Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2014/903 Esas
KARAR NO : 2022/241

DAVA : Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 09/07/2013
KARAR TARİHİ : 25/03/2022

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirket ile dava dışı … Ltd. Şti. arasında 18.06.2012 tarihinde 100 ton ayçiçeği yağının 185.000,00-TL bedelle alım-satımına ilişkin sözleşme imzalandığını, işbu sözleşmede tarafların ödemenin belirtilen vade ve miktarda, toplamı 150.000,00-TL eden 6 adet çek karşılığında yapılacağını kararlaştırdığını, 30.08.2012 tarih 20.000,00-TL, 15.09,2012 tarih 20.000,00-TL, 30.09.2012 tarih 20.000,00-TL, 15.10.2012 tarih 20.000,00-TL, 30,10.2012 tarih 20.000,00-TL, 30.01.2013 tarih 50.000,00-TL| bedelli çeklerin müvekkilince keşide edilerek sözleşmenin imzalandığı 18.06.2012 tarihinde … Ltd. Şti. yetkilisi …’ye teslim edildiğini, 30.11.2012 vade tarihli 15.000,00-TL ve 15.12.4012 vade tarihli 20.000,00-TL bedelli iki adet çekin daha aynı gün aynı şahsa makbuz karşılığı teslim edildiğini, sözleşmeye göre … Ltd. Şti’nin 100 ton ayçiçeği yağını 10.07.2012 günü müvekkili şirkete teslim etmesi gerekirken teslim etmediğini, … Ltd. Şti. ayçiçeği yağının bedelinin tamamını çek olarak hem de sözleşmenin imzalandığı gün almasına karşın devam eden günlerde malı teslim etmediğini, bu nedenle sözleşmenin müvekkilince feshedildiği ve çeklerin bedelsiz kaldığını, müvekkili şirketçe … 5. Asliye Ticaret Mahkemesi’ nin … E. sayılı dosyası ile tüm çeklerle ilgili olarak … Ltd. Şti. aleyhine ihtiyati tedbir talepli çek iadesi (menfi tespit-istirdat) davası açıldığını, çeklerin kime ciro edildiği bilinemediğinden çeklerin … Ltd. Şti. veya 3. şahıslar tarafından tahsilinin önlenmesi için ihtiyati tedbir kararı verilmesinin talep edildiğini, … 5. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce 17.09.2012 tarihinde ihtiyati tedbir kararı verilerek keşidecisi müvekkili şirket olan 8 adet çek hakkında İİK’nun 72/2. maddesi gereğince icra takibinin durdurulmasına karar verildiğini, buna rağmen 15.09.2012 tarihli 20.000,00 TL bedelli olan çekin dava dışı lehdar şirket tarafından davalılardan …Ltd.Şti’ne cirolanıp onun tarafından da cirolanarak diğer davalı factoring şirketine verildiğini, dava dışı lehdar şirket ile davalı … şirketi yetkilisi … aynı kişi olmakla tedbir kararından haberdar olmadığından sözedilemeyeceğini, diğer davalı factoring şirketinin de çek ciro ve ibraz tarihinde yürürlükte olan ilgili Yönetmelik gereği bir mal veya hizmet satışından doğduğu fatura veya benzer belgelerle tevsik edilmeyen alacakları satın alması yasak olduğundan, müvekkilinin asıl alacaklıya karşı ileri sürebileceği şahsi def’ilerin factoring şirketine karşı da ileri sürülebileceğini, çek arkasına ibrazda tedbir kararı şerh düşülmesine rağmen çeki uhdesinde bulunduran factoring şirketinin iyiniyetli hamil olduğundan bahsedilemeyeceğini, çeki icra takibine (… 2.İM … E takibi) koymakla tedbir kararına muhalefet suçu işlediğini belirterek, dava konusu çek yönünden müvekkili şirketin davalılara borçlu olmadığının tespitine, … 5. Asliye Ticaret Mahkemesince …E. sayılı dosyadan verilmiş bulunan 17.09.2012 tarihli ihtiyati tedbir kararının iş bu dosya davalıları yönünden de devamına, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalılara yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP
Davalı …Ş. vekili cevap dilekçesinde özetle; Dava konusu çek hakkında (…’da) açılmış icra takibi bulunduğundan diğer davalının yerleşim yeri de … olduğundan mahkemenin yetkisiz ve … ATM yetkili olduğundan davanın yetkisizlik nedeniyle reddi gerektiğini, müvekkili şirket uhdesinde bulunan dava konusu … Bankası A.Ş. … Şubesine ait 15.09.2012 tarih 20.000,00 TL bedelli çeke müvekkilinin ciro yoluyla hamil olan iyiniyetli 3.kişi konumunda olduğunu, çeki müvekkilinin bağlı olduğu tüm mevzuat ve BDDK genelgeleri çerçevesinde gerekli her türlü ihtimamı da göstererek, … Sözleşmesi akdettiği müşterisi … ile faktoring işlemi gerçekleştirerek devraldığını, çekin iktisabında bizzat davacının zararına hareket etmediğini, mevcut hali ile tedavülde bulunan çeke iyiniyetle hamil olduğunu, bu nedenle öncelikle çek hakkında verilen ihtiyati tedbir kararı müvekkili şirketin mağduriyetine neden olmakla ihtiyati tedbir kararının kaldırılmasını talep etme zarureti doğduğunu, davacı taraf her ne kadar müvekkili şirketin mevzuata aykırı işlem yaptığını iddia etse de bu durumun gerçeği yansıtmadığını, müvekkili şirket davaya konu çeki Faktoring müşterisi diğer davalılardan …” dan ciro yoluyla teslim aldığından ve davacı da keşide ederek tedavüle sunmak amacıyla davada taraf dahi olmayan …. Ltd.Şti.’ne verdiğinden müvekkili şirkete karşı açılan davanın husumet yönünden reddi gerektiğini, davacının sebepten mücerret kambiyo senedini tedavüle sunması ve 6361 sayılı Kanunun 9/3. maddesi gereğince huzurdaki davadaki hiçbir hususun müvekkili şirkete karşı ileri sürülemeyeceğini, aksini kabulün kambiyo senedinin ruhuna aykırılık oluşturacağını, kamu güvenini de zedeleyeceğini belirterek, haksız ve kötü niyetli davanın tümden reddine, fazlaya dair her türlü maddi ve manevi tazmin hakları saklı kalmak üzere, davacının kötü niyeti sabit olduğundan %20’den az olmamak üzere tazminata mahkum edilmesine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Diğer Davalı …Ltd.Şti. tarafından, usule uygun tebligata rağmen davaya cevap dilekçesi sunulmamıştır.
DELİLLER VE GEREKÇE:
Dava, çekin bedelsiz kaldığı iddiasıyla keşideci tarafından açılan, çekin yetkili hamili yönünden takip sonrası, hamilden önceki cirantaya karşı ise takip öncesi menfi tespit istemine ilişkindir.
Dava, İstanbul (Kapatılan) 49. ATM … E dosyasıyla açılmış, mahkemenin kapanması üzerine Mahkememize devrolarak 2014/903 Esasa kaydedilmiştir.
… 2. İM … E takip dosyası Uyap kayıtları, dayanağı çekin ön-arka yüz görüntüleri, davalı …Ltd. İle dava dışı …Ltd Şti ticaret sicil kayıtları, davacı vekilince sunulan dava dışı şirketle akdedilmiş sözleşme, davalı factoring vekilinin sunduğu factoring sözleşmesi ve ekleri, (Kapatılan) … 5 ATM … E dosyasının devredildiği … 5 ATM … E dosyasından yetkisizlik kararı verilmesi üzerine … Asliye HM’nin … E dosyasında yapılan yargılamaya ilişkin dosya Uyap kayıtları incelenmiştir.
Dava dilekçesindeki ihtiyati tedbir talebi, Kapatılan 49 ATM dosyasından 10/07/2013 tarihli gerekçeli ara kararla telafisi imkansız zarara yol açılmaması bakımından %15 teminat karşılığı ve İİK md 72/3’e göre icra veznesine girecek paraların alacaklıya verilmemesi şeklinde kabul edilmiş, ancak teminatın yasal sürede yatırılarak kararın infazı istenmediğinden kendiliğinden hükümsüz kaldığı tespit edilmiş, … 2.İM … E dosyasıyla yapılan yazışmada da Mahkememiz tedbir kararının dosyalarında infaz edilmemiş olduğu teyit edilmiştir.
Davalı … Factoring vekilinin yasal sürede cevap dilekçesinde ileri sürdüğü yetki ilk itirazı hakkında daha önce ara karar kurulmamış olduğu tespit edildiğinden 21/01/2022 tarihli celse ara kararıyla değerlendirilerek, davalılardan birinin (yetki itirazında bulunan …) yerleşim yerinin adliyemiz yetki alanında bulunması nedeniyle İİK md 72/8 ve HMK md 7 uyarınca yerinde görülmeyerek reddedilmiştir.
… 2.İM … E takip dosyası celbedilip incelendiğinde, davalılardan …A.Ş tarafından davacı keşideci, diğer davalı ciranta ve dava dışı avalist aleyhine 20.000,00 TL bedelli dava konusu çeke dayalı olarak fer’ileriyle toplam 23.607,67 TL alacak istemiyle başlatılan kambiyo senetlerine özgü ilamsız takibin kesinleşmiş ve derdest olduğu görülmüştür.Dava değeri doğru bildirilmekle eksik peşin harç bulunmadığı tespit edilmiştir.
Davalı factoring şirketi vekilince sunulan deliller incelendiğinde, dava konusu çekin diğer davalı …’nın çek lehdarı olan dava dışı …Ltd.Şti’ne faturalı mal satışı üzerine …’dan ciro yoluyla aldığı çeki, aralarında akdedilen Factoring Sözleşmesi kapsamında, factoringin devrettiği tutar karşılığı fatura alacağını davalı factoring şirketine temlik ettiği, çeki de tevdi ettiği, factoring işleminin 6361 sayılı Kanun ve ilgili yönetmeliklere uygun şekilde temlik ve tevdi alınan alacağa ilişkin yapıldığı anlaşılmıştır.
Dava konusu çek incelendiğinde, davacının keşideci, lehdar cirantanın dava dışı …Ltd.Şti, sonraki cirantanın davalı …Ltd Şti, yetkili hamilin ise ondan alan davalı … Fac. AŞ olduğu, çekin Factoring şirketince yasal sürede ibrazında … 5.ATM … E dosyasından verilen tedbir kararı şerh düşülerek hamile ödeme yapılmamış olduğu görülmüştür.
Davacı keşidecinin, sebepten mücerret kambiyo evrakına dayalı bedelsizlik iddiası nedeniyle davalı ciranta ve yetkili hamile karşı açtığı davada öncelikle çekin bedelsiz kaldığını, sonrasında ise davalıların çeki iktisabında kötüniyetli veya ağır kusurlu hareket ettiğini ispatlaması zorunludur.
Ayrıca davalılardan …AŞ yönünden, incelenen factoring sözleşmesi ve eklerine göre, davacı keşideci, factoring işleminin köşelerinden değildir, bu nedenle 6361 sayılı Kanunun 9/2. Maddesi değil 9/3. Maddesinin uyuşmazlıkta dikkate alınması gerekmekte olup, bu md.9 üçüncü fıkraya göre “Bir kambiyo senedinin ciro yoluyla factoring şirketine devri halinde, kambiyo senedinden dolayı kendisine başvurulan kişi, düzenleyen eya önceki hamillerden biriyle kendi arasında doğrudan doğruya var olan ilişkilere dayanan def’ileri gactoring şirketine karşı ileri süremez: meğer ki factoring şirketi kambiyo senedini iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olsun.”
Davada menfi tespit talebi çekin bedelsiz kaldığı iddiasına dayandığından, davacı keşideci ile dava dışı lehdar …Ltd Şti arasında (devir ve yetkisizlik kararı üzerine) … Asliye HM (ATM) … E dosyasında görülen menfi tespit davasının sonucu, işbu davayı doğrudan etkiler mahiyette olduğundan, yargılama sırasında bekletici mesele yapılarak verilen karar ve kesinleşmesi beklenmiştir.
… Asliye HM… E dosyasından önce davacı keşidecinin (davamızın konusu çekin de aralarında bulunduğu 8 çekle ilgili) aralarında temel ilişki bulunan lehdara karşı bedelsizlik iddiasıyla açtığı menfi tespit-çek istirdat davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, Yargıtay 19.HD’nin 2015/17107 E 2016/8471 K sayılı ilamıyla bu karar bozulmuş, karar düzeltme istemleri reddedilmiş, Mahkemede 2018/100 Esasa kaydedilerek bozma ilamına uyulmuş ve 2019/54 sayılı kararla “çeklerin bedelsiz kaldığı iddiası ispatlanamadığından” davanın reddine karar verilmiş, bu red kararının temyiz incelemesi sonucunda ise (19.HD’nin kapanması nedeniyle) Yargıtay 11.HD’nin 2020/3676 E 2021/1751 K sayılı ilamıyla red kararı onanmış, davanın reddine dair karar 25/02/2021 tarihinde kesinleşmiştir.
TMahkememizde yapılan yargılama açısından, … Asliye HM’nin ATM sıfatıyla verdiği ve kesinleşmiş olan 2018/100 E 2019/54 K sayılı red kararı bağlayıcı olup, bu karar neticesinde dosyamız davacısının davamızın konusu olan 15/02/2012 keşide tarihli 20.000,00 TL bedelli çek yönünden çekin bedelsiz olduğunu ispatlayamadığının kabulü zorunludur. Bu nedenle, davalıların çeki iktisabında kötüniyetli veya ağır kusurlu olup olmadığının araştırılması ve tartışılmasına da gerek bulunmamaktadır, davacı keşideci imzaların istiklali ilkesi gereğince çek borcundan davalılara karşı sorumlu olup, ciro zincirinde kopukluk bulunmayan çeki usul ve kanunlara uygun iktisap etmiş olduğu anlaşılan davalılara karşı açtığı menfi tespit davasının, incelenen deliller kapsamında kabulüne imkan bulunmamaktadır. Bu nedenle tüm dosya kapsamı ve delil durumu gözetilerek, ispatlanamayan davanın her iki davalı yönünden reddine karar vermek gerekmiştir.
Dava dosyasından verilen tedbir kararı takip dosyasında infaz edilmemiş olduğundan, davalılardan …vekilinin İİK md 72/4’e göre icra tazminatı talebinin yasal koşulları oluşmadığından reddine karar verilmiştir.
HÜKÜM:Yukarıda açıklanan nedenlerle:
1-Her iki davalıya karşı açılan menfi tespit davalarının REDDİNE,
Davalı … vekilinin icra tazminatı talebinin yasal koşulları oluşmadığından reddine,
2- Alınması gereken karar ve ilam harcı 80,70 TL olup, peşin alınan 403,20 TL harçtan mahsubu ile bakiye 322,50 TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı … Factoring A.Ş tarafından yapılan 88,00 TL yargılama giderinin davacıdan alınarak bu davalıya verilmesine,
5-Davalı … Factoring A.Ş. yargılama sırasında kendisini vekille temsil ettirdiğinden, yürürlükteki AAÜT’ne göre hesap ve takdir olunan 5.100,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak bu davalıya verilmesine,
6-HMK 333. maddesi uyarınca taraflarca yatırılan ancak kullanılmayarak artan bakiye gider avansının karar kesinleştikten sonra ilgili tarafa iadesine,
Dair, davacı vekili ve davalılardan …vekilinin yüzüne karşı, diğer davalının yokluğunda, tarafların gerekçeli kararı tebliğ tarihinden itibaren 2 HAFTA içerisinde mahkememize verecekleri bir dilekçe ile veya bulundukları yerdeki başka bir mahkeme aracılığıyla mahkememize gönderecekleri dilekçe ile HMK. 341.maddesi uyarınca İstanbul BAM. nezdinde İSTİNAF yoluna başvurma hakları bulunduğu hatırlatılmak suretiyle verilen karar açıkça okunup anlatıldı.25/03/2022

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır