Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
1.FİKRÎ VE SINAÎ
HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2013/246 Esas
KARAR NO : 2018/458

DAVA : Eser sahipliğinin tespiti / Tazminat
DAVA TARİHİ : 30/12/2013
KARAR TARİHİ : 28/11/2018

Mahkememizde görülmekte olan Eser sahipliğinin tespiti / Tazminat talepli yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İDDİA;Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin yazdığı kitapların , davalı tarafından kendi ismiyle yayınlandığı iddiasıyla …, …-…, … isimli eserlerin mülkiyetinin 2000 yılı itibariyle tespitini , tecavüzün önlenmesi 20.000 TL maddi 100.000 manevi tazminata hükmolunmasını, yargılama gideri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesini talep ettiği anlaşılmıştır.
SAVUNMA; Davalı vekili cevap ve aşamalardaki beyanlarında; eserlerin müvekkiline ait olduğunu, müvekkili tarafından 2011 yılında yazıldığını ve dernek kayıtlarına işlendiğini, dava konusu oyunların tümünün müvekkili tarafından yazıldığını,davacının müvekkilinin başkanı olduğu Şöhret Tiyatro’da çalışmakta iken; aynı yerde çalışan kadınlara sarkıntılık yapması vb. eylemleri nedeni ile işten ayrıldığını,olaylarla ilgili olarak davacı hakkında .. 40. Asliye Ceza Mahkemesi .. E., … 40. Asliye Ceza Mahkemesi … E. ve … 16. Asliye Ceza Mahkemesi … E.sayılı dosyalar ile ceza davaları açılıp ve bu davalar sonucunda davacının cezada aldığını, işten ayrıldıktan sonra müvekkiline ve diğer çalışanlara iftiralar atan davacının ayrıca huzurdaki davayı açarak müvekkiline ait eserlerini sahiplenmeye çalıştığını, “…”, “…”, “…” ve “…” isimli çocuk oyunlarının davalıya ait olup; bu durumun Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü tarafından bu oyunlarla ilgili sırasıyla …, …,…,… kayıt tescil numaraları ile de tescil edildiğini, Şöhret Ajans Tiyatro Sinema Ses Sanatçıları Eğitim Öğretim Derneği … tarihli Yönetim Kurulu Toplantısında alınan kararların işlendiği karar defterinde … adlı oyunun davalı tarafından yazıldığı ve yönetildiğinin açıkça belirtildiğini, Görsel Medya Radyo Televizyon Uydu İnternet Haberleşme Dayanışma Derneği … tarihli Yönetim Kurulu Toplantısında alınan kararların işlendiği karar defterinde … adlı oyunun davalı tarafından yazıldığı ve yönetildiği açıkça belirtildiğini, Profesyonel Spor Yazarları Derneği … tarihli Yönetim Kurulu Toplantısında alınan kararların işlendiği karar defterinde … adlı oyunun Müvekkili tarafından yazıldığı ve yönetildiğinnin açıkça belirtildiğini,Televizyon Radyo Yayıncıları Federasyonu … tarihli Yönetim Kurulu Toplantısında alınan kararların işlendiği karar defterinde … adlı oyunun davalı tarafından yazıldığı ve yönetildiği açıkça belirtildiğini, … oyununun Televizyon Radyo Yayıncıları Federasyonunda oynanmasına … 25.Noterliği … tarih ve … yevmiye nolu muvafakatname ile,… isimli oyununun Şöhret Ajans Tiyatro Sinema Ses Sanatçıları Eğitim Öğretim Derneğinde,… oyununun Görsel Medya Radyo Televizyon Uydu İnternet Haberleşme Dayanışma Derneğinde, … isimli oyununun ise Profesyonel Spor Yazarları Derneğinde oynanmasına ilişkin olarak … 8.Noterliği … tarih ve … yevmiye nolu muvafakatname ile muvafakat ettiğini, muvafakatnamelerin de dosyada mevcut olduğunu, … 25.Noterliği sırasıyla … tarih-… yevmiye nolu ve … tarih … yevmiye nolu beyannameler ile tescil edilen belgelerin dikkate alınmasını, Davacının bazı beyanlarında “…” adlı oyunu 2011 Van depreminden sonra yazdığını iddia ettiğini, mahkeme huzurundaki ifadelerinden birinde ise 1999 Ağustos depreminden sonra yazdığını iddia ettiğini, davacının tüm taleplerinin ve davanın reddi gerektiğini beyan etmişlirdir.
DELİLLERİN TARTIŞILMASI VE GEREKÇE
Dava konusu uyuşmazlık, davacının yazdığı kitapların, davalı tarafından kendi ismiyle yayınlandığı iddiasıyla …, …-…, … isimli eserlerin mülkiyetinin 2000 yılı itibariyle tespitini , tecavüzün önlenmesi 20.000 TL maddi 100.000 manevi tazminat taleplerine ilişkin olarak açılmıştır.
HMK 266. madde gereğince bilirkişi incelemeleri yaptırılmıştır.
Taraflarca gösterilen tanıklar dinlenmiştir.
İlk bilirkişi heyeti …, …, … 19.02.2016 tarihli raporlarında; tarafların bir dönem birlikte çalıştıkları ancak sonrasında aralarında husumet oluştuğunu, dava konusu uyuşmazlığın davalı … ‘nin , davacının kendisine ait olduğunu ileri sürdüğü tiyatro oyunları üzerinde, kendisini eser sahibi olarak göstermek suretiyle işlemler yapması iddiasından kaynaklandığını,iddialar bağlanımda öncelikle ortada bir eserin mevcut olup olmadığı ve eldeki mevcut verilere göre eser sahibinin kim olduğunun tespitinin gerekli olduğunu, “…” adlı oyun bakımından, davacı ve davalının mahkemeye sunduğu metinler aynı tema, aynı kurgu, aynı kahramanlara sahip olduğunu,. Her ne kadar Davalının metninde Anne karakteri Abla’ya, Oğul karakteri Çan’a dönüştürülmüş olsa da diş macunu tüpü ile yapılan deney ve … Baba karakteriyle final gibi detaylar, metinlerin birinin diğerinden hareketle oluşturulduğunu ispatlar nitelikte olduğunu, davalının metni, tiyatro formatındaki eksikleriyle alelacele yapılmış bir adaptasyonun izlerini taşımakta olduğunu,yer yer metne sıkıştırılan komedi unsurları metnin amacını gölgeleyecek ölçüde abartılı olduğunu,oyunun final sahnesi her iki metinde de uygulamalı bir ‘‘…” olarak kurgulandığını,davacının metninde bu olay, gerçek bir … üzerinden değil, bir oyun çerçevesinde verilirken Davalının metninde gerçek bir deprem sahnesi yazıldığını,fakat yazılan bu gerçek … sahnesi, zaman akışım tamamen bozan, olması gerektiğinden çok kısa bir sahne olduğunu, deprem isimli oyunun davalı tarafından sunulan metnin, davacının metninden istifade edilmek suretiyle oluşturulduğunu, “…” adlı oyun bakımından yapılan incelemede; Davacı ve Davalının metinleri, aynı tema ve aynı kurguyu taşımakla beraber hacım, kahraman adlan, diyaloglar bakımından bîr hayli farklı olduğunu, . Davacının metni, olay akışı ve diyaloglar açısından daha geniş ve komedi unsuru daha öne çıkarılmış bir metin görünümündeyken ,davalının metni ise daha kısa, komedi unsuru sınırlı, mesaja odaklı bir metin olduğunu, her iki metinde de kahramanlar iki öğrencidir, öğretmenin öğrencilerden istediği temizlik, yoklaması, okul önünde sağlıksız … satan kambur abla figürü, öğrenci annesinin Trakya şivesiyle konuşması ve final sahnesinde satıcının yakalanarak salondan af diletiImesi ortak öğeler olarak dikkat çekici olduğunu,davacının metni, detay ve diyalog açısından davalının metnine göre çok daha zengin olduğunu,her iki metin karşılaştınldığında, ana metnin Davacıya alt olduğu; Davalının hu metinden hareketle ana kurguyu bozmadan küçük müdahalelerde bulunarak (kahramanların isimlerinin değiştirilmesi, annenin sınıfta değil evinde oyuna dahil edilmesi, polis karakterini çıkanp öğretmen eliyle satıcıyı yakalaması vb.) bir metin oluşturmaya çalıştığının tespit edildiğini, “…” adlı oyun bakımından Sağlıklı beslenme temalı çocuk oyunlanlarından olduğunu, aynı adı taşıyan oyunların birbirinden tamamen farklı kurguya ve akışa sahip olup, esinlenme ya da intihal olarak nitelenebilecek bir ilişki tespit edilemediğini, …” adlı oyun bakımından; beden ve ruh sağlığının akademik başarıya feda edilmemesi gerektiğini anlatan bir çocuk oyunu olduğunu, Davacıya ait metin bulunmadığı için karşılaştırma ve hüküm verme imkanı olmadığını,davacı tarafından dosyaya sunulan metinlerin eser vasfı taşıdığını,
“…” “…” adlı oyunların, davalının sunduğu versiyonlarının davacının sunduğu metinlerden faydalanılarak oluşturulduğunu,dosyada eser sahipliği hususunda tespite imkan veren yeterli veri bulunmadığını bildirdikleri anlaşılmıştır.
Aynı heyetin ek raporlarında; ilk raporlarındaki tespitleri saklı kalmak kaydtyla, “…” ve “…” adlı oyunlar bakımından intihalin varlığı ve maddi tazminat tutarının tespiti bakımından telif bedeli olarak oyun başına 500 TL’nin aşılmamasınının uygun olacağını bildirdikleri anlaşılmıştır.
İkinci heyet Dr. …, Yazar …, Tiyatro oyuncusu /sektör bilirkişi …’dan oluşan heyetin 24.1.2018 tarihli raporları kapsamına göre;davacının yalnızca … VE … isimli eserler üzerinde, eserlerin tanıtım materyallerinde ismine yer verilmiş olmasından ötürü 5846 sayılı Kanun 11. maddesi hükmü kapsamında, eser sahipliği karinesi elde ettiği, dosya kapsamında hu karinenin çürütülememiş olduğunu,Dava konusu diğer oyunlar açısından davacı lehine bir eser sahipliğinin oluşmuş olduğunun tespit edilemediğini,Davacının … ve … İsimli oyunların 2012- 2013 senelerinde sektürel tahmine göre 10 defa oynanmasından dolayı, izni alınmamış hak sahiplerinin; hak sahiplerinden yazılı izni almadan, işleyen, çoğaltan, çoğaltılmış nüshaları yayan, temsil eden veya her türlü işaret, ses veya görüntü nakline yarayan araçlarla umuma iletenlerden, sözleşme yapılmış olması halinde isteyebileceği bedelin iki sene için 2.000,TL olabileceğinin rayice göre tespit edildiğini, 5846 sayılı Kanun md. 68 hükmü kapsamında rayiç bedelin en çok üç katına kadar olan tazminat talep haklarında fazlaya ilişkin haklarını saklı tutmadığı görüldüğünden 3 kat tazminat tutarının hesaplamasına yer olmadığını,davacının manevi tazminat taleplerinin 5846 sayılı Kanun kapsamında değerlendirmeye alınamayacağı keza, 5846 sayılı Kanun md, 70 kapsamında davanın tazminat davası niteliğinde açılmadığı, iki talebin 5846 sayılı Kanun md. 68 ve 70 hükümlerinde yer alan iki ayrıtazminat düzenlemeleri ile yarışır nitelikte olduğu, hangi manevi hakların ihlal edildiğine dair açık istemin dava dilekçesinde yer almadığı, bu bakımdan davacının manevi taleplerinde isabet bulunmadığını bildirdikleri anlaşılmıştır.
Dosyada toplanan deliller her iki bilirkişi raporu ile birlikte incelendiğinde; taraf tanık anlatımlarının eser sahipliği karinesini bertaraf edemeyeceği anlaşılmıştır, zira oyunların davalı yanca 2011 senesinde yazıldığını belirttikleri, doğrudan beş duyuları ile tanık olmadıkları yazım faaliyeti hakkında beyanda bulunduklarından bu durumun tanık delili konusunda takdiri deliller yönünden dosyayı aydınlatıcı beyanlar niteliğinde bulunmadığı anlaşılmıştır. Davacı ve davalı yanca sunulan deliller kapsamına göre … ve … isimli oyunlar dışında FSEK 11. maddeye göre eser sahipliği belirlemesi yapılmasının dosya kapsamından mümkün olamayacağı anlaşılmıştır.Tarafların, Kültür Bakanlığı Telif Müdürlüğü nezdinde tutulan sicile ayrı ayrı başvurularının olması ve dosyada yer alan bilirkişi raporlannda varılan kanaatlere itirazlarının bu belgeler kapsamında toplanmış ve bilirkişilerce değerlendirimiş, olması,davacı tarafından sunulan … isimli kitabın iddiaya dayanak tiyatro eseri ile eşleşmediği de kitabın bilirkişilerce incelenmesi sonucu tespit edilmiştir.
Bilirkişilerce bu eserler içerik, konu ve oyunda yer alan ana unsurlar bakımından incelendiğinde … ve … isimli eserler yönünden davacının eser sahipliğinin ispat edildiği, bu eserler yönünden ise oyunların 2012-2013 senelerinde 10 defa temsil edildiği varsayımı ile yapılan muhtemel rayiç belirlemesine göre, davacının toplam 2.000,00-TL telif bedeli almaya hak kazanabileceği bildirilmiştir.
FSEK m.15/11 hükmüne göre; “Bir eserin kimin tarafından vücuda getirildiği ihtilaflı İse, yani herhangi bir kimse eserin sahibi olduğunu iddia etmekle ise, hakiki sahibi, hakkının tespitini mahkemeden isteyebilir”. .5856 sayılı yasada eser sahipliğinin tespitinde bazı karinelere yer verilmiştir, FSEK m.11 hükmüne göre, “Yayımlanmış eser nüshalarında veya bir güzel sanat eserinin asiında, o eserin sahibi olarak adını veya bunun yerine tanınmış müstear adını kullanan kimse, aksi sabit oluncaya kadar o eserin sahibi sayılır. Umumi yerlerde veya radyo-televizyon arocılığı ile verilen konferans ve temsillerde, mutat şekilde eser sahibi olarak tanıtılan kimse o eserin sahibi sayılır; meğer ki, birinci fıkradaki karine yoluyla diğer bir kimse eser sahibi sayılsın; Bu çerçevede dava konusu uyuşmalık da FSEK m. 11 hükmü çerçevesinde dosyadaki bilgi ve belgeler ile denetime ve hüküm kurmaya elverişli her iki bilirkişi raporu incelendiğinde; Davacının … ve … isimli eserler yönünden hak sahibi olduğunun tespitine, diğer eserler yönünden talebin reddine, … ve … isimli eserlerin gerek aynı ad, gerekse içerik olarak davalı yanca sergilenmesinin önlenmesine,-2000 TL maddi tazminatın davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmesi gerekmiştir.
Davacı manevi tazminatde talep etmektedir. Ancak davacının manevi tazminat taleplerinin 5846 sayılı Kanun kapsamında değerlendirmeye alınamayacağı keza, 5846 sayılı Kanun md, 70 kapsamında davanın tazminat davası niteliğinde açılmadığı hususları da bir arada değerlendirildiğinde, manevi yönden ne gibi zarar gördüğü de ispat edilemediğinden manevi tazminat talebinin reddine, karar verilerek yukarda açıklanan gerekçe kapsamına göre aşağıdaki şekilde hüküm oluşturmak gerekmiştir.
HÜKÜM;Yukarda açıklanan gerekçe kapsamına göre,
1-DAVANIN KISMEN KABULÜNE , KISMEN REDDİNE,
– Davacının … ve … isimli eserler yönünden hak sahibi olduğunun tespitine, diğer eserler yönünden talebin reddine,
– … ve … isimli eserlerin gerek aynı ad, gerekse içerik olarak davalı yanca sergilenmesinin önlenmesine,
-2000 TL maddi tazminatın davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,fazlaya ilişkin istemin reddine,
-manevi tazminatın şartları oluşmadığından talebin reddine,
2-136,62 TL ilam harcının peşin harçtan mahsubu ile eksik kalan 112,32 TL harcın davalıdan tahsiline,
3-Kabul edilen maddi tazminat talebi yönünden Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 2.000 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Reddedilen maddi tazminat talebi yönünden Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 2.000 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Reddedilen manevi tazminat talebi yönünden Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 3.145 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
6-Davaya konu eserlerin hak sahibi olduğunun tespiti yönünden kısmi kabul gözetilerek Avukatlık ücret tarifesi uyarınca 3.145 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-… ve … isimli eserlerin eser sahipliğinin tespiti yönünden istemin reddi nedeniyle Avukatlık ücret tarifesi kısmi reddi gözetilerek 3.145 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
8-Davacı tarafın yargılama giderlerinden olan 24,30 TL başvuru harcı, 24,30 peşin harç, 499 TL tebligat ve müzekkere masrafı, 2.400 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 2.947,60 TL yargılama giderinin taktiren 1/3 ünün davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
9-Taraflarca fazla yatırılan gider avansının hüküm kesinleştiğinde ve talebi halinde iadesine, dair karar davacı ve davalı vekilinin ve davacı ve davalı asillerin yüzüne karşı, gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 HAFTA içerisinde İSTİNAF YASAyolu açık olmak üzere karar verilip tefhim kılındı, hazır olanlara duruşma zaptından örnek verildi.28/11/2018

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır