Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
1.FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2017/274 Esas
KARAR NO : 2020/54

DAVA : Endüstriyel tasarım hakkına tec. tespiti&Haksız rekabetin tespiti&tazminat
DAVA TARİHİ : 24/07/2015
KARAR TARİHİ : 04/02/2020

Taraflar arasında Endüstriyel tasarım hakkına tec. tespiti&Haksız rekabetin tespiti&tazminat ve tasarımın hükümsüzlüğü istemli davanın Kapatılan İstanbul 3.Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemesi’nin 2015/175 sırasına kayıtlanmış ve yargılama devam ederken HSK’nun 02/08/2017 tarihli ve 1071 sayılı kararı uyarınca İstanbul 3 ve 4. FSH Hukuk Mahkemelerinin 08/08/2017 tarihi itibarıyla faaliyetlerinin durdurulmasına, 3. FSH Hukuk Mahkemesinde görülmekte olan dava, iş ve arşiv dosyalarının 1. FSH Hukuk Mahkemesine devrine karar verilmiş ,dava dosyası uyap tevzii bürosunca mahkememizin 2017/274 esas numarasına kayıtlanarak yargılamaya mahkememizde devam edilmiştir.
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
ASIL DAVADA;
İDDİA:Davacı vekili dava dilekçesi ile, müvekkilinin tescilli… tescil sayılı “…”, … tescil no lu”…”, … tescil no lu”…” endüstriyel tasarımlarını,davalının ürün kataloglarında kullanıp, piyasaya sürerek telif haklarına tecavüzde bulunduğunu , … 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin … D. İş sayılı tespit dosyasında alınan bilirkişi raporu ile bu durumun tespit edildiğini, şikayetleri üzerine davalılar hakkında … Asliye Ceza Mahkemesinde dava açıldığınıiddia ile, davalının haksız rekabetinin tespitini, tecavüzünün önlenmesini, 25.000,00 TL maddi, 10.000,00 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek kısa vadeli avans faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile verilecek kararın ilanını talep etmiştir.
SAVUNMA:Davalı vekili cevap dilekçesinde, müvekkilinin ürünlerinin davacının kinden farklı olduğunu, müvekkilinin ürünlerinin davacının ürününü taklit etmediğini, davacı şirketin müvekkilinin ürettiği ürünlerden satın almak suretiyle aralarında ticari ilişki bulunduğunu, davacının müvekkilinden aldığı panolarda fiyat anlaşmazlığına düşmesi sebebi ile bu davayı açtığını, müvekkilinin ve davacının ürünlerinin piyasada ki ürünler ile benzerlik gösterdiğini, ürünlerin işlevsel olarak farklılıkları sayesinde birbirlerinden ayırt edilebildiklerini, davacı tarafın … 3 Asliye Hukuk Mahkemesinde almış olduğu raporu veren bilirkişinin avukat olduğunu ve mühendislik alanına giren konularda rapor tanzim edebilmesinin mümkün olmayacağını bu nedenle raporu kabul etmediklerini beyanla davanın reddini talep etmiştir.
BİRLEŞEN DAVADA;
İDDİA; Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, “Müvekkil şirketin 1979 yılından itibaren endüstriyel buzdolapları ve soğuk odaları ile endüstriyel mutfak sektörüne yönelik yedek parça üretimi konusunda hizmet verdiklerini müvekkili şirketadınaTPE nezdinde kayıtlı bir çok marka, patent ve tasarımları bulunduğunu,davalı şirket tarafından tescilli tasarımların taklit edilip ve piyasada satışa sunulduğunu müvekkili şirket adına …, … ve … tescil numaraları ile tescilli ürünlerin ihlal oluşturup oluşturmadığının tespiti için … 3. Asliye Hukuk Mahkemesi … D. İş sayılı dosyasıile tespit yaptırdıklarını tespit raporunda müvekkili tasarımların ayırt edilemeyecek derecede benzerinin davalı şirket tarafından kullanıldığı ve tecavüz teşkil ettiği sonuç ve kanaatine varıldığını, … 3. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi … E. sayılı dosyası ile davalı aleyhine haksız rekabetin tespiti, tecavüzün önlenmesi, maddi-manevi tazminat talebi ile dava açıldığını,dava halen derdest olduğunu ayrıca … Cumhuriyet Başsavcılığı’na da şikayette bulunulduğunu, davalı adına, Türk Patent Enstitüsü Başkanlığı nezdinde tescil edilmiş olan … no’lu Endüstriyel Tasarımın hükümsüzlüğüne karar verilmesini, Endüstriyel tasarımın yenilik ve ayırt edicilik niteliğini haiz olmaması nedeniyle tasarımın hükümsüzlük davası sonuçlanıncaya kadar üçüncü kişilere karşı kullanılmasının ve tasarım tescilinin üçüncü kişilere devrinin önlenmesini, ihtiyati tedbir kararı verilmesini, tescilin hükümsüzlüğünüve iptal edilmesine karar verilmesini ile tescil kaydının sicilden terkin edilmesini” talep ve dava etmiştir.
SAVUNMA; Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle, “Dava konusu ürünü davacı tarafın müvekkilinden satın aldığını, buna dair faturaları sunduklarını, faturalardan da anlaşılacağı üzere davaya konu ürünleri kendi ürününü tescil ettirdikten sonra müvekkil şirketten satın aldıklarını, bu nedenlede halen derdest olan 3. FSHHM nin … Esas sayılı dosyasından numune elde etmek amacıyla hukuksal işlemler başlatılmadan önce açıklamaya gidilmiş, yaklaşık 1.700 adet ürün satın alınmış oldukları görüldüğünden davanın haksız açıldığını, taraflar arasındaki ticari ilişki devam ederkende davacı taraf müvekkil şirketten bu ürünlerin fiyatında indirime gitmesini talep ettiğini, davacı tarafın müvekkil şirket tarafından reddedilmiş olduğu için böyle bir yol içine girdiklerini, davacının iddiaları yersiz olduğunu, dış görünüş itibariyle ürünler arasında büyük farklılık olduğunu belirterek” davanın reddini talep etmiştir.
DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE GEREKÇE:
Dava konusu asıl davada; davacının tescilli … -… sayılı ve … sayılı endüstriyel tasarım tescil belgelerine davalı yanın üreterek satışa sunduğu, dijital pano kutusu, … ve … için pano kutusu ürünlerine tecavüzde ve haksız rekabette bulunduğunun tespiti ile men ve ref’i, şimdilik 25.000,00 TL maddi 10.000,00 TL manevi tazminatın tahsili ve kararın ilanı taleplidir.
Birleşen dava konusu; … no’lu Endüstriyel Tasarımın hükümsüzlüğüne ilişkindir.
Türk patent ve marka kurumundan tasarım tescil belgesi celp edilmiştir.
Davanın açılmasını müteakip davacı … davalının dava, cevap dilekçeleri karşılıklı tebliğ olunmuş, dava şartları incelenmiş, ön inceleme duruşması yapılmış, duruşmada hazır olanlar sulhe teşvik olunmuş, sonuç alınamaması üzerine uyuşmazlık konuları tespit edilmiş, arabuluculuk kurumundan faydalanmak istenilmediğinden tahkikat duruşmasına devam olunmuş, beyanlarında geçen deliller toplanmış, HMK 184.madde kapsamında hazır olanlardan tahkikat ile ilgili beyanları sorulmuş, HMK 186. madde kapsanında ise karar duruşmasında hazır olanlardan esas ile ile ilgili son diyecekleri sorulmuştur.
HMK 266. madde kapsamında bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır.
Bilirkişiler …, …, … 26.8.2016 tarihli raporlarında; Davacı … şirketine ait tescilli (… için)… isimli … tescil numaralı ürün ile davalı … şirketine ait ürünün bilgilenmiş kullanıcı gözünden ayırt edilecek düzeyde farklı olduğu, Davacı … Soğulma Cihazları şirketine ait tescilli … İsimli … tescil numaralı ürün ile davalı …San. şirketine ait olduğu belirtilen ürünün bilgilenmiş kullanıcı gözüyle ayırt edilemeyecek derecede benzer olduğunu,davacı … şirketine ait tescilli (…) … isimli … tescil numaralı ürün ile … şirketine ait olduğu belirtilen ürünün bilgilenmiş kullanıcı gözüyle ayırt edilemeyecek derecede benzer olduğunu bildirmişlerdir.
Bilirkişiler …, … ve … 24.3.2017 tarihli raporlarında; karşılaştırma yapılan Davacı … şirketine ait tescilli (… için) … isimli … tescil numaralı ürün ile Davalı … şirketine ait ürünlerin soğutucuların kullanıcı arayüzünü (…) oluşturan elektronik akşamın monte edilmesini sağlayacak parça tasarımları olduğu ve bu ürünlerin hedef kitlesi olan sektördeki firmalarda yer alacağı öngörülen bilgilenmiş kullanıcılar gözüyle ayırt edilebilecek düzeyde farklı olduklarını, Davacı … Soğutma Cihazları şirketine ait … tescil numaralı … ürünü ile davalı … şirketine ait olduğu belirtilen ürünün bilgilenmiş kullanıcı gözüyle ayırt edilemeyecek derecede benzer olduğu; Davacı … şirketine ait … tescil numaralı (…) … İsimli ürün ile davalı … şirketine ait olduğu belirtilen ürünün bilgilenmiş kullanıcı gözüyle ayırt edilemeyecek derecede benzer olduğunu, tazminat konusunda bir hesaplama yapılamadığını heyette bu konuda uzman olmadığını bildirmişlerdir.
Aynı bilirkişi heyetinin 27.4.2018 tarihli raporlarında; birleştirilen dosyadaki davanın davasının konusunu oluşturan… no’lu endüstriyel tasarım tescil belgesi ile tescil edilen “…” İsimli tasarımın yenilik ve ayırt edicilik niteliğine haiz olmaması nedeniyle hükümsüzlüğüne karar verilmesi talebinin yerinde olmadığını, davacı … Soğutma Cihazları şirketine ait … tescil numaralı … ürünü İle davalı … şirketine ait olduğu belirtilen ürünün bilgilenmiş kullanıcı gözüyle ayırt edilemeyecek derecede benzer olduğunu, Davacı … şirketine ait … tescil numaralı (…) …isimli ürün ile davalı …Şirketine ait olduğu belirtilen ürünün bilgilenmiş kullanıcı gözüyle ayırt edilemeyecek derecede benzer olduğunu, … firmasının katalogunda davacı firma ile aralarında herhangi bir anlaşma olmadan davacı firmanın ürünlerine yer verilmesinin haksız rekabet ve fikri mülkiyete tecavüz niteliğinde bulunduğunu,, her üç bilirkişi de teknik anlamda bilirkişi oldukları için davaya konu malların güncel piyasadaki durumlarını değerlendirme şansı bulunmadığını bildirmişlerdir.
Üçünçü bilirkişi heyeti …, … ve … ise 26.11.2018 tarihli raporlarında; Davacı tarafa ait … numaralı tasarım İle davalı tarafa ait … numaralı tasarım arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunduğu, bu sebep ile farklı olarak algılandıkları ve davalı tarafa ait … numaralı tasarım için hükümsüzlük şartlarının oluşmadığı, Davacı tarafa ait …numaralı tasarım ile davalı tarafa ait ürün arasında bilgilenmiş kulanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığı, bu sebeple benzer olarak algılandıklarını, Davacı tarafa ait … numaralı tasarım ile davalı tarafa ait ürün arasında bilgilenmiş kulanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığı, bu sebep ile benzer olarak algılandıklarını, Davalı şirketin dosyada mübrez mali tablolar üzerindeki 2013 yılı cirosunun 796.035,08 TL , 2014 yılı cirosunun ise 790.035,34 TL olduğu, bu iki cironun ortalamasının 793.035,21 TL olmakla … Ticaret odasından gelen yazı gereğince hesaplanan … lisans bedelinin (cironun %15’i) 118.988,28 TL olacağını bildirdikleri anlaşılmıştır.Ancak bu rapor salt davalının tüm cirosu baz alırak hiç bir gerekçe olmadan düzenlendiğinden mali yönden denetime uygun bir rapor alırak değerlendirilememiştir.
Talimat yoluyla alınan mali bilirkişi …’in 1.2.2019 tarihli denetim ve hüküm kurmaya elverişli raporlarına göre; Davalı …Tic.Ştinin Tücavüzlü ürünün digital termostat pano kutusu … ait 24/07/2015 dava tarihinden geriye doğru (24.07.2013-24.07.2015) 2 yıllık net cirosu 9.217,50 TL ve 8790 adet olarak tespit edildiği, tecavüzlü ürün olan … (…) ait son 2 yıllık net cirosunun %15 ine isabet eden (9.217,50.*15/100: 1.382,63 ) 1.382,63 TL emsal lisans bedeli olabileceğini bildirdiği anlaşılmıştır.
HÜKÜMSÜZLÜK YÖNÜNDEN İNCELEME
Dosyaya ibraz edilen deliller, celp edilen TPMK kayıtları, yaptırılan bilirkişi incelemesi taraf iddia ve savunmaları dikkate alındığında Birleşen dava yönünden alınan tüm heyet raporları kapsamına göre endüstriyel tasarımın hükümsüzlük şartlarının bulunmadığı anlaşılmıştır.
Hükümsüzlük davasının açıldığı tarihte yürürlükte bulanan 554 Sayılı KHK’nin 43. Maddesinde hükümsüzlük sebepleri düzenlenmiş olup sebeplerden birinin varlığı halinde tasarımın tescili ile adına Tescil yapılan kişinin ad veya hesabına oluşan hakları kaybı ve bu bağlamda TPE nezdinde tutulan sicilden kaydın silinmesidir. Hükümsüzlük sebepleri;
A) Tasarımın yeni ve ayırt edici nitelikte olmaması,
B) Teknik fonksiyonun tasarım şekillendirmesi,
C) Tasarımın kamu düzenine ve genel ahlaka aykırı olması,
D) Tasarımın gerçek hak sahibinin başkası olması,
E) aynı veya benzer başka bir tasarımın sonradan kamuya açıklanmakla birlikte başvuru tarihinin hükümsüzlüğe konu tasarımdan daha önce olması olarak sayılmıştır.
Bir tasarımın yeni olduğunun kabulü için tasarımın aynısının başvuru veya rüçhan tarihinden önce dünyanın hiçbir yerinde kamuya sunulmamış olması gerekir . Küçük ayrıntılar ile farklılık gösteren tasarımlar aynı kabul edilir. Somut olayda dava konusu … nolu tasarımın hükümsüzlük şartlarının bulunmadığı anlaşıldığından birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
ASIL DAVA YÖNÜNDEN İNCELEME:
Davacı asıl davada tescilli … -… sayılı ve … sayılı endüstriyel tasarım tescil belgelerine davalı yanın üreterek satışa sunduğu, …, … ürünlerine tecavüzde ve haksız rekabette bulunduğunu iddia etmiş olup,
İlk rapor ,ikinci rapor ve üçüncü rapor kapsamına göre; … tescil numaralı ürün ile davalı ürününün farklı olduğu, … tescil numaralı ürün ile davalı ürünün bilgilenmiş kullanıcı gözüyle ayırt edilemeyecek derecede benzer olduğu, … tescil numaralı ürün ile davalı ürünün bilgilenmiş kullanıcı gözüyle ayırt edilemeyecek derecede benzer olduğu tespit edildiğinden asıl davada davacının dayanak tasarımlarına (… tescil numaralı ve … tescil numaralı) davalı yan tarafından tecavüz ve haksız rekabette bulunulduğu tespit edildiğinden eylemin tespiti, durdurulması ve önlenmesine karar verilmiştir.
Davanın açıldığı tarihte yürürlükte olan Kanun Hükmünde Kararnamenin 48 maddesinde sayılan fiilleri işleyen kusurlu kişiler tasarım hakkı sahibinin zararını tanzim etmek ile yükümlüdür. KHK nın 48. maddesine göre ise bir tasarımın aynısının ya da belirgin biçimde benzerinin üretilmesi, satılması, piyasaya sunulması, ithal edilmesi, depolanması, icapta bulunulması ve elde bulundurulması tasarım hakkına tecavüz teşkil etmektedir.
Davacı tasarıma dayalı tazminat istemini lisans seçeneğine göre hesaplanmasını istemiştir. Ancak davacı yanca emsal lisans sunulmamış, tasarımın piyasada tutulma ve rağbet oranı ile ilgili somut veri bulunmamaktadır. Mahkemece emsal lisans araştıması için İTO’ya yazılan yazıya kurumca diğer dava dosyalarına verilen standart cevabi yazı ile cevap verildiği ve cironun %15’inin emsal olabileceği belirlenmiştir. Yargıtay 11.HD’nin 26.06.2014 tarih ve 2014/4912-12219 E.K. sayılı ilamındada işaret edildiği üzere; lisans bedelinin sadece tarafların ciroları dikkate alınarak hesaplanamayacağı, lisans bedeline göre yapılacak hesaplamada emsal lisans bedelleri ile tasarımın itibarı, başka lisansın olup olmaması, tasarımın koruma süresi gibi etkenlerin dikkate alınması gerektiği, lisans bedeline göre hesap edilecek maddi tazminatın bu şekilde belirlenememesi halinde BK hükümlerine göre uygun bir tazminata hükmedilmesi gerektiğine işaret edilmiştir. Dosya içindeki fatura içeriklerine göre faturaların üzerinde hangi tasarım ürünü olduğu belli olmayan bir kısım faturalarda ürünlerin cinsisine göre 050 krş ile 1 TL-2 TL aralığında satışının yapıldığı , Davalının 2 yıllık net cirosunun bu tarzdaki ürünler kapsamında 9.217,50 TL ve 8790 adet olarak tespit mali bilirkişi tarafından tespit edildiği, son 2 yıllık net cirosunun %15 ine isabet eden bedelin ise 1.382,63 TL olacağı bildirilmiş olup, mahkememizce de BK hükümlerine göre bu bedel emsal lisans bedeli olarak kabul edilmiştir.
Davalınnın diğer satışları yani tüm kazanç üçerinden bir hesaplama yapılamaz. .Zira piyasada bir çok benzer türevi bulanan … gibi çokça tasarım seceneğinin bulunduğu bir sektörde, tüketicinin çoğu zaman tasarımdan daha çok kendi bütçesine uygun olanının seçildiği,keza davacının dava konusu tasarımların piyasada tutulmuş bir ürün olduğu yönünde yeterli delil sunamamış olması, davacı tasarımının bu kapsamda çok satılanlar listesinde yer aldığının ispat edilmediği, dolayısıyla bir ihlal varsa davacı yan lisans seçtiğinden dolayı varsa kendi verdiği emsal lisansın dikkate alınması gerektiği, davacının bu yönde delil sunmamış olması nedeniyle ancak tarafların ticari kapasitesi , tasarımın tescilli olduğu tarih ile ihlal tarihinde halen geçerliğini koruması, günün ekonomik koşullarına göre hükmedilecek tazminatın ise hak ve nesafet ilkelerine göre ancak mali verilere ve tasarımın niteliğine göre takdir edilmesi gerektiği bu nedenle son mali raporun bizzat ürün bazında incelenerek düzendiği anlaşıldığından ve faturalara yansıyan satış birim fiatlarının düşüklüğü de nazara alınarak 1382.63 TL maddi tazminat dava konusu tasarımlar için ve davalının kullandığı süre gözetilerek emsal lisans bedeli olarak belirlenmiştir.
Davacı manevi tazminat da talep etmiş olup, davalının eylemi davacının tasarım hakkına tecavüz ve haksiz rekabet olarak kabul edildiğinden, eylemin işleniş biçimi, davacının manevi tazminat ile elde edeceği manevi tatmin dikkate alınmak sureti ile 3000- TL manevi tazminata hükmolunarak davacı tarafa ödenmesine , hükmün ilanında davacının hukuki yararı bulunduğundan ilan istemininde kabulüne karar verilmiş ve aşğıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM:
I- BİRLEŞEN DAVANIN REDDİNE,
II-ASIL DAVA YÖNÜNDEN DAVANIN KISMEN KABÜL, KISMEN REDDİNE,
1-Davacının endüstriyel tasarım hakkından kaynaklı haklarına davalı yanın tecavüzde bulunduğunun tespitine, durdurulmasına, önlenmesine,
2- 1.382.63 TL maddi tazminatın dava tarihinden itibaren avans faizi ile davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin istemin reddine,
3- 3.000 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren avans faizi ile davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin istemin reddine,
4-Karar kesinleştiğinde hüküm özetinin Türkiye’de tirajı yüksek bir gazetede bir kez ilanına masrafın davalıdan tahsiline,
5-Asıl davada 299,37 TL ilam harcının 170,78 TL ve 426,94 TL peşin harçtan mahsubu ile 298,35 TL fazla harcın karar kesinleştiğinde ve talebi halinde davacıya iadesine,
6-Asıl davada End.Tasarıma Tecavüzün talebinin kabulü nedeniyle, Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 4.910 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Asıl davada kabul edilen manevi tazminat talebi yönünden, Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 450 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
8-Asıl davada kabul edilen maddi tazminat talebi yönünden , Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 207 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
9-Asıl davada reddedilen manevi tazminat talebi yönünden, Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 450 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
10-Asıl davada reddedilen maddi tazminat talebi yönünden, Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 3.543 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
11-Asıl davada davacı tarafın yargılama giderlerinden olan 170.78 TL + 426,94 TL peşin harç, 27.70 TL başvuru harcı 6.300 TL bilirkişi ücreti, 633 TL tebliğat masrafı olmak üzere toplam 7.558,42 TL’nin taktiren 2/3 sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
12-Asıl davada davalı tarafın yargılama giderlerinden olan 850 TL’nin taktiren 1/3 inin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
13-Birleşen davada, 54,40 TL ilam harcının peşin harçtan mahsubu ile eksik kalan 25,20 TL harcın davacıdan tahsiline,
14-Birleşen davanın reddi nedeniyle Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 4.910 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
15-Taraflarca fazla yatırılan gider avansının hüküm kesinleştiğinde ve talebi halinde iadesine,
Dair verilen karar davacı … davalı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde İSTİNAF YASA yolu açık olmak üzere karar verilip tefhim kılındı, hazır olanlara duruşma zaptından örnek verildi. 04/02/2020

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır