Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
1.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/318 Esas
KARAR NO : 2022/199

DAVA : Fikir Ve Sanat Sanat Eseri Sahipliğinden Kaynaklanan Haklara Tecavüzün Ref’i, Önlenmesi Ve Tazmini
DAVA TARİHİ : 08/10/2020
KARAR TARİHİ : 07/12/2022

Mahkememizde görülmekte bulunan Fikir Ve Sanat Sanat Eseri Sahipliğinden Kaynaklanan Haklara Tecavüzün Ref’i, Önlenmesi Ve Tazmini davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İDDİA:Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davacının sözleri kendisine ait “…” isimli eserin sözlerinin “…” isimli bölümünün izinsiz olarak davalı yanca ürünler üzerinde kullanıldığından davalı eyleminin tecavüz teşkil etmesi nedeniyle tecavüzün menine, ref’ine, FSEK 68.madde kapsamında 3 misli olacak şekilde şimdilik 1.000 TL maddi tazminatın , Fsek 70/3 madde uyarınca davalı yanca temin edilen kar tam olarak belirlendiğine bu bedelin Fsek 68 kapsamında hükmedilecek tazminat bedelini geçmesi halinde temin edilen kar’ın ve ihlal edilen manevi haklar kapsamında 30.000 TL manevi tazminatın t-shirtlerin satışa sunulduğu tarih itibariyle işleyecek ticari faizi ile davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmişlerdir.
Davacı yan 12.20.2022 tarihli ıslah dilekçesinde ise; mali hakları nedeniyle FSEK m.68,70/3 uyarınca 6.634,90-TL maddi tazminat ve ihlal edilen tüm manevi hakları nedeniyle 30.000-TL manevi tazminatın tişörtlerin satışa sunulduğu tarih itibariyle işleyecek ticari faiz ile davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
SAVUNMA:Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı söz konusu eserin ”söz yazarı” olduğunu, dava dışı …’in ise beste sahibi olduğunu iddia etse dahi kendisinin işbu esere ilişkin şiiri yazdığına ya da …’in söz konusu eseri bestelediğine dair meslek birliğine yapılan eser kaydı dışında herhangi bir kanıt sunamadığından davanın husumet yokluğu sebebiyle reddedilmesi gerektiğini, esas yönünden ise “…” söz öbeğinin hususiyet içermediğinden fsek 1/b maddesi uyarınca eserin bir parçası olarak korunamayacağını, birçok kişi şirket veya kurum tarafından da kullanılan halka mal olmuş bir söz öbeği olduğunu, Anonim bir söz öbeğinin kimseye özgülenemeyeceğini, davacının hem fsek 68 uyarınca , hem de fsek madde 70 uyarınca maddi tazminat talep etmesinin hukuka aykırı olduğunu, tüm taleplerin reddine karar verilmesini talep ettikleri anlaşılmıştır.
DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE GEREKÇE:
Dava konusu uyuşmazlık; Davacının sözleri kendisine ait “…” isimli eserin sözlerinin “…” isimli bölümü izinsiz olarak davalı yanca ürünler üzerinde kullanıldığından davalı eyleminin tecavüz teşkil etmesi nedeniyle tecavüzün menine, ref’ine, FSEK 68.madde kapsamında 3 misli olacak şekilde şimdilik 1.000 TL maddi tazminatın , Fsek 70/3 madde uyarınca davalı yanca temin edilen kar tam olarak belirlendiğine bu bedelin Fsek 68 kapsamında hükmedilecek tazminat bedelini geçmesi halinde temin edilen kar’ın ve ihlal edilen manevi haklar kapsamında 30.000 TL manevi tazminatın t-shirtlerin satışa sunulduğu tarihi itibariyle işleyecek ticari faizi ile davalıdan tahsili istemine ilişkindir.
Davanın açılmasını müteakip davacının dava, davalının cevap dilekçeleri karşılıklı tebliğ olunmuş, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, duruşmada hazır olanlar sulhe teşvik olunmuş, sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, arabuluculuk kurumundan faydalanmak istenilmediğinden tahkikat duruşmasına devam olunmuş, tarafların beyanlarında geçen deliller toplanmış, bilirkişi incelemesi yaptırılmış, HMK 184.madde kapsamında hazır olanlardan tahkikat ile ilgili beyanları sorulmuş, HMK 186. madde kapsamında ise karar duruşmasında hazır olanlardan esas ile ilgili son diyecekleri sorulmuştur.
Bilirkişiler …, …, …03/03/2022 tarihli bilirkişi raporlarında özetle; dava konusu … isimli eserin FSEK m.3 kapsamında musiki eseri niteliğinde olduğu, bu eserin söz yazarının davacı olması sebebiyle eser üzerinde hak sahibi olduğu, davalı eyleminin bu eserin üzerindeki mali haklardan çoğaltma hakkının ihlali niteliğinde olduğu, söz konusu ihlal sebebiyle davacının FSEK m.68 uyarınca talep edebileceği rayiç bedelin 1.434,79-TL olduğu , bu rakamın üç katını (4.304,37-TL) talep etme hakkının olduğu, davacının FSEK m.70/3 uyarınca talep edebileceği tazminatın 6.634,90-TL olduğu, davacının her iki madde uyarınca tazminat talebi kabul edilirse FSEK m.70/3 son cümle uyarınca FSEK m.68 uyarınca elde edilen bedelin indirilmesi gerekeceği, bu durumda davacının FSEK m.68 uyarınca 4.304,37-TL, FSEK m.70/3 uyarınca ise 2,330,53-TL tazminat talebinde bulunabileceği, davacının eser sahibinin manevi haklarının ihlaline yönelik bir tespite varılamadığı, bu husustaki takdirin Mahkemeye ait olduğu görüş ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
Rapora itiraz edilmesi üzerine yeni bir heyet oluşturulmuştur.
İkinci bilirkişi heyeti …, …, … 28/09/2022 tarihli bilirkişi raporlarında özetle ; Davaya konu “… ” isimli parçanın FSEK kapsamında eser olarak korunduğu, davacının eser sahibi olduğu, davalının tshirt üzerindeki kullanımının davacının mali haklarını ihlal ettiği ve FSEK mad.68 kapsamında emsal alınması gerek bedelin davalı ile davacı arasında tshirt üzerine baskı yapılması amacıyla çoğaltma ve yayma hakkına ilişkin bir sözleşme yapılması durumunu içerdiği ve yapılan hesaplama noktasında önceki tarihli rapora katılmakla birlikte bu ihlal nedeniyle davacının manevi haklarının da ihlal edildiği, uygun düşen manevi tazminat konusunda takdirin Mahkemeye ait olduğu, sonuç ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir.
Toplanan deliller, taraf iddia ve savunmaları, esere ilişkin … meslek birliğinin 27.10.2020 tarihli yazıları, “…” baskılı bir adet tşört,Ürüne ait …tarihli … sıra numaralı fatura, soruşturma dosyası, HMK 266 madde kapsamında dosyadaki deliller ile uyumlu ve keza birbirleri ile uyumlu, her iki heyet raporları incelendiğinde; … meslek birliğinin 27.10.2020 tarihli yazısından 3.6.2008 tarihli eser bildirim formu gereğince … isimli şarkının sözlerinin davacıya ait olduğu belirtilmiştir. Sunulu tüm bu belgeler birlikte değerlendirildiğinde davacının … isimli şarkının söz yazarı olarak eser üzerinde FSEK 11.madde kapsamında hak sahibi olduğu anlaşılmaktadır. Davacı lehine oluşan bu karinenin aksini iddia eden davalının bu eserin hak sahibi olmadığını ispat etmesi gerekmektedir.Dava konusu … isimli müzik eserinin FSEK m.3 kapsamında musiki eseri niteliğinde olduğu ve eser vasfını haiz olduğu bilirkişi heyetlerince tespit edilmiştir. FSEK m.13/2 hükmünde de belirtildiği üzere; “eser sahibine tanınan hak ve salahiyetler eserin bütününe ve parçalarına şamildir.”düzenlemesi gözetildiğinde davacının söz yazarı olarak huzurdaki davayı tek başına açma hakkına haiz olduğu anlaşılmıştır. Dosyaya sunulu protokoller incelenmiş olup,söz konusu protokoller her iki tarafça da dosyaya delil olarak sunulduğundan raiç incelemesi yönünden bilirkişilerce de dikkate alınmıştır. Protokol hükümlerinden açıkça anlaşılacağı üzere her iki Protokol de – ilgili protokolün imza tarihine kadar Beşiktaş tarafından gerçekleştirilen geçmişe yönelik kullanımlar sebebiyle bir bedel ödenmesine ilişkindir. Protokolün imza tarihinden sonrasına ilişkin bir bedel kararlaştırılmamıştır. Taraflar arasında imzalanan son protokolün 09.05.2019 tarihine ait olduğu görülmektedir. Söz konusu protokol tarihi itibariyle davalının tüm platformlarda dava konusu ürünü kullanmayacağını taahhüt ettiği görülmektedir. Bununla birlikte dosyaya ibraz edilen 1 adet tişört ürünü üzerinde bu şarkıya ait sözlerin kullanıldığı görülmektedir. Bu kullanımın FSEK 22. maddesinin ilk fıkrasında; “Bir eserin aslını veya kopyalarını, herhangi bir şekil veya yöntemle, tamamen veya kısmen, doğrudan veya dolaylı, geçici veya sürekli olarak çoğaltma hakkı münhasıran eser sahibine aittir” hükmüyle çoğaltma hakkının eser sahibinin münhasır haklarından olduğu vurgulamıştır.
Bunun yanı sıra, aynı maddenin ikinci fıkrasında; “eserlerin aslından ikinci bir kopyasının çıkarılması ya da eserin işaret, ses ve görüntü nakil ve tekrarına yarayan, bilinen ya da ileride geliştirilecek olan her türlü araca kayıt edilmesi, her türlü ses ve müzik kayıtları ile mimarlık eserlerine ait plan, proje ve krokilerin uygulanması da çoğaltma sayılır. Somut olayda da davacının söz yazarı olduğu … isimli şarkının sözleri içerisinde yer alan …kısmının davalı tarafından satışı yapılan tişörtlerin üzerine basılması davacının çoğaltma hakkının ihlalidir.Aynı zamanda bu yazıda davacı eser sahibin adının belirtilmemesi sebebiyle eser sahibinin manevi hakkı olan ve FSEK m.14’de ifadesini bulan “adın belirtilmesi yetkisi” de ihlal edilmiştir. Davacının maddi tazminat talebi FSEK m.68 ve FSEK m.70/3. Hükmüne dayanmaktadır. FSEK m.68’e göre yapılacak hesaplamada taraflar arasında daha önce bir sözleşme varsa öncelikle o sözleşmenin esas alınması bu tür bir sözleşme yoksa eser sahibinin toplumdaki tanınırlığı eserin popülaritesi, eserin kullanıldığı kısım gibi nesnel ve Öznel kriterler esas alınarak tazminat hesaplaması yapılması gerektiği bilinmektedir. Dosyaya sunulan Protokoller incelendiğinde; bu sözleşmenin tüm platformlara ilişkin olduğu, dolayısıyla kullanımının sadece tişört ürünü ile sınırlı olarak incelenmesi gerektiği, dolayısıyla sunulan emsallerin direkt somut olayda nazara alınamayacağı da bilirkişilerce isabetli bir şekilde belirlenmiştir. Davacı eser üzerinde sadece söz yazarı olup bu eserin bestesi başka birisine aittir. Mali bilirkişi tarafından davalının ticari defterleri üzerinde de ayrıca fsek 70/3 kapsamında elde edilen karın tespiti için inceleme yapılmış olup, neticeten 6.634.9 TL talepde bulunabileceği belirlenmiş, FSEK m.68 uyarınca talep edebileceği rayiç bedelin ise 1.434,79-TL olduğu , bu rakamın üç katını (4.304,37-TL) talep etme hakkının olduğu anlaşılmıştır. Ancak hakların yarışması kuralı gereğince davacının sebepsiz zenginleşmeye yol açacak şekilde iki ayrı tazminata hak kazanamayacağı Yüksek yargı uygulamaları ile sabittir.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 07.07.1987 tarih, 1836/4131, 13.10.2009 tarih 5561/10516, 13.09.2011 tarih 10929/10277 ve HGK’nın 20.03.2002 tarih, 176/214 sayılı kararlarında açıklandığı ve öğretide de benimsendiği üzere, hak sahibinin FSEK’in 68. maddesi uyarınca telif tazminatı talebinde bulunduğu ve mahkemece de telif tazminatına hükmedildiği takdirde taraflar arasında farazi sözleşme yapılmış gibi bir hukuki durum meydana gelir. Bu durumda, davalının eylemi de farazi sözleşme kapsamında yasal kullanım haline dönüşeceğinden; davacı hak sahibi farazi sözleşmenin kapsadığı kullanımın refini ve menini isteyemez. Huzurdaki davada da davacı ıslah dilekçesiyle aynı zamanda tecavüzün önlenmesini istediğinden tazminat FSEK 70/3 maddesi dikkate alınarak takdir edilmiştir. Zira FSEK 68 e göre hesaplanan rayiç fsek 70/3 göre hesaplanandan daha düşük olduğundan ve ayrıca fsek 68 e göre talepde bulunduğu takdirde ayrıca ref talebinde de bulunulamayacağı gözetildiğinde FSEK 70/3 maddesi kapsamında talep edilen tazminatın davacı lehine olduğu anlaşılmıştır. Davacı da zaten 12.10.2022 tarihli ıslah dilekçesinde buna işaret eden açıklamalarda bulunarak FSEK 70/3 maddesi kapsamında 6.634.90 TL maddi tazminat ile ayrıca tecevüzün ref ve men’ini talep etmiştir.
Zira mali ve manevi hakları saldırıya uğrayan kimse, zarara uğraması ve zarar verenin kusurlu olması halinde tazminat davası açabilir (FSEK m.70/1-2). Ancak saldırıya uğrayanın malvarlığında bir eksiklik olmadığı halde, saldırgan, haksız eylemi neticesinde haksız kazanç elde etmiş olabilir. Bu şekilde elde edilen kazancın, saldırıya uğrayan hak sahibine verilmesi imkanı FSEK’in 70/3. maddesinde hükme bağlanmıştır. Ayrıca saldırıya uğrayan hak sahibi kazancın devri yanında, saldırının durdurulması bağlamında kanunun (FSEK 68) kendisine tanıdığı medeni ceza talebinde bulunmuş ise, bu durumda FSEK’in 68. maddesi bağlamında talep edilen bedel bu kazançtan indirilir. Buna göre mali hakları ihlal edilen hak sahibi, saldırının önlenmesi bağlamında Kanunun kendisine tanıdığı bedel ile elde edilen karın kendisine verilmesini talep ettiğinde, devredilecek miktardan talep edilen bedel indirilecektir. Eğer medeni ceza miktarı elde edilen kazançtan fazla ise kazancın devrine de imkan bulunmayacaktır.
Tüm dosya kapsamı, taraf iddia ve savunmaları, mevcut delil durumu ve HMK 266 madde kapsamında denetim ve hüküm kurmaya elverişli mali yönden de denetime uygun bilirkişi heyet raporları ve ıslah dilekçesi dikkate alındığında ; söz konusu eserin davacıya ait olduğunun ve izinsiz kullanıldığının dosya kapsamı ile sabit bulunduğu , davacının mali haklarından olan çoğaltma haklarını ihlal edildiği, yine FSEK’in 15. maddesinde düzenlenen eser sahibinin adının belirtilmesi hakkının da ihlal olunduğu gözetildiğinde ,Davalının davacının eserden kaynaklı mali ve manevi haklarına yönelik gerçekleştirdiği tecavüzün tespitine,men ve ref’ine, Davacı hem FSEK 68 hemde FSEK 70. Madde kapsamında tazminat talep etmiş olup, hakların yarışması söz konusu olduğundan ve bulanan en yüksek rakam FSEK 70/3 madde kapsamında bulunduğundan, davacının ise ıslah dilekçesinde 68 ve 70/3 madde kapsamında 6.634.80 TL nin tahsiline yönelik talepde bulunduğu gözetilerek FSEK 70/3 Madde kapsamında 6.634.80 TL maddi tazminatın 8.10.2019 tarihinden(ürün satın alma tarihi) işleyecek ticari faiz ile birlikte davalıdan tahsiline,fsek 70. Madde kapsamında tazminat belirlendiğinden ayrıca FSEK 68 göre bir tazminat hükmü kurulmasına yer olmadığına, davacıya ait söz öbeğinin izinsiz ve adı belirtilmeksizin tşört üzerinde kullanılması, kullanılan yer ve mecra gözetildiğinde, manevi tazminatın sebepsiz zenginleşme aracı olamayacağı, tarafların dosyaya yansıyan mali ve ekonomik durumları ve hakkaniyet ölçüsü gözetilerek takdiren 10.000 TL Manevi tazminatın 8.10.2019 tarihinden itibaren işleyecek ticari faiz ile birlikte davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilerek yukarda açıklanan gerekçe kapsamına göre aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM:
DAVANIN KISMEN KABUL KISMEN REDDİNE,
1-Davalının davacının eserden kaynaklı mali ve manevi haklarına yönelik gerçekleştirdiği tecavüzün tespitine,men ve ref’ine,
2-Davacı hem FSEK 68 hemde FSEK 70. Madde kapsamında tazminat talep etmiş olup, hakların yarışması söz konusu olduğundan ve bulanan en yüksek rakam FSEK 70.madde kapsamında bulunduğundan, davacının ise ıslah dilekçesinde 68 ve 70/3 madde kapsamında 6.634.80 TL nin tahsiline yönelik talepde bulunduğu gözetilerek FSEK 70. Madde kapsamında 6.634.80 TL maddi tazminatın 8.10.2019 tarihinden(ürün satın alma tarihi) işleyecek ticari faiz ile birlikte davalıdan tahsiline,fsek 70. Madde kapsamında tazminat belirlendiğinden ayrıca FSEK 68 göre bir tazminat hükmü kurulmasına yer olmadığına,
3-Takdiren 10.000 TL Manevi tazminatın 8.10.2019 tarihinden itibaren işleyecek ticari faiz ile birlikte davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin istemin reddine,
4-1.136,32 TL ilam harcının peşin ve ıslah harçtan mahsubu ile eksik kalan 985,32 harcın davalıdan tahsiline,
5-Tecavüzün tespiti talebinin kubulü yönünden, Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 15.000 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Maddi tazminat talebinin kabulü yönünden, Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 6.634,80 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-kabul edilen Manevi tazminat talebi yönünden, Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 10.000 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
8-Reddedilen manevi tazminat talebi yönünden Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 10.000 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
9-Davacı tarafın yargılama giderlerinden olan 54 TL başvuru harcı 54 TL peşin harç, 97 TL ıslah harcı, 4.712 TL bilirkişi ve tebligat gideri olmak üzere toplam 4.917 TL yargılama giderinin taktiren 4/5 ünün davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
10-Davalı tarafın yargılama giderlerinden olan toplam 1.450 TL’nin taktiren 1/5 inin davacıdan alınarak davalı verilmesine,
11-Taraflarca fazla yatırılan gider avansının hüküm kesinleştiğinde ve talebi halinde iadesine,
Dair verilen karar davacı vekili ile davalı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde İSTİNAF YASA yolu açık olmak üzere karar verilip tefhim kılındı, hazır olanlara duruşma zaptından örnek verildi. 07/12/2022

Katip
¸e-imzalıdır

Hakim
¸e-imzalıdır