Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
1.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/182 Esas
KARAR NO : 2023/51

DAVA : Esere ve End.Tasarıma Tecavüzün ve Haksız Rekabetin Önlenmesi, Tazminat
DAVA TARİHİ : 17/04/2018
KARAR TARİHİ : 28/02/2023

Mahkememizde görülmekte bulunanEsere ve End.Tasarıma Tecavüzün ve Haksız Rekabetin Önlenmesi, Tazminat davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İDDİA:Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkilllerinin pek kullanılmayan, unutulan ya da duyulmamış kelimeleri sosyal mecralar üzerinden paylaştığını, 2015 yılında … isimli kitapta topladığını, kitapta bulunan sözcüklerin çanta, kupa, bardak, defter, takvim, afiş gibi ürünlerin üzerinde piyasaya arz edildiğini, sözüklerin yazım şekillerinin TPMK nezdinde tasarım tescili olduğunu, müvekkilinin çalışmalarının eser niteliği taşıdıklarını, telif hakkı mevcut olduğunu, davalının eylemlerinin müvekkilinin eser sahipliğinden doğan haklarını ihlal ettiğini, dava konusu eserin ilim ve edebiyat eseri niteliğinde olduğunu, kitapta kullanılan kelimelerin edebi değerinin yüksek olduğunu, dava konusu kitabın herhangi bir sözlük gibi olmadığını, edebi değeri yüksek kelimelerin bir araya gelmesi ile oluştuğunu, davalıların Süfisözlük isimli eserinde müvekkili ile aynı şekilde edebi değeri yüksek kelimelerin aynı şekilde ve aynı konseptte bir araya getirildiğini, kelime anlamlarının da sıradan bir sözlükten farklı olarak edebi bir şekilde yazıldıklarını, etimolojik kökenlerine de yer verildiğini, müvekkilinin bu amaçla edebiyat eserlerini gözden geçirdiğini, davalıların müvekkilinin kitabındaki kelimlerin birçoğunu kendi kitaplarında kullandıklarını, müvekkilinin kitabında kullandığı kelimelerin ayırt edici yazı tipi ile yazıldığını, el yazısına benzer akıcı bir görünüm kazandırıldığını, bu nedenle müvekkili kitabının güzel yazı eseri olduğunu, davalıların kitabında da yazı tipinin taklit edildiğini, instagram üzerinde bir çok kullanıcının davalı kitabını müvekkili kitabının adı ile etiketlediklerini, müvekkili kitabında kelimelerin tire işareti kullanılarak bilinçli olarak dilbilgisi kurallarından bağımsız olarak parçalara ayrıldıklarını, bazı kelimelerin hecelerine göre bazılarının etimolojik kökenine göre bölünmüş olduklarını, davalı kitabında da bu hususun benzer olduğunu, müvekkilinin artistik bir etki yaratabilmek için gramer açısından gerekli olmasa da kelimelerin sonuna nokta koyduğunu, davalı kitabında da bu hususun kopyalandığını, müvekkilinin eserindeki mizanpaj ve içerik formatının da ayırt edici nitelikte olduğunu, müvekkilinin hususiyetini taşıdığını, sıradan bir sözlükten ayrılmış olduğunu, kelimelerin özellikle çok büyük harfler ile yazıldıklarını, kelimelerin bölündüğünü ve birer cümle içinde kullanıldıklarını, sayfa başına bir veya birkaç kelime olduğunu, alfabetik olarak dizilmediklerini, davalıların bu formatı birebir kopyalamış olduklarını, taraflara ait kullanımlarda sloganların aynı yerlere yazıldıklarını, kitapların format, biçim, mizanpaj, görsel, yazı tipi vb. yönlerden aynı olduklarını, sayfa mizanpaj ve formatının müvekkilinin hususiyetini taşıdığını, davalıların müvekkilinin haklarına tecavüz ettiklerini, tüketicilerin yorumlarında müvekkili eserinin ayırt edici niteliktte olduğuna dair açıklamlarda bulunduğunu, format, tarz ve mizanpajın müvekkili ile bütünleşmiş olduğunu, grafik eser olarak telif hakkı ile korunması gerektiğini, tüketicilerin müvekkilinin kitabı ile davalıların kitabının ayırt edilemeyecek derecede benzer olduklarını belirttiklerini, müvekkilinin mali hakları yanında işleme, yayma ve çoğaltma haklarının ihlal edildiğini, dava konusu sufi sözlük isimli eserde yer alan kullanımların müvekkil adına tescilli … ve …no’lu tasarımlardan doğan hakları ihlal ettiklerini, 2018 tarihli Sufi Sözlük adlı kitapta 1. Baskıda kullanıldıklarının tespit edildiğini, kullanılan sözcük tasarımlarının müvekkilinin tescillerinin taklitleri olduklarını, davalı kullanımlarında kelimelerin tire işareti kullanılarak dilbillgisi kurallarından bağımsız olarak bölmelere ayrıldıklarını, aynı yazı tipi ve fontu kullanıldığını, kelime sonlarına kurallardan bağımsız olarak nokta yerleştirildiğini, davalının küçük çizgiler ekleyerek farklılık yaratmaya çalıştığını, ayırt edicilik katmadığını, genel görünüm itibari ile aynı olduklarını, davalının kötü niyetli olduğunu, haksız kazanç elde etmeye çalıştığını, Müvekkilinin tasarımlarının ayırt edici niteliğe sahip olan tescilli tasarımlar olduklarını, tasarımların ayırt edilmesinin mümkün olmadığını, bu hususta tüketici yorumlarının mevcut olduğunu, müvekkilinin tasarımlarından doğan haklarının ihlal edildiğini, davalı kullanımlarının haksız rekabete yol açtığını, müvekkilinin sarf ettiği emek ve çabanın sömürüldüğünü, haksız kazanç elde edildiğini, davalı yanın ticari faaliyetlerinde kullanabileceği seçenekleri varken müvekkilinin ürünlerini taklit ettiğini, davalıların kullanımlarının müvekkilinin devamı veya ikinci baskısı sanıldığını, davalı yanın web sitesi kullanımlarının müvekkilinin kullanımlarına yakınlaştırıldığını, tüm bu kullanımların Müvekkilinin telif, tasarım kullanımları ile iltibas yarattığını, davalıların bilerek taklit ettiklerini, haksız rekabette bulunduklarını, davalıların kötü niyetle hareket ettiklerini, somut olayda davalıların müvekkil ile sözleşme yapmış olmaları halinde müvekkilin bu sözleşmeden elde edeceği gelirin üç katına kadar tazminat talep etme hakkı olduğunu, müvekkilinin gördüğü zararın dava sürecinde artacağını, zarar tehlikesi olduğunu, ihtiyati tedbir kararı verilmesi gerektiğini belirtmiş ve; Davalıların … adı altında veya varsa başka isimlerde satışa sunduğu müvekkil adına tescilli tasarımlardan ve … adlı eserine ilişkin telif hakkından doğan haklarından doğan hakları ihlal eden her türlü kullanımın, bu kitapların satışının, teklifte bulunulmasının engellenmesi, el konulması yönünde teminatsız bir şekilde ihtiyati tedbir kararı verilmesini, tecavüz teşkil eder mahiyetteki eylemlerin meni ve refini, tecavüz teşkil eden her türlü tanıtım vasıtası, ürünler, el konulan üzerindeki tasarımların silinmesi veya mümkün olmaması halinde bu ürünlerin imhası veya piyasadan toplatılmasını, Davalı eylemlerinin telif hakkının tecavüz ve haksız rekabet teşkil ettiğinin tespitini, Şimdilik 1000 TL maddi 15000 TL manevi tazminatın işleyecek avans faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini, Sözleşme yapılmış olması halinde bu bedelin tespit edilecek rayiç bedelin üç kat fazlasına tazminata hükmedilmesini, bu hususta şimdilik 1000 TL, 20000 TL manevi tazminatın işleyecek avans faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini, müvekkilinin yoksun kaldığı kazancın hesaplanmasında makul bir payın eklenmesini, davanın kabulü ile tüm yargılama ve avukatlık ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmişlerdir.
SAVUNMA: Davalı … vekilinin cevap dilekçesinde özetle; … Sözlüğün 2017 yılında kurulmuş bir sosyal medya hesabı olduğunu, okuyucu talepleri dikkate alınarak çıkartılmış bir kitap ve bir proje olduğunu, dava konusu kitapların yurt içi ve dışında benimsenmiş bir tarz olduğunu, davacıya özel olmadıklarını, müvekkilinin basımını yaptığı yazarın 6 kitap yazmış ve ciddi satış rakamlarına ulaşmış bir yazar olduğunu, yazarın emek hırsızlığına ihtiyaç duymayacak biri olduğunu, tanınmışlığa ve hayran kitlesine sahip olduğunu, … sosyal medya projesi olarak hayat bulduğunu instagramda 350.000, twitterda 302.000 ve facebookta 1.400.000 takipçiye ulaşmış bir proje olduğunu, sonrasında kitaba dönüştürüldüğünü, kitabın ilk iki haftada 35000 adet satıldığını, bu kadar hızlı olmasının hayranların … kitabını almaları olduğunu, yayınlanan kelimelerin kullanıcı yorumları ile yönlendirilmek suretiyle seçildiğini, kelimelerin sosyal medya ayağıyla yayılan döneme özgü kelimeler olduğunu, bir kısım kelimelerin her iki kitapta yer almasının normal olduğunu, davacı tarafın ihtarname göndermeden davayı açmasının kötüniyet olduğunu, kelimelerin anlamlarının aynı olmasının kelimenin tek bir anlamı olmasından kaynaklı olduğunu, altında kullanılan paragraf ve örneklerin farklı olduklarını, … kitabında kullanılan yazı karakterinin yayın dünyasında sıklıkla kullanılan bir yazı karakteri olan … olduğunu, harflerindeki çentik, çizgi, uzatma gibi öğelerin kopya edilmediğini, yazı karakterlerinin sunduğu süslü harflerin yaygın olarak kullanıldıklarını, … bazen 5, bazen 1, bazen de günlerce kelime paylaşımı yapılmadığını, düzeni sağlamak adına kelimelerin sağ alt köşesine rakamlar verildiğini, davacı tarafın sosyal medyadaki postlarında bu rakam sisteminin bulunmadığını, sosyal medyada beğenilen kelimelerin kitapta kolayca bulunabilmesi için rakamların olduğu gibi kitaba geçirildiğini, kullanım yerinin zorunluluktan kaynaklandığını, kelime ve aşağısında açıklamaların dünyada uzun yıllardır sözlük sayfalarının kullandığı temel tasarım olduğunu, … açıklaması yapılan kelime tek satıra sığmıyorsa tasarımı bozmamak adına alt satıra geçerek devam edildiğini, metnin alt satıra geçirmenin davacıya özgü bir tasarım olmadığını, satıra sığmayan kelimeler hece kuralına tabi olacak şekilde kesik işareti ile kesilerek ve alt satıra geçildiğini, kelimenin sonuna nokta konmasının yerli ve yabancı sitelerde karşılaşılan bir uygulama olduğunu, Davanın reddine karar verilmesini talep etmişlerdir.
Davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle; Davacı talebinin kesin olmadığını, talep sonucunun açık şekilde belirtilmesi gerektiğini, müvekkilinin kitapları çok satan bir yazar olduğunu, dava konusu kitap çıkmadan önce instagram, twitter ve facebook sitelerinde paylaşımlarda bulunduğunu, okurların talebi ile kitap çıkarılmaya karar verildiğini, kitabın çıkarılması ile istenen rakamların elde edilmediğini, mevcut olan satışın müvekkilinin tanınmış bir yazar olmasından kaynaklı olduğunu, Müvekkilinin takipçi sayısı dikkate alındığında davacı kitabının bir etkisi bulunmadığını, söz konusu kitapta yer alan kelimelerin davacılar tarafından bulunmadığını, edebiyat dünyasında sıklıkla kullanılan kelimelerin kullanıldıkları eserlerdeki örneği ile birlikte yer verildiğini, tarafların kitaplarında kullanılan kelimelerin tamamen farklı olduklarını, kelimelerin kökeni ile anlamlarının davacı tarafından bulunmadığını, kelimelerin okurlar tarafından sosyal paylaşım sitesi üzerinden belirlendiklerini, anlamlarının sözlüklerde yer aldıklarını, davacının telif hakkının bulunmadığını, dava konusu kitabın güzel sanat eseri vasfı bulunmadığını, söz konusu yazımın bir çok yazım türünde kullanıldığını, müvekkilinin kitabında kullanılan yazı karakterinin … olduğunu, yayın dünyasında kullanılan bir yazı karakteri olduğunu, kullanılan yazı karakterlerinin farklı olduklarını, müvekkilinin kullandığı çentik, çizgi ve uzatmaların yazı programlarının sunduğu ek karakterlerden alınmış olduğunu ve davacı kullanımından farklı olduklarını, dava konusu kitapta kullanılan kağıt, yazı karakteri, kapak tasarımı, yazıların puntoları ile kelimelerin ve örneklerin kitaba yerleştirilişinin müvekkilinin kitabından farklı olduğunu, … kitabında yazar adının açıkça belirtildiğini, okurların kitapların farklı kişilere ait olduklarını bildiklerini, sayfaya sığmayan kelimenin tire işareti ile ayrılarak alt tarafa yazılmasının yazım kuralı olduğunu, müvekkili kitabındaki kullanımın bundan ibaret olduğunu, müvekkilinin kitabında tüm kelimelerin aynı punto ile yazıldığını, sayfaya sığmayan kelimelerin tire işareti ile bölündüğünü, puntonun düşürülmediğini, Müvekkili kitabındaki kullanım ile davacıların kullanım amacının farklı olduklarını, davacı kitabında bir sayfada birden fazla kelime bulunduğunu, müvekkili kitabında her sayfada bir kelime bulunduğunu, alfabetik sıraya koyma gibi bir zorunluluğun bulunmadığını, bir kitabın satışının türü ve yazarına göre olduğunu, okurların kitabı formatı veya şeklinden dolayı almadığını, konusu ve içeriğinin kitabın satışını yaptığını, halk tarafından kabul gören bir yazarın bu riski göze almayacağını, tanınırlık ve güveni sarsacak bu gibi konulardan uzak duracağını, kullanılan kağıtların farklı olduklarını, … medya hesaplarında düzenin sağlanması amacıyla kelimelerin sağ alt köşesine rakam konulduğunu, kitabın basım aşamasında okurların kelimeleri kitapta bulabilmesi için rakamların olduğu gibi kitaba geçirildiğini, kelimelerin yanında rakamların kullanılma sebebinin bundan kaynaklandığını, davacıların sosyal medya paylaşımlarında rakamların bulunmadığını, konumlarının zorunluluk nedeniyle kelimenin soluna yerleştirildiğini, kullanılan rakamların yazı karakteri, rengi, kullanılış yeri ve biçimi arasında farklılıklar bulunduğunu, üstte kelime altında açıklama formatının uzun yıllardan beri kullanılan bir yapı olduğunu, bu metin tipinin avacı tarafından bulunmadığını, tasarım olarak tescil edilenin kelime olmadığını desen olduğunu, kelimelerin tarafların kullanımlarında benzerlik bulunmadığını, tire işareti ile ayrılmasının sayfaya sığmamasından kaynaklandığını, seçilen kelimelerin takipçilerin attığı yorumlar arasından alındığını belirtmiş ve; Davacı tarafa talep sonucunu açıklamak için kesin süre verilmesini, eksikliğin tamamlanmaması halinde davanın açılmamış sayılmasını, İhtiyati tedbir talebinin reddini, Yapılacak yargılama sonrası davanın esastan reddini, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı taraf üzerinde bırakılmasını talep etmiştir.
DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE GEREKÇE:
Dava konusu uyuşmazlık; davacıların “…” ibareli eserlerinde yer alan (tasarım-telif hakkı kapsamındaki yaratımların) davalılarca “…” ibareli eserde izinsiz kullanılması nedeniyle endüstriye tasarıma ve haksız rekabete de dayalı olarak davalı eylemlerinin tespiti durdurulması önlenmesi, tedbir kararı verilmesi, davacılardan … ve … Şirketi yönünden tasarımdan doğan hakların ihlali nedeniyle şimdilik 1000 TL maddi 15.000 TL manevi tazminatın davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili , davacılardan … ve … yönünden 5846 sayılı fsek uyarınca eser sahipliğinden doğan hakların ihlali nedeniyle fsek 68 e göre şimdilik 1.000 TL maddi tazminatın 3 katı( Davacı vekili 3.10.2022 tarihli ıslah dilekçesiyle FSEK 68 madde kapsamında 34.833.20 TL nin 3 katı 104.500 TL olarak maddi tazminat istemini ıslah etmiştir. ) ayrıca fsek 70/3 e göre elde edilen karın tespiti ile davacılara ödenmesi, fsek 70.maddeye göre 20.000 TL manevi tazminatın davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili, hükmün ilanına ilişkindir.
Davanın açılmasını müteakip davacının dava, davalıların cevap dilekçeleri karşılıklı tebliğ olunmuş, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, duruşmada hazır olanlar sulhe teşvik olunmuş, sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, arabuluculuk kurumundan faydalanmak istenilmediğinden tahkikat duruşmasına devam olunmuş, tarafların beyanlarında geçen deliller toplanmış, bilirkişi incelemesi yaptırılmış, HMK 184.madde kapsamında hazır olanlardan tahkikat ile ilgili beyanları sorulmuş, HMK 186. madde kapsamında ise karar duruşmasında hazır olanlardan esas ile ilgili son diyecekleri sorulmuştur.
HMK 266. Madde kapsamında bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır.
Bilirkişiler …, …, …’ün 24/04/2019 tarihli bilirkişi raporlarında; Davalının vaki kullanımlarının SMK 59/1 ve FSEK 21,22,23 hükümlerinin ihlali olduğu, Maddi tazminat talebi yönünden davacının FSEK 68 çerçevesinde talep edebileceği telif bedelinin kullanımın şekli, türü mecrası, eserin tanınırlığına etkisi gibi kriterler dikkate alındığında yaklaşık 25.000 TL olabileceği ve davacının bu bedelin 3 katını talep hakkının bulunabileceği, Fsek 70/3 yönünden hesaplamanın ancak mali bir bilirkişi tarafından davalı defterleri incelenerek yapılabileceği ancak her halükarda FSEK.m.68 hem de FSEK.m.70.f.3 kapsamında maddi tazminat talep edildiğinde, talep edilen toplam bedelin, anılan seçenekler uyarınca istenebilecek “en çok bedel” ile sınırlı olacağı dikkate alındığında davacının bu iki talepten birini talep edebileceği, Davacının SMK 151/2-c bendine göre talep edebileceği maddi tazminatın ise 97.237,50 TL olabileceği, ancak taleplerin yarışması söz konusu olduğundan davacının SMK gereğince hesaplanan tazminat ile FSEK çerçevesinde hesaplanan tazminat arasında seçim yapmasının gerekeceği, davacının manevi tazminat talebinin yerinde olduğu, manevi tazminatın miktar ve türünün mahkemeye ait olacağı görüş ve kanaatine vardıklarını bildirmişlerdir.
Bilirkişiler …, …, …’ün 10/02/2020 tarihli EK bilirkişi raporlarında; Kök rapordaki değerlendirmelerinin aynen geçerli olduğunu, bildirmişlerdir.
Bilirkişiler …, …, …., …’in 19/08/2020 tarihli bilirkişi raporlarında; Davaya Konu Eserin Derleme Eser olduğu, Dosyaya sunulan Eser Meydana Getirme Sözleşmelerinin İstisna Sözleşmesi olması nedeni ile rayiç bedel hesabında emsal olamayacağını, Davacının FSEK M.68′ e göre hesaplama yapılmasını talep ettiği ; bu nedenle FSEK 68. madde gereği toplamda 104.500,00 TL maddi tazminat talebinde bulunabileceğini bildirmişlerdir.
Bilirkişiler …, …, …, …’in 18/11/2022 tarihli bilirkişi EK raporlarında; FSEK 68. madde gereği 3 katı 34.833,20 TL X 3 =104.500,00 TL maddi tazminat talebi olabileceğini, Şayet Mahkeme aksi görüşte ise bütüncül yaklaşımla 161.414,25 TLX 3 = 484.242,75 TL. tazminat talep edilebileceğini, ayrıca SMK md. 151/2-c kapsamında 674.180,00 TL% 7= 47.192,60 TL Lisans sözleşmesi kapsamında bir tazminat hesaplandığını, Kitap tasarımlarının dava dışı …ve … tarafından yapıldığı, eser sahibinin kendi eserinde kullanılan tasarımları bilmemesinin hayatın olağan akışına uygun olmadığı , yazar ve yayın evinin müteselsil sorumluluklarının takdirinin mahkemeye ait olduğunu bildirmişlerdir.
Bilirkişiler …, …, …, … 18/08/2021 tarihli raporlarında; Davalı taraflara ait … isimli kitapta yer alan kelime ibarelerine dair kullanımların davacı tarafa ait … ve …. no’lu çoklu endüstriyel tasarım tescil belgelerindeki tasarımların koruma kapsamında kaldığı, Davalı tarafa ait … isimli kitapta yer alan sayfa düzeninin davacı tarafa ait … isimli kitapta kullanılan sayfa düzeni ile benzer olduğu, FSEK kapsamında davacı ve davalının davaya konu kitaplarının birer eser olduğu, Davalı, davacının kitabını içerik yönünden %16,5 oranında alıntılandığı, FSEK mad. 68’e göre davalının kitabı için 21.243,68 TL nin üç katı olan 63.731,04 TL tutarında telif ödemesi gerektiği, FSEK m.70/3 uyarınca yapılan incelemede birinci heyet raporunda tespit edilen 8.632 TL olarak hesaplanan rakama itibar edildiğini keza SMK 152/2-c yönünden hesaplamada yönünden ise lisans bedeli olarak birinci heyet raporunda belirtilen 97.237,50-TL olarak hesaplanan rakama itibar edildiğini bildirmişlerdir.
Bilirkişiler …,…, …, … 15/02/2022 tarihli EK raporlarında: Kök bilirkişi raporunda mali yönden mahkemenin tazminata hükmedebilmesi için SMK ve FSEK kapsamında mali yönden incelemeler ve hesaplamalar yapıldığını ‘’FSEK mad. 68’e göre davalının kitabı için 21.243,68 TL nin üç katı olan 63.731,04 TL tutarında telif ödemesi gerektiği, FSEK m.70/3 uyarınca yapılan incelemede birinci heyet raporunda tespit edilen 8.632-TL rakama itibar edildiği, SMK 152/2-c yönünden lisans bedeli olarak 97.237,50-TL olarak hesaplanan rakamda bir görüş değişikliğinin oluşmadığı görüş ve kanaatine vardıklarını bildirmişlerdir.
YASAL MEVZUAT
6769 sayılı SMK’nun 59.maddesi göre “Tasarımdan doğan haklar münhasıran tasarım sahibine aittir. Üçüncü kişiler, tasarım sahibinin izni olmadan koruma kapsamındaki tasarım veya tasarımın uygulandığı ürünü üretemez, piyasaya sunamaz, satamaz, ithal edemez, ticari amaçlı kullanamaz veya bu amaçlarla elde bulunduramaz ya da bu tasarım veya tasarımın uygulandığı ürünle ilgili sözleşme yapmak için öneride bulunamaz” hükmü amirdir.
Bir tasarımın koruma kapsamı belirlenirken buna, o tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimle bariz bir benzerlik gösteren bütün tasarımlar dikkate alınır. Koruma kapsamının belirlenmesinde, kıyaslanan tasarımların farklılıklarından çok ortak özelliklerine ağırlık verilir ve tasarımcının tasarlama açısından seçenek özgürlüğüne sahip olduğu dikkate alınır.
TTK MADDE 54- (1) Haksız rekabete ilişkin bu Kısım hükümlerinin amacı, bütün katılanların menfaatine, dürüst ve bozulmamış rekabetin sağlanmasıdır
2) Rakipler arasında veya tedarik edenlerle müşteriler arasındaki ilişkileri etkileyen aldatıcı veya dürüstlük kuralına diğer şekillerdeki aykırı davranışlar ile ticari uygulamalar haksız ve hukuka aykırıdır.
5846 sayılı yasanın ilgili metinleri
Madde 1/B-a) Eser: “Sahibinin hususiyetini taşıyan ve ilim ve edebiyat, musiki, güzel sanatlar veya sinema eserleri olarak sayılan her nevi fikir ve sanat mahsullerini, b)Eser sahibi: Eseri meydana getiren kişiyi”
Madde 10/1-2″ Birden fazla kimsenin iştirakiyle vücuda getirilen eser ayrılmaz bir bütün teşkil ediyorsa, eserin sahibi,onu vücuda getirenlerin birliğidir.
Birliğe adi şirket hakkındaki hükümler uygulanır. Eser sahiplerinden biri, birlikte yapılacak bir muameleye muhik bir sebep olmaksızın müsaade etmezse, bu müsaade mahkemece verilebilir. Eser sahiplerinden her biri, birlik menfaatlerine tecavüz edildiği takdirde tek başına hareket edebilir.”
Madde 11″Yayımlanmış eser nüshalarında veya bir güzel sanat eserinin aslında, o eserin sahibi olarak adını veya bunun yerine tanınmış müstear adını kullanan kimse, aksi sabit oluncaya kadar o eserin sahibi sayılır.
Umumi yerlerde veya radyo-televizyon aracılığı ile verilen konferans ve temsillerde, mutad şekilde eser sahibi olarak tanıtılan kimse o eserin sahibi sayılır, meğer ki, birinci fıkradaki karine yoluyla diğer bir kimse eser sahibi sayılsın.”
Madde 14 ” Bir eserin umuma arzedilip edilmemesini, yayımlanma zamanını ve tarzını munhasıran eser sahibi tayin eder.” ,
Madde 15/1-3 “Eseri, sahibinin adı veya müstear adı ile yahut adsız olarak, umuma arzetme veya yayımlama hususunda karar vermek salahiyeti munhasıran eser sahibine aittir….. Bir eserin kimin tarafından vücuda getirildiği ihtilaflı ise, yahut her hangi bir kimse eserin sahibi olduğunu iddia etmekte ise, hakiki sahibi, hakkının tesbitini mahkemeden istiyebilir.” ,
Madde 18/1-3 “Mali hakları kullanma yetkisi münhasıran eser sahibine aittir. …… Bir eserin yapımcısı veya yayımcısı, ancak eserin sahibi ile yapacağı sözleşmeye göre mali hakları kullanabilir.”,
Madde 21 “Bir eserden, onu işlemek suretiyle faydalanma hakkı munhasıran eser sahibine aittir.” ,
Madde 22 “Bir eserin aslını veya kopyalarını, herhangi bir şekil veya yöntemle, tamamen veya kısmen, doğrudan veya dolaylı, geçici veya sürekli olarak çoğaltma hakkı münhasıran eser sahibine aittir
Madde 23 “Bir eserin aslını veya çoğaltılmış nüshalarını, kiralamak, ödünç vermek, satışa çıkarmak veya diğer yollarla dağıtmak hakkı münhasıran eser sahibine aittir.” ,
Madde 24/1 ” Bir eserden, doğrudan doğruya yahut işaret, ses veya resim nakline yarıyan aletlerle umumi mahallerde okumak, çalmak, oynamak ve göstermek gibi temsil suretiyle faydalanma hakkı munhasıran eser sahibine aittir. “
Madde 25/1 “Bir eserin aslını veya çoğaltılmış nüshalarını, radyo-televizyon, uydu ve kablo gibi telli veya telsiz yayın yapan kuruluşlar vasıtasıyla veya dijital iletim de dahil olmak üzere işaret, ses ve/veya görüntü nakline yarayan araçlarla yayınlanması ve yayınlanan eserlerin bu kuruluşların yayınlarından alınarak başka yayın kuruluşları tarafından yeniden yayınlanması suretiyle umuma iletilmesi hakkı munhasıran eser sahibine aittir.” ,
Madde 66/1 “Manevi ve mali hakları tecavüze uğrayan kimse tecavüz edene karşı tecavüzün ref’ini dava edebilir.”,
Madde 68/1 ” Eseri, icrayı, fonogramı veya yapımları hak sahiplerinden bu Kanuna uygun yazılı izni almadan, işleyen, çoğaltan,çoğaltılmış nüshaları yayan, temsil eden veya hertürlü işaret, ses veya görüntü nakline yarayan araçlarla umuma iletenlerden, izni alınmamış hak sahipleri sözleşme yapılmış olması halinde isteyebileceği bedelin veya bu Kanun hükümleri uyarınca tespit edilecek rayiç bedelin en çok üç kat fazlasını isteyebilir.” ,
Madde 69 “Mali veya manevi haklarında tecavüz tehlikesine maruz kalan eser sahibi muhtemel tecavüzün önlenmesini dava edebilir.” ,
Madde 70/1-2 ” Manevi hakları haleldar edilen kişi, uğradığı manevi zarara karşılık manevi tazminat ödenmesi için dava açabilir. …. Mali hakları haleldar edilen kimse, tecavüz edenin kusuru varsa haksız fiillere mütaallik hükümler dairesinde tazminat talep edebilir.” hükümleri yer almaktadır.
ESER İDDİASININ İNCELENMESİ
FSEK’nin 2. maddesinde ilim ve edebiyat eserleri olarak ifade edilen kategori; herhangi bir şekilde dil ile ifade edilen, herhangi bir dilde ve herhangi bir ifade aracı (söz, yazı, rakam, şekil, çizgi veya simgeler) ile ortaya konulan eserleri içine alır. Bütün bilim ve sanat dallarına (spor, müzik, güzel sanatlar, fen bilimleri, matematik, tıp, vb.) ait eserler bu ifade araçları ile ortaya konulmak şartıyla bir ilim ve edebiyat eseri sayılır.
İlk baskısı 2015’te yapılan …, bazı kelimeler çok güzel başlıklı kitap ile ilk baskısı 2018’de yapılan …, müspet kelimeler arşivi, 1.Cilt(1-250)Ustalardan Örneklerle 250 müspet kelime karşılaştırıldığında; her iki kitabında eser niteliğinde bulunduğu, Türkçe sözlük olarak, raporda örneklerle gösterilen benzerliklerin bulunduğu , her iki kitapta da yer alan kelime seçimi, açıklaması, tasarım, yazı karakteri, örnek metin sunumuna ait özgün kullanım ile ilgili fikirlerin büyük ölçüde …’i hazırlayan Davacı … ve …’a ait olduğu, … ile … başlıklı kitap arasındaki benzerliklerin rastlantıdan değil, … hazırlayan davalı …’in … ‘den faydalanmasından kaynaklandığı ve vaki kullanımın FSEK 21 çerçevesinde işleme hakkı, FSEK 22 anlamında çoğaltma hakkı ile FSEK 23 anlamında yayma hakkının ihlali sayılacağı denetime uygun bilirkişi raporları kapsamından anlaşılmıştır.
TAZMİNAT İSTEMLERİNİN İNCELENMESİ
Bilirkişi heyetlerince denetime uygun olacak şekilde her iki sözlükte kullanılan kelimeler , kapak ve sayfa düzenlemeleri dahil olmak üzere tasarımlarda kıyaslanmış, kıyaslanan tasarımlardaki farklılıkların tasarımlara ayırt edici nitelik kazandırmadığı, davacı tarafa ait … isimli kitapta kullanılan sayfa tasarımı ile davalı tarafa ait … isimli kitapta yer alan sayfa tasarımının, öğelerinin birbirlerine ve tasarımın bütününe göre olan ebat, oran ve ilişkilerinin benzer oldukları, tasarımlarının bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığı, birbirleri ile benzer olarak algılandıkları , davalı tarafa ait süfisözlük isimli kitapta yer alan kelime ibarelerine dair kullanımların (raporda ayrıntılı örneklemeleri verilmiş olup) davacı tarafa ait … ve … no’lu çoklu endüstriyel tasarım tescil belgelerindeki tasarımların koruma kapsamında kaldığı ve davalı tarafa ait … isimli kitapta yer alan sayfa düzeninin davacı tarafa ait … isimli kitapta kullanılan sayfa düzeni ile benzer olduğu ve netice olarak tasarımlardaki var olan farklılıkların ise tasarımlara ayırt edici nitelik kazandırmadığını, davacı tarafa ait … no’lu çoklu endüstriyel tasarım tescil belgesindeki tasarımlar ile davalı tarafa ait … isimli kitapta yer alan ibarelerin kullanımında yer alan tasarım öğelerinin birbirlerine ve tasarımın bütününe göre olan ebat, oran ve ilişkilerinin benzer oldukları, tasarımlarının bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığı, birbirleri ile benzer olarak algılandıkları hususu tespit edilmiştir.
Davalı , davacının eserinin tasarımını taklit etmiş ve içerik yönünden yaklaşık sözcüklerden ( 79 ) sözcük alıntı yapmıştır. 79 sözcükten (ah, ahenk, allahaısmarladık, aşk, baba, ciğerpare, divan edep, emek, estağfurullah,eyvallah, fedkâr, gıybet, gönül, hüzün, kadın, kafi, miskin, saadet… “ sıradan günlük yaşamda kullanılan sözcükler olduğundan ,19-20 sözcüğün örtüşebileceği ancak bunun dışında kalan ve tasarımla birlikte içeriğin alıntılanması nazara alındığında oransal olarak toplamda alıntılamanın % 16,5 oranına tekabül ettiği bilirkişi raporu kapsamından anlaşılmıştır. Bu bağlamda davacı tarafa ait … isimli eserin niteliği, eser üzerinde davacılar … ile …’un isimlerinin yer alması sebebiyle FSEK m.11 karinesi gereği bu kişilerin eser sahibi olduğu ve dolayısıyla FSEK 68.madde kapsamında ancak bu kişilerin FSEK 68. Madde kapsamında tazminat talep etme şartlarının bulunduğu anlaşılmıştır.
Davacılar davalı tarafça hazırlanan eserin kendilerine ait eserden alıntılar yapılmak suretiyle ve kitabın tasarımı da aynen kopyalanmak suretiyle meydana getirildiği iddiası ile hem tasarım hakkı hemde telif hakkı kapsamındaki talepler ile huzurdaki davayı açmışlardır.
Davacı ön inceleme oturumunda ; “…” ibareli eserlerinde yer alan (tasarım-telif hakkı kapsamındaki yaratımların) davalılarca “…” ibareli eserde izinsiz kullanılması nedeniyle endüstriye tasarıma ve haksız rekabete de dayalı olarak davalı eylemlerinin tespiti durdurulması önlenmesini , davacılardan … ve … Şirketi yönünden tasarımdan doğan hakların ihlali nedeniyle şimdilik 1000 TL maddi 15.000 TL manevi tazminatın , … ve … yönünden 5846 sayılı fsek uyarınca eser sahipliğinden doğan hakların ihlali nedeniyle fsek 68 e göre şimdilik 1.000 TL maddi (( Davacı vekili 3.10.2022 tarihli ıslah dilekçesiyle FSEK 68 madde kapsamında 34.833.20 TL nin 3 katı 104.500 TL olarak maddi tazminat istemini ıslah etmiştir. ) tazminatın 3 katı olarak tahsili ayrıca , 70/3 e göre elde edilen karın tespiti ile davacılara ödenmesini, eser ihlaline dayalı olarak fsek 70 e göre 20.000 TL manevi tazminatın davalılardan tahsilini talep etmiştir.
FSEK 68 ve 70. MADDE KAPSAMINDA TAZMİNAT TALEBİNİN İNCELENMESİ:
FSEK m.68 uyarınca yapılacak hesaplama; davacı ile davalı bu konuda bir sözleşme yapmış olsaydı davacının elde edeceği rayiç bedel uyarınca yapılacak hesaplamadır. FSEK m.70/3 ise davacının izinsiz alıntılar sebebiyle davalıdan talep edeceği elde edilen kardır. Bir başka deyişle, davalının bu eserin satışından dolayı elde ettiği karın davacıya devridir. Ancak bu hesaplama yapılırken de davalının yapmış olduğu alıntıların oranlanması gerekir. Yoksa kısmi alıntı durumunda bir bütün olarak elde edilen kârın devri istenemez. Tasarım hakkına dayalı olarak yani lisans seçeneği kapsamında (SMK 151/2-c) yapılacak hesaplamada İse davacının emsal sözleşmeleri nazara alınarak bu ürün için talep edebileceği lisans bedeline göre hesaplama yapılacaktır.
Davacı kitabı “…” ile Davalı kitabı “ …” karşılaştırıldığında, Her ikisinin de kitap kapaklarının biçimi ebadı, rengi ve tüketiciye sunduğu mesajların benzer olduğu, Davacının kitabının 298 sayfa, Davalının kitabının 274 sayfa olduğu aradaki farkın 26 sayfa olduğu, Davacının kitabının 38,00 TL, Davalının kitabının ise 28,00 TL olduğu aradaki farkın 10 TL olduğu, tüketici tercihlerini etkileyebileceği, Davacının kitabında 365 sözcüğün açıklaması, Davalının kitabında ise 250 adet sözcüğün olduğu bu sözcüklerden 79 tanesinin ortak olduğu, Ortak olarak kullanılan bu sözcüklerden 19 tanesinin harcıalem sözcükler olduğu, 60 civarında sözcük için hesaplama yapılması gerektiğinden hareketle ,bu da kitabın bütününe oranının %16,5 olduğu bilirkişi heyetince denetime uygun olarak tespit edilmiştir. Hükme dayanak alınan son bilirkişi raporunda FSEK 68’e göre 21.243,68 TL X 3 katı= 63.731,04 TL telif tazminatı olarak ödenebileceği hususu anlaşılmıştır.
Bilirkişi heyetlerince davacı yan 3 farklı tazminat seçeneğine göre tazminat talep ettiğinden ayrıca FSEK m.70/3 uyarınca da hesaplama yapmış olup, daha önce dosyaya sunulan bilirkişi raporlarının incelenmesinde birinci bilirkişi heyetinin ek raporunda ve İkinci heyetin kök raporunda davalı tarafın ticari kayıtlarının incelendiği ve birinci bilirkişi heyeti tarafından elde edilecek muhtemel kar’ın 52.320-TL olarak hesap edildiği, ikinci heyet raporunda ise 63.650,84-TL olarak hesaplandığı, son bilirkişi heyetince de birinci heyet raporundaki 52.320-TL olarak hesap edilen sonuca iştirak edildiği ki b u rakam davalının elde ettiği total kâr olduğundan yani benzerlik oranı kitabın tamamını Kapsamadığından hareket ile benzerlik oranı ile elde edilen kârın hesaplanmasında FSEK 70/3 madde kapsamında bu hesaplamanın 52.320-TL X % 16.5 = 8.632-TL’ ye tekabül ettiği anlaşılmıştır.
Yargıtay 11.HD’nin içtihatlarına göre davacı telif hakkı yönünden hem FSEK.m.68, hem de FSEK.m.70.1.3 kapsamında maddi tazminat talep etmiş olup, talep edilen toplam tazminat bedeli, anılan seçenekler uyarınca istenebilecek “en çok bedel” ile sınırlıdır”. Bu nedenle davacı bu iki talepten birini talep edebilecektir.
Davacı vekili de 3.10.2022 tarihli ıslah dilekçesiyle FSEK 68 madde kapsamında 34.833.20 TL nin 3 katı 104.500 TL olarak maddi tazminat istemini ıslah etmiştir. Ancak mahkememizce tüm raporların tartışıldığı ve raporlar arasındaki mali yönden çelişkinin giderildiği son bilirkişi raporu hükme esas alınarak karar oluşturulması gerektiğinden, davacının davasını ıslah ettiği 19.8.2020 tarihli bilirkişi raporu dikkate alınmamış, son bilirkişi raporu MHK 266 madde kapsamında hükme dayanak olarak alınmıştır.
FSEK 1/B-b maddesi uyarınca eser sahibi eseri meydana getiren gerçek kişidir. Zira, tüzel kişilerin yaratıcı faaliyetlerinden söz edilemeyeceğinden gerçek kişi dışındaki tüzel kişilerin eser üzerinde ancak mali hak sahipliği sözkonusu olabilecektir. Toplanan delillere göre gerçek kişiler … ve … yönünden FSEK 68. Madde kapsamında talep edilebilecek tazminat bedeli FSEK 68. Madde kapsamında talep edilen ve her iki davacı için bilirkişilerce hesaplanan toplam raiç bedel 21.243.68 TL olup bunun 3 katı 63.731. 04 TL dir. ( her bir davacı için bu bedelin davacıların esere katkısı yönünden hakkaniyet gereği ½ oranında kabulü ile tazminatın davacılardan Onur için 31.865.52 TL belirlenmesine) ıslah ile talep edilen fazla istemin reddine karar verilmesi gerekmiştir. Davacılardan … ve … yönünden fsek 68 e göre tazminat miktarı tespit edilirken davacıların her birinin esere katkısı belli olmadığından ½ oranında katkı yaptıkları varsayılarak tazminat ½ oranında takdir edilmiştir. (FSEK 10/1 . Maddesinde; “Birden fazla kimsenin iştirakiyle vücuda getirilen eser ayrılmaz bir bütün teşkil ediyorsa, eserin sahibi, onu vücuda getirenlerin birliğidir” şeklindeki düzenleme gözetilerek)
TASARIM HAKKI KAPSAMINDA TAZMİNAT İSTEMİNİN İNCELENMESİ
Türk Patent ve Marka kurumundan tasarım tescil belgesi celp edilmiş ve kurum tarafından gönderilen 9.5.2018 tarihli yazı ekinde; … nolu tasarımın çoklu tasarım belgesi olarak 25.5.2015 tarihinde başvurusunun yapıldığı, aynı tarihte tescil edildiği, tasarımcısının … olduğu ve tasarımın da bu gerçek kişi adına tescil edildiği, … nolu tasarımın ise 6.4.2016 tarihinde başvurusunun yapıldığı ve aynı tarihte tescil edildiği, tasarımcı adı olarak … ‘un adının yer aldığı, başvuru sahibinin ise … olduğu anlaşılmıştır.
Bilirkişi heyetlerince denetime uygun olacak şekilde her iki sözlükte kullanılan kelimeler , kapak ve sayfa düzenlemeleri dahil olmak üzere kıyaslanmış, kıyaslanan tasarımlardaki farklılıkların tasarımlara ayırt edici nitelik kazandırmadığı, davacı tarafa ait … isimli kitapta kullanılan sayfa tasarımı ile davalı tarafa ait … isimli kitapta yer alan sayfa tasarımının, öğelerinin birbirlerine ve tasarımın bütününe göre olan ebat, oran ve ilişkilerinin benzer oldukları, tasarımlarının bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığı, birbirleri ile benzer olarak algılandıkları , davalı tarafa ait süfisözlük isimli kitapta yer alan kelime ibarelerine dair kullanımların (raporda ayrıntılı örneklemeleri verilmiş olup) davacı tarafa ait … ve … no’lu çoklu endüstriyel tasarım tescil belgelerindeki tasarımların koruma kapsamında kaldığı ve davalı tarafa ait … isimli kitapta yer alan sayfa düzeninin davacı tarafa ait … isimli kitapta kullanılan sayfa düzeni ile benzer olduğu ve netice olarak tasarımlardaki var olan farklılıkların ise tasarımlara ayırt edici nitelik kazandırmadığını, davacı tarafa ait … no’lu çoklu endüstriyel tasarım tescil belgesindeki tasarımlar ile davalı tarafa ait … isimli kitapta yer alan ibarelerin kullanımında yer alan tasarım öğelerinin birbirlerine ve tasarımın bütününe göre olan ebat, oran ve ilişkilerinin benzer oldukları, tasarımlarının bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığı, birbirleri ile benzer olarak algılandıkları hususu tespit edilmiştir
Davacı tasarım hakkının ihlali kapsamında tazminat talebini SMK 151/2-c bendine dayandırmıştır. Buna göre, yoksun kalınan kazancın Sınai mülkiyet hakkına tecavüz edenin bu hakkı bir lisans sözleşmesi ile hukuka uygun şekilde kullanmiş olması hâlinde ödemesi gereken lisans bedeline göre hesaplanması gerekir. Uygun bir lisans bedelinin tespitinde şu esaslar dikkate alınmaktadır. (varsa hak sahibi tarafından verilen daha önceki lisanslar, yada daha önce verilen başka emsal lisanslar, lisansın Inhisari veya bölgesel olup olmadığı, tasarımın niteliği, lisansın süresi, taşarımın kullanım alanının genişliği, mütecavizin tasarımın kullanım miktarı veya büyüklüğü.) Dosyada davacı tarafından sunulan lisans sözleşmelerinde lisans genelde net kardan davacıya bir oran verilmesi şeklinde kararlaştırılmıştır. 01.06.2016 tarihli lisans sözleşmesinde 25 sözcük için garanti telif bedeli 40.000 TL olup satışlardan elde edilen karın net tutarının ise %6’sının ödeneceği kararlaştırılmıştır. Keskin Kolor ile yapılan lisans sözleşmesinde ise 23 adet sözcük için garanti telif bedeli olarak 10.000 TL +KDV , net satışı tutarının ise % 10’u nun ödeneceği kararlaştırılmıştır. 10.12.2018 tarihli sözleşmede ise davacı şirketin davaya konu kitap konseptine uygun kitap ve grafik tasarımı söz konusu olup bu sözleşmede ise alınacak bedel yaratıcı metin yazımı ve grafik tasarımı için 70.000 TL, 100 adet kutulu kitap üretimi için 19.200 TL olmak üzere toplam 89.200 TL olarak kararlaştırılmıştır. 17.09.2018 tarihli sözleşmede ise garanti edilen lisans bedeli 80.000 TL satışlardan verilecek oran yurt dışı satışları için % 5.5, yurt içi satışları için % 8.5 olarak hesaplanmıştır. Bu emsaller çerçevesinde davaya konu uyuşmazlık için lisans bedeli hesaplanırken davalının bandrol adedi olan 50.000 adet ile kitabın genel tasarım benzerliği ve ayrıca davacı kitabındaki 79 sözcüğün kullanılması birlikte değerlendirildiğinde davacının 50.000 adet kitabın internet satış fiyatı olan 25.83 TL üzerinden hesaplanması sonucu bulunan miktarın % 7,5’ini lisans bedeli olarak talep edebileceği . Bu çerçevede 25,93 TL x 50.000 adet 1.296.500 TL olup bu bedelin % 7,5’i olan 97.237,50 TL’yi talep edebileceği hususu ilk bilirkişi raporunda keza alınan son bilirkişi raporunda hakkaniyete ve denetime uygun şekilde dosyadaki emsal lisanslarda denetlenmesi suretiyle belirlenmiştir.
Tasarım hakkını ihlal nedeniyle SMK 151/2-c kapsamında …’ ve … TİC LTD ŞTİ ‘nin toplamda 97.237.50 TL maddi tazminata hak kazandığı anlaşılmış olmakla birlikte davacı vekili ıslah dilekçesinde sadece FSEK 68 . maddeye dayalı tazminat istemini yani gerçek kişi davacılar … ve … yönünden açtığı telife dayalı tazminat miktarını artırmış olup, tasarıma dayalı olarak ise davacı tüzel kişi yönünden davasını ıslah etmediği anlaşılmıştır.
Mahkememizce kısa hüküm tefhim edilirken 3 nolu başlık bölümünde; Tasarım hakkını ihlal nedeniyle SMK 151/2-c kapsamında …’ ve … TİC LTD ŞTİ ‘nin 97.237.50 TL maddi tazminata hak kazandığı anlaşılmış olmakla birlikte talep ile bağlı kalınarak 1000 TL maddi tazminatın ve her bir davacı için 7500 TL manevi olmak üzere toplam 15.000 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek değişen oranlardaki avans faiziyle birlikte davalıdan müştereken ve müteselsilen tahsile ile davacılara verilmesine, karar verilmiş , hükmün bu bölümünde 1000 TL lik maddi tazminat … TİC LTD ŞTİ yönünden kabul edilmiştir. Kısa hükmün devamında 4 nolu başlıkta ise; FSEK 68. Madde kapsamında talep edilen ve her iki davacı için yani … VE … için bilirkişilerce hesaplanan toplam raiç bedel 21.243.68 TL olup bunun 3 katı 63.731. 04 TL olup, ( her bir davacı için bu bedelin davacıların esere katkısı yönünden hakkaniyet gereği ½ oranında kabulü ile tazminatın … yönünden 31.865.52 TL belirlenmesine, FSEK 68. Madde kapsamında dava tarihinden itibaren işleyecek değişen oranlardaki avans faiziyle birlikte davalıdan müştereken ve müteselsilen tahsile ile davacılardan …’a verilmesine, ıslah ile talep edilen fazla istemin reddine şeklinde karar verilmiş , 4 nolu başlık altındaki kısa hüküm başlarken açıkça her iki davacı için fsek 68 göre tazminat kabul edilmiş olup, zaten 4 nolu kısa hüküm başlığından ve açıklamasından da bu durumun anlaşıldığı net olup, ½ şeklinde de oranlama yapıldığından … yönünden de fsek 68 e göre tazminat takdir edilmiş ve … yönünden de takdir edilen tazminatın ½ kısmının 31.865.52 TL olduğu anlaşılmıştır.
Yine 5 nolu kısa hüküm bölümünde -Tasarıma tecavüz ve esere dayalı tecavüzden keza rekabetten kaynaklanan tazminat talepleri arasında hakların yarışması ilkesi nedeniyle tek bir tazminata hüküm edilebileceği yüksek yargı uygulamaları ile içtihat edildiğinden ve … yönünden tasarım hakkı ihlaline dayalı tazminat yönünden hüküm kurulduğundan, ayrıca eser ihlaline dayalı olarak … hakkında fsek 68’e dayalı bir tazminat ödenmesine yer olmadığına şeklinde belirleme yapılmış ise de burada da tazminattan kast edilenin manevi tazminat talepleri olduğu açıktır.
Gerekçeli karar yazılırken bu husus HMK 307, 183 maddeler gözetilerek düzeltilmiştir. Zira davacı yanda maddi tazminat istemini ıslah dilekçesinde fsek 68 madde kapsamında artırmıştır. Ancak davacı manevi tazminat yönünden ise davacı gerçek kişi Banu yönünden hem tasarım hemde esere dayalı manevi tazminat talep etmiş, keza gerçek kişi Onur için sadece esere dayalı manevi tazminat talep etmiş, yine tüzel kişi için ise tasarım hakkı kapsamında talepde bulunmuştur. Dolayısıyla davacının gerçek kişi … yönünden gerek tasarım gerekse esere dayalı olarak taleplerde bulunduğu, esere dayalı olarak 20.000 TL manevi tazminat talep ettiği, tasarıma dayalı olarak ise 15.000 TL talep de bulunduğu anlaşılmıştır.
Toplanan deliller, taraf iddia ve savunmaları, eser işletme ve bandol talep formları, mali kayıtlar, Türk Patent ve Marka kurumundan celp edilen tasarım tescil belgesi, üç farklı heyetten alınan bilirkişi raporları( HMK 266 madde kapsamında ilk ve son bilirkişi raporlarının lisans yönünden aynı sonuca ulaşmış olmaları nedeniyle hükme esas alınmış, keza mali yönden ve alıntı oranının denetime uygunlu ve telif hukuku yönünden ise bilirkişiler …,…, …, … tarafından düzenlenen kök ve ek raporlar denetim ve hüküm kurmaya elverişli bulunması nedeniyle bu rapor içerikleri FSEK 68 madde kapsamında tazminat belirlenmesinde hükme dayanak olarak alınmıştır.)
Bu kapsamda toplanan delillere göre; tasarım hakkı yönünden dava dilekçesinde belirtilen talep ile bağlı kalınarak 1000 TL maddi tazminatın tüzel kişi davacı için toplam 1000 TL olarak dava tarihinden itibaren işleyecek değişen oranlardaki avans faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsile ile bu davacıya verilmesine , Davacı dava dilekçesinde tazminat hakkını saklı tutarak dava açmış olduğundan davacının fazlaya ilişkin haklarının saklı tutulmasına , FSEK 68. Madde kapsamında talep edilen ve her iki gerçek kişi davacılar … ve … için bilirkişilerce hesaplanan toplam raiç bedel 21.243.68 TL olup bunun 3 katı 63.731. 04 TL olup, ( her bir davacı için bu bedelin davacıların esere katkısı yönünden hakkaniyet gereği ½ oranında kabulü ile tazminatın 31.865.52 TL belirlenmesine,) FSEK 68. Madde kapsamında dava tarihinden itibaren işleyecek değişen oranlardaki avans faiziyle birlikte 31.865.52 TL(onur için) , 31.865.52 TL(banu için) toplam 63.731.04 TL nin davalıdan müştereken ve müteselsilen tahsile ile davacılara verilmesine, ıslah ile talep edilen fazla istemin reddine( 40.768.96 TL red edilmiştir)
Davacılar manevi tazminat de talep etmiştir.
Davalıların ihlalinin boyutu, ihlal edilen hakkın niteliği( davacılardan … ve … yönünden 5846 sayılı fsek ile koruma altında bulunan 21.22 ve 23. Maddeleri ile korunan haklarının ihlal edilmiş olması, davacı tüzel kişi yönünden ise SMK 59. Madde kapsamında tasarım hakkının ihlal edilmiş olması) ile tarafların dosyaya yansıyan ekonomik ve sosyal durumu , öte yandan manevi tazminatın bir sebepsiz zenginleşme türü olmadığı, manevi tatmine yetecek derecede olması gözetildiğinde; manevi zararın meydana getirdiği eylem tek olup, somut olayın özelliklerine göre 7500 TL manevi tazminat somut olayın özelliğine göre hakaniyete uygun olarak kabul ve takdir edilmiştir. Bu kapsamda …’un esere dayalı manevi haklarının ihlali kapsamında takdiren 7.500 TL manevi tazminatın , davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesi gerekmiştir.
Davacı … için hem tasarım hakkı ihlaline dayalı olarak hem esere dayalı olarak manevi tazminat talep edilmişse de, manevi tazminat için eylem tek olup, tek bir manevi tazminat ödenmesine karar verilmesi gerekmiştir. Tasarıma tecavüzün önlenmesine de karar verildiğinden davacı gerçek kişi … ve tüzel kişi … TİC LTD ŞTİ ‘yönünden toplamda talep edilen 15000 TL manevi tazminatın 7500 TL sının Davacı …’a , 7500 TL sının ise davacı tüzel kişi … TİC LTD ŞTİ ‘ne ödenmesine karar verilmesi gerekmiştir. Hükmün ilanında davacıların hukuki yararı bulunduğundan hükmün ilanına da karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM:Yukarda açıklanan gerekçe kapsamına göre,
1-Davalıların davacılardan …’ adına kayıtlı 03985 nolu endüstriyel tasarım ile davacılardan … TİC LTD ŞTİ adına tescilli 02835 nolu endüstriyel tasarım haklarına tecavüzün ve haksız rekabet yaratan eylemlerin tespitine, durdurulmasına, önlenmesine,
2-Davalıların davacılardan … VE … ‘un eserden (telif hakkından kaynaklı) haklarına tecavüz teşkil eden eylemlerin tespitine, durdurulmasına, önlenmesine,
3-Tasarım hakkını ihlal nedeniyle SMK 151/2-c kapsamında …’ ve … TİC LTD ŞTİ ‘nin 97.237.50 TL maddi tazminata hak kazandığı anlaşılmış olmakla birlikte talep ile bağlı kalınarak 1000 TL maddi tazminatın ve her bir davacı için 7500 TL manevi olmak üzere toplam 15.000 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek değişen oranlardaki avans faiziyle birlikte davalıdan müştereken ve müteselsilen tahsile ile davacılara verilmesine, ( 1000 TL maddi tazminat … TİC LTD ŞTİ yönünden takdir edilmiştir)
4-FSEK 68. Madde kapsamında talep edilen ve her iki davacı için(… ve … için) bilirkişilerce hesaplanan toplam raiç bedel 21.243.68 TL olup bunun 3 katı 63.731. 04 TL olup, ( her bir davacı için bu bedelin davacıların esere katkısı yönünden hakkaniyet gereği ½ oranında kabulü ile tazminatın … yönünden 31.865.52 TL belirlenmesine, FSEK 68. Madde kapsamında dava tarihinden itibaren işleyecek değişen oranlardaki avans faiziyle birlikte davalıdan müştereken ve müteselsilen tahsile ile davacılardan …’a ve …’a verilmesine, ıslah ile talep edilen fazla istemin reddine,( Toplamda FSEK 68 Göre davalıların ödeyeceği tazminat bedeli 63.731.04 TL olup, bunun ½ si 31.865.52 TL … için 31.865.52 TL si … için takdir edilmiştir)
5-Tasarıma tecavüz ve esere dayalı tecavüzden keza rekabetten kaynaklanan tazminat talepleri arasında hakların yarışması ilkesi nedeniyle tek bir tazminata hüküm edilebileceği yüksek yargı uygulamaları ile içtihat edildiğinden ve … yönünden tasarım hakkı ihlaline dayalı manevi tazminat yönünden hüküm kurulduğundan, ayrıca eser ihlaline dayalı olarak … hakkında fsek 68’e ve FSEK 70/3 dayalı bir manevi tazminat ödenmesine yer olmadığına,
6- FSEK 70/3 maddesine dayalı hesaplanan tazminat daha düşük olduğundan yine hakların yarışması ilkesi gereğince bu madde kapsamında bir tazminat ödenmesine yer olmadığına, makul pay eklenmesi isteminin şartları bulunmadığından bu hususta bir karar verilmesine yer olmadığına,
7- …’un esere dayalı manevi haklarının ihlali kapsamında takdiren 7.500 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek değişen oranlardaki avans faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsile ile bu davacıya verilmesine,
8- … için tasarım hakkı ihlaline dayalı olarak manevi tazminat için hüküm kurulmuş olduğundan eylem tek olup, ayrıca telif hakkı ihlaline dayalı manevi tazminat isteminin reddine,
9-Tedbir isteminin ve ref isteminin tazminata hükmedilmiş olması gözetilerek reddine, manevi tazminatta fazla istemin reddine,
10-Karar kesinleştiğinde hüküm özetinin Türkiye’de tirajı yüksek bir gazetede bir kez ilanına masrafın davalılardan tahsiline,
11- 3.782,01 TL ilam harcının peşin ve ıslah harçtan mahsubu ile eksik kalan 1.348,06 TL harcın davalılardan tahsiline,
12-kabul edilen tasarıma tecavüzün tespiti ve haksız rekabetin tespiti yönünden, Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 15.000 TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacılar … ve … TİC LTD ŞTİ’ a verilmesine,
13- kabul edilen esere tecavüzün tespiti yönünden, Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 15.000 TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacılar … ve …’a verilmesine,
14-Kabul edilen maddi tazminat talebi yönünden, Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 1.000 TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacı … TİC LTD ŞTİ’ye verilmesine,
15-Kabul edilen manevi tazminat talebi yönünden, Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 7500- TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacılardan … a ödenmesine,
16- Kabul edilen manevi tazminat talebi yönünden, Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 7500- TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacılardan … TİC LTD ŞTİ’ a ödenmesine,
17- Kabul edilen manevi tazminat talebi yönünden, Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 7500- TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacılardan …’a ödenmesine
18-red edilen manevi tazminat talebi yönünden Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 7.500 TL vekalet ücretinin davacı …’dan alınarak davalılara verilmesine,
19- red edilen manevi tazminat talebi yönünden Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 2.500 TL vekalet ücretinin davacı …’dan alınarak davalılara verilmesine,
20- FSEK 68 madde kapsamında kabul edilen maddi tazminat talebi yönünden Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 5.098.TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacılardan … a ödenmesine,
21- FSEK 68 madde kapsamında kabul edilen maddi tazminat talebi yönünden Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 5.098.TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacılardan … a ödenmesine,
22- FSEK 68 madde kapsamında RED edilen maddi tazminat talebi yönünden Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 3261. TL vekalet ücretinin davacı … dan alınarak davalılara ödenmesine,
23- FSEK 68 madde kapsamında RED edilen maddi tazminat talebi yönünden Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 3261. TL vekalet ücretinin davacı … dan alınarak davalılara ödenmesine,
24-Davacı tarafın yargılama giderlerinden olan 35,90 TL başvuru harcı 648,95 TL peşin harç 9.351 TL bilirkişi ve tebligat ücreti olmak üzere toplam 10.035,85 TL yargılama giderinin taktiren 2/3 sinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
25-Davalı … ‘nin yargılama giderlerinden olan 50 TL’nin taktiren 1/3 inin davacılardan alınarak bu davalıya verilmesine,
26-Davalı …’in yargılama giderlerinden olan 4.080 TL’nin taktiren 1/3 inin davacılardan alınarak bu davalıya verilmesine,
27-Taraflarca fazla yatırılan gider avansının hüküm kesinleştiğinde ve talebi halinde iadesine,
Dair verilen karar davacılar vekili ile davalılar vekillerinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde İSTİNAF YASA yolu açık olmak üzere karar verilip tefhim kılındı, hazır olanlara duruşma zaptından örnek verildi. 28/02/2023

Katip …
¸

Hakim …
¸