Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2017/842 Esas
KARAR NO : 2021/554

DAVA : Menfi Tespit Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 28/09/2017
KARAR TARİHİ : 08/09/2021

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan), davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Asıl Dava: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin bir işi ile ilgili dava dışı … Ltd. Şti.’den … A.Ş. … Şubesinin … seri nolu 35.000,00 TL bedelli çeki aldığını, çekin müvekkiline ait … plaka sayılı araçta iken kimliği belirlenemeyen şahıslar tarafından çalındığını ve 3. şahısların eline geçtiğini, olaydan sonra polise haber verildiğini, 07/08/2017 tarihinde tutanak tutulduğunu ayrıca … Cumhuriyet Başsavcılığının … soruşturma sayılı dosyası ile soruşturma başlatıldığını, ayrıca çalınan çekin iptali için … 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dosyası ile dava açıldığını, çekin sonra başkalarına ciro edildiğini, müvekkilinin bu ciro edilenlerle bir ilgisinin bulunmadığını, çekin tahsili için … 26. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı dosyası ile icra takibi başlatıldığını, bu durumun müvekkilinde kayıplara yol açmaması için öncelikle dava konuusu çek ile ilgili olarak müvekkilinin borçlu olmadığının tespitine ve öncelikle teminatsız olarak mahkeme aksi kanaatte ise teminat karşılığında vezneye yatan paranın alacaklıya ödenmemesi için ihtiyati tedbir kararı verilmesini dava ve talep etmiştir.
Cevap: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava dilekçesinde, davacının takibe konu çekte yer alan imzanın kendisine ait olmadığına dair herhangi bir itirazın söz konusu olmadığını, mahkemece yapılacak inceleme neticesinde ciro silsilesinin düzgün olduğu ve davacının tüm iddialarının hukuki mesnetten yoksun olduğu açıkça görülebileceğini, müvekkilinin takibe konu çeki ciro yoluyla devraldığından müvekkilinin yetkili ve meşru hamil olduğunun her türlü şüpheden yoksun olduğunu, TTK’nın 686/1.maddesi; ”(1) Bir poliçeyi elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa da kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde, yetkili hamil sayılır. Çizilmiş cirolar bu hususta yazılmamış hükmündedir. Bir beyaz ciroyu diğer bir ciro izlerse son ciroyu imzalayan kişi, poliçeyi beyaz ciro ile iktisap etmiş sayılır.” şeklinde düzenleme bulunup, takibe konu çek incelendiğinde ciro silsilesinde herhangi bir kopukluk bulunmadığının anlaşılacağını, takibe konu çekin ticari ilişki neticesinde müvekkiline ciro yoluyla teslim edildiğini işbu hususa ilişkin tanzim edilen faturaların cevap dilekçelerine eklediklerini, izah edilen nedenlerle bir kısım cirantalar arasında ticari ilişkinin bulunmaması hali müvekkilinin meşru hamil olması önünde herhangi bir engel teşkil etmeyeceğini, aksinin kabulü çekin (poliçenin, bononun) illetten mücerret olması ilkesine açıkça aykırılık teşkil edeceğini, davacının aksi yöndeki iddialarının da hukuki mesnetten yoksun olduğundan huzurdaki haksız ve mesnetsiz davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, ayrıca davacı yanın tedbir talebinin de yersiz olduğunu belirterek, huzurdaki haksız ve mesnetsiz davanın reddine, davacı yanca huzurdaki dava kötüniyetli olarak ikame edildiğinden İİK 72.maddesi gereğince %20’den aşağı olmamak üzere icra inkar tazminatına hükmedilmesini talep etmiştir.
I.Birleşen … 8. Asliye Ticaret Mahkemesinin … E sayılı dosyasında
Dava: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin ticari bir işi nedeniyle dava dışı … A.Ş’den … … … şubesinin … seri nolu 46.000,00 TL bedelli çek aldığını, müvekkilin almış olduğunu, bu çek işbu dava konusu olmayan 5 çek ile birlikte 07/08/2017 tarihinde müvekkilin aracında bulunduğu esnada … plaka sayılı vasıtada yaşanan hırsızlık olayı nedeniyle çalınarak kimliği belirlenemeyen üçüncü kişilerin eline geçtiğini, söz konusu çekin iptalini sağlamak ve dava sonuçlanıncaya dek ödeme yasağının konulması için … 4. ATM de … Esas sayılı dosyası üzerinden çek iptali davası açılarak dava konusu çek üzerine mahkeme veznesine teminat yatırıldığını ve ödeme yasağı konulduğunu, müvekkil alacaklısı olduğu hırsızlık olayı neticesinde alacaklısı bulunduğu çeki dava dışı … A.Ş den tahsilat makbuzu ile aldığını, kendisi adına ciro edemeden yaşanan hırsızlık olayı neticesinde rızası dışında elinden çıktığını, ciro silsilesinin kopuk ve davalının yetkili hamil olmadığını, müvekkilin alacaklısı bulunduğu çek vadesi gelmeden önce kötü niyetli kişilerin eline geçtiğini ve kötü niyetli olarak icra takibi başlatıldığını, bu nedenlerden dolayı dava konusu … T.A.O … şubesinin … Seri nolu 46.000,00 TL bedelli çekin istirdadı ile müvekkilin haklı hamil sıfatıyla alacaklı olduğunun tespitine, öncelikle teminatsız olarak, mahkeme aksi kanatte ise de teminat karşılığında vezneye yatan paranın davalıya ödenmemesi için ihtiyati tedbir kararı verilmesine, ücreti vekalet ve yargılama giderlerinin davalıya yükletilmesini talep ve dava etmiştir.
II.Birleşen … 16. Asliye Ticaret Mahkemesinin … E sayılı dosyasında
Dava: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkil söz konusu çek dolayısı ile aleyhine başlatılan … 26. İcra Müdürlüğü’nün … E. sayılı dosyasında yetkisiz, haksız ve kötüniyetli hamil olan ve alacaklı görünen …’ye karşı borçlu olmadığının tespitini, öncelikle teminatsız olarak, mahkeme aksi kanaatte ise de teminat karşılığında vezneye yatan paranın davalıya ödenmemesi için ihtiyatı tedbir kararı verilmesini, davalının kötüniyetli olmasından dolayı takip konusu alacağın %20’sinden aşağı olmamak üzere tazminata mahkum edilmesini, ücreti vekalet ve yargılama giderlerinin davalıya yükletilmesini, karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Cevap: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; … Tic. Ltd. Şti. tarafından haksız ve kötüniyetli olarak açılan davanın reddini, %20’den aşağı olmamak kaydıyla müvekkil lehine tazminata, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı borçlular üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Delillerin Değerlendirilmesi, Davanın Hukuki Niteliği ve Gerekçe ;
Dosyalar arasındaki irtibat nedeniyle öncelikle, …. 8. Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dosyası 30/05/2018 tarihinde, … 16. Asliye Ticaret Mahkemesinin .. Esas sayılı dosyası 27/03/2019 tarihinde iş bu dava dosyası ile birleştirilmiştir.
… 26. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takip dosyası, … Cumhuriyet Başsavcılığı Genel Soruşturma Bürosu … soruşturma dosyasının Uyap kaydı, … 26. İcra Müdürlüğünün …Esas sayılı takip dosyası, davaya konu çek suretleri celp edilmiş, incelenmiştir.
Asıl ve Birleşen .. 16. Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dava dosyaları … 26. İcra Müdürlüğü’nün … E sayılı dosyası ile başlatılan takibe dayanak çek nedeniyle davalı …’ye karşı borçlu olunmadığının tespiti; birleşen … 8. Asliye Ticaret Mahkemesinin… Esas sayılı dosyası ise çekin istirdatı istemlerine ilişkindir.
*Hem asıl dava dosyası hem de birleşen … 16. Asliye Ticaret Mahkemesinin… Esas sayılı dava dosyasında; takip dosyası ve davaya konu çekin aynı olduğu, çek örneği incelendiğinde … A.Ş. … Şubesinin … seri nolu 15/09/2017 keşide tarihli, 35.000,00 TL bedelli çeki olduğu, bahse konu çekte birleşen dosya davacısı …Ltd. Şti’ nin keşideci, asıl dosya davacısı … Adi Ortaklığının lehtar / ilk ciranta olduğu, çekin daha sonra sırasıyla …A.Ş, …Ltd. Şti, … A.Ş, … Ticaret, …Ltd. Şti, … Ltd. Şti. cirolarının bulunduğu, akabinde çekin son olarak … ‘ye ciro edildiği ve çekteki düzgün ciro silsilesine göre davalı …’ nin yetkili hamil olduğu anlaşılmıştır.
Asıl ve birleşen dosya davacıları, dava konusu çekte … A.Ş.’ ye kadar mevcut ciroların taraflar arasındaki gerçek bir ticari ilişkiye dayandığını, ancak diğer cirantalar ve özellikle davalı hamil yönünden hiçbir ticari ilişkilerinin olmadığını, davalı hamil ile ticari ilişkileri bulunmadığı için ciro zincirinin koptuğunu, davalının yetkili hamil olmadığını, bu nedenle davalıya karşı çek nedeniyle borçlu olmadıklarının tespitini ileri sürmektedirler. Davalı, çekteki ciro silsilesinin kopuk olmadığını ve yetkili hamil olduğunu savunmaktadır.
Hemen belirtmek gerekir ki, asıl ve birleşen dava dosyasına konu çekte ciro silsilesi düzgün olup, kopukluk bulunmamaktadır. Çekteki şekli ciro zinciri davalı hamile kadar birbirinin izleyen tam cirolarla devam ettiği tespit edildiğinden davalının yetkili hamil olduğu konusunda duraksama yoktur.
Öte yandan; asıl ve birleşen davaya konu yukarıda bilgileri verilen çekte, birleşen dosya davacısı …Ltd. Şti’ nin keşideci, asıl dosya davacısı … Adi Ortaklığının lehtar; davalı ise yetkili hamil olup, bu kişiler arasında yine yukarıda isimleri zikredilen cirantaların çek üzerinde ciroları bulunmaktadır. Çekteki ciro silsilesi dikkate alındığında keşideci ve lehtar ile hamil arasında doğrudan gerçekleşen ticari bir ilişki zaten söz konusu değildir. Bilindiği üzere, çek, kambiyo vasfına sahip temeldeki borç ilişkisinden soyut şekilde düzenlenen bir kıymetli evraktır. Davacı keşidecinin / lehtarın, dava dışı lehtarla olan temeldeki borç ilişkisine yönelik olarak iddialarının bu alacak – borç ilişkisine yabancı olan iyi niyetli hamile karşı ileri sürebilmesi kural olarak mümkün değildir. Aksi halde her kötü niyetli keşideci veya lehtar söz gelimi çekin tahsiline engel olmak için diğer cirantalarla olan temeldeki borç ilişkisini ileri sürerek ödeme yapmaktan kaçınabilir, bu durum çeke olan kamu itimadının ve piyasa düzenin alt üst olmasına yol açacaktır. İşte bu nedenlerle, çek, kambiyo vasfıyla donatılmış ödeme aracı olarak kabul edilerek temeldeki borç ilişkilerinden etkilenmeksizin sürüm kabiliyeti kazandırılan kıymetli evraktır. Öte yandan, asıl ve birleşen dosya davacıları ile iyi niyetli 3. kişi konumundaki davalı hamil arasında yukarıda açıklanan nedenlerle doğrudan gerçekleşen ticari ilişki bulunmadığından bu kayıtların (ticari defterlerin) incelenmesi suretiyle davacıların davalıya borçlu olmadığının ispatı mümkün değildir (Yargıtay 19. Hukuk Dairesi 2017/1626 Esas, 2019/280 Karar).
Diğer taraftan; çekteki düzgün ciro silsilesine göre çeki elinde bulunduran davalının kötü niyetli ya da ağır kusurlu olduğu ispat edilemediği sürece yetkili hamil olacağı kuşkusuzdur. Bu bağlamda, davalının davaya konu çekin hırsızlandığını (bilerek) kötü niyetli ya da (bilebilecek durumda) ağır kusurlu olarak iktisap ettiği asıl ve birleşen dosya davacıları tarafından usulünce yazılı delillerle ispat edilemediği gibi, davalı hamilin kötü niyetli olduğu iddia / vakıa olarak dahi ileri sürülmemiştir. Bu halde, asıl ve birleşen dosya davacılarının, davalının yetkili hamil olmadığı yönündeki savunmaları kabul edilmemiştir. (Yargıtay 19. Hukuk Dairesi 2016/9180 Esas, 2017/3151 Karar). Açıklanan nedenler karşısında hem asıl hem de birleşen … 16. Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dava dosyasındaki davacıların menfi tespit istemlerinin reddine karar verilmiş, ancak işbu menfi tespit davaları ili birlikte ihtiyati tedbir yoluyla takibin durdurulmasına karar verilmediğinden ve bu nedenle davalının alacağına geç kavuşması gibi bir durum söz konusu olmadığından İİK 72/4. maddesindeki yasal koşullar oluşmadığından davalının kötü niyet tazminatı talebinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Birleşen … 8. Asliye Ticaret Mahkemesinin …Esas sayılı dosyası çekin istirdatı istemine ilişkindir.
