Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
1.FİKRÎ VE SINAÎ
HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2017/387 Esas
KARAR NO : 2018/400

DAVA : Tazminat-Tasarım Hakkından Kaynaklı
DAVA TARİHİ : 10/08/2017
KARAR TARİHİ : 25/10/2018

Mahkememizde görülmekte bulunan Tazminat-Tasarım Hakkından Kaynaklı davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İDDİA; Davacı vekili dava dilekçesinde, Müvekkilinin … numaralı Endüstriyel Tasarım Tescil Başvuru Formundaki 20 sıra numaralı tasarımın 03/03/2016 tarihinde yayınlandığını, davalı tarafın ise “…” markası adı altında davacıya ait tasarımı toptan üretimi yaparak, satış dağıtım ve pazarlamakta olduğunu, …. 3. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nin … D.iş sayılı dosyasında delil tespiti yapıldığını, Bilirkişi raporunda; delil tespitinin yapıldığı 14/06/2016 tarihi itibariyle dava konu üründen davalının stoklarında 30 adet bulunduğunun belirtildiğini, tedbir kararı verilerek davalılara alt taklit ürünlerin diğer mağazalarda üretim ve satışının durdurulmasını, görüldüğü yerde toplatılmasına, davalıların tecavüzünün ve haksız rekabetinin TESPİTİNE, DURDURULMASINA, ÖNLENMESİNE, ıslah dilekçesi ile 47.784.92 maddi tazminatın 14/06/2016 tespit tarihinden İşleyecek değişken oranlardaki ticari faizi davalılardan alınarak davacıya verilmesine, 20.000 TL manevi tazminatın 14/06/2016 tespit tarihinden İşleyecek değişken oranlardaki ticari faizi ile davalılardan alınarak davacıya verilmesine, mahkeme kararının masrafı davalılara ait olmak üzere kamuya duyurulması için ülke çapındaki televizyon kanallarından ve gazetelerden birer tanesinde yayınlanmasına karar verilmesini talep etmişlerdir.
SAVUNMA; Davalılar açılan davaya süresi içinde cevap vermemiştir.
DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE GEREKÇE
Dava konusu uyuşmazlık, davacıya ait endüstriyel tasarım belgesine davalılarca yapılar tecavüzünün ve haksız rekabetinin tesbiti,durdurulması, önlenmesi, ıslah dilekçesi ile 47.784.92 maddi tazminatın ve 20.000 tl manevi tazminatın 14/06/2016 tespit tarihinden işleyecek değişken oranlardaki ticari faizi ile davalılardan alınarak davacıya verilmesine, hükmün ilanı taleplerine ilişkindir.
Türk Patent ve marka kurumundan endüstriyel tasarım tescil belgesi celp edilmiştir.
Davacının çoklu tasarım belgesi ile korunan ürünü için 3.3.2016 tarihinde başvuru yaptığı, tasarımın bültende 11.4.2016 tarihinde yayınlandığı ve tescilin ise 3.3.2016 tarihinde yapıldığı anlaşılmıştır.
Delil tespit dosyası celp edildiğinde delil tespitine bilirkişi tarafından 10.6.2016 tarihinde gidildiği anlaşılmıştır.
HMK 266. madde gereğince bilirkişi incelemeleri yaptırılmıştır.
Bilirkişiler …, …, … 7.12.2017 tarihli raporlarında; Davacının Endüstriyel Tasarım Tescil No: … olan tasarımı ile, davalının Loreen marka dokuma ve karton etiketleri ile satışa sunduğu ürünlerin karşılaştırması yapıldığında;… D,İş dosyasında sunulan bilirkişi raporunda da tespit edildiği üzere, davalının satışını yaptığı ürünler ile davaya konu olan endüstriyel tasarım tescilli ürünün birebir aynı olduğunu, Davacı tarafın kazançtan 47.784,92 TL yoksun kaldığını bildirdikleri anlaşılmıştır.
Davalı … vekili rapora itiraz etmiş ve bilirkişinin hesaplama döneminin yanlış olduğunu, davacının tasarımının tescil edildiği tarihten 5 ay sonra tespit yaptırdığını, raporun ise davanını açılış tarihinden sonraki dönem için dahi hesaplama yapıldığını bu durumun HMK na aykırı olduğunu bildirmişlerdir.
İlk düzenlenen rapor denetime uygun bulunmamıştır.Zira raporda davacının tescil aldığı tarih ile davanın açıldığı tarih sonrasindaki kazanç yoksunluğu salt davacı belgelerine göre ve farazi olarak hesaplanmıştır. Oysa delil tespiti yapıldıktan sonra davalının ürün satışı yaptığına dair delil sunulmadığı halde bilirkişilerin davacı beyanlarına göre davacı defter ve belgeleri üzerinde inceleme yaptığı, somut ve denetime uygun bir hesaplama yapmadıkları, ayrıca davacının stoğunda yer alar ürünler yönünden dahi kazançtan yoksun kalmaya dair denetime uygun bulunmayan rapor tanzim ettikleri anlaşılmıştır.
Yeni bir heyet oluşturulmuş ve davalının da ticari defter ve belgeleri üzerinde de inceleme yapılmıştır.
İkinci heyetin (…, …, …) hükme esas alınan ve denetime uygun 1.6.2018 tarihli raporlarında; Davalı şirketin incelenen 2016 yılı ticari defterinin 6102 sayılı TTK 60,62 ve 64 maddelerine göre yaptırılması gereken açılış ve kapanış tasdiklerinin zamanında ve usulüne uygun şekilde yaptırıldığı, ticari defterlerin usulüne uygun şekilde tutulduğu, sahibi lehine delil olabileceğini, Davacı şirkete ait 2016/01756 nolu tasarım tescil tarihi 03.03.2016 tarihinden dava tarihi 29/07/2016 tarihine kadar olan döneme ait ticari defter ve belgelerin davalı şirket mahallinde incelendiğini, davalı şirketin incelenen 2016 yılı ticari defterlerinde ve belgelerinde davaya konu tasarıma ilişkin ürün 1365 Kodla TUNİK olarak yer almakta olduğunu, işbu ürünün “Stok Hareket Listesinde” işbu üründen 120 adet üretildiği ve stokta 35 adet ürün olduğu görülmekte ise de, davalı şirketin incelenen 2016 yılı ticari defterlerinde; 2016 yılı sonu itibariyle işbu ürünle ilgili stok ürün olmadığı, işbu ürünün tamamının satılmış olduğunun tespit edildiğini, Davacı vekili tazminat hesaplamasının 554 Sayılı KHK. nin 52/a maddesine göre yapılmasını talep ettiğinden hareket ile 554 s. KHK nin 52 maddesi “a) Tasarımdan doğan haklara tecavüz edenin rekabeti olmasaydı, Tasarım hakkı sahibinin Tasarımı kullanması ile elde edilebileceği muhtemel gelire göre,” şeklinde düzenlendiğini, ilk raporda heyetin davacı şirkette davaya konu tasarıma ilişkin ürünün 135,50 TL Birim Fiyat ile satıldığı, maliyet bedelinin 88,56 TL ve Birim satış karının 46,94 TL (135,50 – 88,56 = 46,94) olduğunu tespit ettiklerini, tespit dosyasında davalıya ait … isimli mağazada tespit edilen 30 adet 6 farklı renkte … marka elbisenin davacıya ait 2016 01756 -26 sıra nolu elbise tasarımı ile iltibas yaratacak derecede benzer olduğunu, bu hesaplama yöntemine göre tazminat tutarının; 120 Adet X 46,94TL= 5.632,80-TL olarak hesap edilebileceğini bildirdikleri anlaşılmıştır.
Davacı her iki rapor arasında fark oluştuğunu ileri sürmüş isede ilk raporda Bilirkişilerin yoksun kalınan kar hesabını davanın açıldığı 29.07.2016 tarihine kadar olan dönem için yapması gerekirken davanın açılış tarihinden sonraki dönem de oluşmuş zarar içinde hesaphlama yapmıştır. Ayrıca tasarımın tescil aldığı, keza ilan edildiği ve tespitin yapıldığı tarihleri denetilme uygun şekilde raporda işlememişlerdir. Bilirkişiler 03.03. 2016-31.12.2016 ve 01.01.2017-30,06.2017 dönemini baz alarak hesaplama yapmıştır. Öte davacının bu dönem içerisinde sattığı tüm ürünlerdeki kar hesabını yapmış ve bu karın tamamını da yoksun kalınan kar olarak tespit ekkitlerinden ilk rapor denetime ve yerleşik içtihatlara uygun bulunmadığından mahkememizce kabul edilmemiş, ikinci bir heyete görev verilmiştir.
Bilindiği üzere Tekstil piyasasında tasarımın tescil tarihine göre sektörde her yıl “moda” kabul edilen tasarım ve modeller bulunmaktadır. Davacının çoklu tasarım belgesi ile korunan ürünü için 3.3.2016 tarihinde başvuru yaptığı, tasarımın bültende 11.4.2016 tarihinde yayınlandığı ve tescilin ise 3.3.2016 tarihinde yapıldığı, delil tespitinin ise 10.6.2016 tarihinde yapıldığı yani tasarımın ilan tarihinden 2 ay gibi bir süre sonra delil tespiti yapıldığı anlaşılmıştır. Bu kadar kısa sürede ürün görseli de öncelendiğinde tüketicinin çok tercih ettiği bir tasarım olduğu yönünde davacı yanca bir delil de sunulmadığından ayrıca mahkememizin ihtisas mahkemesi olması dolayısıyla her bir yıl/dönem tekstil sektörünün yani sezon itibarıyla rağbet gören ve satışı yapılan ürün modellerinin farklılık gösterdiği, hattta iklimin dahi ürünler üzerinde satışa doğrudan etkisinin bulunduğu bilinmektedir. Dolayısıyla bir önceki dönem daha çok satılabilen bir tasarım modelinin diğer dönem de aynı hızla ve sayıda satılması her sezonun (yılın) modası, rengi ve trendi farklılık gösterdiğinden satış rakamları değişmektedir. Davacı 52/a kapsamında yani tescilli tasarıma dayalı olarak tazminat talep etmiştir. Tasarımın ilanından önceki satışları ancak davalıya bir ihtar yapılmış ise haksız rekabet hükümlerine göre talep edebilecektir. Dolayısıyla ilk rapor tamamen içi boş denetime uygun almayan şekilde düzenlendiğinden yok hükmünde kabul edilmesi gerektiğinden ikinci ve somut deliller ile uyumlu ikinci rapora itibar edilmiş, ilk rapor somut olaya uygun hazırlanmadığından raporlar arasında bir çelişki bulunmadığı hususu da mahkememizce sabit görülmüştür.
Dolayısıyla davacı tasarımının tescil tarihi 03.03.2016, tasarımın ilanı 11.4.2016 tarihi olduğundan yani ürünün sezonu 2016 yılı iken, 2017 sezonununda da aynı modelin sattığı varsayımı keza ürünün kamuya ilan edildiği , tespitin yapıldığı dönemin süresi nazara alındığında davalıya ait … isimli mağazada tespit edilen 30 adet 6 farklı renkte … marka elbisenin davacıya ait 2016 01756 -26 sıra notu elbise tasarımı ile iltibas yaratacak derecede benzer olduğu, davalı ticari defterlerinde stok hareket listesinde 120 adet üretildiğinin tespit edilmiş olması ve son heyetin denetime uygun olan ve borçalar kanunu hükümlerine göre de hakkaniyete uygun maddi tazminat hesaplama yöntemine göre tazminat tutarının; 120 Adet X 46,94TL= 5.632,80-TL olduğu anlaşıldığından bu bedelin davalılardan tahsiline karar verilmesi gerekmiş, ıslah ile talep edilen fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmesi gerekmiştir.
Davacı manevi tazminat da talep etmiş olup, davalının eylemi davacının tasarım hakkına tecavüz ve haksiz rekabet olarak kabul edildiğinden, eylemin işleniş biçimi, davacının manevi tazminat ile elde edeceği manevi tatmin dikkate alınmak sureti ile 5000- TL manevi tazminata hükmolunmuş, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiştir.
Bir tasarımın ayırt edici nitelikte olması, bu tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenime göre belirlenir. Ayırt edicilik tespit edilirken ayrıntıya girilir ve detaylı inceleme yapılır.Bilgilenmiş kullanıcının nazarında, farklılığın belirgin olması aranır. Bu unsurun tespitinde dış görünüm esas alınır. Tasarım başvurusundaki tarifnamelerin bu anlamda önemi bulunmamaktadır. Zira tasarımda korunan işlevsellik değil görsel unsurdur.
“Tasarımın kullanılması hak ve yetkileri münhasıran tasarım hakkı sahibinindir. Üçüncü kişiler, tasarım hakkı sahibinin izni olmadan koruma kapsamındaki tasarlanan veya tasarımın uygulandığı bir ürünü üretemez, piyasaya sunamaz, satamaz, sözleşme yapmak için icapta bulunamaz,ithal edemez, ticari amaçlı kullanamaz veya bu amaçlarla elde bulunduramaz.
Tasarım hakkına tecavüz sayılan haller; a) Tasarım hakkı sahibinin izni olmaksızın tasarımın aynını veya belirgin bir şekilde benzerini yapmak, üretmek, piyasaya sunmak, satmak, sözleşme akdi için icabda bulunmak, kullanmak, ithal etmek ve bu amaçlarla depolama, elde bulundurmak, b) Tasarım belgesi sahibi tarafından sözleşmeye dayalı lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devir etmek, c) Bu maddenin önceki a ila b bendlerinde yazılı fiillere iştirak veya yardım veya bunları teşvik etmek veya hangi şekil ve şartlarda olursa olsun bu fiillerin yapılmasını kolaylaştırmak, d) Kendisinde bulunan ve haksız olarak üretilen veya ticaret alanına çıkarılan eşyanın nereden alındığını veya nasıl sağlandığını bildirmekten kaçınmak, e) Gasp.” şeklinde belirtilmiştir.
Tasarım hakkı sahibi; a) Fiilin tecavüz olup olmadığının tesbitini, b) tecavüz fiillerinin durdurulması ve önlenmesi c) Tecavüzün giderilmesi ve maddi ve manevi zararın tazmini  d) Tasarımdan doğan haklara tecavüz suretiyle üretilen veya ithal edilen ürünlere, bunların üretiminde doğrudan doğruya kullanılan araçlara el konulması e) Mümkün olduğu takdirde bu maddenin (d) bendi uyarınca el konulan ürün ve araçlar üzerinde kendisine mülkiyet hakkının tanınması ( Bu durumda, söz konusu ürünlerin değeri, tazminat miktarından düşülür. Bu değer, kabul edilen tazminatı aştığı zaman, tasarım belgesi sahibinin fazlayı karşı tarafa ödemesi gerekir.)  f) Tasarımdan doğan haklara tecavüzün devamını önlemek üzere tedbirlerin alınması, özellikle bu maddenin (d) bendine göre el konulan ürünlerin ve araçların şekillerinin değiştirilmesi veya tasarımdan doğan haklara tecavüzün önlenmesi için, kaçınılmaz ise, imhası g) Tasarımdan doğan haklara tecavüz eden kişi aleyhine verilen mahkeme kararının, masrafları tecavüz eden tarafından karşılanarak, ilgililere tebliğ edilmesi ve kamuya ilan yoluyla duyurulması” talebinde bulunulabileceği hükmü yer almaktadır.
Dosyada alınan değişik iş rapor kapsamı ve son rapor kapsamı ile davacı tasarımı ile davalı işyerinde ele geçen tunik tasarımları arasında ayırt edilemeyecek kadar benzerlik bulunduğu, bunun ise davacının tasarımdan doğan hakkına tecavüz niteliğinde olduğu tespit edilmiştir.
Hükme dayanak alınan son rapor kapsamı, davacıya ait tasarım tescili ve yukarda açıklanan gerekçeler bir bütün olarak değerlendirildiğinde; Davalının davacıya ait endüstriyel tasarım hakkına tecavüzün ve haksız rekebetin tespitine, durdurulmasına, önlenmesine, tasarım hakkının ihlali nedeniyle 5.632.80 TL maddi tazminatın tespit tarihi olan 14.6.2016 tarihinden itibaren işleyecek değişken oranlı ticari faiz ile birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesine, ıslah talep edilen fazlaya ilişin istemin reddine, 5.000 TL manevi tazminatın,tespit tarihi olan 14.6.2016 tarihinden itibaren işleyecek değişken oranlı ticari faiz ile birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine,Karar kesinleştiğinde hüküm özetinin Türkiye’de tirajı yüksek bir gazetede bir kez ilanına masrafın davalılardan tahsiline, Mahkememizce verilen 27.4.2016 tarihli ihtiyati tedbir kararının karar kesinleşene kadar devamına karar verilerek yukarda açıklanan gerekçe kapsamına göre aşağıdaki şekilde hüküm oluşturulmuştur..
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan gerekçe kapsamına göre;
1-Davalının davacıya ait endüstriyel tasarım hakkına tecavüzün ve haksız rekebetin tespitine, durdurulmasına, önlenmesine,
2-Tasarım hakkının ihlali nedeniyle 5.632.80 TL maddi tazminatın tespit tarihi olan 14.6.2016 tarihinden itibaren işleyecek değişken oranlı ticari faiz ile birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesine, ıslah talep edilen fazlaya ilişin istemin reddine,
3-5.000 TL manevi tazminatın,tespit tarihi olan 14.6.2016 tarihinden itibaren işleyecek değişken oranlı ticari faiz ile birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine,
4-Karar kesinleştiğinde hüküm özetinin Türkiye’de tirajı yüksek bir gazetede bir kez ilanına masrafın davalılardan tahsiline,
5-Mahkememizce verilen 27.4.2016 tarihli ihtiyati tedbir kararının karar kesinleşene kadar devamına,
6-726,32 TL ilam harcının peşin harç ve ıslah harcından mahsubu ile 442,31 TL fazla harcın karar kesinleştiğinde ve talebi halinde davacıya iadesine,
7-Endüstriyel tasarım hakkına tecavüz ve hakksız rekabetin tespiti yönünden; Avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince; 3.145 TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
8-Kabul edilen maddi tazminat talebi yönünden; 3.145 TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
9-Kabul edilen Manevi tazminat talebi yönünden; Avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince; 1.200 TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
10-Reddedilen Maddi tazminat talebi yönünden; Avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince; 4.986 TL’nin davacıdan alınarak davalılara verilmesine,
11-Reddedilen manevi tazminat talebinin reddi nedeniyle; 1.200 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalılara verilmesine,
12-Davacı tarafın yapmış olduğu yargılama giderlerinden olan 358,63 TL peşin harç, 810,00 TL ıslah harcı, 29,20 TL başvuru harcı, 3.000 TL bilirkişi ücreti ve 543 TL tebligat-müzekkere masrafı olmak üzere toplam 4.740,83 TL’nin 2/3’sinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
13-Davalıların yapmış olduğu 1.500 TL giderin üzerinde bırakılmasına,
14-Artan gider avansının karar kesinleştiğinde ve talebi halinde taraflara iadesine,
Dair verilen karar davacı vekili ile davalılar vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde İSTİNAF YASA yolu açık olmak üzere karar verilip tefhim kılındı.25/10/2018

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır