Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
19. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/556 Esas
KARAR NO : 2022/81

DAVA : Alacak (Ticari Nitelikteki Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 28/11/2019
KARAR TARİHİ : 31/01/2022

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Ticari Nitelikteki Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili vermiş olduğu dava dilekçesinde özetle; müvekkili ile davalı arasında
… Mah. … Cad. No:.. Acıgöl-Nevşehir adresinde gayrimenkul üzerinde
bulunan akaryakıt/otogaz satış ve servis istasyonunun işletmeciliği hususunda 08.06.2018 tarihli
ve 5 yıl (08.06.2023 tarihine kadar) geçerli Otogaz Bayilik Sözleşmesi ve aynı tarihli Otogaz
Bayilik Protokolü akdedildiğini,
protokolün 12. Maddesi ile; davalının Bayilik Anlaşmasının taahhütlerinin, mevzuatın herhangi bir hükmünü kısmen ya da tamamen ihlal
etmesi, …’dan satın aldığı ürün bedellerini ve hizmet bedellerini vadesinde ödememesi
halinde…’ın anlaşmayı haklı nedenle fesih hakkını haiz olduğunu, anlaşmanın…
tarafından feshedilmesi, anlaşma ve eklerinin bayi tarafından süresinden önce feshedilmesi veya
fesih sonucunu doğuracak şekilde hareket etmesi halinde 20.000,00 USD tutarındaki cezai şartın
müvekkili tarafından ödeneceğinin düzenlendiğini, davalının bayilik lisansını iptal etmesi üzerinde müvekkili tarafından keşide edilen
Beşiktaş… Noterliğinin 09.09.2019 tarihli ve … yevmiye numaralı ihtarnamesiyle Bayilik Sözleşmesi ve eklerinin, davalının sözleşmeye ve mevzuata aykırı tutumu sonucu uygulamasının
fiilen imkansız hale geldiği ve bu nedenle müvekkil tarafından haklı nedenle feshedilmiş olduğu
hususunun davalıya bildirildiğini,
sözleşmenin feshiyle muaccel hale gelen cezai şart alacağın tahsili için Otogaz Bayilik Protokolünün 12. Maddesi uyarınca tahakkuk eden
20.000,00 USD cezai şart alacağının şimdilik 1.000,00 USD’sinin temerrüt tarihinden itibaren
yabancı paraya işleyecek en yüksek mevduat faizi ile birlikte tahsiline, vekalet ücretinin ve
yargılama giderlerinin davalı tarafa yüklenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili vermiş olduğu cevap dilekçesinde özetle; davacı yan bayilik sözleşmesine bağlı protokolde belirtilen 100.000 USD tutarındaki cezai
şartın tarafına ödenmesini talep ettiğini, müvekkil akaryakıt istasyonu davacı yana ait yeni bir bayi olmadığını, müvekkili firma
akaryakıt istasyonunu kira anlaşması nezdinde kiraladığı iş bu istasyon davacı yana ait akaryakıt
istasyonu bayisi olduğunu, davacı yana ait bayilik kesintiye uğramadığını, müvekkil firmanın
kiracı sıfatıyla akaryakıt istasyonunda faaliyete başladığında yine davacı yana ait akaryakıt ve
akaryakıt ürünleri satılmaya devam ettiğini, mülk sahibi ile yapılan sözleşme devamı arzulandığını, müvekkili firmanın akaryakıt istasyonu işletmeciliği adına davacı yanla bayilik sözleşmesi yapılmasının istenildiğini, buna
karşın davacı yanca herhangi bir kredi hibe ve destek almadığını, müvekkili firma mülk sahibi …tarafından istasyonun kiraladığını, müvekkilin
ekonomik sıkıntıları sonucunda 2-3 aylık kira bedeli ödememesi sebebiyle aleyhine yapılan
Nevşehir … İcra Dairesi… Esas sayılı dosyası sonucunda tahliye ettiğini, mülk sahibinin taşınmazı tahliye ettiğine dair tutanak göstererek istasyonun bulunduğu
belediye başkanlığı nezdinde müessese ruhsatı iptali sağladığını, müvekkili firmanın akaryakıt istasyonunu tahliye etmesi sonucu bayilik sıfatını
gerçekleştirmesinin imkansız olduğunu, ana sözleşme konusuz kalacağı gibi protokol
hükümlerinin uygulanma halinin olamaması nedeniyle cezanın ifasının istenemez olduğunu, tarafların kiralananın belli bir süre sonra satılmamasına ilişkin cezai şartı sözleşme ile
belirlemelerinden sonra, davalı kiralananı sözleşmeye aykırı olarak 3. kişiye sattığını,
mahkemece kira sözleşmesine aykırı davranıldığının cezai şartın davalıdan tahsiline karar
verilmesi isabetli olsa da cezanın ekonomik yönünden davalının mahvına sebep olması halinde
cezadan indirim yapılabileceğinin gözetildiğini, beyanlarla davanın reddi ile yargılama giderleri ve avukatlık ücretinin karşı
yana yükletilmesine karar verilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE:
Dava, taraflar arasında imzalanan bayilik sözleşmesinden kaynaklı sözleşmenin haksız feshi nedeniyle cezai şart alacağının tahsili istemine ilişkindir.
Dosya kapsamındaki dava dilekçesi ve ekleri, Arabuluculuk Son Tutanağı, taraflar arasında imzalanan 08.06.2018 tarihli Bayilik Sözleşmesi ve Çerçeve Protokol, davalının bayilik lisansının Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin 17. Maddesinin (ğ) bendi uyarınca iptali belgesi, Beşiktaş … Noterliği’nin 09.09.2019 tarihli ve … yevmiye numaralı İhtarnamesi, bilirkişi raporu ve dosyanın tümü hep birlikte incelenmiştir.
Mahkememizce 12/10/2020 tarihli celsede dosyanın mali müşavir, borçlar hukukçusu ve akaryakıt uzmanı bilirkişi heyetine tevdi edilmesine karar verildiği, 27/01/2021 tarihli bilirkişi heyet raporunun dosyaya sunulduğu görülmüştür. Bilirkişi heyet raporunun taraflara tebliği üzerine davalı tarafından 07/02/2021 tarihli dilekçe ile bilirkişi raporuna itiraz edilmiştir. Davacı vekili ise 11/02/2021 tarihli dilekçesi ile bilirkişi raporuna beyanlarını dosyaya ibraz etmiştir.
Davacı vekilinin 17/02/2021 tarihli dilekçesi ile; aynı davalıya ilişkin 2 farklı dava açıldığını, tevzi aşamasında yaşanan karışıklık sebebiyle İstanbul … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyasının dava dilekçesi ve eklerinin mahkememize geldiği, mahkememiz dosyasına gelmesi gereken dava dilekçesinin ise İstanbul … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyası içerisinde olduğunu, bilirkişi raporunun yanlış dava dilekçesi üzerinden hazırlandığını, dava dilekçesinin düzeltilerek dosyasının yeniden bilirkişiye tevdi edilmesini talep ettiği görülmüştür.
Böylelikle İstanbul … Asliye Ticaret Mahkemesi’ne müzekkere yazılarak … Esas sayılı dosyasının dava dilekçesinin, eklerinin ve delillerinin gönderilmesi istenilmiş, dosya içerisine doğru dava dilekçesi celp edilerek yargılamaya devam olunmuştur.
18/02/2021 tarihli ara karar ile mahkememizce yapılan bilirkişi heyet incelemesi sonrası düzenlenen 16/07/2021 tarihli bilirkişi heyet raporunda sonuç ve özetle;
” 1. Davacı yana ait 2018 ve 2019 yılı ticari defterlerinin açılış ve kapanış tasdiklerinin
yasal süresinde TTK hükümlerine göre usulüne uygun yapıldığı, dolayısı ile sahibi
lehine delil niteliği taşıdığı,
2. Davacı yana ait incelenen Ticari Defter kayıtlarına göre, dava tarihi olan 28.11.2019
tarihi itibariyle Davalı Şirketten 0,32 TL alacağının bulunduğu,
3. Davalı Şirket vekili tarafından dosyaya sunulan Ticari Defter dökümlerine göre,
dava tarihi olan 28.11.2019 tarihi itibariyle Davacı Şirkete borcunun bulunmadığı,
4. Taraflar arasında imzalan 5 yıl süreli bayilik sözleşmesinde, süre dolmadan Davalı
Şirketin adresi boşalttığı ve 01.03.2019 tarihi itibariyle EPDK tarafında bayilik
lisansının iptal edildiğini,
5. Davalı …Ş.’nin noter vasıtası ile sözleşmeyi haklı nedenlerle fesih
ederek 20.000,00 USD cezai şarta hak kazandığı,
6. Davalı Şirketin aktif büyüklüğü, ödenmiş sermayesi ve karlılığı dikkate
alındığında 20.000,00 USD cezai şartın, davalı şirketin ekonomik yönden
mahvına neden olacak düzeyde yüksek olduğu ve takdiri Sayın Mahkemeye ait
olmak üzere cezai şart bedelinin Şirket Öz kaynaklarının % 30 si olan 41.605,16
TL seviyesinde olabileceği,
7. Davalının 14.09.2019 tarihinde temerrüde düştüğü ve cezai şart bedeline 3095
sayılı kanunun 4/a maddesi gereğince Devlet Bankalarının mevduata uyguladıkları en yüksek faiz oranının internet sitelerinden alınamadığından,
temerrüt tarihinden dava tarihine kadar işlemiş faiz hesabının yapılamadığı…” yönünde görüş ve kanaat bildirmiştir.
Bilirkişi raporu taraflara tebliğ edilmiştir. Davacı vekili 28/07/2021 tarihli dilekçesiyle 28/07/2021 tarihli dilekçesiyle bilirkişi raporuna karşı beyanlarını içeren dilekçesini ibraz etmiştir.
Davacı vekili 13/12/2021 tarihli dilekçesiyle dava dilekçesini ıslah etmiş, harçlandırmış, ıslah dilekçesinden bir suret davalı yana Tebligat Kanunu’nun 35. Maddesine göre tebliğ edilmiştir.
Davacı ile davalı arasında 08/06/2018 tarihinde Bayilik Sözleşmesi ve Çerçeve Protokol (Otogaz Bayilik Protokolü) akdedildiği görülmüştür. Bayi Sözleşmenin 1.maddesinde akaryakıt istasyonu olarak faaliyet göstereceği adresteki
yerde münhasıran kullanım hakkı olduğunu taahhüt etmiştir. Sözleşmenin süresinin 5 yıl
olduğu, sözleşmenin 15/d. Maddesine göre, bayi sözleşme hükümlerini ihlal ederse…
sözleşmeyi haklı nedenle feshederek cezai şart talep edebilecektir.
Taraflar arasındaki 08.06.2018 tarihli Çerçeve Protokol’ün Protokol Hükümlerinin İhlali
başlıklı 12/c Maddesine göre, bayi tarafından sözleşmenin süresinden önce feshedilmesi veya
fesih sonucu doğuracak şekilde hareket edilmesi halinde 20.000 USD’nin ifa zamanındaki
TCMB satış kuru üzerinden TL karşılığını cezai şart olarak ödemeyi kabul etmiştir.
Somut olayda; davacı şirket tarafından davalı şirket ile 5 yıl için faaliyet göstermek üzere bayilik sözleşmesi imzalandığı, davalı şirketin bu süre dolmadan faaliyetine fiilen son vermesi sebebiyle
sözleşmeyi haklı sebeple feshettiğinden bahisle cezai şart talep edilmektedir. Dava konusu ihtilafın bu noktada toplandığı görülmüştür.

Davalı taraf cevap dilekçesinde,
davalı şirketin mülkiyeti başkasına ait işyerinde kiracı olarak faaliyet gösterdiğini, bayi olarak
davacı yandan herhangi bir kredi, hibe ve her nam altında olursa olsun destek alınmadığını,
ekonomik sıkıntılar sonucu aylık kira bedelinin ödenmemesi sebebi ile taşınmaz sahibi
tarafından taşınmazın tahliye edildiğini ve belediye nezdinde ruhsatın iptal edildiğini ve sonuçta
işyerini tahliye etmek zorunda kaldığını açıklamıştır. Bu durumda taraflar arasında ticari bir ilişkinin bulunduğu ve davacının davalıya sözleşme hükümleri gereğince akarkayıt/otogaz satışı yaptığı ve davalı yanca servis istasyonu işletileceği hususunda anlaşıldığı görülmüştür.
Davalının işyerini tahliye etmesi üzerinde davacı yanca Beşiktaş … Noterliği 09.09.2019 Tarih, …Yevmiye Numaralı İhtarnamesi
İle cezai şart alacağının ödenmesi hususu keşide edilmiştir.
EPDK resmi web sayfasında yapılan incelemede davalı şirketin lisansının Petrol Piyasası Lisans Yön. Madde 17/ğ hükmü gereğince işyeri açma ve çalışma ruhsatının geçerliliğini yitirmesi sebebiyle iptal edildiği görülmektedir. Davalının EPDK nezdinde lisansının iptal edilmesi ile, taraflar arasında akdedilmiş bayilik sözleşmesinden kaynaklı ve süregelen ticari faaliyetin 5015 Sayılı PPK gereği, lisans olmadan ticari faaliyet yapılamayacağından ticari faaliyetin fiilen imkansız hale geldiği anlaşılmaktadır.
Tüm bu delillerden bu dosya kapsamından da anlaşılacağı üzere; davalı ile davacı arasında yapılan bayilik sözleşmesi kapsamında akaryakıt dağıtıcısı olan davacı tarafından verilen akaryakıtın davalı tarafından satılmasına ilişkin anlaşma sağlandığı, bu şekilde yapılan ticari işleyiş ile davacının alım satım farkından kar sağladığı, taraflar arasında aktedilen sözleşmede 15/d ve protokolün 12. Maddeleri kapsamında haksız feshi halinde 20.000 USD ödeyeceğinin taahhüt edildiği, taraflar arasında imzalan 5 yıl süreli bayilik sözleşmesinde süre dolmadan davalı
şirketin adresi boşalttığı ve 01/03/2019 tarihi itibariyle EPDK tarafında bayilik
lisansının iptal edildiği, haklı bir neden yokken davalının ruhsatını iptal ettirmesi yüzünden sözleşmenin fesh edildiğinin sabit olduğu, bu durumda haksız fesih nedeniyle davalının cezai şart ödemekle yükümlü olduğu ancak davalı şirketin aktif büyüklüğü, ödenmiş sermayesi ve karlılığı dikkate
alındığında 20.000,00 USD cezai şartın, davalı şirketin ekonomik yönden
mahvına neden olacak düzeyde yüksek olduğu ve cezai şart bedelinin 7.500,00.-USD seviyesinde olabileceği ve cezai şart bedeline 3095
sayılı kanunun 4/a maddesi gereğince kamu bankalarıın USD cinsine uygulanacak en yüksek bir yıl vadeli mevduat faiz oranı ile talep edilebileceği hususunda mahkememize tam kanaat geldiğinden kaldı ki aksinin davalı tarafından ispatlanamadığı anlaşılmakla;ve bu haliyle hüküm kurmaya elverişli nitelikte bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kabulüne karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HUAK Madde 18/A-13 : “Arabuluculuk faaliyeti sonunda taraflara ulaşılamaması, taraflar katılmadığı için görüşme yapılamaması veya iki saatten az süren görüşmeler sonunda tarafların anlaşamamaları hâllerinde, iki saatlik ücret tutarı Tarifenin Birinci Kısmına göre Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenir. İki saatten fazla süren görüşmeler sonunda tarafların anlaşamamaları hâlinde ise iki saati aşan kısma ilişkin ücret aksi kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde uyuşmazlığın konusu dikkate alınarak Tarifenin Birinci Kısmına göre karşılanır. Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen ve taraflarca karşılanan arabuluculuk ücreti, yargılama giderlerinden sayılır.” ve HUAK Madde 18/A-14 : ” Bu madde uyarınca arabuluculuk bürosu tarafından yapılması gereken zaruri giderler; arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılması hâlinde anlaşma uyarınca taraflarca ödenmek, anlaşmaya varılamaması hâlinde ise ileride haksız çıkacak taraftan tahsil olunmak üzere Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanır.” hükümleri gereğince arabuluculuk gideri olarak … Dava Şartı Dosya No: Arabuluculuk Dava Şartı Dosya No:…sayılı dosyasından arabulucu olarak atanan … ekte sunulan 1.320,00.-TL tarife bedeli üzerinden kesilen 32 sıra nolu, 26/11/2019 tarihli Serbest Meslek Makbuzu doğrultusunda ödeme yapıldığı tespit edilerek davalı aleyhine arabulucuk giderlerinin de yükletilmesi gerektiği anlaşılmıştır.

HÜKÜM: Yukarıda izah edilen gerekçeye istinaden;
1-Davanın KABULÜ ile ,
7.500,00.USD cezai şart alacağının dava tarihinden itibaren işleyecek 3095 sayılı yasanın 4-a maddesi uyarınca kamu bankalarının USD cinsine uygulanacak en yüksek bir yıl vadeli mevduat faiz oranı ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 2.939,72.-TL Karar ve İlam Harcından, peşin ve ıslah harcı olarak alınan 1.639,00.-TL’nin mahsup edilerek eksik kalan 1.300,72.-TL harcın davalıdan alınarak hazineye irad kaydına,
3-Davacı tarafından peşin olarak yatırılan 1.639,00.-TL harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,

4-6.394,55.-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yapılan posta ve tebligat gideri 207,10.-TL , altı bilirkişi ücreti 5.400,00-TL, 44,40.-TL başvuru harcı, 6,40.-TL vekalet harcı olmak üzere toplam 5.657,90.-TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Zorunlu arabuluculuk başvurusu nedeniyle devletçe karşılanan 1.320,00.-TL arabuluculuk ücretinin davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
7-Karar kesinleştiğinde yatırılan ancak kullanılmayan gider avansının yatıranlara iadesine,

Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, davalının yokluğunda (davacı vekili e-duruşma ile katılmakla) kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde istinaf yolu (İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine başvuru yolu) açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.31/01/2022
Katip … Hakim …
E-imzalıdır. E-imzalıdır.