*Birleşen … 8. Asliye Ticaret Mahkemesinin … Esas sayılı dava dosyasında; … 26. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı takip dosyası ve davaya konu çek örneği incelendiğinde; … T.A.O. … Şubesinin … seri nolu 30/09/2017 keşide tarihli, 46.00,00 TL bedelli çeki olduğu, bahse konu çekte …A.Ş.’ nin keşideci, … A.Ş.’ nin lehtar / ilk ciranta olduğu, çekin daha sonra sırasıyla …Ltd. Şti, … İnşaat…San. Tic. Ltd. Şti. cirolarının bulunduğu, akabinde çekin son olarak Halaskar Tekstil ve İnşaat … ‘ye ciro edildiği ve çekteki düzgün ciro silsilesine göre davalı …’ nin yetkili hamil olduğu anlaşılmıştır. Birleşen dosya davacısı …Adi Ortaklığının davaya konu çekte herhangi bir cirosunun bulunmadığı tespit edilmiştir.
Birleşen dosya davacısı dava konusu çeki ….A.Ş.’ den aldığını, ancak hırsızlık nedeniyle çekin rızası hilafına elinden çıktığını, çekteki diğer cirantalar ve özellikle davalı hamil yönünden aralarında hiçbir ticari ilişkinin olmadığını, davalı hamil ile ticari ilişkileri bulunmadığı için ciro zincirinin koptuğunu, davalının yetkili hamil olmadığını, bu nedenle çekin istirdadı ile tarafına geri verilmesi gerektiğini ileri sürmektedirler. Davalı, çekteki ciro silsilesinin kopuk olmadığını ve yetkili hamil olduğunu savunmaktadır.
Hemen belirtmek gerekir ki, birleşen dava dosyasına konu çekte ciro silsilesi düzgün olup, kopukluk bulunmamaktadır. Çekteki şekli ciro zinciri davalı hamile kadar birbirinin izleyen tam cirolarla devam ettiği tespit edildiğinden davalının yetkili hamil olduğu konusunda duraksama yoktur.
Birleşen davaya konu çekte, davacı … Adi Ortaklığı ile davalı hamil arasında yukarıda isimleri zikredilen cirantaların çek üzerinde ciroları bulunmaktadır. Çekteki ciro silsilesi dikkate alındığında davacı ile hamil arasında doğrudan gerçekleşen ticari bir ilişki zaten söz konusu değildir. Bu nedenle doğrudan gerçekleşen ticari ilişki bulunmadığından ticari defterlerin incelenmesi suretiyle çekin istirdadına yönelik koşulların ispatı mümkün değildir (Yargıtay 19. Hukuk Dairesi 2017/1626 Esas, 2019/280 Karar). Yasal düzenlemelere bakıldığında;
6102 sayılı TTK’ nın 690. maddesi “Cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır. Çizilmiş cirolar yazılmamış hükmündedir. Bir beyaz ciroyu diğer bir ciro izlerse, bu son ciroyu imzalayan kişi çeki beyaz ciro ile iktisap etmiş sayılır. “
6102 sayılı TTK’ nın 692. maddesi “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790 ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” şeklinde düzenlenmiştir.
Somut uyuşmazlık bakımından; anılan yasa hükümleri uyarınca çekteki düzgün ciro silsilesine göre çeki elinde bulunduran davalının kötü niyetli ya da ağır kusurlu olduğu ispat edilemediği sürece yetkili hamil olacağı kuşkusuzdur. Bu bağlamda, davalının davaya konu çekin hırsızlandığını (bilerek) kötü niyetli ya da (bilebilecek durumda) ağır kusurlu olarak iktisap ettiği birleşen dosya davacısı tarafından usulünce yazılı delillerle ispat edilemediği gibi, davalı hamilin çekin iktisabında kötü niyetli veya ağır kusurlu olduğu iddia / vakıa olarak dahi yargılamada ileri sürülmemiştir. Hal böyle olunca, birleşen dosya davacısı, yukarıda değinilen yasa hükümleri karşısında davalının çeki kötü niyetli veya ağır kusurlu olarak iktisap ettiğini ispatlayamadığından çek istirdat talebinin reddine karar verilmesi gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: (Ayrıntısı ve Gerekçesi Yukarıda Açıklandığı Üzere);
A)ASIL DAVA DOSYASI YÖNÜNDEN;
1-Davanın REDDİNE,
2-Davalının kötü niyet tazminat talebinin yasal koşullar oluşmadığından REDDİNE,
3-Alınması gereken 59,30 TL maktu karar ve ilam harcından başlangıçta peşin alınan 659,42- TL harcın mahsubu ile fazladan alınan 600,12- TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep edilmesi halinde davacıya veya vekiline İADESİNE,
4-Davacı tarafından yapılan masrafların kendi üzerinde BIRAKILMASINA,
5-Davalı tarafından herhangi bir yargılama gideri yapılmadığı anlaşıldığından bu hususta KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
6-Davalı yargılama sırasında kendisini bir vekil ile temsil ettirdiğinden reddedilen dava değeri üzerinden hesaplanan ve karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT’nin 13/1. maddesi uyarınca belirlenen 5.791,97 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya VERİLMESİNE,
7-HMK’ nın 333.maddesi uyarınca taraflarca yatırılan ancak kullanılmayarak artan bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde resen ilgili tarafa veya vekiline İADESİNE,
B)BİRLEŞEN … 16. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ’NİN … ESAS SAYILI DAVA DOSYASI YÖNÜNDEN;
1-Davanın REDDİNE,
2-Davalının kötü niyet tazminat talebinin yasal koşullar oluşmadığından REDDİNE,
3-Alınması gereken 59,30 TL maktu karar ve ilam harcından başlangıçta peşin alınan 659,42- TL harcın mahsubu ile fazladan alınan 600,12- TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep edilmesi halinde davacıya veya vekiline İADESİNE,
4-Davacı tarafından yapılan masrafların kendi üzerinde BIRAKILMASINA,
5-Davalı tarafından herhangi bir yargılama gideri yapılmadığı anlaşıldığından bu hususta KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
6-Davalı yargılama sırasında kendisini bir vekil ile temsil ettirdiğinden reddedilen dava değeri üzerinden hesaplanan ve karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT’nin 13/1. maddesi uyarınca belirlenen 5.791,97 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya VERİLMESİNE,
7-HMK’ nın 333.maddesi uyarınca taraflarca yatırılan ancak kullanılmayarak artan bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde resen ilgili tarafa veya vekiline İADESİNE,
C)BİRLEŞEN … 8. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ’NİN … ESAS SAYILI DAVA DOSYASI YÖNÜNDEN;
1-Davanın REDDİNE,
2-Alınması gereken 59,30 TL maktu karar ve ilam harcından başlangıçta peşin alınan 785,57- TL harcın mahsubu ile fazladan alınan 726,27- TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep edilmesi halinde davacıya veya vekiline İADESİNE,
4-Davacı tarafından yapılan masrafların kendi üzerinde BIRAKILMASINA,
5-Davalı tarafından herhangi bir yargılama gideri yapılmadığı anlaşıldığından bu hususta KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
6-Davalı yargılama sırasında kendisini bir vekil ile temsil ettirdiğinden reddedilen dava değeri üzerinden hesaplanan ve karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT’nin 13/1. maddesi uyarınca belirlenen 6.780,00-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya VERİLMESİNE,
7-HMK’ nın 333.maddesi uyarınca taraflarca yatırılan ancak kullanılmayarak artan bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde resen ilgili tarafa veya vekiline İADESİNE,
Dair, asıl ve birleşen dosya davalı vekilinin yüzüne karşı, asıl ve birleşen dosya davacı vekilinin yokluğunda gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık yasal süresi içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi’ne İstinaf yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup anlatıldı. 08/09/2021

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır