Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
1.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2016/182 Esas
KARAR NO : 2020/282

DAVA : Endüstriyel Tasarımdan kaynaklı maddi ve manevi tazminat
DAVA TARİHİ : 23/09/2016
KARAR TARİHİ : 20/10/2020

Mahkememizde görülmekte bulunan Endüstriyel Tasarımdan kaynaklı maddi ve manevi tazminat davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
ASIL DAVADA, İDDİA:Davacı vekili dava dilekçesinde, davacının … tescil numaralı “…” ürün tasarımında münhasır hak sahibi olduğu, 4.FSHH Mahkemesinin … D.iş sayılı dosyasında keşif yapılarak taklit ürünlerin tespit edildiğini, tasarım hakkından kaynaklanan haklara tecavüz nedeniyle KHK 52/b’ye göre tecavüz edenin tasarımı kullanmakla elde ettiği kazanca göre şimdilik 10.000 TL maddi tazminat ve 15.000 TL manevi tazminatın tahsilini talep ve dava etmiştir.
Asıl davada davalı … davaya cevap vermemiştir.
Birleşen İstanbul 3.FSHHM 2016/185 esas sayılı dosyasında ;
İDDİA: Davacı vekili dava dilekçesi ile, müvekkilinin uzun yıllardan bu yana bayan giyim teksitil alanında faaliyet gösteren bir firma olduğunu ve 05/02/2016 tarih ve … sayı ile tescilli “…” isimli ürünlerinin tasarımında münhasır hak sahibi olduğunu, davalı tarafından müvekkilinin TPE nezdinde tescilli tasarımı ile iltibas yaratacak derecede birebir benzeyen ürünleri, müvekkili tarafından kendisine herhangi bir hak tanınmaksızın veya arada herhangi bir lisans sözleşmesi olmaksızın haksız ve hukuka aykırı bir şekilde satıldığını, söz konusu ürünlerin ortalama bir tüketici nezdinde karışıklığa yol açacak derecede benzer olduğunu ve davalı yanın işbu eylemlerinin müvekkilinin tescilden doğan haklarına tecavüz teşkil ettiğini ve haksız rekabet oluşturduğunu ve bu durumun … 4. FSHHM’nin … D.İş sayılı dosyasından alınan bilirkişi raporu ile de tespit edildiğini iddia ederek, fazlaya ilişkin haklarını saklı tutarak şimdilik tasarıma tecavüz nedeniyle 5.000,00 TL maddi ve tasarım hakkına tecavüz nedeniyle 10.000,00 TL manevi tazminat olmak üzere toplam 15.000,00 TL’nin davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
SAVUNMA: Davalı vekili cevap dilekçesi ile, müvekkilinin kesinlikle haksız rekabete yol açacak eylemlerde bulunmadığını ve tescilli tasarım ürünlerini bilerek ve isteyerek satın alma ve satma cihetine de girmediğini, müvekkilinin satışa hazır ürünlerinin neredeyse tamamının Osmanbey piyasasından aldığını, müvekkilinin dava konusu tekstil ürünlerini …’de bulunan Haze isimli bir mağazadan aldığını, müvekkili gibi firmaların toptancılara ürün siparişi verdiklerinde, hangi ürünün tescilli, hangi ürünün tescilsiz olduğu noktasında yüzde yüz belirginlik arzeden araştırma yapmalarının mümkün olmadığını, bu ticari ilişkinin bir nevi güvene dayandığını, kaldı ki davacının tescil ettirdiği ürünün birçok benzerinin de piyasada gerek toptan, gerekse perakende sektöründe satışa arz olarak bulunduğunu ve taleplerin yersiz olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE GEREKÇE:
Dava konusu asıl davada; davacının … tescil numaralı “…” ürün tasarımında münhasır hak sahibi olduğu, 4.FSHH Mahkemesinin … D.iş sayılı dosyasında keşif yapılarak taklit ürünlerin tespit edildiğini, tasarım hakkından kaynaklanan haklara tecavüz nedeniyle KHK 52/b’ye göre tecavüz edenin tasarımı kullanmakla elde ettiği kazanca göre şimdilik 10.000 TL maddi tazminat ve 15.000 TL manevi tazminatın davalıdan tahsili istemiyle açıldığı, birleşen dava konusunun; davacı … Tarafından davalı … aleyhine açılmış ….4.FSHHM … d.iş sayılı dosyasında alınan rapor kapsamına göre … sayılı “…” ibareli tasarımı tecavüz nedeniyle şimdilik KHK 52/b maddesine göre hesaplanmak üzere 5.000 TL maddi 10.000 TL manevi tazminatın davalıdan tahsili istemine ilişkindir.
Türk patent ve marka kurumundan tasarım tescil belgesi celp edilmiştir.
Davanın açılmasını müteakip davacının dava dilekçesi, davalının cevap dilekçeleri karşılıklı tebliğ olunmuş, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, duruşmada hazır olanlar sulhe teşvik olunmuş, sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, arabuluculuk kurumundan faydalanmak istenilmediğinden tahkikat duruşmasına devam olunmuş, beyanlarında geçen deliller toplanmış,bilirkişi incelemesi yaptırılmış, HMK 184.madde kapsamında hazır olanlardan tahkikat ile ilgili beyanları sorulmuş, HMK 186. madde kapsanında ise karar duruşmasında hazır olanlardan esas ile ile ilgili son diyecekleri sorulmuştur.
HMK 266. madde kapsamında bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır.
Bilirkişiler …, …, …’in Mahkememize sunmuş oldukları 03/10/2017 tarihli bilirkişi raporunda; Davacı tarafa ait … çoklu tescilin 1 sıra numaralı … tasanmı İle Davalı ‘…” ve Davalı …’ a ait işyerlerinde tespit edilen … ibareli ürünlerin aynı veya benzer bulunduğunu, Davalı ” …” ve Davalı …’ a ait ticari defter ve belgelerinde tasarım ayrımına İlişkin ayırt edici ibare bulunmadığından davacı adına tescili … numaralı “… ürününe ilişkin ürün ayrımı yapılamadığını, Davalı “…’ şirketinde muhtelif giyim ürünlerinin imal edilerek satıldığını, Davalı “…” nün … 4, Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi … Değişik İş dosyasında tespit edilen 135 adet … ibareli ürün ite Davalı … (…)’ a satmış olduğu 10 adet … ibareli ürününden toplamda 596,75 TL Kar elde edebileceğini, Davalı … ” mağazasında muhtelif giyim ürünlerinin satın alınarak çoğunlukla perakende olarak satıldığını, imalat yapılmadığını, Davalı …’a ait “…” Mağazasında tespit edilen 10 adet … ibareli üründen 590,00 TL Kar elde edebileceğini bildirmişlerdir.
Bilirkişiler …, …, …’in Mahkememize sunmuş oldukları 30/04/2018 tarihli EK bilirkişi raporunda; Davacı tarafa ait … çoklu tescilin 1 sıra numaralı … tasarımı ile Davalı ” …” ve Davalı …’a a ait işyerlerinde tespit edilen … ibareli ürünlerin aynı veya benzer bulunduğunu, Davalı “…” ve Davalı …’ a ait ticari defler ve belgelerinde tasarım ayrımına ilişkin ayırt edici ibare bulunmadığından davacı adına tescili … numaralı “…” ürününe ilişkin ürün ayrımı yapılamadığı, ek rapor için davacı itirazları hususunda sektör bilirkişisinin 350 adet ürün satmış olabileceği değerlendirilmesinden harekette birleşen davada davalı …’a yapmış olduğu satışlardan 178,50 TL Kar elde edebileceği. Davalı “haze …” nün … 4. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi … Değişik İş dosyasında tespit edilen 135 adet … İbareli ürün tespitinden; ve birleşen davada Davalı … (…)’ a satmış olabileceği 350 adet … ibareti ürününden toplamda 12.021,45 TL Kar elde edebileceğini bildirmişlerdir.
İkinci bilirkişi heyeti …, …, … 12/03/2019 tarihli bilirkişi raporlarında; Davacı tarafa ait … çoklu tescilin 1 sıra numaralı “…” tasarımı ile Davalı … firması ve diğer davalı … firmasına ait işyerlerinde tespitedilen “Haze” ibareli ürünlerin ayırt edilemeyecek derecede benzer olduğu, Davalı … firması ve diğer davalı … Talkın firmasına ait yasal defter kayıtları ve belgeleri üzerindeki inceleme neticesinde; benzerliği tespit edilen davaya konu tescilli (…) tasarıma ilişkin ürün ile ilgili, her iki davalı firma ürün bazında, herhangi bir sınıflandırma yapmamış olduğunu, İlk tespitin yapıldığı tarihte, söz konusu ürün ile ilgili davalı … firmasının, satış fiyat etiketinde (89,00. TL) olarak belirtilen satış fiyatı dışında alım fiyatı veya diğer davalı … firmasının üretim maliyeti fiyat ve satış fiyatı, bilgisinin mevcut olmadığını,dolayısıyla, davalı … firmasının mali tabloları incelenerek üretim maliyet fiyatı hesaplanmış, satış faturalarında belirtilen satış fiyatı dikkate alınarak üzün bazında satış karı hesaplandığını, Her iki davalı firmanın, davaya konu tescilli tasarımı ürün ile ilgili , üretim, alım ve satımının, ne olabileceği adet bağlamında, ele alınmış ve sektörel bazda bir değerlendirmeye gidildiğini, … firmasının üretim firması olması dikkate alındığında, davaya konu tescilli tasarım ürünü ile ilgili, 350 adet üretim yapmış olabileceği, davalı … (…) firmasının, perakende satım yapan bir firma olması dikkate alındığında, davaya konu tescilli tasarım ürünü ile ilgili, diğer davalı … firmasından 30 adet ürün satın almış olabileceği Sonuç İtibariyle, davalı … firmasının, üretip, satmış olabileceği 350 adet benzer tescilli tasarım ürün için 1.440,41.TL bürüt kar elde ettiği, Davalı … firmasının, … firmasından satın alıp, satmış olabileceği 30 adet davaya konu ürün ile ilgili 1.770,00.TL bürüt kar elde etmiş olabileceği, dolayısıyla, davacının toplam 3.210,41.TL (1.440,41 TL +1.770,00 TL) tutarında kar kaybına uğramış olabileceği yönündeki görüş bildirmişlerdir.
Bilirkişiler …, …, … 10/01/2020 tarihli EK bilirkişi raporlarında; sunulan kök raporun sonuç kısmındaki kanaatlerinde bir değişiklik bulunmadığını bildirmişlerdir.
Mahkememizce davacı ve davalılara ait dava tarihinden geriye doğru 2 yıllık kar zarar durumlarını gösterir mali kayıtlar celp edilmiş ,tasarımın tescil tarihinin 5.2.2016 tarihi olduğu, ilan tarihinin 24.2.2016 tarihi olduğu, birleşen ve asıl davanın 23.9.2016 tarihinde açıldığı delil tespitinin 29.8.2016 tarihinde yapıldığı, Davalıların ciro rakamlarına göre makul olan maddi tazminat miktarının tasarımın tescil edildiği tarih, şirketlerin dosyaya yansıyan iş kapasitesi, tespit tarihi ile tespitte ele geçen ürün miktarı, davalılardan …’nün işyerinde toplamda 135 adet ürün ele geçirilmiş olması, tasarımın çok tutulan rağbet gören bir tasarım olduğu yönünde davacı yanca delil sunalmamış oluşu,(ödüllü yada modanın trendi olduğu yönünde) davalıların tasarımı kullandığı/satışa sunduğu süre ve yıllık karlılık oranlarına göre maddi tazminat yönünden son bilirkişi raporunun denetime uygun bulunduğu anlaşılmıştır
Bilindiği üzere Tekstil piyasasında tasarımın tescil tarihine göre sektörde her yıl “moda” kabul edilen tasarım ve modeller bulunmaktadır. Davacının çoklu tasarım belgesi ile korunan ürünü için tescil tarihinin 5.2.2016 tarihi olduğu, ilan tarihinin 24.2.2016 tarihi olduğu, delil tespitinin 29.8.2016 tarihinde yapıldığı anlaşılmıştır. Ürün görseli incelendiğinde … tasarımının tüketicinin çok tercih ettiği bir tasarım olduğu yönünde davacı yanca bir delil de sunulmadığından ayrıca mahkememizin ihtisas mahkemesi olması dolayısıyla her bir yıl /dönem tekstil sektörünün yani sezon itibarıyla rağbet gören ve satışı yapılan ürün modellerinin farklılık gösterdiği, hattta iklimin dahi ürünler üzerinde satışa doğrudan etkisinin bulunduğu bilinmektedir. Dolayısıyla bir önceki dönem daha çok satılabilen bir tasarım modelinin diğer dönem de aynı hızla ve sayıda satılması her sezonun (yılın) modası,rengi ve trendi farklılık gösterdiğinden satış rakamları değişmektedir. Davacı zaten her iki davalıdan bu tasarımı satmak suretiyle elde ettikleri net karı talep etmektedir. Davacı tazminat istemini açıkça davalıların bu tasarımı satmak suretiyle elde ettiği net kara göre talep ettiğinden davacının farazi ihtimallere göre bilirkişilerin hesaplama yapmalarını talep etmesi de hakkaniyete aykırıdır. Zira davacı 5 farklı bedenden her bir renk dikkate alınarak farazi ihtimallere göre inceleme yapılmasını talep etmektedir. Ancak üreticinin kendisinde bile toplamda 135 adet ürün benzeri varken bunların tamamı satılmadığı gibi, … mağazasında 10 adet ürün bulunduğu tespit edilmiş olup, kullanılan kumaşa ödenen ücret, işçilik, dikim ,sevk, toplam maliyet üzerinden ödenecek vergi gibi kalemler düşütükten sonra ancak karlılık hesabı yapılacakken, davacının salt ürünün satış fiyatı üzerinden, ele geçen ancak satılmayan ürünler kapsamında yani hak etmediği bir tazminatı talep etmesi hakkaniyete aykırı olup, davacının farazi ihtimallerine göre bir inceleme yapılsa dahi böyle bir rapora göre karar verilmesi BK hükümlerine aykırılık teşkil edeceğinden keza davacı açıkça davalıların sattığı ürün bazında elde ettikleri kara dayalı talepde bulunduğundan , ticari defter ve kayıtların bu tür davalarda esas alınması gerekli olduğundan. Nitekim her iki davalının da merdiven altı firmalar olmayıp, belirli bir ticari kapasite ile de çalıştıkları anlaşıldığından dolayısıyla son rapor mahkememizce hükme esas alınmış olup, Son bilirkişi raporunda her iki davalı firma ürün bazında, ticari defterlerinde herhangi bir sınıflandırma yapmamış olduğu, İlk tespitin yapıldığı tarihte, söz konusu ürün ile ilgili davalı … firmasının, satış fiyat etiketinde (89,00. TL) olarak belirtilen satış fiyatı dışında alım fiyatı veya diğer davalı … firmasının üretim maliyeti fiyat ve satış fiyatı, bilgisinin mevcut olmadığı hususu belirlenmiştir. Öte yandan davalılar salt bu tasarımı satarak kazanç elde eden firmalarda değildir. Öte yandan ürün gelinlik yada abiye elbise gibi çok maliyetli bir ürün olmayıp genel kalıp özellikleri kapsamında tasarımcının ceket ürününde yaka özelliği nedeniyle belirli tüketici grubunca tercih edilebilecek bir ürün niteliğindedir, dolayısıyla, davalı … firmasının mali tabloları incelenerek üretim maliyet fiyatı hesaplanmış, satış faturalarında belirtilen satış fiyatı dikkate alınarak üzün bazında satış karı hesaplanmış, Her iki davalı firmanın, davaya konu tescilli tasarımı ürün ile ilgili , üretim, alım ve satımının ne olabileceği adet bağlamında mahkeme denetimine imkan verecek şekilde BK hükümlerine de uygun olarak bilirkişilerce inceleme yapılmış ve sektörel bazda bir değerlendirmeye gidildiğinde … firmasının üretim firması olması dikkate alındığında, davaya konu tescilli tasarım ürünü ile ilgili, 350 adet üretim yapmış olabileceği, davalı … (…) firmasının, perakende satım yapan bir firma olması dikkate alındığında, davaya konu tescilli tasarım ürünü ile ilgili, diğer davalı … firmasından 30 adet ürün satın almış olabileceği , , davalı … firmasının, üretip, satmış olabileceği 350 adet benzer tescilli tasarım ürün için 1.440,41.TL brüt kar elde ettiği, Davalı … firmasının … firmasından satın alıp, satmış olabileceği 30 adet davaya konu ürün ile ilgili 1.770,00.TL bürüt kar elde etmiş olabileceği belirlendiğinden Davalı …-Haze firmasının davacının tasarım hakkını ihlal nedeniyle somut olayın özellikleri ve BK hükümlerine göre dava tarihinde yürürlükte bulanan 554 sayılı tescilli tasarımlara ilişkin KHK hükümleri de gözetilerek 554 sayılı KHK’nun 52/b maddesi de kapsamında 1440.41 TL maddi tazminatın davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin istemin reddine, Davalı …’ın davacının tasarım hakkını ihlal nedeniyle somut olayın özellikleri ve BK hükümlerine göre 554 sayılı KHK’nun 52/b maddesi de gözetilerek 1770.TL maddi tazminatın davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmesi gerekmiştir.
Davacı manevi tazminatta da talep etmiştir. Tasarım hakkı tecavüze uğrayan tescil sahibinin manevi tazminat talep edebileceği belirtilmiştir. Mütecavizin kusurlu olması şartıyla, işletmesinin ticari hayattaki imajının ve kendisine duyulan güvenin sarsılması nedeniyle, tasarım hakkı sahibinin ticari ve kişisel varlığında meydana gelen olumsuz sonuçların ortadan kaldırılması amacıyla manevi tazminat ödenmesine karar verilebilir. Somut olayda benzer ürün ticari saha içinde yani davalı işyeri içinde ele geçirilmiştir. Somut olayda davalılar, basiretli tacir gibi davranma yükümlülüğünü ihlal ederek, davacıya ait tasarımın benzerini bilerek satışa sunduğu ve davacının tasarım hakkına tecavüz eylemini gerçekleştirdiği anlaşıldığından , davacı yanca talep edilen manevi tazminat tutarı davacı açısından bu tazminat türünün bir zenginleşme aracı olamayacağı gerçeği karşısında somut olayın özelliği ve hak ve nesafet kuralları gereği somut olayın özellliğine göre mahkememizce 1000-TL manevi tazminat somut olaya uygun olarak değerlendirildiğinden bu bedelin davalılardan ayrı aynı tahsiline karar verilerek yukarda açıklanan gerekçe kapsamına göre aşağıdaki şekilde hüküm oluşturulmuştur..
HÜKÜM:Yukarda açıklanan gerekçe kapsamına göre,
I-ASIL DAVADA;
1- Davalı …-Haze firmasının davacının tasarım hakkını ihlal nedeniyle somut olayın özellikleri ve BK hükümlerine göre 554 sayılı KHK’nun 52/b maddesi de gözetilerek 1.440.41 TL maddi tazminatın davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin istemin reddine,
2-Manevi tazminat isteminin kısmen kabulü ile 1.000 TL manevi tazminatın davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin istemlerin reddine,
3-Asıl davada 166,70 TL ilam harcının peşin harçtan mahsubu ile eksik kalan 137,50 TL harcın davalıdan tahisine,
4-kabul edilen Maddi tazminat talebi yönünden Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 1440 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-red edilen Maddi tazminat talebi yönünden Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 1440 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-kabul edilen Manevi tazminat talebi yönünden Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 1.000 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-ret edilen Manevi tazminat talebi yönünden Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 1.000 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
8- Asıl davada Davacı tarafın yargılama giderlerinden olan 29,20 TL peşin harç, 29,20 TL başvuru harcı, bilirkişi ücreti ve tebligat gideri 4.654,10 TL olmak üzere toplam 4.712.50 TL’nin taktiren 1/2 sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
9-Taraflarca fazla yatırılan gider avansının hüküm kesinleştiğinde ve talebi halinde iadesine,
II- BİRLEŞEN DAVADA,
1-Davalı …’ın davacının tasarım hakkını ihlal nedeniyle somut olayın özellikleri ve BK hükümlerine göre 554 sayılı KHK’nun 52/b maddesi de gözetilerek 1770.TL maddi tazminatın davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin istemin reddine,
2-Manevi tazminat isteminin kısmen kabulü ile 1.000 TL manevi tazminatın davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin istemlerin reddine,
3-Birleşen davada 189,218 TL ilam harcının peşin harçtan mahsubu ile eksik kalan 160,01 TL harcın birleşen dava davalısından tahsiline,
4-kabul edilen Maddi tazminat talebi yönünden Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 1770 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-red edilen Maddi tazminat talebi yönünden Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 1770 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-kabul edilen Manevi tazminat talebi yönünden Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 1.000 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-ret edilen Manevi tazminat talebi yönünden Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 1.000 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
8-Birleşen davada davacı tarafın yargılama giderlerinden olan 29,20 TL peşin harç, 29,20 TL başvuru harcı 620,25 TL yargılama gideri olmak üzere toplam 678,65 TL yargılama giderinin taktiren 1/2 sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
9-Davalı …’ın yapmış olduğu toplam 1.600 TL yargılama giderinin taktiren 1/2 sinin davacıdan alınarak Davalı …’a verilmesine,
10-Taraflarca fazla yatırılan gider avansının hüküm kesinleştiğinde ve talebi halinde iadesine,
Dair verilen karar asıl ve birleşen davada davacıvekilinin yüzüne karşı, davalılar vekilinin yokluğunda gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren2 haftalık süre içinde İSTİNAF YASA yolu açık olmak üzere karar verilip tefhim kılındı, hazır olanlara duruşma zaptından örnek verildi. 20/10/2020

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır