Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
1.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/52 Esas
KARAR NO : 2019/396

DAVA : Fikir Ve Sanat Sanat Eseri Sahipliğinden Kaynaklanan Haklara Tecavüzün Ref’i, Önlenmesi Ve Tazmini
DAVA TARİHİ : 06/02/2018
KARAR TARİHİ : 16/10/2019

Mahkememizde görülmekte bulunan Fikir Ve Sanat Sanat Eseri Sahipliğinden Kaynaklanan Haklara Tecavüzün Ref’i, Önlenmesi Ve Tazmini davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İDDİA; Davacılar vekili dava dilekçesinde; müvekkillerin ölen … nın mirasçıları olup, diğer davacı … ‘in ise mali ve komşu hakların sahibi olduğunu, … müziğin mali ve komşu hak sahibi olarak FSEK 80.maddeden kaynaklanan haklarının ihlal edildiğinin tespitini, tecavüzün refi ve meni ile bu davacı ile 1000 TL maddi tazminata hükmedilmesini, diğer … mirasçıları için FSEK den kaynaklanan maddi ve manevi hakların ihlali nedeni ile tecavüzün tespiti, refi ve meni ile yine şimdilik 1000 er TL maddi, her bir davacı için FSEK 70.madde kapsamında 1.500-TL manevi tazminat toplamda FSEK 68.e göre 4.000 TL maddi ve FSEK 70 madde kapsamında ise 4.500 TL manevi tazminatın tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmişlerdir.
SAVUNMA; Davalı vekilinin cevap dilekçesinde; davanın reddini talep ettikleri, , söz konusu videonun biyografi olması nedeni hazırlandığını, toplamda 40 saniyelik (alıntıların toplamı) bir kullanım dikkate alındığında kullanımın FSEK 37.madde kapsamında değerlendirilmesini şarkılarında arka fonda ancak iki üç saniye kullanıldığını, video kaydı incelendiğinde de merhum sanatçının kişiliğini zedeleyen bir unsura yer verilmediğini, davalının bu video nedeni ile toplam 337 dolar kazandığını ve video nun youtube kanalından kaldırıldığını, diğer siteler ile herhangi bir ticari ilişkisi ve bağlantısı bulunmadığından, davacının tüm taleplerinin ve davanın reddini talep etttikleri anlaşılmıştır.
DELİLERİN TARTIŞILMASI VE GEREKÇE
Dava konusu uyuşmazlık; Gam müziğin mali ve komşu hak sahibi olarak FSEK 80.maddeden kaynaklanan haklarına tecavüzün tespiti, tecavüzün refi ve meni ile bu davacı için 1000 TL maddi tazminat, diğer … mirasçıları için FSEK den kaynaklanan maddi ve manevi hakların ihlali nedeni ile tecavüzün tespiti, refi ve meni ile yine şimdilik 1000 er TL maddi, her bir davacı için FSEK 70.madde kapsamında 1500TL manevi tazminat toplamda FSEK 68.e göre 4000 TL maddi, FSEK 70 madde kapsamında 4500TL manevi tazminatın tahsili taleplidir.
Davanın açılmasını müteakip davacı ve davalının dava, cevap dilekçeleri karşılıklı tebliğ olunmuş, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, duruşmada hazır olanlar sulhe teşvik olunmuş, sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, arabuluculuk kurumundan faydalanmak istenilmediğinden tahkikat duruşmasına devam olunmuş, beyanlarında geçen deliller toplanmış, HMK 266. madde kapsamında bilirkişi raporu alınmasını müteakip , HMK 184.madde kapsamında hazır olanlardan tahkikat ile ilgili beyanları sorulmuş, HMK 186. madde kapsanında ise karar duruşmasında hazır olanlardan esas ile ile ilgili son diyecekleri sorulmuştur.
HMK 266. madde kapsamında bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır. Düzenlenen raporun denetim ve hüküm kurmaya elverişli, dosyaya sunulan deliller ile uyumlu olduğu anlaşıldığından mahkememezce hükme esas alınmıştır.
Bilirkişiler 1.11.2018 tarihli raporlarında; Dava konusu şarkıların FSEK m.3 kapsamında musiki eseri niteliğinde olduğunu eserler üzerinde davacıların hak sahibi olduğu,dava konusu eserlerin davalı tarafından youtube üzerinde 12 dakika 24 saniye sürelik video halinde sanatçı … nın hayatını anlatan kısa bir belgesel niteliğinde ve sanatçının şarkılarına yer verilerek yayınlandığı, bu yayında sanatçının hangi şarkılarının yer aldığına dair raporda ayrıntılı açıklamaların yer aldığını,şarkıların yayınlanmasının FSEK m.37 hükmünde yer alan istisnadan yararlanamayacağı, zira yapılan yayının güncel bir haber veya günlük hadiselere dayalı olarak yapılan bir çalışma niteliğinde olmadığı,Söz konusu yayın sebebiyle eser / hak sahibinin mali haklarından olan umuma iletim hakkının ihlal edildiğini, yayının eser sahibinin/mrrasçılannın manevi haklarından olan ‘eserde değişiklik yapma yetkisinin ihlali niteliğinde olduğunu, ayrıca yapılan yayının son saniyelerinde dile getirilen ifadelerin FSEK m, 14/2 kapsamında eser sahibinin şeref ve itibarını zedeleyici nitelikte olup olmadığı hususunun mahkemenin takdirinde olduğunu, aynı heyetin 9.7.2019 tarihli ek raporlarında ise; Video kanalında 17.10.2017 – 22,02.2018 tarihleri arasında videonun yayında kaldığını,Dava konusu videonun yayında bulunduğu tarihler içerisinde yaklaşık 1 Milyon kez izlendiğini, söz konusu videonun rayiç bedelinin 2000-TL olabileceğini ve elde edilen gelir üzerinden %70’i olmak üzere 1400-TL’nin Davacı eser sahibine verilmesinin uygun olacağını, bu rakamın 3 katına hükmedilip hükmedilmeyeceği hususunun ise mahkemenin takdirinde olduğunu bildirmişlerdir.
Hükme dayanak alınan bilirkişi raporu dikkate alındığında; davalının eserin mirasçılarından ve mali hakları devir alandan izin alınmaksızın video oluşturulduğu, Dosyada mübrez deliller kapsamında davacıların FSEK m.11. gereğince dava konusu eserler yönünden dava açmaya yetkili oldukları anlaşılmıştır.
Somut olayda eser sahibinin yasal mirasçaları ile mali hakları devr alandan izin alınmadığı için vaki bu eylem eser sahibinin FSEK m.22 ve 23 anlamında çoğaltma ve yayma haklarını ihlal ettiğinden davacıların FSEK 68. madde kapsamında maddi tazminat talep edebilecekleri anlaşılmıştır.
Davacınlardan izin alınmaksızın video görüntülerinde müziklerin kısa süreli de olsa kullanımı FSEK m.16’da; “Eser sahibinin izni olmadıkça eserde veyahut eser sahibinin adında kısaltmalar, ekleme ve başka değiştirmeler yapılamaz…” şeklinde düzenlenen ve eser sahibinin manevi haklarından olan “eserde değişiklik yapılmasını men” hakkının da ihlalidir.
Davacılar FSEK m.68 çerçevesinde rayiç bedelin 3 katı tutarında tazminat talep etmektedir. FSEK m.68/I hükmüne göre; “Eseri, icrayı, fonogramı veya yapımları hak sahiplerinden bu Kanuna uygun yazılı izni almadan, işleyen, çoğaltan, çoğaltılmış nüshaları yayan, temsil eden veya hertürlü işaret, ses veya görüntü nakline yarayan araçlarla umuma iletenlerden, izni alınmamış hak sahipleri sözleşme yapılmış olması halinde isteyebileceği bedelin veya bu Kanun hükümleri uyarınca tespit edilecek rayiç bedelin en çok üç kat fazlasını isteyebilir”. FSEK m.68’deki kapsamında bu taleplerin ileri sürülebilmesi için, mütecavizin kusurunun olması ya da zararın gerçekleşmiş bulunması şart değildir. Yine Yargıtay’a göre; “…eser sahibinin mali hakları korunurken sadece bu tecavüzün haksız fiil olduğu varsayımından hareket edilmeyecektir.Bu nedenle davalının söz konusu videodan toplamda kazandığı bedelin düşük olduğunu ileri sürmesi sonuca etkili değildir.
Somut olayın özelliğine göre varsayımsal sözleşme bedeli tayin edilirken …’nın hazırlanan video içindeki görselleri ve seslendirdiği eserlerin kullanılması ihlalin nitelik ve niceliği, ihlal edilen mali hakkın niteliği ve türüne göre, ihlal süresi, ihlalin yapıldığı vasıta, gibi objektif kriterler dikkate alındığında ek raporda kullanılan süreye ve rapor kapsamındaki gerekçelere göre rayicin denetime uygun olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
Dolayısıyla ihlal edilen mali hakkın hem ihlal süresi, ihlalin internet vasıtasıyla yapılması, dolayısıyla bunun geniş halk kitlesine ulaşımı da mahkememizce dikkate alındığında rayiç bedel 3 kat olarak takdir edilmiştir.
Davacılardan … mirasçıları için ise FSEK 70 madde kapsamında toplamda 4.500 TL manevi tazminat talep edilmiştir. FSEK m.70/I’e göre; “manevi hakları haleldar edilen kişi, uğradığı manevi zarara karşılık manevi tazminat ödenmesi için dava açabilir. Mahkeme, bu para yerine veya bunlara ek olarak başka bir manevi tazminat şekline de hükmedebilir…”hükmü yer almaktadır.
FSEK’te eser sahibine tanınan manevi haklar; umuma arz hakkı (FSEK m.14), adın belirtilmesi hakkı (FSEK m.15), eserin bütünlüğünü koruma hakkı (FSEK m.16) ve esere ulaşma hakkı (FSEK m.17) olarak düzenlenmiştir.
Buna göre; bir eserin umuma arzedilip edilmemesini, yayımlanma zamanını ve tarzını munhasıran eser sahibi tayin eder. Bütünü veya esaslı bir kısmı alenileşmemiş olan, yahut ana hatları her hangi bir suretle henüz umuma tanıtılmıyan bir eserin muhtevası hakkında ancak o eserin sahibi malumat verebilir. Eserin umuma arzedilmesi veya yayımlanma tarzı, sahibinin şeref ve itibarını zedeleyecek mahiyette ise eser sahibi, başkasına yazılı izin vermiş olsa bile eserin gerek aslının gerek işlenmiş şeklinin umuma tanıtılmasını veya yayımlanmasını menedebilir.
Eseri, sahibinin adı veya müstear adı ile yahut adsız olarak, umuma arzetme veya yayımlama hususunda karar vermek salahiyeti munhasıran eser sahibine aittir. Bir güzel sanat eserinden çoğaltma ile elde edilen kopyelerle bir işlenmenin aslı veya çoğaltılmış nüshaları üzerinde asıl eser sahibinin ad veya alametinin, kararlaştırılan veya adet olan şekilde belirtilmesi ve vücuda getirilen eserin bir kopye veya işlenme olduğunun açıkça gösterilmesi şarttır. Bir eserin kimin tarafından vücuda getirildiği ihtilaflı ise, yahut her hangi bir kimse eserin sahibi olduğunu iddia etmekte ise, hakiki sahibi, hakkının tesbitini mahkemeden istiyebilir. (FSEK m. 15)
Eser sahibinin izni olmadıkça eserde veyahut eser sahibinin adında kısaltmalar, ekleme ve başka değiştirmeler yapılamaz. Kanunun veya eser sahibinin müsaadesiyle bir eseri işliyen, umuma arzeden, çoğaltan, yayımlıyan, temsil eden veya başka bir suretle yayan kimse; işleme, çoğaltma, temsil veya yayım tekniği icabı zaruri görülen değiştirmeleri eser sahibinin hususi bir izni olmaksızın da yapabilir. Eser sahibi kayıtsız ve şartsız olarak izin vermiş olsa bile şeref veya itibarını zedeleyen veya eserin mahiyet ve hususiyetlerini bozan her türlü değiştirilmeleri menedebilir. Menetme yetkisinden bu hususta sözleşme yapılmış olsa bile vazgeçmek hükümsüzdür (FSEK m. 16).
FSEK’te eser sahibine tanınan mali haklar; işleme hakkı (FSEK m.21), çoğaltma hakkı (FSEK m.22), yayma hakkı (FSEK m.23), temsil hakkı (FSEK m.24), umuma iletim hakkı (FSEK m.25) ve pay alma hakkı (FSEK m.45) olarak düzenlenmiştir.
Buna göre; bir eserden, onu işlemek suretiyle faydalanma hakkı münhasıran eser sahibine aittir (FSEK m.21). Bir eserin aslını veya kopyalarını, herhangi bir şekil veya yöntemle, tamamen veya kısmen, doğrudan veya dolaylı, geçici veya sürekli olarak çoğaltma hakkı münhasıran eser sahibine aittir. (FSEK m.22).
Bir eserin aslını veya çoğaltılmış nüshalarını, kiralamak, ödünç vermek, satışa çıkarmak veya diğer yollarla dağıtmak hakkı münhasıran eser sahibine aittir. Eser sahibinin izniyle yurt dışında çoğaltılmış nüshaların yurt içine getirilmesi ve bunlardan yayma yoluyla faydalanma hakkı münhasıran eser sahibine aittir. Yurt dışında çoğaltılmış nüshalar her ne surette olursa olsun eser sahibinin ve/veya eser sahibinin iznini haiz yayma hakkı sahibinin izni olmaksızın ithal edilemez. Kiralama ve kamuya ödünç verme yetkisi eser sahibinde kalmak kaydıyla, belirli nüshaların hak sahibinin yayma hakkını kullanması sonucu mülkiyeti devredilerek ülke sınırları içinde ilk satışı veya dağıtımı yapıldıktan sonra bunların yeniden satışı eser sahibine tanınan yayma hakkını ihlal etmez. Bir eserin veya çoğaltılmış nüshalarının kiralanması veya ödünç verilmesi şeklinde yayımı, eser sahibinin çoğaltma hakkına zarar verecek şekilde, eserin yaygın kopyalanmasına yol açamaz (FSEK m.23).
Manevi Hakların Eser Sahibinin Ölümünden Sonra Kullanılması ve Yakınların Dava Hakkı yönünden; FSEK m. 18 hükmü yürürlükten kaldırılmış olmasına karşın öğreti ve yargı kararlarında, manevi hakların eser sahibi tarafından sağlığında kullanımı hususu yorum yoluyla doldurulmuş ve kaldırılan hükümde ifade edilenlerle paralel kabuller benimsenmiştir.Buna göre; eser sahibi yaşadığı sürece manevi hakları kullanabilecektir. Eserini vücuda getirdikten sonra umuma arz edip etmemeye, umuma arz edecekse bunun yayımlanma zamanı ve tarzını belirlemeye sahip olacak; eseri ile ilgili kamuya bilgi verebilecek; eserini umuma arz ederken yahut yayımlarken onu kendi adıyla yahut müstear adıyla yahut adsız olarak kamuya sunabilecek; eserinde kendisi değişiklikler yapabilecek ve başkalarının gerçekleştirdiği hak kapsamındaki bu eylemleri engelleyebilecektir.
Eser sahibinin ölümüyle eserle ilgili olarak tanınan mali haklar miras hükümlerine göre intikal edecektir (FSEK m. 63). Mirasçılar ve sıraları Türk Medeni Kanunu m. 495-501 hükümlerinde gösterilmiştir.
FSEK m.63 sadece mali hakların miras yoluyla intikal edeceğini hükme bağlamıştır. Bu nedenle manevi haklar terekeye dahil olmazlar.
Ancak FSEK, eseri başlı başına hayatiyete sahip bir varlık olarak kabul etmiştir. Yasa tarafından eser, sahibinin belirlediği ve adını gösterdiği biçimi ile ayrıca onun kamuya sunduğu bütünlükle varlığını sürdürmekte ve korunmaya devam etmektedir. FSEK’e göre, eser sahibinin mirasçılarının, eserle ilgili üçüncü şahısların ve kamunun, eserin bütünlüğünün korunmasında ve esere yönelik tecavüzlerin kaldırılmasında menfaati vardır. Çünkü bir yandan eserden mali yönden yararlanmaktadırlar; diğer yandan da eserin başkaları tarafından kullanımını manevi yetkilere dayanarak gözetme hakları bulunmaktadır.
FSEK’in 19/I. maddesinde sayılan kişilere sırasıyla, FSEK m. 14/I ve 15/I hükümlerinde düzenlenen manevi hakların kullanım tarzını tespit etme yetkisinin verildiğini, İkinci fıkrada ise yasanın 14/III, 15/III ve 16/III maddelerinde sayılan manevi hakları 70 yıl için kendi namlarına kullanma hakkının verildiğini, Bu suretle manevi hakların koruma altına alındığını, 19/I hükmünde sayılan kişilerin eser sahibinin ölümünden sonra maddede yazılan hakları onun arzusuna uygun olarak belirleyip koruyacaklarını ve yetkileri son arzusuna uygun biçimde yerine getireceklerini, Bunun doğal sonucu olarak bu yetkilere tecavüz eden kişiye karşı tecavüzün ref ve önlenmesi ile tazminat davalarını açabilecekleri anlaşılmaktadır.
Bilirkişi raporunda davacının iddiasına konu beyanların videonun bütününde …’nın hayatını izleyen izleyicinin son saniyelerde bu açıklamalarla karşılaştığının bilirkişilerce tespit edildiği açıklamaların eleştiri sınırları kapsamında kalıp kalmadığı veya eser sahibinin dolayısıyla mirasçıları olan davacıların ‘‘şeref ve itibarını zedeleyecek” nitelikte bulunup bulunmadığı hususundaki takdirin Mahkemeye ait olduğunu bildirdiikleri anlaşılmaktadır.
Video nitelik olarak ölen …’nın hayatı ile ilgili olduğundan bestesi ölen …’ya ait eserlerin sözleri vasıtasıyla kurulan bir kurgu ile hayat hikayesi olarak anlatılması halindeyasal mirasçıların ancak kişilik haklarının zedelenmesi kapsamında manevi tazminat talep edebileceği, eşçinsellik ve terör örgütü ile ile ilgili olarak ileri sürülen iddiların ihtisas mahkemesince dinlenemeyeceği, ancak somut olayda FSEK kapsamnındaki ihlal nedeniyle davacaların manevi tazminat talep hakkı bulunduğu, bu kapsamda ise FSEK’in 15. maddesi uyarınca yayınlanan dava konusu videoda gerek musiki eserleri, gerek müzik videolarında eser bilgisinin bulunmadığı, keza FSEK 16. Maddesindeki ; Eserde Değişiklik Yapılmasını Menetmek haklarının ihlal edildiği , zira kullanılan eserlerde kullanılan müziklerde kısaltmalar yapıldığı anlaşılıdığından bu yöndeki iddialar yönünden ihlalin niteliği gözetilerek manevi tazminata hak kazandıkları anlaşılmış,manevi tazminatın mirasçı sayısı kadar talep edilmesi nedeniyle 1000- er TL den toplamda 3000 TL manevi tazminat ödenmesine karar verilmesi gerekmiştir.
Hükme esas alınan bilirkişi raporu kapsamı ve yukarda açıklanan gerekçe ile dosya kopsamında toplanan delillere göre;Davacılardan … müziğin FSEK 80.maddeden kaynaklanan komşu haklarının ihlal edildiğinin tespitine, tecavüzün refi ve men’ine, keza diğer … mirasçıları için FSEK den kaynaklanan maddi ve manevi hakların ihlal edildiğinin ve tecavüzün tespiti, refi ve men’ine, Bilirkişi raporu ile tespit edilen maddi tazminata esas raiç bedel 1400 TL olmakla; fsek 68. maddeye göre 3 katı 4200 TL ‘yı davacıların hak ettiği anlaşılmış ise de; talep ile bağlı kalınarak 4000 TL maddi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsili ile davacılara eşit olarak ödenmesine, davacıların fazlaya ilişkin haklarının saklı tutulmasına, … yasal mirasçılarının manevi haklarının ihlali kapsamında her bir davacı için ( …, melis kaya ve …) toplamda 1000 TL den 3000 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsili ile davacılara ödenmesine, manevi tazminatta fazlaya dair istemin reddine karar verilerek aşğadaki şekilde hüküm oluşturulmuştur.
HÜKÜM:Yukarıda açıklanan gerekçe kapsamına göre;
1-Davacılardan … FSEK 80.maddeden kaynaklanan komşu haklarının ihlal edildiğinin tespitine, tecavüzün refi ve men’ine, keza diğer … mirasçıları için FSEK den kaynaklanan maddi ve manevi hakların ihlal edildiğinin ve tecavüzün tespiti, refi ve men’ine,
2-Bilirkişi raporu ile tespit edilen maddi tazminata esas raiç bedel 1400 TL olmakla; fsek 68. maddeye göre 3 katı 4200 TL ‘yı davacıların hak ettiği anlaşılmış ise de; talep ile bağlı kalınarak 4000 TL maddi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsili ile davacılara eşit olarak ödenmesine, davacıların fazlaya ilişkin haklarının saklı tutulmasına,
3- … yasal mirasçılarının manevi haklarının ihlali kapsamında her bir davacı için ( …, … ve …) toplamda 1000 TL den 3000 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsili ile davacılara ödenmesine, manevi tazminatta fazlaya dair istemin reddine,
4-478,17 TL ilam harcının peşin harçtan mahsubu ile artan 358,63 TL harcın karar kesinleştiğinde ve talebi halinde davacılara iadesine,
5-Kabul edilen Tecavüzün Ref’i talebi yönünden, Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 3.931 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak tüm davacılara (…’nın mirasçılara: … , …, …, …) verilmesine,
6-Kabul edilen maddi tazminat talebi yönünden, Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 480 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak tüm davacılara (…’nın mirasçılara: … , …, …, …) verilmesine,
7-Kabul edilen manevi tazminat talebi yönünden, Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 360 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak …’nın mirasçılarına: … , …, …’ya verilmesine,
8-Reddedilen manevi tazminat talebi yönünden, Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 360 TL vekalet ücretinin …’nın mirasçılarından: … , …, …’dan alınarak davalıya verilmesine,
9-Davacı tarafın yargılama giderlerinden olan 35,90 TL başvuru harcı 836,80 TL peşin harç 744 TL tebligat ve müzekkere masrafı, 2.950 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 4.566,70 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacılara verilmesine,
10-Taraflarca fazla yatırılan gider avansının hüküm kesinleştiğinde ve talebi halinde iadesine,
Dair karar davacı ve davalı vekilinin yüzüne karşı , gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 HAFTA içerisinde İSTİNAF YASA yolu açık olmak üzere karar verilip tefhim kılındı, hazır olanlara duruşma zaptından örnek verildi. 16/10/2019

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır