Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
1.FİKRÎ VE SINAÎ
HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO:2018/478 Esas
KARAR NO:2021/265

DAVA:Tasarım hakkına tecavüz ve haksız rekabetin önlenmesi,maddi ve manevi tazminat
DAVA TARİHİ:13/11/2018
KARAR TARİHİ:09/06/2021

Mahkememizde görülmekte bulunan tasarım hakkına tecavüz ve haksız rekabetin önlenmesi,maddi ve manevi tazminat davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İDDİA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin davaya konu koltuk kılıfı tasarımını yoğun emek harcayarak tasarlayıp ürettiğini,tasarımların tanıtımı için ciddi yatırımlar yaptığını ve TPMK nezdinde … ve … no ile adına tescil ettirdiğini, davalının tescilli tasarımlarının davalı yanca iş yeri adresinde üretilip piyasaya sürüldüğünü, internet sitesinde de satışının yapıldığını, haksız kazanç elde edildiğini iddia ederek tasarıma tecavüzün tespitini, men’ini, önlenmesini ve durdurulmasını, tasarım hakkına tecavüz eylemi nedeniyle 5.000 TL manevi ve şimdilik fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak ve bilirkişi tarafından uğranılan maddi zarar belirlendiğinde arttırılmak üzere 1.000 TL maddi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek ticari faiziyle davalıdan tahsilini, tespit dosyasında yapılan masraflar ve vekalet ücretinin davalıdan tahsilini, davalının faaliyetlerinin haksız rekabet oluşturduğunun tespitini, karar kesinleştiğinde günlük gazetede veya benzeri vasıtalarla ilanını ve ihtiyati tedbir kararı verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davacı vekili 21.12.2020 tarihli ıslah dilekçesiyle maddi tazminat istemini 63.000 TL olarak talep etmiştir.
SAVUNMA: Davalıya usulune uygun tebligat yapılmış ancak açılan davaya cevap vermemiştir.
DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE GEREKÇE:
Dava konusu uyuşmazlık; davacı adına tescilli … ve … nolu tasarımların davalı yanca üretilip piyasaya sürüldüğü, iddiasıyla tasarıma tecavüzün ve haksız rekabetin tespiti, men’i, önlenmesi ve durdurulması, tasarım hakkına tecavüz eylemi nedeniyle 5.000 TL manevi tazminat ve fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak ve bilirkişi tarafından uğranılan maddi zarar belirlendiğinde arttırılmak üzere 6769 SAYILI smk 151/2-b maddesine göre hesaplanmak üzere 1.000 TL maddi tazminatın(Davacı vekili 21.12.2020 tarihli ıslah dilekçesiyle maddi tazminat istemini 63.000 TL olarak talep etmiştir. ) dava tarihinden itibaren işleyecek ticari faiziyle davalıdan tahsili, tespit dosyasında yapılan masraflar ve vekalet ücretinin davalıdan tahsili, hükmün ilanı ve ihtiyati tedbir kararı verilmesi taleplerine ilişkindir.
Türk patent ve marka kurumundan tasarım tescil belgesi celp edilmiştir. Tasarımın … ve … no ile davacı adına 13.7.2017 ve 18.9.2017 tarihlerinde tescil edildiği anlaşılmıştır.
Davanın açılmasını müteakip davacının dava dilekçesi davalıya tebliğ olunmuş, davalı açılan davaya cevap vermemiş, delil bildirmemiştir, mahkememizce dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, duruşmada hazır olanlar sulhe teşvik olunmuş, sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, arabuluculuk kurumundan faydalanmak istenilmediğinden tahkikat duruşmasına devam olunmuş, beyanlarında geçen deliller toplanmış, bilirkişi incelemesi yaptırılmış, HMK 184.madde kapsamında hazır olanlardan tahkikat ile ilgili beyanları sorulmuş, HMK 186. madde kapsamında ise karar duruşmasında hazır olanlardan esas ile ilgili son diyecekleri sorulmuştur.
HMK 266. madde kapsamında bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır.
….Asliye Hukuk Mahkemesinin … D.iş sayılı dosyası kapsamında alınan raporda özetle; Davalı “…’ firmasının tutmakla zorunlu olduğu 2017 ve 2018 yıllarına ait yevmiye defterlerinin 6102 sayılı T.T.K.’ nun 64/3. Maddesi hükmü uyarınca defter açılış ve kapanış tasdiklerinin yaptırıldığı, defterlerin usulüne uygun olarak tutulduğunu, Davalı “…’ firmasının tutmakla zorunlu olduğu yevmiye defterlerinde iltibasa konu olan tasarımlardan yapılan satışlara ait ayrıca takip edilen bir hesap kodu ve açıklamasının yer almadığını, dolayısıyla davalı tarafın iltibasa konu olan tasarımları da içerecek şekilde tüm satışlarının “Oto Kılıfı” olarak muhasebeleştirildiği tespit edildiğini, tüm bu tespitlere dayalı olarak davalı tarafın iltibasa konu olan ürünlerin satışından elde ettiği net kazanç davalı tarafın iltibasa konu ürünlerin satışından elde edilen net kazancı da içerecek şekilde iltibas dönemi olarak tespit edilen 13.07.2017 – 12.11.2018 döneminde “Oto Kılıfı” satışından elde edilen net kazancın toplam 126.782,89 TL olması gerektiğinin mali veriler üzerinden tespit edildiğini, davalı “…’ firmasın iltibasa konu olan “Oto” kılıflarının satışlarının toplam satış içindeki payı ve piyasada tutulma kabiliyeti mali veriler ve defter kayıtları üzerinden tespit edilemediğini, dolayısıyla davalı firmanın elde ettiği 13.07.2017-12.11.2018 dönemlerine ait elde edilen 126.782,89 TL’ nin iltibasa konu olan oto kılıflarının ne kadarlık kısmına isabet ettiği hususunun değerlendirilemediğini bildirmişlerdir.
Bilirkişiler …ve … 10/03/2021 tarihli raporunda; Davacı tarafa ait … numaralı endüstriyel tasarım ile davalıya ait adreste tespit edilen ürün arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığını, bu sebeple benzer olarak algılandığını, davacıya tarafa ait … çoklu 1 nolu koltuk kılıfı tasarımının davalıya ait adreste tespit edilen koltuk kılıfı modeli arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığını, bu sebeple benzer olarak algılandığını, davacıya ait davaya konu oto kılıfı tasarımlardan davaya konu dönemde davalı tarafından ne tutarda satıldığını ve bu satışlardan ne tutarda kazanç elde edildiğinin tespit edilemediğini, heyette yer alan sektör bilirkişisi görüşüne uyularak davaya yönelik 12.678,29 TL maddi tazminat hesap edildiğini, manevi tazminat takdirinin mahkemeye ait olduğunu bildirmişlerdir.
YASAL MEVZUAT ve DELİLLERİN İNCELENMESİ
6769 sayılı SMK’nun 59.maddesi göre “Tasarımdan doğan haklar münhasıran tasarım sahibine aittir. Üçüncü kişiler, tasarım sahibinin izni olmadan koruma kapsamındaki tasarım veya tasarımın uygulandığı ürünü üretemez, piyasaya sunamaz, satamaz, ithal edemez, ticari amaçlı kullanamaz veya bu amaçlarla elde bulunduramaz ya da bu tasarım veya tasarımın uygulandığı ürünle ilgili sözleşme yapmak için öneride bulunamaz” hükmü amirdir.
Bir tasarımın koruma kapsamı belirlenirken buna, o tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimle bariz bir benzerlik gösteren bütün tasarımlar dikkate alınır. Koruma kapsamının belirlenmesinde, kıyaslanan tasarımların farklılıklarından çok ortak özelliklerine ağırlık verilir ve tasarımcının tasarlama açısından seçenek özgürlüğüne sahip olduğu dikkate alınır.
6769 sayılı SMK’nun 81.maddesine göre “a) Tasarım sahibinin izni olmaksızın bu Kanun hükümlerine göre koruma kapsamındaki bir tasarımın kullanıldığı veya uygulandığı ürünün aynısını veya genel izlenim itibarıyla ayırt edilemeyecek kadar benzerini üretmek, piyasaya sunmak, satmak, sözleşme yapmak için öneride bulunmak, ticari amaçla kullanmak veya bu amaçlarla bulundurmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak. b) Tasarım sahibi tarafından lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmek. c) Tasarım hakkını gasp etmek. (2) Başvuru, 65 inci maddeye göre tescil edilerek yayımlandığı takdirde, tescil sahibi, tasarım hakkına yönelik olarak bu maddede sayılan tecavüzlerden dolayı hukuk davası açma hakkına sahiptir. Tecavüz eden, başvurudan ve kapsamından haberdar edilmişse başvurunun yayımlanmış olmasına bakılmaz. Tecavüz edenin kötüniyetli olduğuna mahkeme tarafından hükmolunursa yayımdan önce de tecavüzün varlığı kabul edilir. (3) Koruma kapsamındaki tasarımın tescilli olduğuna ilişkin kaydın ürün, ambalaj veya fatura üzerine konulmamış olması, bu maddede sayılan fiilleri tasarım hakkına tecavüz olmaktan çıkarmaz. (4) Tescilsiz tasarımlar için, tasarım 57 nci maddeye göre kamuya sunulduğu takdirde, hak sahibi, tasarım hakkına yönelik ihlallerden dolayı dava açmaya yetkilidir” hükmü amirdir. Ancak “özel amaçla sınırlı kalan ve ticari amaç taşımayan fiiller; deneme amaçlı fiiller; ticari uygulamadaki dürüstlük kuralları ile bağdaşır olmak, tasarımın normal kullanımını gereksiz şekilde tehlikeye sokmamak ve kaynak göstermek şartları ile eğitim veya referans amaçlı çoğaltmalar” ile belirli koşullarda onarım amaçlı fiiller tasarım hakkının kapsamı dışında kalır. (6769 sayılı SMK madde 59/3- a, b, c)
6769 sayılı SMK’nun 149.maddesi; “(1) Sınai mülkiyet hakkı tecavüze uğrayan hak sahibi, mahkemeden aşağıdaki taleplerde bulunabilir:
a) Fiilin tecavüz olup olmadığının tespiti.
b) Muhtemel tecavüzün önlenmesi.
c) Tecavüz fiillerinin durdurulması.
ç) Tecavüzün kaldırılması ile maddi ve manevi zararın tazmini.
d) Tecavüz oluşturan veya cezayı gerektiren ürünler ile bunların üretiminde münhasıran kullanılan cihaz, makine gibi araçlara, tecavüze konu ürünler dışındaki diğer ürünlerin üretimini engellemeyecek şekilde elkonulması.
e) (d) bendi uyarınca elkonulan ürün, cihaz ve makineler üzerinde kendisine mülkiyet hakkının tanınması.
f) Tecavüzün devamını önlemek üzere tedbirlerin alınması, özellikle masraflar tecavüz edene ait olmak üzere (d) bendine göre elkonulan ürünler ile cihaz ve makine gibi araçların şekillerinin değiştirilmesi, üzerlerindeki markaların silinmesi veya sınai mülkiyet haklarına tecavüzün önlenmesi için kaçınılmaz ise imhası.
g) Haklı bir sebebin veya menfaatinin bulunması hâlinde, masrafları karşı tarafa ait olmak üzere kesinleşmiş kararın günlük gazete veya benzeri vasıtalarla tamamen veya özet olarak ilan edilmesi veya ilgililere tebliğ edilmesi.
(2) Birinci fıkranın (e) bendinde belirtilen talebin kabulü durumunda, söz konusu ürün, cihaz ve makinelerin değeri, tazminat miktarından düşülür. Bu değerin kabul edilen tazminat miktarını aşması hâlinde, aşan kısım hak sahibince karşı tarafa ödenir.
(3) Birinci fıkranın (g) bendinde belirtilen talebin kabulü durumunda ilanın şeklî ve kapsamı kararda tespit edilir. İlan hakkı, kararın kesinleşmesinden sonra üç ay içinde talep edilmezse düşer.”..hükmü amirdir.
TTK MADDE 54- (1) Haksız rekabete ilişkin bu Kısım hükümlerinin amacı, bütün katılanların menfaatine, dürüst ve bozulmamış rekabetin sağlanmasıdır.
(2) Rakipler arasında veya tedarik edenlerle müşteriler arasındaki ilişkileri etkileyen aldatıcı veya dürüstlük kuralına diğer şekillerdeki aykırı davranışlar ile ticari uygulamalar haksız ve hukuka aykırıdır.
TTKm.54 uyarınca ‘“haksız rekabete ilişkin bu Kısım hükümlerinin amacı, bütün katılanların menfaatine, dürüst ve bozulmamış rekabetin sağlanmasıdır. Rakipler arasında veya tedarik edenlerle müşteriler arasındaki ilişkileri etkileyen aldatıcı veya dürüstlük kuralına diğer şekillerdeki aykırı davranışlar ile ticari uygulamalar haksız ve hukuka aykırıdır. Bir eylemin haksız rekabet olarak nitelendirilmesi için taraflar arasında dar anlamda rekabet ilişkisinin olmasına, yani tarafların aynı sektörde olmalarına ve birbirlerine rakip konumda olmalarına gerek yoktur (POROY R/ YASAMAN H, Ticari işletme Hukuku, 15. Bası, İstanbul 2015, s. 334; NOMER ERTAN, F, Haksız Rekabet Hukuku, İstanbul 2016, s. 115).
Haksız rekabetin genel tanımını veren bu hükmün yanı sıra, TTK m. 55 hükmü uygulamada sıkça karşılaşılan haksız rekabet hallerini sınırlayıcı olmayacak şekilde saymıştır. Bununla birlikte TTK m. 55’te sayılan haksız rekabet hallerinin sınırlayıcı olmadığı, sadece TTK m. 54/2’de belirtilen haksız rekabet eyleminin örnekseme yoluyla sayılmış örnekleri olduğu açıktır. Ayrıca TTKm.55 özel olarak bazı haksız rekabet eylemleri sayılmıştır. Bunlardan TTK m.55/4’de yer alan “Başkasının malları, işi ürünlerini, faaliyetleri veya işleri ile karıştırılmaya yol açan önlemler almak” şeklindeki eylem açısından davalı tarafın eyleminin değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu hükmün uygulanabilmesi için, bir kimsenin bir başkasının iş ürünlerini, mallarını, faaliyet veya eylemlerini veyahut haklı olarak kullandığı işaretlerini haksız yere vere karıştırılmaya sebep olacak şekilde kullanması gerekli ve yeterlidir.
Taraf iddia ve savunmaları, Türk Patent ve marka Kurumundan celp edilen tasarım tescil belgesi ( … ve … nolu tasarım tescil belgeleri) ve hükme dayanak alınan denetim ve hüküm kurmaya elverişli alanında uzman Bilirkişiler …ve … 10/03/2021 tarihli raporları gözetildiğinde davacıya ait tasarımlarını ile ürün görsellerinin bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığı ve benzer olarak algılandıkları sübut bulduğundan ; Davalı eyleminin davacıya ait tescilli tasarım hakkına tecavüzün ve haksız rekabetin tespitine, durdurulmasına, önlenmesine karar verilmesi gerekmiştir.
Davacı tazminat istemini SMK 151/2-b kapsamında talep etmiştir.
Davalının ticari defter kayıtlarında ve satış faturalarında talimat yoluyla yapılan mali incelemede kılıf satışların hangi tasarım adı altında yapıldığı tespit edilememiştir. Toplanan delillere göre davacının tasarımının bilinirliğinin yüksek olmadığı ve tasarımın piyasada tutunma ,talep düzeyinin yüksek olduğu yönünde delil sunulmadığı, tasarım tescil belgesi incelendiğinde koltuk desen tasarımlarının piyasada bir çok firma tarafından farklı tarzda üretilip farklı versiyonları ile satıldığının bilenen bir gerçek olduğu, dolayısıyla tüketicinin bu tarz ürün grubunda seçeneğinin çok olduğu, dolayısıyla davalının elde ettiği karın salt davacı tasarımının satışından kaynaklanmadığının öngörülebilir olduğu, dolayısıyla BK hükümlerine göre bir tazminat hesaplanmasının gerektiği anlaşıldığından, sektör bilirkişinin görüşü hakkaniyete uygun bulunmuş, dolayısıyla Davacı tarafa ait … numaralı endüstriyel tasarım ile davalıya ait adreste tespit edilen ürün arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığından bu sebeple benzer olarak algılandığından keza davacıya tarafa ait … çoklu 1 nolu koltuk kılıfı tasarımının davalıya ait adreste tespit edilen koltuk kılıfı modeli arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığından bu sebeple benzer olarak algılandığından , davacıya ait davaya konu oto kılıfı tasarımlardan davaya konu dönemde davalı tarafından ne tutarda satıldığı ve bu satışlardan ne tutarda kazanç elde edildiği tespit edilemediğinden , tasarımın niteliği, tasarımların tescil tarihi (18.9.2017 ve 13.7.2017), davalının yıllık cirosu ve ödediği vergi,kar /zarar durumu gözetilerek 12.678,29 TL maddi tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmesi gerekmiştir. Davacının ıslan ile talep ettiği maddi tazminat miktarı mahkememizce fahiş bulunmuş ve sebepsiz zenginleşmeye neden olacağından reddine karar verilmiştir.
Davacı manevi tazminat da talep etmiş olup; Bir tür haksız eylem niteliği taşıyan davalının tecavüzü sonucu, davacının ticari varlığında meydana gelen kayıp ve zararlar , tasarımının izinsiz olarak davalı yanca iltibas oluşturur ve haksız rekabete neden olur tarzda kullanımı nedeniyle , tarafların dosyaya yansıyan ekonomik durumlarına göre talep edilen 5000 TL manevi tazminat günün ekonomik koşullarına göre tarafların ticari kapasitesine göre hakkaniyete uygun bulunmuş ve mahkememizce bu bedele hükmedilmiştir.
Davacının hükmün ilanında hukuki yararı bulunduğundan Karar kesinleştiğinde hüküm özetinin Türkiye’de tirajı yüksek bir gazetede bir kez ilanına masrafın davalıdan tahsiline karar verilerek yukarda açıklanan gerekçe kapsamına göre aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan gerekçe kapsamına göre;
1-Davalının davacıya ait tescilli tasarım hakkına tecavüzün ve haksız rekabetin tespitine, durdurulmasına, önlenmesine,
2-Tasarım hakkını ihlal nedeniyle 12.678.29. TL maddi tazminatın ve 5000 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren ticari faiz ile davalıdan tahsiline, ıslah ile talep edilen fazlaya ilişkin maddi tazminat istemin reddine,
3-Karar kesinleştiğinde hüküm özetinin Türkiye’de tirajı yüksek bir gazetede bir kez ilanına masrafın davalıdan tahsiline,
4-1.207,60 TL ilam harcının peşin harçtan ve ıslah harcından mahsubu ile 125,020 TL eksik harcın davalıdan tahsiline,
5-Maddi tazminat talebi yönünden; Avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince; 5.900 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Manevi tazminat talebi yönünden; Avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince; 5.000 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-tasarıma tecavüz ve haksız rekabetin tespiti talebi yönünden; Avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince; 5.900 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Davacı tarafın yapmış olduğu yargılama giderlerinden olan 102,47 peşin harç, 35,90 TL başvuru harcı, 980,11 TL ıslah harcı, 2.250 TL bilirkişi ücreti ve 233,40 TL tebligat-müzekkere masrafı olmak üzere toplam 3,601,88 TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
8-Tespit dosyasında yapılan yargılama giderlerinden olan 35,90 TL başvuru harcı, 59,10 TL peşin harç, 253,80 TL keşif harcı, 700 TL bilirkişi ücreti, 120 TL taksi ücreti, 28 TLtebligat-müzekkere masrafı olmak üzere toplam 1.196,80 TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
9-Davalı tarafın yapmış olduğu yargılama gideri bulunmadığından bu hususta hüküm kurulmasına yer olmadığına,
10-Artan gider avansının karar kesinleştiğinde ve talebi halinde taraflara iadesine,
Dair verilen karar davacı vekilinin yüzüne karşı, davalının yokluğunda,gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren2 haftalık süre içinde İSTİNAF YASA yoluaçık olmak üzerekarar verilip tefhim kılındı, hazır olanlara duruşma zaptından örnek verildi. 09/06/2021

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır