Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
1.FİKRÎ VE SINAÎ
HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/285
KARAR NO : 2021/174

DAVA : ÜYELİKTEN İHRAÇ KARARLARININ İPTALİ
DAVA TARİHİ : 29/06/2018
KARAR TARİHİ : 08/04/2021

Mahkememizde görülmekte bulunan Üyelikten İhraç Kararlarının İptali davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacılar vekili kendi adına asaleten diğer davacılara vekaleten sunduğu dava dilekçesinde özetle: Kültür Bakanlığı tarafından … yönetim kurulunun tedbiren işten el çektirilmesi ve geçici yönetim kurulu atanması sonrasında … tarafından kendisi ve müvekkilleri hakkında verilen üyelikten ihraç kararlarının hukuka aykırı olduğunu, bu nedenle üyelikten ihraç kararlarının iptal edilmesini, her bir müvekkili ve kendisi için ayrı ayrı 10.000,00-TL manevi tazminata hükmedilmesini, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davacılar vekili 05/03/2020 tarihli duruşmada: Her ne kadar dava dilekçesinde tazminat talebinde bulunmuş iseler de, kurumlarını gereksiz maddi kayba uğratmamak amacı ile tazminat taleplerinden feragat ettiklerini beyan etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle: … Yönetim kurulunun kararı ile davacıların Haysiyet Kuruluna sevk edildiğini, sevk konusunu davacılar hakkında inceleme raporunda yer alan tespitlerin oluşturduğunu, davacılara gönderilen bildirim ile savunmalarının talep edildiğini, yapılan kovuşturma neticesinde dosya kapsamındaki belgeler dikkate alınarak Haysiyet Kurulunun 30.05.2018 tarihinde, … üye Disiplin Yönergesinin 8/a maddesi uyarınca davacılar için “üyelikten çıkarma” kararı verildiğini ve kararın davacılara tebliğ edildiğini, söz konusu kararın iptali için davacılar tarafından bu davanın ikame edildiğini, … Haysiyet Kurulunun dava konusu kararları … Haysiyet Kurulu Yönergesinde belirlenen çalışma esas ve usulleri dikkate alarak ve dosyada mevcut bilgiler ve belgelerden edindiği “kanaat ” ve … Üye Disiplin Yönergesinin ilgili maddesi doğrultusunda verdiğini, davacıların her ne kadar dava konusu karar nedeniyle manevi tazminat talebinde bulunmuş iseler de, geçici Haysiyet Kurulu tarafından verilen ihraç kararına yönelik manevi tazminat talebinin … tüzel kişiliğine yöneltilmesinin hakkaniyetle bağdaşmadığını, davanın reddi ile yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı tarafa yükletilmesini talep etmiştir.
… Haysiyet Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile : “Dosya içerisinde bulunan tüm bilgi ve belgeler değerlendirilmiş, hukuk görüşü alınmış ve okunmuş olup, konunun incelenmesi tamamlanmıştır. … ile ilgili … Üye Disiplin Yönergesinin 8/a maddesi (kasıtlı eylem ve söylemleri ile … ın çalışmasına, amaçlarını gerçekleştirmesine engel olmak) uyarınca üyelikten çıkarma cezası verilmesine oy birliği ile karar verilmiştir. ” şeklinde karar verildiği anlaşılmıştır.
… Haysiyet Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile : “Dosya içerisinde bulunan tüm bilgi ve belgeler değerlendirilmiş, hukuk görüşü alınmış ve okunmuş olup, konunun incelenmesi tamamlanmıştır. … ile ilgili … Üye Disiplin Yönergesinin 8/a maddesi (kasıtlı eylem ve söylemleri ile … ın çalışmasına, amaçlarını gerçekleştirmesine engel olmak) uyarınca üyelikten çıkarma cezası verilmesine oy birliği ile karar verilmiştir. ” şeklinde karar verildiği anlaşılmıştır.
… Haysiyet Kurulunun … tarih ve … sayılı kararı ile : “Dosya içerisinde bulunan tüm bilgi ve belgeler değerlendirilmiş, hukuk görüşü alınmış ve okunmuş olup, konunun incelenmesi tamamlanmıştır. … ile ilgili … Üye Disiplin Yönergesinin 8/a maddesi (kasıtlı eylem ve söylemleri ile … ın çalışmasına, amaçlarını gerçekleştirmesine engel olmak) uyarınca üyelikten çıkarma cezası verilmesine oy birliği ile karar verilmiştir. ” şeklinde karar verildiği anlaşılmıştır.
