Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
1.FİKRÎ VE SINAÎ
HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2017/267 Esas
KARAR NO : 2019/213

DAVA : Tazminat (Fikir Ve Sanat Eserleri Sahipliğinden Kaynaklanan), Haksız Rekabet
DAVA TARİHİ : 10/08/2017
KARAR TARİHİ : 09/05/2019

Taraflar arasında haksız rekabet /eserden kaynaklanan haklara tecavüz kapsamında maddi tazminatın tahsili istemiyle açılan dava dosyası 3 nolu Fikri ve sınai Haklar Hukuk mahkemesinin 2015/156 esas numarasına tevzii edilmiş bu mahkemece yargılama devam ederken HSK’nun 02/08/2017 tarihli ve 1071 sayılı kararı uyarınca İstanbul 3 ve 4. FSH Hukuk Mahkemelerinin 08/08/2017 tarihi itibarıyla faaliyetlerinin durdurulmasına, 3. FSH Hukuk Mahkemesinde görülmekte olan dava, iş ve arşiv dosyalarının 1. FSH Hukuk Mahkemesine devrine karar verilmiş ve dava dosyası uyap tevzii bürosunca mahkememizin 2017/267 esas numarasına kayıtlanarak yargılamaya mahkememizde devam edilmiştir
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ;
İDDİA;Davacı vekili dava dilekçesinde, müvekkilinin yurt dışı merkezli yapımcı firmalardan almış olduğu eser lisansları ile Türkiye de kendisinin belirlediği karışık albümleri hazırladığını, satış ve dağıtımını yaptığını, FSEK 80. maddesi gereğince, yayma, temsil, çoğaltma, işleme, işaret, umuma iletim haklarının sahibi olduğunu, müvekkilinin “…” albümünün FSEK kapsamında … no ile tescil edildiğini ve koruma altında olduğunu, davalı şirketin bu eseri taklit ederek “…” adıyla piyasaya sürdüğünü, daha önce de ilk olarak “…” olarak piyasaya sürdüğünü, daha sonrada müvekkilinin … no ile tescilli “…” isimli eserlerinin de davalı tarafından taklit edildiğini, davalının “…” ismiyle piyasaya sürdüğü albümü de satışların iyi gitmesi üzerine, “…” adıyla piyasaya sürdüğünü, bu ürünün hala satışta olduğunda ve albüm kapağında “…” ibaresinin yazılı olduğunu, yine müvekkiline ait … tescil no lu “…”, “…” albümlerinin albümününde davalı tarafından taklit edilerek “…” olarak taklit edilip piyasaya sürüldüğünü, hatta bu üründe albüm kapaklarının bile aynı çıkartılarak davalının, müvekkilinin tanınmışlığından yararlanmaya çalıştığını, davalının iltibas yaratarak haksız kazanç elde ettiğini, müvekkilinin zarara uğradığını iddia ile, müvekkiline ait eser adı ve tasarımını kullanarak davalının elde etttiği kazanç esas alınarak 1.000,00 TL maddi tazminata hükmedilmesini, verilecek kararın ilanını talep ve dava etmiştir.
SAVUNMA; Davalı vekili beyan dilekçesinde; davanın Asliye Ticaret Mahkemesinde görülmesi gerektiğinden görev itirazlarının bulunduğunu, davaya konu kapak dizaynlarının birbirinden tamamen farklı olduğunu, müvekkilinin … adlı internet sitesinden “…” el ilanı şablonunun lisans haklarını 4.80 ABD doları karşılığında adı geçen internet sitesinden satın aldığını ve hiçbir değişikliğe gitmeden kendi kapak dizaynı olarak kullandığını, davacı şirkete ait kapak albümünü kopya etmediğini, müvekkilinin albümünde … sözcüğünün esas unsur olmadığını, … sözcüğünün albüm isminde esas unsur olduğunu, … sözcüğünün davacıya ait iki albümde de kullanılmadığını, ayrıca davacı yanca dava konusu yapılan müvekkili şirkete ait “…” ambümü ile davacı yana ait “…” adlı albüm üzerinde ki haklara tecavüz ettiği iddasının soyut bir iddia olduğunu beyanla davanın reddini talep etmiştir.
DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE GEREKÇE
Dava konusu uyuşmazlık, davacının eser sahibi olduğunu iddia ettiği, “…” isimli albümlerine davalı yanın … ibareli albümleri, yine davacının “…” isimli albümüne ise davalının bu kez … albümünde kullandıkları kapak tasarım ve isimler suretiyle haksız rekabette bulunduğu ve yine eserden kaynaklanan haklara tecavüzde bulunduklarının tespiti ile haksız rekabetten kaynaklanan şimdilik 1.000,00 TL maddi tazminatın tahsili ve verilecek kararın ilanı taleplidir.
…” isimli albüm, … ibareli albüm,“…” isimli albüm, … albümü, albümde kullanılan kapak tasarımları bilirkişiler tarafından incelenmiştir.
Bilirkişiler hukukçu …, yapımcı … , telif uzmanı … 9.8.2016 raporlarında; Davacının haksız rekabet iddiasının İsabetli olduğunu; FSEK m.70/3’e İstinaden davalıca temin edilen karın davacıya ödenmesi gerektiği, mali ödence bedelinin hesaplanabilmesi için Davalı kayıtları üzerinde mali bilirkişi tarafından İncelemesi yapılması gerektiği, davalının “…” ve “…” ismi ile satışa sunmuş olduğu albümlerin satışlarının durdurulması, satışa hazır Ürünlere el koyulması ve imal yerinde üretim faaliyetinin ve dağıtımının durdurulması, el koyulan ürünlerin ve araçların üzerlerindeki eser adı ve kapak tasanmlannın imha edilmesi gerektiğini bildirmişlerdir.
İkinci bilirkişi heyeti tasarımcı …, müzik editörü … ve mali bilirkişi … 27.3.2018 tarihli raporlarında;Davalmın albüm kapak tasarımlarının davacının albüm kapak tasarımlarıyla yüksek oranda benzerlik taşıdığı ve davalının albüm kapakları tasarımlarının davacının albüm kapağı tasarımlarından esinlenerek tasarlandığını, Mali Yönden Yapılan İncelemede; Defter kayıtlarına göre dava konusu albüm satışlarından toplam 805,60 TL zarar edildiğini, ancak, her ne kadar davalının albüm satışlarından zarar ettiği tespit edilmiş olsa da, İlgili sektörde ciro üzerinden (albüm satışları) ortalama net karlılık oranının hesaplanması gerektiği, bu hesaplamanın hem fiziki hem dijital satışlar (streaming, dowioad vb.) hem de senkronizasyon gelirleri baz alınarak yapılması gerektiği, zira halihazırda fiziksel satışlardan daha çok dijital satışların sektörün ana gelirin  oluşturduğu, ancak defter kayıtlarının sadece fiziki satılan göstermesi nedeniyle, dijital gelirler ile olası senkronizasyon gelirlerine (albüm içindeki kayıtların film, reklam, dizi, belgesel vb,, görüntü ile müziğin eşleştirilerek kullanıldığı alanlar) ilişkin bir tespitin yapılamadığını,Sektörel uygulamalar uyarınca, fiziki albüm satışları azami maliyet dağılımına göre ise; albüm alış ve satışına başlandığı 02.10.2014 tarihinden 26,06.2015 dava tarihine kadar olan dönemde, her iki albümün 96.269,29 TL toplam satış tutarı üzerinden %30 ortalama net karlılık oram uygulanmak suretiyle, davalı şirketin kazancı 28.880,78 TL olarak hesap edildiğini bildirmişlerdir.
İlk bilirkişi raporunda tasarım konusunda uzman bir bilirkişi bulunmadığından ayrıca alınan ilk iki rapor kapsamının sektördeki diğer albüm kapaklarının hazırlanışı, ortak kullanılan unsurlar, esinlenme, intihal varsa boyutları gibi kriterlere göre hazırlanmadığından üçünçü bir bilirkişi oluşturulmuştur.
Üçünçü bilirkişi heyeti Endüstriyel tasarım ve grafik uzmanı …, Mimar sinan güzel sanatlar öğretim üyesi haksız rekabet ve fsek uzmanı …, yapımcı … ve mali bilirkişi …’dan oluşturulan dörtlü bilirkişi heyetinin 19.10.2018 tarihli raporlarının HMK 266. madde gereğince denetim ve hüküm kurmaya elverişli bulunması nedeniyle rapor mahkememizce kabul edilmiş ve hükme dayanak yapılmıştır. Bilirkişiler raporlarında; davaya konu …” albüm kapağı, görselleri ve adı ve İçerikleri ile davalının …” albüm kapağı görselleri, adı ve albüm İçerikleri arasında aynca … albüm kapağı, görselleri adı ve albüm içerikleri ile “… isimli albüm kapağı, görselleri, adı ve albüm içerikleri arasında TTK 55/l-a4 anlamında İltibas yaratan bir durumun söz konusu olmadığını bildirmişlerdir.
Davalı vekili raporlar arasında çelişki olduğunu ileri sürmüş ise de dava dosyası HSK’nun kapatma tasarrufu sonucu mahkememize gönderilmiş, daha önce kapatılan mahkemece görev verilen ilk raporu düzenleyen bilirkişiler içinde grafik tasarım uzmanı bulunmayıp tamamı hukukçu ve telif konusunda uzman bilirkişilerden oluşturulduğu, ikinci heyet içinde ise salt tasarımcı , müzik editörü ve mali bilirkişi bulunduğu, tasarımcının grafik konsunda uzman olmadığı gibi raporda hiçbir şekilde albümlerin karşılaştırılmasının yapılmadığı, yüksek oranda benzerlik olduğu gibi genel bir ifade kullanıldığı, müzik editörünün ve mali bilirkişinin ise tamamen mali yönden inceleme yaptığı esasa dair ilk ve ikinci raporlarda hiçbir inceleme bulunmadığından hükme dayanak alınamadığı, mahkemenin istediği hususlarda ise son raporun alanında uzman heyet tarafından yüksek mahkeme ilamlarına göre incelenmiş olduğu , albüm görsellerinin renkli çıktılarının raporda işlendiği ve tartışıldığı dolayısıyla esasen ilk iki raporda hiçbir inceleme bulunmadığından raporlar arasında bir çelişki de oluşmadığı anlaşılmış, son rapor hükmü dayanak yapılmıştır.
Hükme dayanak alınan son rapor, fiziken sonulan albümler, taraf delilleri ihtisas mahkemesi sıfatıyla incelendiğinde;
FSEK 83 hükmüne göre; “Bir eserin ad ve alametleriyle çoğaltılmış nüshaların şekilleri, iltibasa meydan verecek surette diğer bir eserde veya çoğaltılmış nüshalarında kullanılamaz.l inci fıkra hükmü umumen kullanılan ve ayırt edici bir vasfı bulunmayan ad, alamet ve dış şekiller hakkında uygulanmaz. Bu maddenin uygulanması Konunun birinci, ikinci ve üçüncü bölümlerindeki şartların tahakkukuna bağlı değildir. Düzenlemesi mevcuttur.
Madde bir “eseren ad ve alametleriyle çoğlatılmış nüshalarının şekillerinin korunacağı hüküm altına alınmıştır. Davaya konu uyuşmazlıkta iltibas iddiasına konu olan husus albüm isimleri ile kapakları olup albümlerin FSEK anlamındaki niteliği “fonogramdır, FSEK.m.l/B-f’ye göre fonogram; sinema eseri gibi görsel-işitsel eserler içindeki ses tespitleri hariç olmak üzere, bir icrada yer alan seslerin veya diğer seslerin veya ses temsillerinin tespit edildiği ses taşıyıcısı fiziki ortamı ifade eder Fonogram yapımcısı İse, bir icra ürünü olan veya sair sesleri ilk defa tespit edendir(FSEK.m.8O/B). Fonogram yapımcısının hakları ise FSEK 80’de düzenlenmiş olup FSEK 8O’de fonogram yapımcısının fonogramın içeriğinden kaynaklanan hakları korunmuş olup FSEK 8O’de fonogram adı veya kapağının korunmasına İlişkin düzenleme bulunmamaktadır. Ancak FSEK 84 hükmüne göre; “Bir işareti, resmi ve sesi, bunların nakle yarayan bir alet üzerine tespit eden veya ticari maksatla haklı alarak çoğaltan yahut yayan kimse, aynı işaretin, resmin veya sesin üçüncü bir kişi tarafından aynı vasıtadan faydalanılmak suretiyle çoğaltılmasını veya yayınlanmasın men edebilir. Tecavüz eden tacir olmasa bile birinci fıkra hükmüne aykırı hareket edenler hakkında haksız rekabete müteallik hükümler uygulanır. Eser mahiyetinde olmayan her nevi fotoğraflar benzer usullerle tespit edilen resimler ve sinema mahsülleri hakkında da bu madde hükmü uygulanır”. Hükmü bulunmaktadır.
FSEK 84’te eser niteliğinden bağımsız olarak, işaret, ses ve resmin tekrarlanması amacı ile tesbitine yarayan araç ve aletler korunmaktadır. Davaya konu uyuşmazlıkta da albüm adları ile kapakları yönünden koruma bu hükme göre ayrıca BK ve TTK nun haksız rekabet hükümlerine göre son bilirkişi heyetince incelenmiştir.
Haksız rekabet yoluyla iltibas doğrudan İltibas ve dolaylı İltibas olarak ikiye ayrılabilir. Buna göre, karışıklığı yaratan aynı veya benzeri bir İşaret, bu işaretin hitap ettiği çevrede, söz konusu işaretlerin kullanıldığı mal veya hizmetin, İltibasa maruz bırakılan mal ve hizmetle özdeşleştirilmesine yol açıyorsa doğrudan iltibas söz konusu İken, karışıklığı yaratan aynı veya benzeri bir işaret, bu İşaretin hitap ettiği çevrede, işaretler arasındaki farklılığı anlasalar bile benzerliğe dayalı olarak mal veya hizmetler arasında yanlış bağlantılar kurmasına yol açıyorsa dolaylı iltibas söz konusu olmaktadır.
Serbest yararlanma ve benzetmenin, taklit ve halkı aldatıcı düzeydeki benzerlik boyutuna ulaşması ve bir işletmenin yıllar süren yatırımı ve özenil çalışması sonucunda oluşturduğu imajı simgeleştiren bir ürünün taklidi halinde haksız rekabetin varlığı kabul edilmektedir. Dürüstlük kurallarına aykırı olmamak koşulu ile herkes başkasının emeğinin sonuçlarından yararlanarak daha iyisini gerçekleştirmek ve rekabete katılmak hakkını haizdir. Ancak, dürüstlük kurallarının ihlal edildiği noktada koruma başlar. Haksız rekabet hukukunun konusu, dürüstlük İlkesine aykırı ticaret yönetim ve uygulamalarına karşı İşletmesel çabayı, birikimi ve yatırımı kapsayan emeğin korunmasıdır.
Başkasına ait eşyanın orijinal takdim tarzını, ambalajını taklit etmek haksız rekabettir, ancak eğer bu ambalaj, eşyanın muhafazasında, kullanılmasında ve satışında zorunlu İse haksız rekabet söz konusu olmaz. Bir tacirin piyasaya arz ettiği malın daha önce başkası tarafında  piyasaya sürülen mal ile gerek ambalaj, renk ve şekil, gerekse etiketi üzerindeki isim bakımından benzerliği varsa İltibas da söz konusu olacaktır. Farklı markaların ambalajları arasında kullanılan renk, ebat, şekil, kompozisyon bakımından benzerlik de iltibasa mahal verebilir. Buna mukabil ürünün ambalajının renginin aynı olması tek başına yeterli değildir, zira bazen ilgili emtia grubunda belli bir renk yaygın biçimde kullanılıyorsa bu rengin tek bir kişinin tekeline verilmesi düşünülemez. Örneğin erkeklere hitap eden tıraş losyonlarının ürün ambalajlarında genellikle mavi renk tercih edilmektedir. Bu nedenle sadece renk bakımından iltibasın var olduğu sonucuna ulaşılamaz. Aynı şekilde bir iş ürünün “adının” başkasına ait bir iş ürünü üzerinde yer alması halinde ürünün üzerinde kullanılan adın yaygın bir biçimde olup olmadığı, yaygın olarak kullanılan adın o ürünü satın alan tüketiciler nezdinde karışıklığa sebebiyet vermemesi için farklı ek veya unsurların kullanılıp kullanılmadığı bütünsel olarak her iki ürün adı karşılaştırılarak bulunacaktır.
Somut olayda davaya konu İki albümün kapaklan yönünden tasarımcı bilirkişinin benzerlik ve farklılıkları ortaya koyan tespiti dikkate alındığında; “…” albüm kapağı, görselleri ve adı ile davalının “…” albüm kapağı, görselleri ve adı arasında bu sektörün tüketicilerin her iki ürünü satın alırken karıştırma ihtimallerinin söz konusu olamayacağı, dosyada mübrez başka albüm kapaklarının da yine bu renk, ad ve görsellere göre oluşturulduğu yani yaygın kullanımın bu şekilde olduğu, bu tarz albümlerde genel olarak benzer renklerin, benzer adların farklı unsurlar kullanılarak oluşturulduğu, Bilindiği üzere, anonim olan hususların veya folklorik unsurların da hususiyetinden söz edilemeyeceği, herkes tarafından kutlanılan gündelik dilin bir parçası olan kelimelerin hususiyet taşımasından söz edilmesinin mümkün bulunmadığı, bir albüm kapağında ancak, hayal (fantezi) ürünü olarak yeni bir kelimenin varlığı halinde hususiyetten söz edilebileceği, her iki albüm kapaklarının kullanılan renklerinde az derecede olan benzerliğinin kullanılan görsellerin ve özellikle adların farklı olması nedeniyle TTK 55/l~a4 anlamında iltibas yaratan bir durumun söz konusu olmadığı hususu denetime uygun bir şekilde tespit edilmiştir.
Gerek ilmi içtihatlar gerekse kazai içtihatlara bakıldığında, eser adının, kulanılan renklerin tek başına korumasının çok İstisnai durumlarda mümkün olabileceği üzerinde durulmaktadır. Bunun gerekçesi olarak da, eser adının kısalığının, hususiyet taşımaya engel oluşturmasıdır. Öğretide de dikkat çekildiği üzere, fikir ve sanat eserleri hukukuna özgü koruma, eser adlarında çok istisnai hallerde görülen bir durumdur. Yine adın, yalnızca münferit ve belki orijinal sayılabilecek bir fikri içermesi yeterli olmamaktadır. Genellikle adların, mutat olan kısalıkları içinde bu koşulun gerçekleşmesi, pek mümkün gözükmemektedir. (ÖZTAN, s.754) Bir eserin her küçük parçasının yasal olarak koruma altına alınması da mümkün değildir. Zira, bir eser baştan sona tamamen orijinal/özgün unsurlardan oluşmamaktadır. Parça, iki şartın birlikte gerçekleşmen durumunda korunabilir: İnsan duyularınca algılanabilir bir unsur olmalıdır. İlgili parça/unsur sahibinin hususiyetini yansıtmalıdır. Burada eser parçasının büyüklüğü ya da değeri, önemli olup olmadığı gibi korunan parçanın eserin içinde kendi başına bağımsız bir bölüm oluşturması da aranmaz, örneğin, bir veya iki satırlık bîr şiir, bir düzyazının birkaç satırı, bir tablonun detayları veya bir melodinin belli bir bölümü hususiyet taşıdığından bahisle korunup geri kalanı korunmayabilir. Ancak, kelimeler, resim noktaları veya renk tonları gibi küçük birimler parça korumasına dahil edilmek suretiyle serbest yararlanma hakkı engellenemez. Bu kapsamda da somut olayda; … albüm kapağı ve ismi ile “… İsimli albüm kapağı, görselleri ve adı arasında benzerlik söz konusu İse de bu tarz albümlerde genel olarak benzer renklerin, benzer adların farklı unsurlar kullanılarak oluşturulduğu yine dosyada davalı yanca sunulan başka albüm kapaklarının da yine bu renk, ad ve görsellere göre oluşturulduğu yani yaygın kullanımın sektörde bu şekilde olduğu, her iki albüm kapaklarının renklerinde az derecede benzerlik olsa dahi bu husus kullanılan görsellerin ve özellikle adın farklı olduğu ve ayrıca tanınan … tarafından seçilen müziklerin olduğunun albüm kapağında belirtilmesi hususuları ile birlikte değerlendirilidğinde de TTK 55/l. Madde anlamında iltibas dolayısıyla haksız rekabet yaratan bir durum yaratmadığı dolayısıyla somut olayda davacının bir zararının bulunmadığı anlaşılmıştır.
Davalı yanca dosyaya sunulu deliller incelendiğinde … isimli albüm kapağında yer alan görselin … adresinden davalı yanca internet üzerinden görsel satışı yapan bir firmadandan lisans sözleşmesi yapılarak alınmış olduğuna dair fatura sunulduğu, öte yandan belirli bir tema (yaz döneminde… (…) çalan şarkıların derlenmesi veya kitap okurken dinlenebilecek müziklerin derlenmesi gibi herkes tarafından düşünülebilecek, daha önce yabancı ülkelerde emsallerinin bulunması dolayısıyla bu yönde albüm çıkarılması , albüme genel isimler verilerek bir başkasının bu şekilde albüm çıkarmasının önlenmesi hiç kimsenin tekeline bırakılamaz, davacının “…” albümü ile davalı yanın “…” albümü nde kulanılan ifadeler genel ifadeler olup, öte yandan albüm kapaklarının daha önce piyasada farklı firmalar tarafından benzer renkler ile kullanıldığı keza albüm alıcısı tüketicinin ise bilinçli tüketici olup, hiçbir zaman albüm kapağına bakarak bir ürün satın almayacağı, albümü seslendirenin adının yazılı olduğunu görmeden albümü alamayacağı hususları da bir bütün olarak incelendiğinde Denetim ve hüküm kurmaya elverişli son bilirkişi raporu kapsamına göre subut bulmayan davanın esastan reddine karar verilerek yukarda açıklanan gerekçe kapsamına göre aşağıdaki şekilde hüküm oluşturmak gerekmiştir.
HÜKÜM;Yukarda açıklanan gerekçe kapsamına göre,
1-Davanın reddine,
2-44,40 TL ilam harcının peşin harçtan mahsubu ile 16,70 TL eksik harcın davacıdan tahsiline,
3-Reddedilen Maddi tazminat talebi yönünden; Avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince; 120 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Haksız rekabetin tespitine ilişkin talebinin reddi nedeniyle; Avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince; 3.931 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Davalı tarafın yapmış olduğu 4.125 TL bilirkişi ücreti ve 368 TL tebligat-müzekkere masrafı olmak üzere toplam 4.493 TL’nin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-Davacı tarafın yapmış olduğu yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
7-Artan gider avansının karar kesinleştiğinde ve talebi halinde taraflara iadesine,
Dair karar taraf vekillerinin yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki haftalık süre içinde İSTİNAF YASA YOLU AÇIK olmak üzere verilen karar açıkça okundu, usulen anlatıldı.09/05/2019

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır