemin deliline dayanılmışsa da, yukarıda belirtilen ispat konuları yazılı delille ispatı mümkün hususlardan olduğu gibi, davalı sigorta şirketinin kendinden kaynaklanan vakıa olmamakla davalının yemin beyanıyla ispatlanamayacağından, davacılara yemin delili hatırlatılmamıştır.
Tüm bu nedenlerle, aşağıdaki şekilde her iki davacı yönünden davanın reddine karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM:Yukarıda açıklanan nedenlerle:
1-Her iki davacı yönünden açılan davanın reddine,
2-Alınması gereken karar ve ilam harcı 80,70 TL olup, peşin alınan 853,88 TL’den mahsubu ile bakiye 773,18 TL harcın karar kesinleştikten sonra ve talep halinde davacılara iadesine,
3-Davacılar tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerlerinde bırakılmasına,
4-Davalı tarafından yapılan 50,00TL yargılama giderinin davacılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davalıya verilmesine,
5-Davalı taraf vekille temsil olunduğundan yürürlükteki Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap ve takdir olunan 7.300,00-TL nispi vekalet ücretinin davacılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davalıya verilmesine,
6-Davacılar tarafından yatırılan gider avansından yargılama sırasında yapılan masraflar ile karar tebliğ giderlerinden geriye kalan avansın karar kesinleştiğinde ve istek halinde davacılara iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, tarafların gerekçeli kararı tebliğ tarihinden itibaren 2 HAFTA içerisinde mahkememize verecekleri bir dilekçe ile veya bulundukları yerdeki başka bir mahkeme aracılığıyla mahkememize gönderecekleri dilekçe ile HMK. 341.maddesi uyarınca İstanbul BAM. nezdinde İSTİNAF yoluna başvurma hakları bulunduğu hatırlatılmak suretiyle verilen karar açıkça okunup anlatıldı.
29/04/2022

Katip
¸e-imzalıdır

Hakim
¸e-imzalıdır