… Haysiyet Kurulunun … tarih ve …sayılı kararı ile : “Dosya içerisinde bulunan tüm bilgi ve belgeler değerlendirilmiş, hukuk görüşü alınmış ve okunmuş olup, konunun incelenmesi tamamlanmıştır. … ile ilgili … Üye Disiplin Yönergesinin 8/a maddesi (kasıtlı eylem ve söylemleri ile … ın çalışmasına, amaçlarını gerçekleştirmesine engel olmak) uyarınca üyelikten çıkarma cezası verilmesine oy birliği ile karar verilmiştir. ” şeklinde karar verildiği anlaşılmıştır.
HMK’nun 266. madde kapsamında bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır.
14/09/2020 tarihli bilirkişi raporunda özetle: Üyelikten Çıkarma gibi özgürlüğü kısıtlayıcı bir müeyyidenin somut ve her türlü şüpheden uzak bir tespite dayanarak yapılması gerekirken İncelenen Haysiyet Kurulu kararı ve Kültür Bakanlığı Teftiş Kurulu raporunda bu yönde somut bir veri tespit edilemediği, davacıların üyelikten çıkarılmasına karar verilen Haysiyet Kurulu raporunda … Hukuk Biriminde görüşüne atıf yapıldığı ancak ilgili hukuk birimi görüşünde “çıkarma işleminin yapılabilmesi için davacıların ne şekilde kasıtlı eylemlerle …’ın çalışmasına engel oldukları hususunun net bir biçimde ortaya konulmadan çıkarma işleminin tesis edilemeyeceğinin” belirtildiği, dolayısıyla davacılara uygulanan üyelikten çıkarma işleminin hukuka uygun olup olmadığının nihai takdir ve değerlendirmesinin Mahkemeye ait olduğu bildirilmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE
Dava: Davacılar hakkında … Haysiyet Kurulu tarafından verilen üyelikten ihraç kararlarının iptaline ilişkindir.
Davalı Meslek birliği(…) tarafından davacılar hakkındaki Haysiyet Kurulu kararlarına ilişkin belgeler, Haysiyet Kurulu toplantı tutanakları, kararlar ve tebliğ şerhleri Mahkememize gönderilmiştir.
Davalı Meslek Birliği (…), 5846 sayılı yasanın 42. maddesi uyarınca kurulan, statüsü ve kuruluşu yasa tarafından belirlenen, müzik eserleri alanında faaliyet gösteren bir meslek birliğidir. …, müzik eseri/hak sahiplerinin (Besteci, söz yazarı, aranjör, editör) çıkarlarını korumak, 5846 sayılı Kanunla tanınmış hakların idaresi ve takibini, alınacak ücretlerin tahsilini ve hak sahiplerine dağıtımını sağlamak amacıyla faaliyette bulunmakta ve bu kapsamda eser sahiplerinden ve yasadan aldığı yetkiler çerçevesinde hareket etmekte olup, yine aynı kanunun 42/B maddesi gereği T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığının idari ve mali denetimine tabi bir meslek birliği statüsündedir.
Haysiyet Kurulunca alınan kararın değerlendirilmesi yönünden ilgili mevzuatın irdelenmesi gerekmektedir.
… Haysiyet Kurulu Yönergesi Bölüm II’de, Haysiyet Kurulunun Çalışma Esasları düzenlenmiş olup buna göre;
MADDE 4. Haysiyet Kurulu, Genel Kurulca asıl üyeler arasından iki yıl için gizli oy ile seçilen beş üyeden oluşur. Ayrıca, asıl üye sayısınca yedek üye seçilir. Kurul seçimi izleyen üç gün içinde asıl üyeler arasından bir başkan seçer.
Haysiyet Kurulu, Yönetim Kurulunun talebi üzerine Disiplin Yönergesi hükümlerini uygulamak üzere üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır. Tayin edilen toplantı gününde üyelerden biri toplantıya katılmadığı takdirde mazeretini yazılı olarak bildirmek zorundadır. Kurul üye tam sayısının salt çoğunluğu ile karar alır.
“Haysiyet Kurulunun Görevleri” 5. maddede düzenlenmiş olup buna göre;a) …’a kayıtlı üyeler hakkında Üye Disiplin Yönergesinde öngörülen yaptırımı uygulama ve disiplin cezası vermek, b) Fikir ve Sanat Eseri sahipleri ile komşu hak sahipleri meslek birlikleri ve Federasyonları hakkında Tüzük’te ve … Tüzüğünde öngörülen hallerde üyelikten çıkarma cezası ile Disiplin Yönergesinde öngörülen cezaları vermek.
“Konunun İntikali Ve Ön Soruşturma” 6.maddede düzenlenmiş olup; Disiplin yaptırımı uygulanmasını gerektiren bir durumun oluşumu üzerine ya Genel Sekreterlik gerekli ön hazırlıkları yaparak konuyu Yönetim Kurulu’nun bilgisine sunar ya da böyle bir ön hazırlığa gerek olmaksızın haricen edindiği bilgi üzerine Yönetim Kurulu konunun önemini dikkate alarak gerekli kanıtları geciktirmeksizin toplatır ve düzenlenen inceleme dosyasının Haysiyet Kurulu’na sunulmasını kararlaştırır.
“Haysiyet Kurulunun Çalışma Yöntemi” 7.maddede düzenlenmiş olup; Haysiyet Kurulu, Yönetim Kurulu’nun kararı üzerine toplanır. Haysiyet Kurulu, çalışmalarına, önce ilgili üyeye tebliğ tarihinden başlamak üzere, en fazla yedi günlük bir süre tanıyarak yazılı savunmasını talep etmek suretiyle başlar. Üye savunmasını bizzat Kurul toplantısına katılarak da yapabilir. Hakkında ceza istenilen üye, tanık dinletme, ayrıca belge sunma veya soruşturma belgelerini tetkik etme veya bir avukat marifetiyle de tetkik ettirme, hakkını kullanabilir.
Haysiyet Kurulu, kendisine intikal eden inceleme talebi üzerine yaptığı ilk toplantı tarihinden itibaren bir ay zarfında karar vermekle yükümlüdür. Kurul yürütülen soruşturma hakkında en fazla 3 defa toplantı yapacak olup, gerekli görülen hallerde kurul başkanının yazılı talebi ile bir toplantı daha yapabilir.
Kurul, incelenen konunun özelliklerini göz önünde bulundurarak, Genel Sekreterlik Hukuk İşleri Bölümü’nden görüş talep edebilir, Kurul kararlarında çekimser oy kullanılmaz. Kararlar üye tam sayısının salt çoğunluğu ile alınır. Alınan karar, gereği yapılmak üzere Yönetim Kurulu Başkanlığına gönderilir. Uyarı, kınama, hak mahrumiyeti ve üyelikten çıkarma kararları, üyeye elden ya da noter marifetiyle tebliğ edilir. Noter marifetiyle yapılacak tebligat üyenin …’da kayıtlı adresine yapılır.
Haysiyet Kurulu Kararlarına karşı hukuk yollarına başvurulabilir. Haysiyet Kurulu kararının üyeye tebliğinden itibaren bir aylık süre içerisinde, üye tarafından karara karşı yargıya müracaat edildiğinin …’a bildirilmemesi halinde karar, … nezdinde kesinleşmiş kabul edilerek gerekli işlemler yapılır.
“Haysiyet Kurulu Kararlarında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar” 8.maddeye göre sayılanlarla sınırlı olmamak üzere Haysiyet Kurulu Kararlarında;
1-Üyenin savunması alınıp, konu ile ilgili tüm bilgi ve belgeler toplanmadan önce fiile ilişkin kanaat belirtir nitelikli bir karar almamakla,
2-Disiplin suçunun oluşup oluşmadığı ile ilgili olmayan değerlendirilmelerde bulunmamakla,
3-Ceza tayini sırasında ilgili fıkralarda öngörülen fiil ve hallerin tam olarak oluşup oluşmadığının irdelemekle yükümlüdür.
… Üye Disiplin Yönergesi Bölüm II’de , Yaptırımlar öngörülmüş olup buna göre (MADDE 4.) Bu Yönerge ile … üyeleri hakkında hatalı veya kusurlu bazı fiilleri dolayısıyla uygulanabilecek yaptırımlar ile yaptırım uygulanacak fiiller aşağıda öngörülmüştür: a) Uyarı, b) Kınama, c) Hak mahrumiyeti, d) Üyelikten çıkarma.
Aynı fiil birden fazla ceza fıkrası kapsamında ele alınıp ayrı ayrı ceza tayini yoluna gidilemez. Üyeye fiiline karşılık gelen en üst yaptırım uygulanır. Haysiyet Kurulu Kararı, üyeye yazılı olarak bildirilir.
“UYARI” yaptırımı 5.maddede düzenlenmiş olup buna göre ; “… üyelerine, aşağıda belirtilen hallerde uyarı yaptırımı uygulanır. Uyarı gerektiren fiiller ve haller şunlardır: a) Geçerli bir mazereti olmaksızın … tarafından yapılan duyurulara cevap vermemek, istenilen bilgi ve belgeleri zamanında iletmemek, yapılan çağrılara riayet etmemek; b) İletişim bilgilerinde (adres, telefon, e-mail vb.) olabilecek değişiklikleri talep edilen süre içinde …’a göndermemek, c) …’dan kendisi hakkında ayrıcalıklı bir uygulama beklentisi içinde olmak ve beklentisini gerçekleştirmek için kişiler üzerinden faaliyetlerde bulunmak. d) Üyelik aidatının ödemesini yazılı bildirime (mektup, e-mail, gsm hatlarına sms vb.) rağmen nedensiz olarak 60 günden daha fazla geciktirmek, e) … yararlarını zedeleyici söz ve davranışlarda bulunmak, f) Usulsüz şikâyet veya başvurularda bulunmak, g) Genel Sekreterlik’te yürütülmekte olan iş ve işlemlerle ilgili olarak Yönetim Kurulu üyeleri veya diğer üyelerin aracılığından yararlanma girişiminde bulunmak, h) … çalışanlarının hizmetlerini engelleyici hal ve davranışlarda bulunmak.
“KINAMA” yaptırımı 6.maddede düzenlenmiş olup buna göre; “… üyelerine, aşağıda belirtilen hallerde kınama yaptırımı uygulanır. İlgili Haysiyet Kurulu kararı, üyeye yazılı olarak bildirilir. Kınama gerektiren fiiller ve haller şunlardır: a) Kendisine 5. madde gereği yapılan yazılı uyarıya rağmen, uyarı konusu fiil veya halleri sürdürmek, b) … Genel Kurulları ve …’ın tüm çalışma mahallerinde huzur, sükûn ve çalışma düzenini engelleyici tutum ve davranışlar içinde olmak, … çalışanları veya diğer üyeler hakkında yüze karşı veya gıyapta hakaret, tahkir edici sözler sarf etmek, genel ahlak ve edep dışı davranışlarda bulunmak, c) Uyarı cezasına rağmen, geçerli bir mazereti olmaksızın 30 gün içinde … aidatını ödememek. d) Kusurlu davranmak suretiyle … aleyhine yargı yollarına başvurulmasına sebebiyet vermek, e) …’a ait araç, gereç, eşya ve benzeri malzemelere kusurlu davranışlarıyla zarar vermek, (bu takdirde zarar ayrıca rayiç bedel üzerinden tazmin ettirilir) f) Uyarı cezası almasına rağmen, geçerli bir mazereti olmaksızın 30 gün içinde … tarafından yapılan duyurulara cevap vermemek, istenilen bilgi ve belgeleri zamanında iletmemek, yapılan çağrılara riayet etmemek;
“HAK MAHRUMİYETİ” yaptırımı 7.maddede düzenlenmiş olup buna göre; Hak mahrumiyeti cezası, aşağıda sayılan fiiller ve hallerin gerçekleşmesi durumunda Haysiyet Kurulu’nca kararlaştırılır. Aşağıda yazılı fiilleri işleyen asıl ve yararlanan üyeler, mali hak dağıtımları dışındaki tüm haklardan, cezanın kesinleştiği tarihten itibaren 4 yıl süresince mahrum kalır. a) Son 4 yıl içinde birden fazla kınama cezası almak, b) Basın-yayın organları, internet veya sosyal medya (twitter, facebook vb.) aracılığıyla … yararlarını zedeleyici, … divan kurulu Yönetim Kurulu ve diğer üst kurul üyeleri hakkında olumsuz, tahkir edici beyanlarda ve hakarette bulunmak, c) Üyenin beyanı ya da … Teknik Bilim Kurulu kararıyla veya kesinleşmiş bir yargı kararıyla sabit olmak şartıyla, …’a sunduğu bildirimlerde kasden yanıltıcı bilgilere yer vermek ve/veya yanıltıcı beyanlarda bulunmak ve dolayısıyla bundan haksız kazanç elde etmek.
“ÜYELİKTEN ÇIKARMA” yaptırımı 8.maddede düzenlenmiş olup buna göre; Üyelikten çıkarma cezası, aşağıda sayılan fiiller ve hallerin gerçekleşmesi durumunda, Haysiyet Kurulu’nca kararlaştırılır. a)Kasıtlı eylem ve söylemleriyle …’ın çalışmasına, amaçlarını gerçekleştirmesine engel olmak, b)Yetki belgesine aykırı davranışlarını, yazılı uyarıya rağmen sürdürmek, c) Asıl üyeler yönünden, özür bildirmeksizin ve yazılı uyarıya rağmen arka arkaya üç genel kurul toplantısına katılmamak, d) … Yönetim Kurulu, Denetleme Kurulu ile Haysiyet Kurulu tarafından, … tüzel kişiliğine karşı Türk Ceza Kanununda öngörülen fiillerden birinin işlendiği hususunun tespit edilmesi.
9.maddeye göre; …’a kayıtlı üyeler hakkında bu Yönerge’de öngörülen yaptırım uygulama ve disiplin cezası verme yetkisi … Haysiyet Kuruluna aittir.
Yasa koyucu, kamu düzeninin korunması amacıyla ceza hukuku alanında düzenleme yaparken Anayasa’ya ve ceza hukukunun temel ilkelerine bağlı kalmak koşuluyla toplumda hangi eylemlerin suç sayılacağı ve suç sayılan bu eylemlerin hangi tür ve ölçüde cezai yaptırıma bağlanacağı konusunda anayasal sınırlar içinde takdir yetkisine sahiptir. Bu yetki, idari yaptırımlar bakımından da geçerlidir. Bu bağlamda hukuk devletinde, ceza hukuku alanında olduğu gibi idari yaptırımlara ilişkin düzenlemelerde de kuralların, önleme ve değiştirme amaçlarına uygun olarak ölçülü, adil ve orantılı olması gerekir. Ceza hukuku alanında olduğu gibi hak yoksunluğu getiren diğer düzenlemelerde de hukuka aykırı eylem ile yaptırım arasında adalet ve hakkaniyet ilkelerine uygunluk bulunmalıdır.
Meslek birliği tarafından davacılar hakkında herhangi bir suç duyurusunda bulunulmadığı, haklarında açılmış yada sonuçlanmış bir ceza soruşturmasının, ceza yargılamasının bulunmadığı anlaşılmıştır.
Mevzuat, Mahkememizce itibar edilen 14/09/2020 tarihli bilirkişi raporu ve bütün dosya kapsamından: 28/05/2018 tarihli Haysiyet Kurulu kararları ile davacıların, “kasıtlı eylem ve söylemleri ile …’ın çalışmasına, amaçlarını gerçekleştirmesine engel olmak” gerekçesi ile üyelikten çıkarıldıkları, üyelikten çıkarma gibi özgürlüğü kısıtlayıcı bir müeyyidenin somut ve her türlü şüpheden uzak tespite dayanarak yapılması gerekirken incelenen Haysiyet Kurulu kararları ve Kültür Bakanlığı Teftiş Kurulu raporunda bu yönde somut bir verinin tespit edilemediği, davacıların üyelikten çıkarılmasına karar verilen Haysiyet Kurulu raporunda … Hukuk Biriminin görüşüne atıf yapıldığı ancak ilgili hukuk birimi görüşünde “çıkarma işleminin yapılabilmesi için davacıların ne şekilde kasıtlı eylemlerle …’ın çalışmasına engel oldukları hususunun net bir biçimde ortaya konulmadan çıkarma işleminin tesis edilemeyeceğinin” belirtildiği görülmekle, davacılar hakkında verilen üyelikten çıkarma işleminin hukuka uygun olmadığı kanaatine varıldığından davanın kabulüne, … – … Haysiyet Kurulunun 28/05/2018 tarihli davacıların üyelikten ihraç kararlarının iptaline, manevi tazminat talebinden feragat edildiğinden bu hususta karar verilmesine yer olmadığına karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere
DAVANIN KABULÜNE,
1-… – … Haysiyet Kurulunun 28/05/2018 tarihli davacıların üyelikten İHRAÇ KARARLARININ İPTALİNE,
2-Manevi tazminat taleplerinden feragat edildiğinden bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
3-59,30 TL ilam harcından peşin harcın mahsubu ile 23,40-TL eksik harcın davalıdan tahsiline,
4-Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 5.900,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacılara verilmesine,
5-Davacı tarafın yaptığı 35,90 TL başvuru harcı 35,90 peşin harç 88 TL tebligat ve müzekkere masrafı, 1.000,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 1.159,80 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacılara verilmesine,
6-Taraflarca fazla yatırılan gider avansının karar kesinleştiğinde ve talepleri halinde iadesine,
Dair davalı vekilinin yüzüne karşı, davacıların yokluğunda gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki haftalık süre içinde İSTİNAF YASA YOLU AÇIK olmak üzere verilen karar açıkça okundu, usulen anlatıldı. 08/04/2021

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır