Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C.
İSTANBUL
1.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2019/88 Esas
KARAR NO : 2023/235
DAVA : Marka Hakkına Tecavüzün Tespiti, Önlenmesi.
DAVA TARİHİ : 16/07/2014
KARAR TARİHİ : 19/12/2023
Taraflar arasında görülmekte olan marka hakkına tecevüz ve haksız rekabetin tespiti ve önlenmesi davasına ait dava dosyası Kapatılan İstanbul 3. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nce bozmaya uyularak verilen 03/11/2016 tarih ve 2014/175-2016/232 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesinin taraf vekilleri tarafından istenildiği,dava dosyası yüksek mahkeme denetimindeyken HSK’nun 02/08/2017 tarihli ve 1071 sayılı kararı uyarınca İstanbul 3 ve 4. FSH Hukuk Mahkemelerinin 08/08/2017 tarihi itibarıyla faaliyetlerinin durdurulmasına, 3. FSH Hukuk Mahkemesinde görülmekte olan dava, iş ve arşiv dosyalarının 1. FSH Hukuk Mahkemesine devrine karar verildiği ve Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 2017/1204 esas, 2018/7317 karar ve 22.11.2018 tarihli ilamı ile bozulmakla dava dosyası uyap tevzii bürosunca mahkememizin 2019/88 esas numarasına kayıtlanarak ve bozma ilamı usul ve yasaya uygun bulunduğundan bozmaya uyularak yargılamaya mahkememizde devam edilmiştir.
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
İDDİA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin tanınmış “…” markalarının ve bu markaların kullanıldığı özgün ambalaj dizaynlarının sahibi olduğunu, davalının poşet çay ürünlerini “…” markası altında satışa sunduğunu, ancak çayların satışa sunulduğu ambalajlardan “…, …, …, …” ürün ambalajlarının müvekkiline ait ambalaj kompozisyonuna ayniyet derecesinde benzediğini ve müvekkilinin marka hakkına tecavüz ve haksız rekabet teşkil ettiğini ileri sürerek, davalı kullanımının müvekkilinin marka hakkına tecavüz teşkil ettiğinin tespiti, davalının tecavüz teşkil eden fiillerinin durdurulması ve tecavüz sonucu oluşan maddi durumun ortadan kaldırılması, bu doğrultuda davalının tecavüz teşkil eden dava konusu ambalajlarının satışa arzının yasaklanması, toplatılması ve ürün ambalajlarının imhasını talep ve dava etmiştir.
SAVUNMA: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; yetki itirazı ile birlikte, davacının renk ve şekiller üzerinde tekeli olamayacağını, davacı tarafın ürün ambalajları ile müvekkili ürün ambalajları arasında hiçbir benzerlik bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE GEREKÇE
Dava konusu uyuşmazlık; davacının Lipton ibareli markasındaki figürleri ve şekil kombinasyonunu davalının … markasını kullandığı ürün ambalajında kullanmak suretiyle marka hakkına tecavüzde ve haksız rekabette bulunduğunun tespiti ile oluşan maddi durumun giderilmesi taleplidir.
1. Bozma ilamına uyularak verilen kapatılan 3.FSHH Mahkemesinin kararında özetle; davacının … esas unsurlu … sayılı …markası ile bu markanın kullanıldığı ürün ambalajı kullanımına, yine davacının … sayılı … markası ile bu markanın kullanıldığı ürün ambalajına davalı yanın bu iki marka ve ürün ambalajları ile iltibas oluşturur şekilde … ve … ibarelerini kullandıkları ürün ambalajları yoluyla davacı markasına tecavüzde ve haksız rekabette bulunduklarının tespit edildiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, tecavüz ve haksız rekabetin men ve refine, davalı yanın bu iki üründe kullandığı davacı markasını taşıyan ürün ambalajları ile iltibas oluşturan ambalajların kullanmasının ve satışa sunmasının yasaklanmasına, var ise bu ürünlerin toplatılarak imhasına, yukarıda açıklandığı üzere, davadaki diğer taleplerin ise reddine karar verildiği anlaşılmıştır. Hükmün temyizi üzerine;
Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 2017/1204 esas, 2018/7317 karar ve 22.11.2018 tarihli ilamında; “… 1- Dosyadaki yazılara, mahkemece uyulan bozma kararı gereğince hüküm verilmiş olmasına ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, taraf vekillerinin aşağıdaki bentler dışında kalan sair temyiz itirazları yerinde değildir.
2- Davalı tarafça, … sayılı başvuruya konu yapılan “…” markasına davacının itirazı üzerine … 3. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesinin kesinleşen 03.02.2015 tarih ve … E. – …K. sayılı kararı ile itiraza konu marka ile davacı markalarının benzer olmadığına hükmedilmiştir. Anılan mahkeme kararında incelenen itiraza mesnet markalardan davacıya ait … tescil numaralı markada mevcut ambalaj şeklinin de işbu davada tecavüze uğradığı iddia edilen marka bakımından değerlendirmede dikkate alınması gereklidir.
Ayrıca hükme esas alınan bilirkişi raporunda benzerlik yönünden davacıya ait “…” ibareli marka ile davalıya ait “…” ibareli tescilsiz kullanım karşılaştırılması yapılırken davalının … tescil numaralı markasının bu karşılaştırmaya dahil edilmesi ve davalı yanın bu yöne ilişkin itirazlarının nazara alınmaksızın hüküm kurulması doğru olmamış, kararın davalı yararına bozulması gerekmiştir.
3- Öte yandan, dava dilekçesinde, davacının … tescil numaralı “…” markasına davalının “…” ambalajıyla tecavüzde bulunduğu iddiası ile ilgili olarak mahkemece benimsenen bilirkişi raporunda, davalının kullanımı olarak dava dilekçesinde ileri sürülen görselden farklı olarak, davalıya ait …tescil numaralı ambalajın esas alınması da doğru olmamış, kararın bu yönden de davalı yararına bozulmasını gerektirmiştir.
4- Dava dilekçesinde, davacı tarafça piyasaya sunulan tescilsiz “…” ibareli ürün ambalajı, davalı tarafça “…” adı altındaki ürün ambalajına benzetilmek suretiyle, ambalaj tasarımı bakımından haksız rekabete yol açıldığı iddia edildiği halde, mahkemece, davacının anılan tescilsiz ambalaj tasarımı dikkate alınmaksızın davacıya ait …tescil numaralı ve dava konusundan farklı bir marka ile karşılaştırılması sonucu tecavüz bulunmadığına dair bilirkişi raporuna itibar edilerek hüküm tesisi doğru olmamış, kararın davacı yararına bozulması gerekmiştir. SONUÇ: Yukarıda 1 no’lu bentte açıklanan nedenlerle taraf vekillerinin sair temyiz istemlerinin reddine, 2 ve 3 no’lu bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davalı lehine BOZULMASINA, 4 nolu bentte açıklanan nedenlerle de davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davacı yararına BOZULMASINA, 22/11/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi…” şeklindeki bozma gerekçesi usul ve yasaya uygun bulunduğundan bozmaya uyularak yargılamaya mahkememizde devam edilmiştir. Bozma sonrasında dava dosyası … 1.FSHHM’nin … esas numarasına kayıtlanarak yargılamaya mahkememizde devam edilmiştir.
BOZMA SONRASINDA MAHKEMEMİZCE DOSYADAKİ TÜM DELİLLERİN DEGERLENDİRİLMESİ;
Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından gönderilen kayıtlar kapsamına göre,
Davacı adına : … sayılı … ibareli markanın … sınıfta 12/5/2009 tarihinden itibaren, … sayılı …markasının aynı sınıfta … tarihinden, … sayılı … Şekil markasının aynı sınıfta … tarihinden, … sayılı …ibareli markanın … sınıflarda 9/5/2003 tarihinden itibaren, … sayılı … markasının … sınıfta 2/4/2004 tarihinden itibaren 10’ar yıl müddetle tescilli olduğu, anlaşılmıştır.
Davalı adına: … sayılı …ibareli markanın … sınıflarda 3/9/2009 tarihinden itibaren , … sayılı …ibareli markanın … sınıflarda 29/3/2002 tarihinden itibaren 10’ar yıl müddetle davalı adına tescil edildiği anlaşılmıştır.
Davalı adına … nolu … markasının 16.9.2009 tarihinde ,
… nolu … markasının 2.7.2013 tarihinde tescil edildiği anlaşılmıştır.
Bilirkişiler …, …, …’in 03/11/2015 Bilirkişi Raporunda Özetle: …tescil no.lu … şekil ,…tescil no.lu … şekil ,… tescil no.lu … şekil ,… nolu … şekil ,… nolu … şekil , … tescil no.lu … şekil markalarının …sınıf için tescilli olduğu, “…” ile “…” ürün ambalajlarının ortalama tüketicinin nezdinde iltibasa neden olacak şekilde benzer olduğu,“…” ile “…” ürün ambalajlarının ortalama tüketicinin nezdinde iltibasa neden olacak şekilde benzer olduğu,“…” ile “…” ürün ambalajlarının ortalama tüketicinin nezdinde iltibasa neden olacak şekilde benzer olmadığı,“…” ile “…” ürün ambalajlarının ortalama tüketicinin nezdinde iltibasa neden olacak şekilde benzer olmadığı, Dava konusu ürün ambalajlarının davanın taraflarınca kullanıldığı; davacının ürün ambalajlarını marka olarak tescil ettirdiği; davalının ürün ambalajlarını TPE nezdinde tescil ettirmeksizin kullanmakta olduğu, Davacının “…” ve “…” ürün ambalajlarının ayniyet derecesinde benzerinin davalının “…” ve “…” ürün ambalajlarında kullanımının marka hakkına tecavüz kapsamında olduğunu, “…” ve “…” ürün ambalajlarında kullanımının marka hakkına tecavüz kapsamında olmadığını bildirmişlerdir.
Bilirkişiler …, …, …’in 22/08/2016 tarihli Bilirkişi EK Raporunda Özetle: Davacı vekilinin maddi hata iddiasına ilişkin dilekçesinin dava dosyasında yer almadığını, duruşma beyanından anlaşıldığı kadarıyla ambalaj yerine markanın esas salınması nedeniyle maddi hata kast edilmekte ise davanın marka hakkına tecavüzün tespiti, meni ve refi davası olup incelenmesi gereken hususun kullanılan ambalajlar değil, bizatihi tescilli markalar olduğu, Davalı vekilinin dosyaya sunduğu … 3. FSHHM’nin … E. Sayılı kararının bozulduğu ve Yargıtay kararı üzerine henüz ilk derece mahkemesi kararının kesinleşmediğini, dosyada incelenen ambalaj ile mezkür karara konu ambalajın da aynı olmaması ve kararın işbu dava bakımından bir bağlayıcılığı olmadığını, Davaya konu tescilli tasarımların benzerlik yönünden incelenmesi değerlendirilmiş olup ek bir yoruma ya da değişikliğe gerek bulunmadığı beyan etikleri anlaşılmıştır.
Bilirkişiler …, …, …,…’ün 04/03/2021 tarihli Bilirkişi EK Raporunda Özetle: … ile … ürün ambalajlarının benzer olduğu iddia edilmişse de …tescil no.lu …şekil markasının halihazırda davalı adına tescilli iken davalının tescilli bu markası ile ayırt edilemeyecek kadar benzer olan kendi ürün ambalajını kullanıyor olmasının tescilli markanın kullanımı kapsamında değerlendirileceğini, … 3. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesinin 03.02.2015 tarih ve …E.- … K. sayılı kararında davacının …no.lu markası ile davalının … no.lu m markasının benzer olmadığına hükmedilmiş olduğunu, bununla birlikte dosyada işbu kararın kesinleşme şerhine rastlanamadığını, karar kesinleşmiş ise heyetin bu hususta bir değerlendirme yapamayacağını, kararın kesinleşmemiş olması ihtimaline binaen yapılan incelemede; … ile …ürün ambalajlarının büyük oranda benzer olduğu; ürünler market raflarında yan yana sunulduğunda aynı marka ürünün varyasyonu etkisi yaratacağını, … ile… ürün ambalajlarının büyük oranda benzer olduğu; ürünler market raflarında yan yana sunulduğunda aynı marka ürünün varyasyonu etkisi yaratacağını, … ile … ürün ambalajlarının büyük oranda benzer olduğu; ürünler market raflarında yan yana sunulduğunda aynı marka ürünün varyasyonu etkisi yaratacağını bildirmişlerdir.
Bilirkişiler …, …, …, …ün 04/03/2021 tarihli Bilirkişi EK Raporunda Özetle 14.06.2022 Tarihli Bilirkişi Ek Raporunda Özetle: … ve … markalı ürün ambalajlarının incelenmesinde(…) karton ambalajların kutu bıçak çizimleri, kapak şekilleri, biçim ve formları ayniyet derecesinde benzer olduğu; Kapak yüksekliklerinin genel kutu yüksekliğine oranlarının, her iki ambalajın da 100’lük bardak poşeti kutu yüksekliklerinin, tasarım olarak her iki ambalajda da logo ön yüzeyde ve ortalı yerleştirilmiş olduğundan dolayı, çıkıntılı bıçak kesimin (sadece logo geometrik formları dışında) benzer olduğu; grafik olarak incelendiğinde, her iki ambalajın birbirine benzerliklerinin çok yüksek olduğu; … ürün ambalajının grafik olarak leke dengesi unsurları, ambalaj üzerinde kullanılmış ürün ve yan görsellerinin konumlandırılması, orantı ve büyüklükleri, logo konumu, ürün isimleri için seçilen font yapısının benzerliği, … ürün ambalajıyla çok büyük benzerlik gösterdiği; Bu benzerliklerin rastlantısal olarak olduğunun düşünülemeyeceğini, .. AMBALAJLARININ(… ile …) ve … AMBALAJLARININ ( … ile …) incelenmesinde ; tasarım elemanlarının seçimi, yerleşimi orantıları ve düzenlenmesi açısından büyük benzerlikler bulunduğu; … ürün ambalajı tasarımının genel yapı olarak … ürün ambalajını anımsatacak şekilde oluşturulduğu; Genel anlamda grafik ve lekesel yerleşim teknikleri açısından büyük benzerlikler taşıdığı; Bu benzerliklerin rastlantısal olarak olduğunun düşünülemeyeceğini beyan etmişlerdir.
Bilirkişiler …, … ve marka vekili … tarafından düzenlenen 13.3.2023 tarihli son raporda özetle; Tasarım incelemesi açısından: Davacı tarafa ait … numaralı marka tescili ve ambalaj tasarımları ile Davalı tarafa ait “…” ambalaj tasarımları , Davacı tarafa ait “…” ambalaj tasarımları ile Davalı tarafa ait “…” ambalaj tasarımları arasında bilgilenmiş kullanıcı nezdinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığı, Davacı tarafa ait tescilsiz “…” ambalaj tasarımları ile Davalı tarafa ait “… şekil” ibareli ambalaj tasarımları arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığı, bu sebep ile benzer olarak algılandıklarını , markasal yönden yaptıkları incelemede ise; Davalı yana ait … ambalaj tasarımlarının, davacı tarafa ait … – tescil nolu marka ve tescilsiz… şeklindeki ambalaj tasarımlarına marka tecavüzü teşkil etmediği, Davalı yana ait … ambalaj tasarımlarının, davacı tarafa ait tescilsiz …tasarımlarına marka tecavüzü teşkil etmediği, Davalı yana ait …tasarımlarının, davacı tarafa ait tescilsiz … ambalaj tasarımlarına marka tecavüzü teşkil etmediği, Dosyadaki mübrez deliller kapsamında davacının … ambalajlarının davaya konu görselinin 2007 yılında davalıdan önce davacı yanca kullanımına başlandığı, …ambalajlarının ise davacının davaya konu ambalajlarına yakın biçimlerinin de 2006 yılında davalıdan önce davacı yanca dünyada tescil edildiği, Söz konusu ambalaj kullanımlarının davacı yanca zaman zaman farklı unsurlar eklenip çıkarılarak kullanıldığı, aynı biçimde ve yoğun, yaygın biçimde kullanım ile tüketici nezdinde ayırt edicilik kazandırılmadığı ve davacının ambalajlarının hitap edilen ortalama tüketici zihninde davacı işletmesi ile özdeşleşen ve kullanım sonucu ayırt edicilik kazandırılmış tescilsiz bir şekil markası olarak algılanmadığı, tüketici nezdinde davacı işletme ile özdeşleşen bir marka algısına sahip olmadıkları, Davacının Kötüniyet ve basiretli tacir iddialarının keza Haksız rekabet iddialarının Mahkeme’nin takdirinde olduğunu bildirmişlerdir.
II. BOZMA SONRASINDA ALINAN DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE MAHKEMEMİZİN KABULÜ:
Öncelikli olarak huzurdaki dava marka hakkına dayalı olarak açılmış bir tecavüz ve haksız rekabet davası olup, tasarım hakkına dayalı bir dava değildir. Tescilsiz tasarım ambalajları şartları varsa ancak haksız rekabet hükümlerine göre korunmaktadır.
… tescil nolu davalı yana ait … şekil markası ile davacıya ait … ibareli markaların tecavüz ve haksız rekabet yönünden incelenmesi;
… nolu davalı adına tescilli … şekil markası …sınıf için 16.9.2009 tarihinden beri davalı adına tescilli olup, halihazırda davalının güncel ve geçerli markası kapsamında kaldığı anlaşılmaktadır. Bilindiği üzere tescilli marka hükümsüz kılınana dek marka tecavüzü ve haksız rekabetin oluşmayacağı yönünde davanın açıldığı tarihte yürürlükte olan mevzuat hükümlerine göre somut uyuşmazlık değerlendirmeye alınacaktır. Davalının kullanımda bulunduğu ambalajları bakımından, markanın ayırt edici karakteri değiştirilmeksizin markaya ufak ekleme ve çıkarmalarla kullanılması tescil kapsamında kullanım içerisinde olduğundan ve bu ambalajdaki farklılığın da sağ alt köşedeki sallama/bardak çay poşeti figüründen oluştuğundan, davalının bu ambalaj kullanımının tescilli …nolu marka kapsamında kaldığı anlaşılmıştır.
Bozma ilamına göre yapılacak incelemede Davacı adına tescilli … nolu “ …” şekil markasının “markasında yer alan ambalaj şeklinin de işbu davada tecavüze uğradığı iddia edilen marka bakımından değerlendirmeye alınması ve kesinleşen … 3.FSHM’nin … esas-…karar ve 3.2.2015 tarihli ilamının da dikkate alınmasına işaret edilmiştir.
…. 3.FSHM’nin …esas-… karar sayılı dosyasında : Davacı vekili, müvekilinin … şekil ibareli marka tescil başvurusunda bulunduğunu, davalının …şekil ibareli markaları nedeniyle başvurularından çaylar, buzlu çaylar, bitki çayları mallarının çıkarıldığını, oysa davalı markasındaki sarı, kırmızı renk ve çay yaprağının ayırt edici unsur olarak kullanılmadığını, markalar arasında iltibas tehlikesi olmadığını ileri sürerek, YİDK kararının iptalini talep ve dava etmiş ve mahkemece bozma ilamına uyularak tarafların ambalajlarındaki işaretlerin temel sarı rengi dışında diğer kompozisyon unsurları bakımından ve yerleşim tarzı itibariyle herhangi bir karışıklığa yol açacak derecede benzerliğinin bulunmadığı, taraf markalarındaki … ve Lipton sözcüklerinin yeterince ayırt edicilik sağladığı, ambalaj, renk ve tasarımdaki benzerliklerin sektörde yaygın kullanımı bulunan renk ve tasarım kombinasyonlarına karşılık geldiği, ortalama tüketicinin salt bu benzerlikten dolayı işaretleri karıştırmayacağının anlaşıldığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile TPE YİDK’nın … sayılı kararının iptaline, başvurunun tesciline ilişkin fazlaya ilişkin istemlerin reddine karar verdiği ve Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin … esas, … karar ve 2.3.2016 tarihli onama ilamı ile ilk derece mahkemesi kararının onandığı anlaşılmıştır.
Huzurdaki uyuşmazlık da ise her iki tarafın ambalaj üzerinde kullandığı marka kendi özgün markalarıdır. Her ne kadar bilirkişilerce marka kapsamında yer alan ürün ambalajlarının /ambalaj tasarımlarının bilgilenmiş kullanıcı nezdinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığı,bu bakımdan iltibas tehlikesine yol açtığı belirtilmiş ise; Uyuşmazlık konusu işaretlerin ürün ambalajı ile birlikte ve kendi markaları ambalaj üzerinde ESAS UNSUR olarak yani …. esas unsur ile davacı yanca … esas unsur ile kullanıldığından yani davalı yanca kendi tescilli markası olan … markası esas unsur olarak kullanıldığı anlaşıldığından, işaretlerin benzerlik yönünden yapılan karşılaştırmasında dava konusu ambalajları salt kompozisyon yönünden dikkate alan bilirkişi incelemeleri bütünsel yaklaşım ile incelenmediğinden aldanma riski yönünden bizleri doğru sonuca ulaştırmayacaktır. Zira karşılaştırma yapılırken marka hukukunun genel ilkesi olan markanın bir bütün olarak bıraktığı etkinin göz ardı edilmemesi gereklidir. Zira işaretler arasında benzer yönlerden çok bu işaretlerin üzerinde kullanıldığı ürünlerin ortalama alıcıları nezdinde bıraktığı izlenimin bir bütün olarak değerlendirilmesi gerekir. Dolayısıyla ambalaj üzerindeki esas unsur olan markanın ayrık tutularak salt renkler ve üzerindeki kompozisyondan haraket ile sonuca gidilmesi hatalı değerlendirmelere yol açacaktır.
Somut olayda, işaretin temel sarı rengi dışında diğer kompozisyon unsurları bakımından yerleşim tarzı itibariyle herhangi bir karışıklığa yol açacak derecede benzerlik bulunmamaktadır.
Huzurdaki davada marka hukukuna egemen olan bütünsel olarak inceleme ilkesi ile yerleşik Yüksek mahkeme ilamları bir arada incelendiğinde; inceleme yapılırken markayı oluşturan unsurlardan tüketicinin zihninde kalan ve markanın baskın unsurları da göz ardı edilmemek kaydıyla işaretlerin bir bütün olarak oluşturdukları izlenim bakımından iltibas tehlikesine yol açıp açmayacaklarının değerlendirilmesi gerekir. Somut olayda davalıya ait marka ile davacının ürün ambalajı karşılaştırıldığında işaretlerin temel sarı rengi dışında diğer kompozisyon unsurları bakımından yerleşim tarzı itibariyle herhangi bir karışıklığa yol açacak şekilde benzerliğin bulunmadığı, taraf markalarındaki … ve … sözcüklerinin yeterince ayırt edicilik sağladığı, ambalaj renk ve tasarımdaki benzerliklerin sektörde yaygın kullanımı bulunan renk ve tasarım kombinasyonlarına karşılık geldiği( çay çiçeği figürü, sarı renk unsuru, çay poşeti görseli ve markanın konumlandırıldığı yer ) ortalama tüketicinin salt bu benzerlikten dolayı işaretleri karıştırmayacağı kaldi ki HMK 266 madde kapsamında son alınan bilirkişi raporunda da davalının… tescil nolu markasının ayırt edici karakteri değiştirilmeksizin kullandığı ambalajda markasına ufak ekleme ve çıkarmalarla kullanılması tescil kapsamında kullanım içerisinde olduğu için ve bu ambalajdaki farklılığın da sağ alt köşedeki sallama/bardak çay poşeti figüründen oluştuğundan, davalının bu ambalajlarının da davalıya ait tescilli …nolu marka kapsamında kaldığı , keza ambalajda baskın olan unsurun … ibaresi olup, davalının kullanımının kendi tescilli markası kapsamında kaldığı , markalarda yer alan … ibarelerinin tali unsur olduğu, Sonuç olarak, davalı yana ait…demlik poşet /süzen poşet şiyah çay ambalaj tasarımlarının, davacı tarafa ait … tescil nolu marka ve tescilsiz… şeklindeki ambalaj tasarımlarına marka hakkı kapsamında bir tecavüz oluşturmadığı gibi kullanımın haksız rekabete de neden olmadığı anlaşılmıştır. (Nitekim Yargıtay 11. H.D nin 2014/6750 E – 2014/12378 K sayılı ilamları da bu yöndedir. )
Davacının … ibareli markası /ambalajı ile davalının … süzen demlik poşet çay ibareli kullanımları incelendiğinde; davacıya ait paketin üzerinde ayı andıran beyaz bir yuvarlak olduğu, bunun içerisinde earl grey bergamot aromalı yazdığı, earl grey kelimesinin çayın türüne atıfta bulunan tali unsur olduğu, yuvarlağın sol alt köşesinde görülmesi oldukça küçük olan bir gemi resminin olduğu, çayın tarihteki nakliyesine atıf yaptığının düşünüldüğü, yuvarlağın sağ köşesinde çay yaprağı filizinin olduğu, sol yukarıda … logosunun bulunduğu, bu logonun arkasından sarı bir güneşi andıran parlaklık olduğu, siyah zemin üzerinde bazı gri dumanı andıran asimetrik şekiller olduğu görülmektedir. … zemin üzerinde beyaz harflerle yazılı … ibaresinin ön plana geçecek şekilde büyük ve üstte yazıldığı ve aynı zamanda davacının tescilli markası olan … esas unsurunun kutu üzerinde esas unsur olarak yer aldığı görülmektedir. Yine 100’lük poşet ambalajlarında ise ; yuvarlağın sağ alt köşesinde porselen çaydanlık resmi de bulunduğu görülmektedir.
Davalının ambalaj üzerinde kullandığı markanın esas unsurun … kelimesi olduğu, bunun ambalajın üstünde ve ön planda bulunacak şekilde şekilde yazıldığı, … kelimesinin aromalı bir çay türüne atıfta bulunan tali unsur olduğu, yine earl grey yazısının içinde bulunduğu ve içinden sarı bir ışığın parladığı belli belirsiz yarım daireyi andıran bir yuvarlak şekil bulunduğu, ambalajın sol alt köşesinde çay filizi yaprağının olduğu, sağ tarafında poşet çay resimlerinin olduğu, siyah zeminin hakim olduğu, zemin üzerinde yuvarlak içerisinde güneş de olabilecek, sarı renkli belli belirsiz parlaklık olduğu, bu parlaklığın içinde … aromalı yazısının yer aldığı, yine paketin sol üstünde katkısız çay vs ürün açıklamalarının olduğu anlaşılmaktadır. Ürün üzerinde ürün hakkında açıklamaların yer aldığı , ürünü anlatan resim ve şekillerin ise ambalaj üzerinde tali unsur olarak yer aldığı, esas unsurun … marka ibaresi olduğu anlaşılmaktadır. Bu ibare ise Ambalajda ilk etapta dikkat çekecek şekilde kırmızı yuvarlak Zemin üzerinde beyaz harflerle … ibaresini içermekte, grafik algısı ve tema yönünden ise altından iki dağ arasından çıkan ikinci bir güneş figürünün de markada esas unsur olarak yer aldığı anlaşılmaktadır. Davacı markasında ise … esas unsuru bulunmak olup, dağ ve güneş unsuru bulunmadığından asıl markayı çerçeveleyen grafik unsurların dahi bariz olarak farklı olduğu ilk bakışta anlaşılmaktadır.
Taraflarının ambalaj üzerinde kullandığı tali unsurlar birbirlerine özellikle renk ve ayı andıran yuvarlak figür bakımından benzediği görülmekteyse de piyasada kullanılan dava dışı firmalara ait görsellerde de benzer kullanımların bulunduğu, esas ve baskın unsurların ise somut olayda birbirinden farklı olduğu … ibarelerinin görsel, işitsel, anlamsal ve çağrışımsal olarak birbirlerine benzemediği açıktır. Yani huzurdaki uyuşmazlıkta baskın kullanım ve markasal esas etki göz ardı edilerek tali unsurlar ön planda tutularak (gemi, çaydanlık, çay filizi, bazı asimetrik şekiller vs.) iltibas var denilmesi hakkaniyete aykırı sonuçlar yaratacaktır. Zira , gerek renk gerekse gemi, çaydanlık, çay filizi, bazı asimetrik şekiller piyasada kullanımı olan ve tekel hakkı verilmeyecek unsurlardan olması gözetildiğinde bütünsel izlenimde de ayırt edici olmadıkları ve piyasada bilinen, alışılagelmiş görsellerin dışına çıkılmadığı bu nedenle somut incelenen ürünler bazında marka hakkını ihlal ve haksız rekabetin söz konusu olmadığı anlaşılmıştır.
Benzer türden poşetli çaylar raflarda yan yana satılmakta olup, genel olarak çayların sarı, kırmızı, yeşil, siyah renklere hâkim oldukları, üzerlerinde çay poşeti resmi, çay bardağı, çay demliği, çay fincanı, çay porseleni vs resimlerin olduğu, çay çiçeği, çay tarlası ya da bahçesi resimlerinin olabildiği ve bu açıdan tüketicinin söz konusu tali unsur ve/veya tanımlayıcı unsur niteliğindeki çay ürününe işaret eden işaret ve resimlere, şekillere aşina olduğu bilinmektedir. Bu nedenle de görseller bu işle iştigal eden firmalarca ambalaj üzerinde çokça kullanılmakta olup, çoğu zaman firmaların ise 3 boyutlu marka tescili ile zaman içinde görsel üzerinde marka algısı yaratmak suretiyle tescil aldıkları da bilinmektedir. Oysa tüketicinin zihni, şekilden ziyade kelimelerle hatırlamaya yöneliktir. Özellikle şekil markalarının karmaşık unsurlardan oluşabilmesi ve akılda kalması bakımından daha zor olması nedeniyle tüketici zihninde ön plana çıkması ve tüketicinin bir şekli bir işletmenin markası olarak algılaması için söz konusu şeklin tüketici bakımından kolaylıkla ve rahatça hatırlanabilecek derecede ayırt edicilik kazanmıs olması ve o seklin doğrudan ve refleks halinde tüketici nezdinde o işletmeyi hatırlatması, bir diğer deyimle kuvvetli biçimde kaynak göstermesi gerekmektedir. Bu anlamda şekil markalarında ayırt edicilik ispatı zor olmakta ve ayırt edicilik için bazı kriterler aranmaktadır.
Bu kapsamda somut olayda da davacının ambalajlarındaki esas unsurunun davalı ambalajlarında kullanılan esas unsurdan farklı olması, işaretlerin jenerik ya da piyasadaki alışılagelmiş figürlerden oluşması,yine işaretlerin içerdiği tali unsurların ya jenerik ya da ayırt ediciliği zayıf imgelerden oluşması nedeniyle ortalama tüketici algılamasında bıraktığı genel izlenim itibariyle davacı ambalajlarının,davalı ambalajları ile bütünsel düzeyde karıştırma ihtimali ve iltibasa yol açmayacağı, söz konusu ambalajların tüketici zihninde doğrudan davacı işletmesi ile bir bağlantı kuracak nitelikte bir marka algısı yaratmadığı dolayısıyla marka hakkını ihlal ve hâksiz rekabete neden olacak şekilde bir kullanım bulunmadığı anlaşılmıştır. Bu kapsamda davalı yana ait … aromalı ambalaj tasarımlarının, davacı tarafa ait tescilsiz … aromalı ambalaj tasarımlarına marka tecavüzü ve hâksiz rekabet teşkil etmediği anlaşılmıştır.
Son bilirkişi raporunda da isabet ile belirtildiği üzere; Davaya konu Yargıtay 11. HD. 2017/1204 E.- 2018/7317 K. 03.11.2016 Tarihli ilamına konu( … 3. FSHHM’nin … esas-… karar sayılı ) ilamda farklı markalar kıyaslandığından huzurdaki davada ise bu markaların Yargıtay bozma ilamının kapsamında bulunmaması nedeniyle delil değeri bulunmadığı ve huzurdaki dava yönünden ancak davacının dava dilekçesinde dayandığı marka ve kullanıma esas görsellerin incelenmesi gerektiği anlaşılmıştır.
Bozma ilamında da işaret edildiği üzere davacının dava dilekcesinde ileri sürülen görselden farklı olarak, davalıya ait … tescil numaralı ambalajın esas alınması da doğru olmamış, kararın bu yönden de davalı yararına bozulmasını gerektirdiği yönündeki bozma gerekçesi gözetilerek son raporda kıyaslama doğru ambalaj görseli ve davacının dayanak markasına göre incelenmiş ve marka hakkına tecavüz ve haksız rekabetin bulunmadığı hususu tespit edilmiştir.
Davacının … şekil ibareli ürün ve ambalajı ile davalının … +şekil ibareli ürün ve ambalajının incelenmesi ;
Davacının ambalajları ile davalının ambalajlarının kıyaslanmasında her iki tarafa ait şekillerde de ESAS UNSURLARININ dava taraflarına ait kelime markaları olan … kelimesi olduğu görülmektedir. Bunun dışında marka ve ambalaj renklerinin soluk tarzda kızıl/kırmızı renkte olduğu,davacıya ait paketin üzerinde yuvarlak bir şekil bulunduğu, bu yuvarlağın tam ortasında … – şeklinde bir çay türünün yazılı olduğu, yuvarlağın sol altında gözle seçilmesi oldukça zor olacak şekilde Londra köprüsü olduğu düşünülen bir resmin olduğu, sağ tarafında çay filiz yaprağının bulunduğu, yuvarlağın sol üstünde … logosunun ve bunun hemen ardında da sarı ile renklendirilmiş güneş parlamasının olduğu, kırmızı zemin renginin üzerinde dumanı andıran asimetrik şekillerin bulunduğu görülmektedir. Kırmızı zemin üzerinde beyaz harflerle yazılı … ibaresinin sol üstte ve marka ön plana geçecek şekilde yazıldığı görülmektedir.
Davalının ambalajlarında ise yine ambalajın görselinde yer alan esas unsurun … kelimesi olduğu, yazılı markanın ambalajda üstte ve ön plana geçecek şekilde yazıldığı, sol altta çay filizi yaprağının bulunduğu, sağ altta poşet çay resimlerinin bulunduğu, tam ortada yarım daireye benzeyen bir geometrik şekil ile ortasında … kahvaltısı süzen siyah poşet çay ibarelerinin yazılı olduğu, bu yazının arkasından belli belirsiz sarımtırak bir parlamanın bulunduğu, bu parlaklığın içinde süzen poşet siyah çay yazısının yer aldığı, yine paketin sol ve sağ üst köşelerinde doğal çay vs ürün açıklamalarının olduğu görülmektedir. Yine ürünün üzerinde ürün hakkında açıklamaların yer aldığı görülmektedir. Ancak tüm bunların da ürünün içeriği hakkında bilgi verdiği, ürünü anlatan resim ve şekiller olduğu ve tanımlayıcı ve/veya tali unsur olarak markada yer aldığı görülmektedir. Esas unsurun ise kırmızı yuvarlak zemin üzerinde beyaz harflerle … ibaresini içerdiği ve altından iki dağ arasından çıkan bir güneş figürünün olduğu markanın ve ambalajın esaslı dikkat çeken unsurunun … ibaresi ve logosu olduğu, tali unsurların tüketici zihninde yer etmeyeceği görülmektedir.
Dava taraflarının ambalaj üzerinde kullandığı tali unsurları birbirlerine kullanılan renk ve yuvarlak figür bakımından benzediği anlaşılmışsa da ; bu benzerliklerin iltibasa neden olmayacağı, esas ve baskın unsurların birbirinden farklı olduğu … ibarelerinin görsel, işitsel, anlamsal ve çağrışımsal olarak birbirlerine benzemediği anlaşılmaktadır.
Tali unsurların ise arka planda ve küçük boyutlarda (Londra köprüsü, çay filizi ve gölgesi, bazı asimetrik şekiller vs.) kaldığı, genelde jenerik unsurlardan oluştuğu ve münferit olarak da bütünsel izlenimde de ayırt edici olmadıkları ve piyasada bilinen, alışılagelmiş görsellerin dışına çıkılmadığı anlaşılmıştır.
Davacının dava dilekçesine ekli delilleri arasında son bilirkişi raporunda 49. Ncu sayfada görseline yer verdikleri markaya da dayandığı görülmektedir.(… nolu …) Ancak dilekçesinde bu markası ile davalı …kahvaltısı ambalajlarını kıyasladığı görseller bulunmamaktadır. Keza Yargıtay bozma ilamında da söz konusu markaya dayalı olarak kıyaslama yapılması bozma nedeni yapılmış olup, son bilirkişi raporunda da da isabet ile tespit edildiği üzere talep dışına ve bozma kapsamı dışına çıkılmayarak söz konusu marka kıyaslaması yapılmamış, sunulu deliller ve bozma ilamı kapsamına göre inceleme yapılması gerekmiştir.
Şekil markaları ve yine kompozit markalar bakımından raporda açıklanan gerekçe çerçevesinde, davacının ambalajlarındaki esas unsurunun davalı ambalajlarında kullanılan esas unsurdan farklı olması, işaretlerin ve renklerin jenerik ya da piyasadaki alışılagelmiş figürlerden oluşması, yine işaretlerin içerdiği tali unsurların ya jenerik ya da ayırt ediciliği zayıf imgelerden oluşması nedeniyle ortalama tüketici algılamasında bıraktığı genel izlenim itibariyle davacı ambalajlarının, davalı ambalajları ile bütünsel düzeyde karıştırma ihtimali ve iltibasa yol açmayacağı, söz konusu ambalajların tüketici zihninde doğrudan davacı işletmesi ile bir bağlantı kuracak nitelikte bir marka algısı yaratmadığı ,davalı yana ait … ambalajının ihlal teşkil etmediği marka hakkına tecavüz ve haksız rekabete yol açmadığı anlaşılmıştır.
Toplanan deliller, bozma ilamları, marka tescil belgeleri, davacı yanın ve davalı yanın kullanımlarına ilişkin görseller, bilirkişi raporunda örnekleri sunulan piyasada farklı ticari firmalarca kullanılan çay kutu görselleri, kesinleşen ve delil olarak incelenen … 3. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesinin 03.02.2015 tarih ve … E.- …K. Sayılı ilamları , Bilirkişiler…, …ve marka vekili … tarafından düzenlenen 13.3.2023 tarihli denetim ve hüküm kurmaya elverişli dosyadaki deliller ile uyumlu, bozma ilamı kapsamına göre incelenen ve bilimsel olarak hazırlanın HMK 266 maddesi kapsamında mahkememizce hükme dayanak alınan son ek rapor kapsamı bir bütün olarak incelendiğinde; Davalı yana ait …ambalaj tasarımlarının, davacı tarafa ait … – tescil nolu marka ve tescilsiz … şeklindeki ambalaj tasarımlarına marka keza Davalı yana ait … ambalaj tasarımlarının, davacı tarafa ait tescilsiz … ambalaj tasarımlarına ,Davalı yana ait … ambalaj tasarımlarının, davacı tarafa ait tescilsiz … tasarımlarına tecavüz teşkil etmediği, haksız rekabete neden olmadığı , davacının… ambalajlarının davaya konu görselinin … ambalajlarının davacı yanca zaman zaman farklı unsurlar eklenip çıkarılarak kullanıldığı, ancak bu ambalaj kullanımlarının tek başına hiçbir zaman yoğun, yaygın biçimde kullanım yolu ile tüketici nezdinde ayırt edicilik kazanmadığı, yani … markasından bağımsız olarak salt ambalaj tasarımlarındaki renk de dahil olmak üzere tali unsur niteliğindeki görsellerin tüketici zihninde hemen refleks olarak hatırlanacak şekilde ortalama tüketici zihninde davacı işletmesi ile özdeşleşen ve kullanım sonucu ayırt edicilik kazandırılmış tescilsiz bir şekil markası olarak algılanmadığı, tüketici nezdinde davacı işletme ile özdeşleşen bir marka algısına sahip olmadıkları, davalının kullanımların Kötüniyetli olduğu yönündeki iddianın kanıtlanmadığı, davalı kullanımlarının kendi esas unsurlu markası olan … markası altında kullanılması nedeniyle Haksız rekabet iddialarının yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
Bilirkişilerinde isabet ile işaret ettiği üzere; ihlal iddiasına konu ürünlerin piyasada benzer türden genel olarak çayların sarı, …renklere hâkim şekilde tüketiciye takdim edildiği, zaman zaman reklam politikası gereği bu kullanımlarda renk değişikliği yada görsel üzerinde konumlandırılması yönünden değişiklik yapıldığı, ürünlerin üzerlerinde çay poşeti resmi, çay bardağı, çay demliği, çay fincanı, çay porseleni resimlerinin olduğu, çay çiçeği, çay tarlası ya da bahçesi resimlerinin de olabildiği ve bu açıdan tüketicinin söz konusu tali unsur ve/veya tanımlayıcı unsur niteliğindeki çay ürününe işaret eden işaret ve resimlere, şekillere aşina olduğu bilinmektedir. Bu nedenle de görseller bu işle iştigal eden firmalarca ambalaj üzerinde çokça kullanılmakta olup, çoğu zaman firmaların ise 3 boyutlu marka tescili ile zaman içinde görsel üzerinde marka algısı yaratmak suretiyle tescil aldıkları da bilinmektedir. Oysa tüketicinin zihni, şekilden ziyade kelimelerle hatırlamaya yöneliktir. Özellikle şekil markalarının karmaşık unsurlardan oluşabilmesi ve akılda kalması bakımından daha zor olması nedeniyle tüketici zihninde ön plana çıkması ve tüketicinin bir şekli bir işletmenin markası olarak algılaması için söz konusu şeklin tüketici bakımından kolaylıkla ve rahatça hatırlanabilecek derecede ayırt edicilik kazanmıs olması ve o seklin doğrudan ve refleks halinde tüketici nezdinde o işletmeyi hatırlatması, bir diğer deyimle kuvvetli biçimde kaynak göstermesi gerekmektedir. Bu anlamda şekil markalarında ayırt edicilik ispatı zor olmakta ve ayırt edicilik için bazı kriterler aranmaktadır. Bu kapsamda somut olayda da davacının ambalajlarındaki esas unsurunun davalı ambalajlarında kullanılan esas unsurdan farklı olması, işaretlerin jenerik ya da piyasadaki alışılagelmiş zayıf nitelikteki figürlerden oluşması,davacıya gerek renk gerekse ürünlerin doğal yapısından kaynaklanan resimler üzerinde tekil hakkı verilemeyeceği, yine işaretlerin içerdiği tali unsurların ya jenerik ya da ayırt ediciliği zayıf imgelerden oluşması nedeniyle ortalama tüketici algılamasında bıraktığı genel izlenim itibariyle davacı ambalajlarının, davalı ambalajları ile bütünsel düzeyde karıştırma ihtimali ve iltibasa yol açmayacağı, söz konusu ambalajların tüketici zihninde doğrudan davacı işletmesi ile bir bağlantı kuracak nitelikte bir marka algısı yaratmadığı dolayısıyla marka hakkını ihlal ve hâksiz rekabete neden olacak şekilde bir kullanım bulunmadığı , Bu kapsamda davalı yana ait kullanım ve ambalaj tasarımlarının, davacı tarafa ait gerek tescilsiz markalar ve ambalaj tasarımlarına marka tecavüzü ve hâksiz rekabet teşkil etmediği , her iki firmanın ambalaj üzerinde gerek kelime, gerek şekil ve gerekse renk unsurlarının bir arada bulunduğu şekli ile kullanımda bulundukları ve ambalaj üzerinde … ve … esas unsurunun baskın olarak ilk bakışta marka algısı yaratacak şekilde kullanıldığı, dolayısıyla markaların karşılaştırılması yapılırken markayı oluşturan unsurlardan tüketicinin zihninde kalan ve markanın baskın unsurlarından olan … unsuru göz ardı edilmek suretiyle bütünsellik incelemesi yapılması marka hukukunun genel ilkelerine aykırı sonuçlar yaratacağından ,işaretlerin bir bütün olarak yarattıkları izlenim bakımından iltibas tehlikesine yol açmadıkları anlaşılmış olup, keza davalı kullanımlarının kötüniyetli olduğu yönündeki iddiaların ispat edilemediği, somut olayda hukuki nitelendirme mahkememize ait olduğundan somut uyuşmazlıkta marka hakkına tecavüz ve haksız rekabete dayalı taleplerin yerinde olmadığı gözetilerek sübut bulmayan davanın esastan reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmesi gerekmiştir.
HÜKÜM:
1-Davanın reddine,
2-269,85 TL ilam harcının peşin harçtan mahsubu ile eksik kalan 251,45 TL harcın davacıdan tahsiline,
3- Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 25.500 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Davacının yapmış olduğu harç ve yargılama giderlerinin kendi üzerlerinde bırakılmasına,
5-Davalı tarafın yargılama giderlerinden olan 180 TL tebligat ve müzekkere ücreti , 6.446 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 6.626,00 TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-Taraflarca fazla yatırılan gider avansının hüküm kesinleştiğinde ve talebi halinde iadesine,
Dair karar taraf vekillerinin yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki haftalık süre içinde YARGITAY NEZDİNDE TEMYİZ YASA YOLU AÇIK olmak üzere verilen karar açıkça okundu, usulen anlatıldı. 19/12/2023
Katip …
¸
Hakim …
¸