Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
1.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2017/411 Esas
KARAR NO : 2019/18

DAVA : Fikir Ve Sanat Eseri (Maddi Tazminat İstemli), Fikir Ve Sanat Eseri (Manevi Tazminat İstemli.)
DAVA TARİHİ : 04/10/2016
KARAR TARİHİ : 17/01/2019

Mahkememizde görülmekte bulunan Fikir Ve Sanat Eseri (Maddi Tazminat İstemli), Fikir Ve Sanat Eseri (Manevi Tazminat İstemli.) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İDDİA;Davacı vekili dava dilekçesinde; yüksek lisans öğrencisi olduğunu, bilimsel aktivitelere katıldığını, bir çalışma esnasında teleskopla gökyüzünü İncelediğini,eser niteliğindeki bu fotoğrafın davalılardan … ın yazarı olduğu ‘… ‘ isimli kitabın 68. (altmış sekizinci} sayfasında kullanıldığını, davalının kitabının Milli Eğitim Bakanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının kararıyla 2014-2015 öğretim yılından itibaren 5 yıl süre ile ders kitabı olarak kabul edildiğini, bu kullanım için kendisinden izin alınmadığını,,FSEK mad. 68. madde izinsiz yayınlanan fotoğraf için şimdilik 5000 TL maddi tazminat ile, manevi hakların ihlali nedeniyle FSEK mad.70/1 uyannca 15.000 TL manevi tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davacı ıslah dilekçesi ile tazminat istemlerini FSEK 86 ve BK hükümlerine göre talep ettiklerini bildirmiştir.
SAVUNMA; Davalı vekili beyan dilekçesinde;Davacının İlgili resmin kendisine ait olduğunu iddia etmiş olsa da ispat edemediğini, müvekkiline husumet düşmeyeceğini, kitapların yazarları ile imzalamış olduğu telif sözleşmeleri ile müvekkkilinin hak sahibi olduğunu, kitap veya kitapların içeriğinde hangi resmin kullanıldığından müvekkilinin hiçbir sorumluluğu bulunmadığını, bir hak ihlali söz konusu olacaksa dahi bunun sorumluluğunun müvekkili değil kitabın yazarı olacağını, esas yönünden ise dava konusu olan resim eser niteliğinde bulunmadığından , buna dayalı davacı taleplerinin reddi gerektiğini,söz konusu resim hiçbir hususiyet taşımadığından, herkes tarafından çekilebilecek sıradan bir resim olduğundan tazminat taleplerinin reddi gerektiğini, görselin bulunduğu diğer internet sitelerinde fotoğraf ile alakalı telif hakları vb herhangi bir bilgi bulunmamakta olduğunu, davacının dava konusu fotoğrafın FSEK madde 86 kapsamında değerlendirilmesi gerektiği iddiasınında kabul edilemez olduğunu, davanın reddine karar verilmesi gerektiğini beyan etmiştir.
DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE GEREKÇE
Dava konusu uyuşmazlık,Davacının üzerinde hak sahibi olduğunu iddia ettiği ve eser olarak nitelendirdiği fotoğrafın davalı yanca izinsiz kullanıldığı iddiasıyla FSEK mad. 68. madde kapsamında şimdilik 5000 TL maddi tazminat ile, manevi hakların ihlali iddiası kapsamında FSEK mad.70/1 uyannca 15.000 TL manevi tazminatın davalıdan tahsiline ilişkindir.
HMK 266. madde gereğince bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır. Düzenlenen raporların denetim ve hüküm kurmaya elverişli bulunması nedeniyle son rapor mahkememizce kabul edilmiş ve hükme dayanak yapılmıştır.
Bilirkişiler … ve … 26.3.2018 tarihli roparlarında özetle; Davacının fotoğrafının 5846 sayılı FSEK kapsamında fotoğrafı hem çeken kişinin hususiyetini taşımamakta hem de estetik niteliğe sahip olmadığından eser vasfında bulunmadığını, 5646 Sayılı FS€K 86. Mad. göre Resimler ve Portreler kategorisinde değerlendirilebileceğini, bu fotoğrafın, davalı ders kitabında kullanmasıyla artı bir kazanç sağlamayacağını, Davalının, davacının fotoğrafını muvafakati dışında yayınlamasından dolayı, davacının maddi bir zararı oluşmadığını, Davacının talep ettiği manevi tazminat talebinin ise mahkemenin takdirinde olduğunu beyan etmişlerdir.
Bilirkişiler …, …ve … 31.8.2018 tarihli heyet raporlarında; Davacının fotoğrafının 5846 sayılı FSEK kapsamında eser vasfında bulunmadığını, Dava konusu olayda da davacıdan izin almaksızın görüntüsü … kitabının 66 inci sayfasında eğitim öğretim amaçlı ders kitabında kamusal yarar amaçlı olan ve ticari amaç gütmeyen bîr kullanım olarak gerçekleştiğinden davacının kişilik hakkını zedeleyici bir durumunda da söz konusu olmadığını, kullanımın FSEK86/2 çerçevesinde hukuka uygun kullanım kapsamında kaldığını bildirmişlerdir.
Gerek ilk rapor, gerekse son rapor kapsamına göre davacının üzerinde hak sahibi olduğunu iddia ettiği fotoğrafın eser niteliğinde bulunmadığı tespit edilmiştir.
Davacı tazminat istemini ıslah ile FSEK 86. madde kapsamında talep etmiştir. Ancak FSEK 86. madde kapsamında tazminata hak kasanmak için koşulların oluşmadığı hususu alınan son rapor kapsamı ile de subut bulmuştur.
Zira davacı davaya konu olan fotoğrafın içerisinde yer alan kişi olduğunu belirtmiştir. Başka bir deyişle davacı fotoğrafı çeken değil fotoğrafı çekilen kişidir. Dolayısıyla bu fotoğrafı çeken kişi çektiği fotoğrafın eser vasfı olduğunu iddia edip dava açabilir. Davacı ise fotoğrafı çekmediğinden eser sahibi sıfatıyla değil fotoğrafı çekilen kişi sıfatıyla görüntüsünün izinsiz kullanılmasına dayalı talepte bulunabilecektir.Bir kimsenin dış görünüşü üzerinde kişilik hakkı vardır. Dış görünüşün yansıması ve tekrarı demek olan resim üzerinde de kişilik hakkı bulunmaktadır ve bu yüzden resim ve portreler öncelikle kişilik hakkı olarak Medeni Kanun tarafından korunur. FSEK 86. madde hükmüne göre; resim ve portreler özel bir hükümle korunmuştur. Kişinin fotoğrafı üzerindeki hak Medeni Kanun ve Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince kişilik hakkı kapsamında herkese karşı ileri sürülebîlen mutlak haklardandır.Madde düzenlemesine göre;”.. ‘Eser mahiyetinde olmasalar bile, resim ve portreler tasvir edilenin, tasvir edilen ötmüş ise 19 uncu maddenin bilinci fıkrasında sayılanların muvafakati olmadan tasvir edilenin Ölümünden 10 yıl geçmedikçe teşhir veya diğer suretle umuma arz edilemez.
Birinci fıkradaki muvafakatin alınması;
1. Memleketin siyasi ve içtimai hayatında roi oynayan kimselerin resimleri;
2. Tasvir edilen kimselerin iştirak ettiği geçit resmi veya resmi tören yahut genel toplantıları gösteren resimler;
3. Günlük hadiselere müteallik resimler, radyo ve film haberleri için şart değildir.
Resim ve portreler bir kimsenin dış görünüşünü teşhis etmeye elverecek şekilde yansıtan yüzey ve cisimlerdir. FSEK.m.86 hükmü gereği, bir şahsın fotoğraf),yağlı boya, karakalem portresi, resimleri, büstü vs. onun izni olmaksızın teşhir veya diğer bir şekilde umuma arz edilemez.
FSEK 86/2 Maddesi hükmüne göre memleketin siyasi ve içtimaı hayatında rol oynayan kimselerin resimleri ; örneğin, milletvekilleri, sinema oyuncuları, tiyatro oyuncuları, şarkıcılar gibi kimselerin resimleri izin alınmadan yayınlanabilir. Tasvir edilen kimselerin iştirak ettiği geçit resmi veya resmi tören yahut genel toplantıları gösteren resimler ile günlük hadiselere müteallik resimler, radyo ve film haberleri için muvafakatin  alınmasına gerek yoktur. Ancak bu hallerde, resimlerin kamuya sunulmaları kamusal bir yarar içinde kalmalıdır, örneğin, ticari amaçlarla, reklam için çekilen resimlerde, fotoğrafa dahil olanların rızaları alınmadan bunların kamuya sunulması söz konusu olamaz.
Dava konusu olayda da davacıdan izin almaksızın görüntüsünün yer aldığı fotoğraf … kitabının 66 inci sayfasında bilgi edinme yolları konu başlığı altında Resim 5: Gözlem yoluylada tabiatın işleyişi hakkında bilgiler ediniriz açıklamasıyla kullanılmış olup vaki kullanım eğitim öğretim amaçlı ders kitabında kamusal yarar amaçlı olan ve ticari amaç gütmeyen bîr kullanımdır. Bu durumda davacının kişilik hakkını zedeleyici bir durumun söz konusu olduğu da ispat edilmemiştir.
Bu açıdan da kullanımın FSEK 86/2 maddesi istisnası kapsamında değerlendirilmesi gereklidir. Özellikle gelecek kuşakların bilimsel eserlerden faydalanması için haber alma, düşünce ve kanaat, basın yayın özgürlüğü gibi temel hak ve özgürlükleri gibi kamusal yararın gerektirdiği hallerde kişilik haklarına saldırı taşımadığı sürece bilimsel kullanımlar yasal çerçevede değerlendirilmelidir.
FSEK 34/I. madde uyarınca da “..maksadın haklı göstereceği bir nispet dahilinde yararlanma yapılmak suretiyle, hal ve vaziyetinden eğitim ve öğretim gayesine tahsis edildiği anlaşılan seçme ve toplama eserler vücuda getirilmesi serbesttir”.. düzenlemesi de mevcuttur.
Fsek 34. ve 86/2 madde kapsamında eğitim ve öğretim amaçlı yazılan bir eserde kullanılan resim, görsel vb unsurlar eserin bir yayıncı tarafından basılması halinde onu tek başına ticari bir meta haline getirmez. Somut olayda alınan her iki heyet raporu kapsamı dikkate alınıdğında gerek fsek 68 ve 84.madde kapsamında gerekse BK kapsamında maddi ve manevi tazminat ödenmesi şartlarının oluşmadığı anlaşıldığından davanın reddine karar verilerek yukarda açıklanan gerekçe kapsamına göre aşağıdaki şekilde hüküm oluşturmak gerekmiştir.
HÜKÜM;Yukarda açıklanan gerekçe kapsamına göre,
1-Davanın reddine,
2-44,40 TL ilam harcının peşin harçtan mahsubu 297,15 TL fazla harcın karar kesinleştiğinde ve talebi halinde davacıya iadesine,
3-Reddedilen manevi tazminat talebi yönünden , Avukatlık ücret tarifesi maddi 10/3 uyarınca 3.931 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Reddedilen maddi tazminat talebi yönünden , Avukatlık ücret tarifesi maddi 10/2 uyarınca 600 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Davacı tarafın yapmış olduğu giderlerin üzerinde bırakılmasına,
6-Taraflarca fazla yatırılan gider avansının hüküm kesinleştiğinde ve talebi halinde iadesine,
Dair karar taraf vekillerinin yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki haftalık süre içinde İSTİNAF YASA YOLU AÇIK olmak üzere verilen karar açıkça okundu, usulen anlatıldı. 17/01/2019

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır