Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
1.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO:2020/248 Esas
KARAR NO:2022/164

DAVA:Tasarıma Tecavüzün Tespiti&tazminat
DAVA TARİHİ:06/08/2020
KARAR TARİHİ:09/11/2022

Mahkememizde görülmekte bulunan tasarıma tecavüzün tespiti&tazminat davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İDDİA:Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkillerinin bayan tesettür giyimi alanında “…” markası ile faaliyet gösterdiğini, Davalı … (… …) tarafından müvekkillerine ait … tescil numaralı 3 ve 5 nolu tasarımların taklitlerinin yapıldığının …. Fikri Sınat Haklar Hukuk Mahkemesinin … D.İş sayıl dosyasından davalıya ait adreste yapılan inceleme sonucu tespit edildiğini, Mahkemece endüstriyel tasarım tecavüzünün oluşmadığı kanaatine varılması halinde dahi davalı yanın eyleminin haksız rekabet bükümlerine aykırılık oluşturduğunu, davalı yanın haksız endüstriyel tasarım tecavüzü nedeniyle fazlaya ilişkin talep hakları saklı kalmak üzere SMK 151/2-a kapsamında hesaplanacak 500-TL maddi tazminat ve 15.000 TL manevi tazminatın delil tespitinin yapıldığı 02.08.2019 tarihinden itibaren işleyecek değişik oranlardaki ticari faiziyle birlikte davalıdan tahsiline, tasarım hakkına tecavüz oluşturan ürünlerinin üretim ve satışının durdurulmasını, görüldüğü yerde toplatılmasına yönelik olarak İhtiyati tedbir kararı verilmesini talep ve dava etmiştir.
SAVUNMA:Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Davacı tarafın, … tescil numaralı ürünlerden 3 ve 5 numaralı tasarımların, müvekkilleri tarafından taklit edildiğini iddia ettiğini, delil tespiti aşamasında alınan raporda “yaka ve giysiye farklılık kazandıran ön aplikasyon desen işlemeleri bakımından benzememekte, elbise genel görünümü ve ana kalıp özelliği bakımından benzer özellikleri taşımaktadır.” denildiğini, bilirkişi raporunda da belirtildiği üzere desen işlemelerinin giysiye farklılık kazandırdığını, tasarımlar karşılaştırıldığında rahatlıkla ayırt edilebildiğini, Bununla birlikte, davacı tarafın tescil ettirdiği tasarımın ana kalıbının da ilk defa kendisi tarafından meydana getirilmediğini, davacının tescil ettirdiği tasarımın ana kalıbının dava dışı 3. şirket tarafından tescil ettirildiğini, dava dışı … … Sanayi ve Dış Ticaret Anonim Şirketi’ne ait 05.03.2019 tarihli …/… tescil numaralı 2 nolu tasarım ana kalıp ve yaka özellikleri bakımından davacının tescil ettirdiği tasarım ile birebir aynı özelliklere sahip olduğunu, davacı tarafın tescilinin sonraki tarihli tescil olup daha önce tescil edilmiş birebir aynı kalıba dayalı olarak müvekkillerinden tazminat talep etme hakkı bulunmadığını, Müvekkili tarafından 3 numaralı ürünün üretim ve satışının yapılmadığını, müvekkillerinin iş yerinde de söz konusu ürünün tespit edilmediğini, bu ürünün de davacı tarafından her ne kadar tescil ettirilmiş olsa da harcıâlem olması nedeniyle davanın reddini talep etmiştir.
DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE GEREKÇE:
Dava konusu uyuşmalık; Davacıya ait … tescil numaralı tasarımın (3 ve 5 nolu ETB’ler) taklidinin ….FSHH Mahkemesinin … D.iş sayılı dosyası kapsamında yapılan tespitte kullanıldığının ve davalı yanca endüstriyel tasarıma tecavüz eyleminin gerçekleştiğinin bu nedenle fazlaya ilişkin hakları saklı tutularak SMK 151/2-a kapsamında şimdilik 500 TL maddi, 15.000 TL manevi tazminatın delil tespitinin yapıldığı 02/08/2019 tarihinden itibaren işleyecek değişen orandaki ticari faizle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, ihtiyati tedbir kararı verilmesine yönelik olarak açılmış bir davadır.
Davanın açılmasını müteakip davacının dava, davanın cevap dilekçeleri karşılıklı tebliğ olunmuş, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, duruşmada hazır olanlar sulhe teşvik olunmuş, sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, arabuluculuk kurumundan faydalanmak istenilmediğinden tahkikat duruşmasına devam olunmuş, beyanlarında geçen deliller toplanmış,HMK 266 madde kapsamında bilirkişi incelemesi yaptırılmış , HMK 184.madde kapsamında hazır olanlardan tahkikat ile ilgili beyanları sorulmuş, HMK 186. madde kapsamında ise karar duruşmasında hazır olanlardan esas ile ilgili son diyecekleri sorulmuştur.
Bilirkişiler … 05/11/2021 tarihli bilirkişi raporlarında özetle ; Yapılan incelemede tespit edilen elbiseler ile davacının … no.lu Endüstriyel Tasarım Tescil Belgeleriyle korunan elbise tasarımlarının karşılaştırılması sonucunda; bu tasarımlar arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktıkları genel izlenimde ayırt edilebilecek derecede farklılıklar bulunduğu ve Davalı üretiminin haksız rekabet ve tecavüze konu edilemeyeceğini, yapılan inceleme ve karşılaştırmalarda tescilli tasarımlar ile korunan tasarım haklarına tecavüze konu edilebilecek benzerlikte ürün tespit edilemediğinden, tazminata konu değerlendirmelerin de tamamen Mahkemenin yetkisinde kaldığını bildirmişlerdir.
….FSHHM’nin … diş sayılı dosyası celp edilmiş ve değişik iş dosyasında alınan 2.8.20189 tarihli raporda da özetle; 3 numaralı tasarımın Dosyaya Sunulan Tespit İstenen Tarafın (hesabında 27 Şubat 2019 tarihinde paylaşımı olduğu, tespite konu olan modelin aynıya yakın benzer şekildeki görsellerinin tespit istenen tarafın internet hesabındaki paylaşımı 22 Mart 2019 tarihli) , 3 numaralı tasarım ve Ekran Görüntüsünde yer alan modellerin aynıya yakın benzer olduğunu, Tespit İsteyen Tarafa ait; pontlifetoptan hesabındaki 13 haziran 2019 tarihli paylaşım ekran görüntüsünde yer alan giysinin (gidilen adreste satışta olduğunun görüldüğünü ) yaka ve giysiye farklılık kazandıran ön aplikasyon desen işlemeleri bakımından benzememekte, elbise genel görünümü, ana kalıp özelliği bakımından benzer özellikleri taşımakta olduğunu, Tespit adresinde bu modelden farklı renklerde toplam elli adet olduğunu. gidilen adreste tespit konusu olan diğer modellerin görülmediğini bildirmişlerdir.
Davacıya ait tasarımın … no ile 6.5.2019 tarihinde başvurusunun yapıldığı ve bültende 9.9.2019 tarihinde yayınlanarak tescil edildiği anlaşılmıştır.
Tasarımlarda yenilik SMK md. 56/4’de “Bir tasarımın aynısı; a) Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce, b) Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce, dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edilir.” şeklindedir.
Ayırt edicilik kriterinin ise SMK md. 56/5’de ise “Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim; a) Tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce, b) Tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce, kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir.” hükmü amirdir.
Ayırt ediciliğe ilişkin olarak değinilmesi gereken bir diğer husus “Bilgilenmiş kullanıcı” kavramıdır. Herhangi bir tasarımın ayırt edici nitelik açısından kıyaslandığı diğer bir tasarımın, birbirleri ile kıyaslanan tasarımların bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimin belirgin bir farklılık arz etmesi gerekmektedir. Bilgilenmiş Kullanıcı; tasarımı kullanarak bilgi sahibi olmuş, tasarımı tanıyan, deneyim sahibi kullanıcı olarak tanımlanmaktadır. Öğretide, bilgilenmiş kullanıcının bir uzmanı ifade etmediği; tasarım konusu ürünleri daha önce görmüş ve bu ürünlerin ne olduğunu bilebilecek satış sürecine dâhil olmuş bir ara kullanıcı olarak anlaşılması gerektiği ifade edilmiştir.
Ayırt edici nitelik bakımından birbirleri ile kıyaslanan tasarımlarda tasarımcının tasarımı geliştirme açısından ne kadar seçenek özgürlüğüne sahip olduğunun göz önüne alınacağı da hükme bağlanmıştır.
Somut davaya konu tasarımlar karşılaştırılırken ve uyuşmazlık konusuna ilişkin değerlendirmeler yapılırken tasarım hukukuna ilişkin genel ilkelere riayet edilmelidir. Giysi tasarımlarının tasarım korumasından yararlanabilmesi için tasarıma konu ürün görünüm özelliklerinin, kendisinden önce kamuya sunulmuş olan tasarımlardan belirgin ölçüde farklılaşması gerekmektedir.
Uyuşmazlığa konu giysi tasarımlarının yenilik ve ayırt edicilik kriterlerinin de incelenmesi gerekmektedir. Bir giysi tasarımının yenilik değerlendirmesinde, tasarımın unsurları önem arz edecektir. Tasarım sahibinin koruma talep ettiği giysinin tasarım unsurları ile kendisinden önceki tarihli giysi tasarım unsurları arasında belirgin farklılıkların olmaması halinde, yenilik şartı sağlanamayacaktır. Örneğin, kırmızı keten kumaştan üretilmiş olan klasik bir erkek gömleği tasarımı, çizgi, siluet, renk ya da yüzey bakımından yeni değildir. Ancak bu tasarımın yüzeyinde yer alan bir nakış ya da siluetini değiştirecek bir kesim detayı, onu yeni hale getirecektir. Bu halde, giysi tasarımının yüzey dokusu, işlemeler ve siluet unsurlarında yer alan farklılıklar yenilik şartını sağlamış olacaktır.
SMK m. 56/5’te ve SMK m. 56/6’da yer alan düzenlemeye göre, ayırt edici nitelik değerlendirmesi, belirli bazı ölçütler çerçevesinde yapılır. Genel izlenimde farklılık, bilgilenmiş kullanıcı ve gözü ve tasarımcının tasarımını geliştirmede seçenek özgürlüğünün derecesi göz önünde bulundurulan hususlardır. Davalı ve davacıya ait giysi tasarımları dikkate alındığında genel itibariyle her iki tarafın da kadın tesettür giyim üzerine faaliyet gösterdikleri tespit edilmiştir.
Bu genel açıklamalar ışığında uyuşmazlık konusu somut olaya dönülecek olursa Davacıya ait tasarımın … no ile 6.5.2019 tarihinde başvurusunun yapıldığı ve bültende 9.9.2019 tarihinde yayınlanarak tescil edildiği anlaşılmıştır.
Dosya kapsamı, toplanan deliler ve tahkikat aşamasında alınan HMK 266 madde kapsamında denetim ve hüküm kurmaya elverişli bilirkişi raporu çerçevesinde tasarım tescili ve davalı ürünleri incelenmiştir.
6769 sayılı “Sınaî Mülkiyet Kanunu” (SMK) 55. Maddesine gore: “Tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünüm” olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla öncelikle davaya konu elbise tasarımının genel kalıp, çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi genel görünüm özellikleri tahkikat aşamasında bilirkişi heyetince incelenmiş … no.lu Endüstriyel Tasarım Tescil Belgeleriyle korunan elbise tasarımlarının davalı ürünleri ile karşılaştırılması sonucunda; bu tasarımlar arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktıkları genel izlenimde ayırt edilebilecek derecede farklılıklar bulunduğu tasarım ihlali ve haksız rekabet teşkil etmediği anlaşılmıştır.
Karşılaştırma neticesinde davaya mesnet tasarım ile davalı adına tescilli tasarım arasında tasarımın genel görünümü açısından farklı tasarım özelliklerine sahip olduğu; ayırt edici nitelik açısından bilgilenmiş kullanıcı dikkate alındığında kullanıcının tasarım konusu ürünlerde genel görünüm bakımından kıyaslama yapabileceği, dolayısıyla farklılıkları ayırt edebileceği; tasarımların ayırt edicilik karşılaştırmasında tespit edilen farklı özelliklerin tasarımcının tasarımlarında seçenek özgürlüğü kapsamında hareket ettiği ve davalı yan tasarımlarına farklılık yaratacak nitelikler kazandırılmış olduğu, somut olayda bilirkişilerinde isabetle tespit ettiği üzere, Karşılaştırılan her iki modelde kol boyları bileğe kadar uzun, etek boyları yere kadar uzanan, tesettür giyime hitap eden genel kalıp modellerden olduğu, bu kalıp niteliği gereği kimsenin tekeline bırakılacak nitelikte olmayan bir kalıp olduğu, keza …-5 no.lu tasarım model hâkim yakalı, tespit konusu model ise bisiklet yakalı olup, modellerin yaka tasarımları farklıdır. Her iki modelde kollar ana kumaş üzeri tül ve manşetli yapıdadır. …-5 no.lu tasarım modelde manşet boncuk işlemeli, tespit konusu modelde manşet sadedir. Modellerin manşet tasarımları da farklıdır. Karşılaştırtan modellerin göğüs aplikasyonları dantel ve boncuk işlemeleri ile uygulanmış olup birbirlerinden tamamen farklıdır. Keza …-3 no.lu tasarım modelinde de üst bedende beden kumaşı ile aynı renk kabartma pul payet aplikeli, baklava desen görünümündedir. Tespit konusu model beden kumaşına kontrast renkte beyaz üstüne siyah baklava desen işlemelidir. Modellerin üst beden tasarımları farklıdır. Her iki modelde de belde kemer uygulanmış, …-3 no.lu tasarım modelde kemer kalın ve tokalı, tespit konusu modelde kemer ince ve tokasızdır. …-3 no.lu tasarım model belden büzgülü, diz altından yatay doğrultuda kesik ve kesik üzerinde fırfır uygulanmıştır. Tespit konusu model diz üstü ve diz altı iki konumdan yatay kesik üzeri büzgülü parça uygulamalıdır. Modellerin bel, kemer, etek tasarımları farklıdır.
Taraflarca sunulan belgeler ile tüm deliller incelenmiş, alınan rapor ile tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilmiş olup yukarıda açıklanan gerekçelerle, davacının her iki tasarımı yönünden tasarımına yönelik tecavüz ve haksız rekabet eylemi bulunmadığından davalı tasarımlarının bilgilenmiş kullanıcı nezdinde farklı olduğu anlaşıldığından, davacının tazminata da hak kazanmadığı anlaşılmakla sübut bulmayan davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM:
1-DAVANIN REDDİNE,
2-80,70 TL ilam harcının peşin harçtan mahsubu ile eksik kalan 184,01 TL harcın davacıdan tahsiline,
3-Reddedilen manevi tazminat talebi yönünden Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 15.000 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Reddedilen maddi tazminat talebi yönünden Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 500 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Davacı tarafın yapmış olduğu yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
6-Taraflarca fazla yatırılan gider avansının hüküm kesinleştiğinde ve talebi halinde iadesine,
Dair karar davalı vekilinin yüzüne karşı , davacı vekilinin yokluğunda gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki haftalık süre içinde İSTİNAF YASA YOLU AÇIK olmak üzere verilen karar açıkça okundu, usulen anlatıldı. 09/11/2022

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır