Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2017/772 Esas
KARAR NO : 2021/255

DAVA : İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 06/09/2017
KARAR TARİHİ : 13/04/2021

Mahkememizde görülmekte olan İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesi ile özetle: Müvekkilinin 5015 Sayılı kanun ve ilgili mevzuat kapsamında enerji Piyasası düzenleme Kurumunun tanzim ettiği ”…” kapsamında akaryakıt sektöründe faaliyet gösterdiğini, bu faaliyeti çerçevesinde bizzat belirlediği noktalarda kendi marka ve logosu altında … standartlarında kurulacak/ kurulu akaryakıt istasyonlarında akaryakıt, LPG ve madeni yağ satış faaliyetini gerçekleştirdiğini, davalının müvekkilinin münfesih bayisi olduğunu ve taraflar arasında 5 yıl süreli Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi ve aynı tarihli Bayilik Protokolü akdedilerek taraflar arasında bayilik ilişki kurulduğunu, ancak söz konusu bayilik sözleşmesinin süresinden önce tek taraflı olarak … Noterliğinin … tarih ve … yevmiye nolu ihtarnamesi ile haksız sebeple feshedildiğini ve ticari ilişkinin … tarihi itibariyle sona erdiğini, taraflar arasında imzalanan protokolden kaynaklı olarak 60.000,00 TL + KDV = 70.800,00 TL’ yi prim olarak hak ettiğini iddia ederek müvekkili şirkete … Noterliğinin … tarih … yevmiye numaralı ihtarnamesini keşide etmek suretiyle; 31/03/2016 tarih … nolu 70.800,00 TL tutarlı fatura ile iş bu primin kendilerine ödenmesinin talep edildiğini, bunun üzerine müvekkili şirketçe … 8. Noterliğinin … tarih, … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile davalı bayinin göndermiş olduğu faturanın iade edildiğini ve protokol maddelerini ihlal etmelerinden kaynaklı olarak 100.000,00 USD bedelli cezai şart faturası tanzim edilerek kendilerine gönderildiğini, buna rağmen davalının iş bu bedeli müvekkili şirketten tahsil etmek için … 33. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı dosyası ile müvekkili şirket aleyhine icra takibi başlatıldığını ve taraflarınca icra takibine itiraz edildiğini ve açılan itirazın iptali davasının halen derdest olduğunu, yine davalının akaryakıt bayilik protokolünden kaynaklı olarak bir sonraki dönem için prim hak ettiğini iddia ederek; 31/03/2017 tarih, … nolu 70.800,00 TL tutarlı fatura tanzim edildiğini ve … Noterliğinin … tarih, … yevmiye numaralı ihtarnamesi ile müvekkili şirkete gönderdiğini, bunun üzerine müvekkili şirketin …. 8. Noterliğinin … tarih, … yevmiye nolu ihtarnamesi ile davalı bayinin göndermiş olduğu faturayı iade ettiğini ve davalının protokol maddelerini ihlal etmesi nedeniyle 50.000,00 USD’ nin karşılığı olan 182.480,00 TL bedelli cezai şart faturası tanzim ederek davalı şirkete gönderdiğini ancak davalı şirketin yine 31/03/2017 tarihli faturaya istinaden de … 22. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı dosyası ile müvekkili şirket aleyhine icra takibi başlatıldığını, müvekkili şirketin kendi bünyesinde yaşamış olduğu bir takım teknik problemler nedeniyle süresi içerisinde icra takibine itiraz edemediğini ve icra takibinin kesinleştiğini, davalının icrai işlemlere devam ederek müvekkili şirket banka hesaplarına bloke koydurduğunu, bunun üzerine müvekkili şirketin ödeme yükümlülüğü bulunmadığı meblağı icra tehdidi altında ödemek zorunda kalarak 01/08/2017 tarihinde 22.İcra Müdürlüğünün …bank hesabına dosya kapak hesabı olan 87.692,00 TL’ yi ödediğini, bu nedenlerle cebri icra tehdidi altında … 22. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı dosyasına ödenen 87.692,00 TL bedelin davalıdan istirdadı ile ödemenin yapıldığı tarihten itibaren ticari reeskont faizi ile birlikte müvekkili şirkete ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesi ile özetle: Davacı şirket tarafından atıf yapılan protokolün Banka Teminat Mektubu Teslimi Yükümlülüğü başlıklı 3.1.1 nolu maddesi hükmüne haiz olup madde metninden de açıkça anlaşılacağı üzere teminat mektubunun müvekkili şirketin doğmuş ve doğacak borçlarına teminat oluşturmak üzere verileceğinin belirtildiğini, oysa davacı tarafın protokol hükümleri çerçevesinde müvekkili şirketin kendisi nezdinde doğmuş olan alacağı bakımından teminat mektubu verilmemesi gerekçesine dayanmakta olup bu hali ile davacı tarafın iyi niyetli olduğundan söz edilebilmesinin mümkün olmadığını, müvekkili şirketin bayilik ilişkinin devamı süresince davacı şirketten olan alımlarının tamamını nakit olarak gerçekleştirdiğini, bayilik ilişkisi kapsamında hiçbir zaman davacı şirkete borçlu olmadığını, müvekkili şirketin davacının bayisi değilken hatta taraflar arasındaki sözleşme akdedilirken dahi LPG satışı yapmamasına rağmen hukuken yapamadığı bir satışın davacı tarafından dava konusu edilmesinin bile hukuken tutarlı bir davranış şekli olmadığını, bu nedenlerle davacı tarafın usul ve yasaya aykırı davasının reddine karar verilmesini talep etmiştir.
… Asliye Ticaret Mahkemesine yazılan talimat ile alınan SMMM Bilirkişi … tarafından sunulan 22/04/2019 tarihli bilirkişi raporu ile özetle: Davalı şirkete ait incelenen ticari defterlerin usulüne uygun olarak tutulduğu, açılış ve kapanış onaylarının yaptırılmış olması nedeniyle ”sahibi lehine delil” teşkil ettiği, davacı şirketin dava 06/09/2017 tarihli dava dilekçesinde belirttiği protokol maddelerini ihlal etmelerinden kaynaklı olarak davalı şirket adına düzenlediği … tarih … nolu 100.000,00 USD bedelli cezai şart faturasının ve yine protokol maddelerini ihlal etmelerinden kaynaklı olarak davalı şirket adına düzenlediği … tarih … nolu 182.480,00 TL bedelli cezai şart faturasının davalı şirkete ait incelenen ticari defter kayıtlarında yer almadığı, davalı şirkete ait incelenen ticari defter kayıtlarında davacının dava 06/09/2017 tarihli dava dilekçesinde belirttiği protokol maddelerini ihlal etmelerinden kaynaklı olarak davalı şirket adına düzenlediği… tarih … nolu 100.000,00 USD bedelli cezai şart faturasına ve … tarih … nolu 182.480,00 TL bedelli cezai şart faturasına konu mal veya hizmetin teslim edildiğine ilişkin herhangi bir kayıt bulunmadığı, davalı şirkete ait ticari defter kayıtlarına göre; davacı şirket adına düzenlediği … 22. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı icra takip dosyasına konu 1 adet satış faturası toplam bedeli olan 70.800,00 TL ile dava dışı 1 adet satış faturası toplam bedeli 70.800,00 TL olmak üzere toplam 141.600,00 TL alacağına karşılık yapmış olduğu herhangi bir tahsilat kaydı bulunmadığından davalı şirketin … 22. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı icra takip dosyasının 28/12/2017 takip tarihi itibariyle 141.600,00 TL asıl alacağı olduğu, … 22. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı icra takip dosyasında asıl alacak olarak görünen 70.800,00 TL’ ye ilişkin olarak düzenlenmiş olan 08/04/2017 fatura tarihinden 29/05/2017 icra takip tarihine kadar ticari temerrüt faiz oranlarına göre işlemiş faizi 964,53 TL olarak hesap edildiği, dava dosyası kapsamında göre; davalı şirket tarafından davacı şirket adına düzenlediği … 22. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı icra takip dosyasına konu 1 adet satış faturası toplam bedeli olan 70.800,00 TL alacağına karşılık davacı şirketin 01/08/2017 tarihinde icra takip dosyasına yapmış olduğu 87.692,00 TL ödeme düşüldüğünde davacı şirketin icra takibinden kaynaklı borcunu ödemiş olduğu mütalaa edilmiştir.
Bilirkişi heyeti tarafından mahkememize sunulan 29/11/2019 tarihli bilirkişi raporunda özetle: Taraflar arasındaki uyuşmazlığın Akaryakıt Satışı Bayilik sözleşmesinden kaynaklı prim ödemesinin tahsili istemi davalı tarafından başlatılmış icra takibi kapsamında haciz ve icra tehdidi altında ödenen tutarın davacıya iadesi istemine ilişkin istirdat davası olduğu, incelenen davacı şirket 2016, 2016, 2017 yıllarına ait yevmiye ve kebir defterlerinin açılış beratları ile kapanış beratlarının mevcut olduğu ve yasal sürelerde alındığı, envanter defterlerinin açılış noter tasdiklerinin yapılmış olduğu, ticari defterlerinin usulüne uygun tutulmuş olduğu, iki taraf yasal defter ve kayıtlarının birbirini doğrulamadığı, bu farklılıkta; … tarih … nolu 70.800,00 TL ve … tarih … nolu 70.800,00 TL bedelli faturaların davalı firma ticari defter kayıtlarında yer alması, buna karşılık… tarih … nolu 282.000,00 TL ve… tarih … nolu 182.480,00 TL bedelli faturalara ait kaydın davalı ticari defter kayıtlarında yer almaması, 2015 yıl sonu devir bakiyesinin her iki tarafta farklı olması, bir takım virman işlemleri gibi hususlar olduğu, davacının dava tarihi itibariyle davalıdan 87.692,00 TL asıl alacak, 843,28 TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 88.535,28 TL alacaklı olduğu mütalaa edilmiştir.
Bilirkişi heyetinden alınan 06/03/2020 tarihli ek raporda tarafların kök rapora yönelik itirazları değerlendirilmiş kök rapordaki görüşlerin korunduğu anlaşılmıştır.
Dava, akaryakıt bayilik sözleşmesinden kaynaklı davalı tarafından başlatılmış icra takibi kapsamında haciz ve icra tehdidi altında davacı tarafça ödenen tutarın davacıya iadesi istemine ilişkindir.
… 22. İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı dosyası celp edilmiş, anılı takip dosyasının tetkikinde; davalı tarafından davacı aleyhine 70.800,00 TL asıl alacak ve 964,53 TL işlemiş faiz(yasal faiz) olmak üzere toplam 71.764,53 TL alacağın tahsili talebi ile takip başlatıldığı, davacının 01.08.2017 tarihinde icra dosyasına 87.692,00 TL ödeme yaptığı görülmüştür.
Taraflar arasındaki 31/03/2015 tarihli bayilik sözleşmesinin, 31/03/2015 tarihli bayilik protokolünün, takibe dayanak 31/03/2017 tarihli 70.800 TL bedelli faturanın, faturayı konu alan ihtarnamenin ve tebliğ şerhinin ibraz edildiği görülmüştür.
Uyuşmazlığın, bayilik protokolünün 3.2.3 maddesine dayalı olarak davalı tarafça düzenlenen 31/03/2017 tarihli hizmet bedeli ve prim alacağını konu alan 70.800-TL bedelli faturaya dayalı olarak davalının hak iddia edip edemeyeceği, davacının protokolün aynı maddesine dayalı olarak banka teminat mektubunun ibraz edilmemesi ve ayrıca protokolün 3.1.6 maddesi kapsamında davalının LPG çalışma koşullarına ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmemesi nedeni ile davalının prim alacağına hak kazanmadığına yönelik iddiasının yerinde olup olmadığı noktalarında toplandığı anlaşılmıştır.
Davalı tarafça düzenlenen 31.03.2017 tarihli prim alacağı faturasının ödenmesi talebine yönelik davacıya gönderilen ihtarname sonucu, davacının, tarafına gönderilen faturayı kabul etmediğini belirtir ihtarname ile anılan faturaya itiraz ederek faturayı iade ettiği anlaşılmıştır.
Protokolün 3.2.3 maddesi gereğince davacının, davalı bayinin sözleşme süresine riayet edeceği ve satış taahhüdünü yerine getireceği inancıyla her bir sözleşme yılı kendi içinde değerlendirilmek ve her bir sözleşme yılı içinde bir defaya mahsus olmak üzere ilk sözleşme yılı başında 60.000 TL + KDV’yi bayilik hizmet bedeli faturası karşılığında ödemeyi taahhüt ettiği, ancak aynı maddenin devamında protokolün 3.1.1 maddesinde belirtilen banka teminat mektubunun davacı tarafa teslim edilmiş olması ve geçerliliğini korumasının bayilik hizmet bedeli ve prim ödemelerinin yapılmasının ön şartı olarak kararlaştırıldığı, aksi durumda davacının bayilik hizmet bedeli ve prim ödemesini yapmaktan imtina edeceğinin düzenleme altına alındığı tespit edilmiştir. Böylece davalı tarafın başlatmış olduğu takibe dayanak fatura konusu hizmet bedeli ve prim alacağı protokol gereğince ön şarta bağlanmış olup, davalı tarafından davacı tarafa herhangi bir teminat mektubunun teslim edilmediği de anlaşılmıştır. Ayrıca dosya kapsamındaki bilgi, belge ve beyanlardan anlaşıldığı üzere, protokolün 3.1.6. Maddesi kapsamındaki yükümlülüklerin de davalı tarafından yerine getirilmediği ve protokolün … yükümlülükleri başlıklı 3.2 maddesinde, davacının yükümlülüklerinin, davalının tüm yükümlülüklerini yerine getirmesi şartıyla geçerli olacağının kararlaştırıldığı anlaşılmaktadır.
Tarafların TTK’nın 18/2. maddesine göre basiretli bir tacir gibi hareket etmesi, riziko analizi konusunda gerekli dikkat ve özeni göstermesi gerekmektedir. Kural olarak tarafların serbest iradeleriyle imzaladıkları sözleşmeye uymak zorunda oldukları, düzenlenen sözleşme hükümlerinden anlaşıldığı üzere, teminat mektubu verilmesi hususunun bayilik sözleşmesinin devam etmesinin ön şartı olarak gösterilmediği, 2 yıl süren ticari ilişkide bu kapsamda sözleşmenin zımnen değiştirilmiş sayılamayacağı, davalıya prim ödemesi yapılmasının ön şartı olarak davalının davacıya teminat mektubu vermiş olmasının ön şart olarak kararlaştırıldığı, taraflar arasındaki protokol gereğince hizmet bedeli ve prim alacağı ödemesinin teminat mektubu ibrazı ön şartına bağlanmış olmasına rağmen, davalı tarafın bu edimini ve protokol kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmeden davacı taraftan alacak isteminde bulunmasının mümkün olmayacağı anlaşılarak, … 22. İcra Dairesinin … esas sayılı takip dosyasında davacı tarafından icra baskısı altında yapılan ödemenin, ödeme tarihinden itibaren işleyecek ticari reeskont faiziyle birlikte davacıya iadesine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Gerekçesi Yukarıda Açıklandığı Üzere;
1-Davanın KABULÜ ile; Davacının … 22. İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı dosyasında ödemiş olduğu 87.692,00 TL’ nin 01/08/2017 tarihinden itibaren işleyecek ticari reeskont faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Alınması gerekli 5.990,25 TL harçtan peşin alınan 1.497,57 TL harcın mahsubu ile bakiye 4.492,68 TL harcın davalıdan alınarak hazineye irat kaydına,
3-Davacı tarafça yatırılan 1.497,57 TL peşin harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafça yapılan posta, tebligat ve talimat masrafı 884,20 TL, bilirkişi ücreti 3.600,00 TL olmak üzere toplam 4.484,20 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davalı tarafça yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
6-Davacı taraf vekille temsil olunduğundan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap ve taktir olunan 12.199,96 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Fazla yatan avans var ise Adalet Bakanlığı HMK gider avansı tarifesinin 5. maddesine göre karar kesinleştikten sonra talep halinde elektronik ortamda hesap numarası var ise bu numara üzerinden yok ise PTT aracılığı ile adreste ödemeli gönderilmesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, davalının yokluğunda, kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 HAFTA içerisinde mahkememize ve bulunulan yer Asliye Ticaret mahkemesine dilekçe ile başvurmak koşuluyla istinaf yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup anlatıldı. 13/04/2021

Katip …

Hakim …