Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C.
İSTANBUL
19. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2019/289 Esas
KARAR NO : 2021/540
DAVA : Menfi Tespit
DAVA TARİHİ : 14/12/2018
KARAR TARİHİ : 01/07/2021
Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ;
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davacı müvekkili … LTD. ŞTİ’ nin, davalı … LTD. ŞTİ. ile 2016 yılından bu yana ticari ilişkileri süregeldiğini, müvekkili şirketin, davalı tarafın hesaplarından da anlaşığılacağı üzerine 2016 yılından bu yana, gerek ülke içi gerekse ülke dışı başkaca firmalara yaptığı satışları rekor seviyede geçecek mal alışında bulunduğunu, akit münasebetleri gereği gerek nakit gerekse avans çeklerle ödemesini gerçekleştirdiğini, tarafların arasındaki ticari münasebet ve karşılıklı güvene dayanan akit nedeniyle, davacı tarafça, davalıdan mal alımı gerçekleşmeden, avans olarak … Bankası A.Ş. … Şb.’nden keşide edilmiş olan her biri 41.250 USD. Bedelli 40 adet çeki davalı tarafa teslim ettiğini, ilgili avans çeklerin: … numaralı olup toplamda 1.650.000 USD bedelli 40 adet çeki davalıya verdiğini, davacı tarafın, belli aralıklarla davacı taraftan mal alımını sürdürmekte olup, taraflar arasında hukuki anlaşmazlığın doğumundan önce aşağıdaki fatura bilgileri bulunan malları satın aldığını, ilgili faturaların: 1) 02.12.2016 tarihli ve … nolu fatura ile 58.956,00 USD, 2) 17.02.2017 tarihli ve … nolu fatura ile 2.465,20 USD, 3) 17.02.2017 tarihli ve … nolu fatura ile 4.468,41 USD, 4) 17.02.2017 tarihli ve … nolu fatura ile 81.923,80 USD, 5) 20.02.2017 tarihli ve … nolu fatura ile 9.680,80 USD, 6) 16.05.2017 tarihli ve … nolu fatura ile 85.620,80 USD, 7) 24.08.2017 tarihli ve … nolu fatura ile 112.277,12 USD, 8) 24.08.2017 tarihli ve … nolu fatura ile 16.135,50 USD, 9) 02.10.2017 tarihli ve … nolu fatura ile 34.916,83 USD toplam olarak 406.444,46 USD. çek ile ödendiğini, yani davacı tarafin, davalı taraftan satın aldığı malların toplam bedelinin 406.444,46 USD olduğunu, mal alımı öncesi ve aralarda verilen avans çeklerin her birininin bedeli 41.250 USD olmak üzere; toplam 40 adet çekin davalıya teslim edildiğini, bunlardan da, 12 adet çekin aşağıdaki tarihlerde olanlarının da, davacı müvekkili tarafından ödendiğini, 15.04.2017 -15.05.2017 – 15.06.2017 – 15.07.2017 – 15.08.2017 – 15.09.2017 – 15.10.2017 -15.11.2017 – 15.12.2107 – 15.01.2018 – 15.02.2018 – 15.03.2018 olup 12 adet çek toplam bedelinin 495.000 USD olduğunu, satın alınan malların bedelinin ise 406.444,46 USD olduğunu, bu çekler ile davalı tarafa toplam olarak 88.555,54 USD.fazladan para ödenmiş bulunduğunu, davalı tarafça, davacı müvekkilinin çeklerini karşılıksızmış gibi gösterip yazdırdığını ve yasal işlem başlattığı çeklerin hiç birinin karşılıksız olmadığını, davalı şirketin avans olarak kendilerine verilmiş olan 28 adet çekten 15.04.2018 -15.05.2018 -15.06.2018 tarihli olanları bankadan yazdırdığını ve 15.04.2018 tarihli olan çeki, icra takibine konu ettiğini ve böylece müvekkili tarafından güvence bedeli olarak teslim edilmiş olan çekleri piyasada tedavüle sokmak sureti ile müvekkilini zarara uğrattığını, …. İcra Müdürlüğün’de derdest 2018/… E. numaralı icra takibini başlattığını, 15 Nisan 2018-
15 Mayıs 2018 -15.06.2018 tarihli 3 adet çekin karşılıksız olarak yazılmasına neden olduğunu, davalı tarafça haksız başlatılan diğer icra takiplerinin de …. icra Müdürlüğü’nün 2018/ … E., …. İcra Müdürlüğü’ nün 2018/ … E., …. İcra Müdürlüğü’nün 2018/ … E. ve diğer takip dosyaları olduğunu, davalı şirket kurucularının aynı zamanda … A.Ş. ‘nin kurucusu … nun öz yeğeni olup bu holding bünyesindeki … AŞ ve … ‘in Genel Müdürü olduğunu, davacı tarafın avans çeklerinin cirantalarının birinci sırasında … A.Ş. yer aldığının görüleceğini, davalı şirket kurucusu …’ ün yaklaşık yirmi yıldır Kazakistan’da ticaretle uğraştığını, Türkiye’de kurduğu ilk şirketin davacı şirket olduğunu, bu şirketin de en fazla alışveriş yaptığı şirketin davalı şirket olduğunu, davalı şirketin büyüklüğünün, gerek ülke çapında gerek dünya çapındaki yerinin tartışılmaz bir gerçek olduğunu, ticari münasebette bulunmasının ve devasa bir şirkete güvenmiş olmasının müvekkili şirketi bu duruma düşürmesinin çok acı bir gerçek olduğunu, davalı tarafın, davacı tarafın çeklerini de piyasaya daha mal alışları tamamlanmadan ciro ettirmesi ve karşılıksız gibi işlem yaptırmış olması nedeniyle müvekkilinin ticari itibarının da sarsıldığını, davalı tarafa da, çeklerin ve fazla nakit ödemelerin iadesi için, davacı tarafça, … Noterliği’nden 22.05.2018 tarihli … yevmiye numaralı ve yine … Noterliği’nden 21 .06.2018 tarih ve … yevmiye numaralı ihtarnameler gönderildiğini, ancak buna rağmen avans çeklerin ve fazladan ödemelerin toplamı olan alacağı 156.443,38 USD’ nin davacı müvekkiline ödenmediğini, davalı tarafın, müvekkili davacı hakkında gerek kendi cari hesap ekstresinde, gerekse işlem bordrosunda, müvekkili şirketin alacağından mahsup ederek çekleri tahsil ettiğini, bu belgelerinde de müvekkili şirketin alacaklı olduğunun açıkça görüldüğünü ifade ederek 28 adet çekin iptaline ve davacının bu çeklerden dolayı borçlu olmadığının tespitine, haksız ve kötü niyetli icra takibi nedeni ile % 20’den aşağı olmamak kaydı ile kötü niyet tazminatının çekler iptal edilemez ise toplam değeri olan 1.155.000 USD ve EFT yolu ile 67.888,38 USD çek ile 88.555,54 USD toplam fazladan ödenmiş olan 156.443,92 USD.nin şimdilik 156.443,92 USD ‘sinin davalıya ödeme tarihi itibariyle ticari faizi ile iadesine ve ödenmesine, davalı tarafça hukuka uygun olmayan saldırı nedeniyle uğranılmış olan ticari itibar kaybı ve iflas eşiğine getirilmesinden dolayı manevi tazminat hakları sakla kalmak kaydıyla, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Davanın yetkisiz mahkemede açıldığını, davacı ve davacı ile aralarında organik ilişki bulunan dava dışı Kazakistan … şirketi ile davalı arasında ticari ilişki olduğunu, davacının bu nedenle davalıya davaya konu çeklerle ödeme yaptığını, sonrasında 30.11.2016 tarihli e-posta ile ödeme planı konusunda mutabık kaldıklarını, 3 (üç) şirketin anlaşması sonrasında davacı ve dava dışı … firmasına malların teslim edildiğini, karşılığında davaya konu çeklerin alındığını, öncelikle davalının … ilçesindeki adresinde bulunduğunu, davacı aleyhine de kambiyo senetlerine mahsus icra takibinin İstanbul Çağlayan Adliyesinde derdest olduğunu, bu sebeple İstanbul Mahkemelerinin yetkili olduğunu, esasa ilişkin olarak davacının dava dışı Kazakistan … şirketinin borçlarını üstlendiğini, TBK’nun 201.maddesi uyarınca davacının borçtan sorumlu olduğunu, davacının dava dışı şirketin borcunu üstlendiğini bildirmeyerek kötüniyetli davrandığını, davacının çeklerden borçlu olduğunu, bu çeklerin bir kısmının karşılıksız çıkması sebebiyle İstanbul Adliyesinde icra takibine konu edildiğini, icra dosyalarının incelenmesinde davacının İstanbul İlinde mevcut adresi olmadığını, tebligatların TK.35. maddeye göre yapıldığının ortaya çıkacağını beyanla davanın reddine, davacı aleyhine icra inkâr tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
… Asliye Ticaret Mahkemesi’ nin 2018/ … esas, 2019/… karar sayılı kararı ile HMK md 6/1 ve İİK md 50 uyarınca İstanbul Mahkemelerinin yetkili olduğundan bahisle yetkisizlik kararı verilerek dosya mahkememize gönderilmiş ve yukarıdaki esası almıştır.
DELİLLER VE GEREKÇE;
Dava, menfi tespit istemine ilişkindir.
… icra Müdürlüğü’ nün 2018/…, …. İcra Müdürlüğü’ nün ( … ), … İcra Hukuk Mahkemesi’ nin 2018/… Esas, …. İcra Müdürlüğü’ nün 2018/… , …. İcra Müdürlüğü’ nün 2019/ … E. Sayılı Dosyaları , … nün , … İcra Ceza Mahkemesinin, … İcra Hukuk Mahkemesinin, … İcra Müdürlüğünün yazı cevapları bilirkişi raporları ve tüm dosya kapsamı davamızın delillerini oluşturmaktadır.
Mahkememizce aldırılan 13.05.2020 tarihli bilirkişi heyeti raporunda neticeten; yangın gerekçesiyle davacı ve davalı tarafların defter ve belgeleri incelenmeden, sadece davalı şirketin defter ve belgeleri dikkate alınarak borcun varlığının tespit edilip edilemeyeceğinin takdir ve kararı ile tarafların karşılıklı tazminat, faiz, dava giderleri konusunda taleplerinin mahkemenin takdirinde olduğu, mahkemenin mevcut kapsamda inceleme yapılabileceğini takdir etmesi halinde; davalı … Tic. Ltd. Şti. tarafından davacı … Dış Tic.Ltd.Şti. hakkında başlatılan …. İcra Müdürlüğü’nün 2018/… Esas ve aynı İcra Dairesi’nin 2018/ … E., 2018/ … E., 2018/ … E., 2018/ … E., 2018/ … E., 2018/… E., … E. sayılı icra takip dosyaları ile ödeme emirleri gönderildiği, tebligatların bila olması nedeniyle 35 göre tebliğ edilip kesinleştirilmiş olduğu, taraflar arasında ticari çalışmalar neticesinde cari muavin kayıtları, ticari defterler ve dava dosyasındaki delil niteliğinde e-mail yazışmaları ile 40 adet çeklerin cari hesaplara ve dava dışı Kazakistan … Şirketinin cari hesaplarının üstlenilmiş olduğu (mali inceleme ile sınırlı olarak) olarak mali müşavir bilirkişi tarafından görülmekle, mali müşavir bilirkişinin yorumuna nazaran, dava dosyası münderecatından mali müşavir bilirkişi tarafından çıkarımlandığına nazaran, üzere cari hesaplara (cari işlem akışı kayıtları) karşı verilmiş olduğundan davacının davalı tarafa borçlu olması ve çeklerin o kapsamda verilmiş olduğu nedeniyle, çek iptali olamayacağının düşünülebileceği, davacının 2016 yılından bu yana yaptığı ödemeler ve taraflar arasında mevcut yazışma ve kayıtlar hesap mutabakatları ile borçlu olduğunu ikrar eder durumda olduğu, ancak bu donelerin geçerli delil olarak tavsifinin mümkün olup olmayacağının mahkemenin takdiri içinde kalacağı, yukarıda genel teorik çerçevesi arz edildiğine nazaran, HMK md. 200-202 hükümlerinin ve ayrıca istisna zımnında HMK md. 203/1/c hükmüne bağlı değerlendirme ile dosyada TTK md. 89/1 anlamında mübrez bir yazılı Cari Hesap Sözleşmesinin bulunmadığının gözetilmesinin Mahkemeye ait bir cihet olduğu; kuramsal zeminde, çeklerin avans olarak ödeme gayesi dışında verildiği ya da bedelsiz olduğu iddiasının düzenleyen (somut olayda davacı) tarafından ispata muhtaç olduğu, konuya ilişkin olarak yapılan mali değerlendirmenin çeklerin cari borçlara karşı verilmiş olduğunu tespit ettiği mütalaa edilmiştir.
Mahkememizce aldırılan 13.05.2020 tarihli bilirkişi heyeti raporunda neticeten; Mali Yönden Sonuç: davacı şirketin 2016-2017-2018-2019-2020 yıllarına ait ibraz ettiği ticari defterlerinin açılış tasdiklerinin zamanında ve usulüne uygun olarak yaptırılmış olduğu, defterlerin birbirini teyit eder şekilde tutulduğu, kayıtların düzenli ve yasalara uygun tutulduğu, ticari defterlerin HMK 222 maddesi uyarınca sahibi lehine delil vasfına haiz olduğu, davalı şirketin 2016-2017-2018-2019-2020 yıllarına ait ibraz ettiği ticari defterlerinin açılış tasdiklerinin zamanında ve usulüne uygun olarak yaptırılmış olduğu, defterlerin birbirini teyit eder şekilde tutulduğu, kayıtların düzenli ve yasalara uygun tutulduğu, ticari defterlerin HMK 222 maddesi uyarınca sahibi lehine delil vasfına haiz olduğu, davacı şirketin sahibi lehine delil niteliği bulunan ticari defterlerine göre; davacı şirketin Davalı … şirketinden 498.941,05 TL alacaklı olduğu, davalı şirketin sahibi lehine delil niteliği bulunan ticari defterlerine göre; davalı şirketin Davacı … Tic. Ltd. şirketinden 67.165,19 TL alacaklı olduğu, davacı şirketin 08.12.2016 tarihinde 40 Adet toplam tutarları 1.650.000,00 USD olan avans çeklerini 502 nolu çek bordrosu ile Davalı şirkete verdiği, davalı şirketin bu çek bordrosu kapsamında Davacı şirketten almış olduğu çeklerin 8 adetini Davacı şirket cari hesabına kalan 32 adet çeki ise dava dışı şirketlerin cari hesaplarına, 480 Gelecek yıllara ait gelirler hesaplarına kaydettiği ve Tek Düzen Muhasebe sistemine uygun şekilde muhasebeleştirmediği, usulüne uygun olarak kayıt atılmadığı, davacı şirketin Davalıya vermiş olduğu çeklerden 12 Adetini vadesinde ödediği, 67.888,38 USD Davalı şirkete Banka aracılığı ile ödeme yaptığı, buna karşılık 406.676,46 USD tutarında Davalıdan ürün aldığının dosya kapsamına sunulan dekont ve faturalardan görüldüğü, davalı şirkete verilmiş olan çeklerden 28 adedinin ödenmediği ve dosya ekinde bir kısmının icra takibine konu olduğu, davacı şirket ticari defter kayıtlarında ise vadesi gelip ödenmeyen çeklerin cari hesaptan düşüm yapıldığı, davacı şirketin ödemiş olduğu 495.000,00 USD tutarındaki çekler ve 67.888,38 USD tutarındaki banka havale ödemeleri karşılığında 406.676,46 USD tutarında davalı şirketten ürün aldığı, Ödediği çek ve havalelerden kalan 156.211,92 USD tutarındaki ödemenin ise karşılıksız kaldığı sonuç ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir. Ticaret Hukuku Yönünden Sonuç: Dosyaya sunulan toplantı tutanağında yer alan ifadeler, HMK. m. 199 hükmü uyarınca e-mail yazışmalarının belge niteliğinde olması, davacının çekleri teminat (avans) amacıyla verdiğine ilişkin herhangi bir somut delil sunmaması, aynı şekilde malların teslim edilmediğine ilişkin davacı tarafından gönderilen bir ihtara rastlanmaması gibi hususlar birlikte değerlendirildiğinde; dava konusu çeklerin sadece mal bedellerine karşılık değil dava dışı Kazakistan …’in borçlarına karşılık olarak da verildiği, dolayısıyla davacının bu çeklerin bedellerini talep edemeyeceği sonucuna varıldığı bildirilmiştir.
Mahkememizce yapılan yargılama ve toplanan tüm deliller ile aldırılan bilirkişi raporları birlikte incelenip değerlendirildiğinde, açılan davanın menfi tespit davası olduğu, taraflar arasında ticari ilişki dolayısıyla cari hesap bulunduğu, davacının davalıya 40 adet çeki düzenleyerek verdiği, çeklerin bir kısmının ödendiği hususlarının sabit olduğu, davacının teslim edilen mal bedelinden daha çok ödeme yapıldığı, çeklerin teminat olarak verildiği iddialarında olup henüz ödenmeyen çek bedelleri nedeniyle borçlu olunmadığının tespit edilmesini talep ettiği anlaşılmıştır.
Taraf ticari defterlerinin mali müşavir bilirkişi vasıtasıyla incelenmesi neticesinde; davacı şirketin ticari defterlerinin yasal ve usulünce tutulduğu, davacı … Tic. Ltd Şti.’nin nezdindeki davalı … Paz. Tic. Ltd. Şti. ‘ne ait cari hesap hareketleri incelendiğinde, 14.12.2018 dava tarihinde davalı şirketten 3.329.267,68 TL alacaklı olduğu, 2020 yılı itibari ile ise 498.941,05 TL alacaklı olduğunun görüldüğü, davalı şirketin ticari defterlerinin de yasal ve usulünce tutulduğu, davalı … Paz.Tic. Ltd. Şti.’nin nezdindeki davacı … Dış Tic. Ltd Şti.’ne ait cari hesap hareketlerinde 67.165,19 TL davacı şirketten alacaklı olduğunun görüldüğü, davacı şirketin davalıya 1.650.000,00 USD tutarındaki 40 Adet çeki teslim ettiği, çeklerin keşidecisinin … Dış. Tic. Ltd. Şti. ; lehtarının ise davalı … Paz. Tic. Ltd. Şti olduğu, davalı şirkete teslim edilen çeklerin davacı şirket ticari defter kayıtlarında davalı …’ in takip edildiği hesabına borç kaydedildiğinin görüldüğü, davalı şirketin ticari defterlerinde davacı şirketten teslim alınan çeklerden 8 tanesi 330.000,00 USD ‘ lik kısmının davacı şirket cari hesabına alacak kaydı yapıldığı, teslim alınan çeklerden 2 tanesinin 82.500,00 USD ‘ lik kısmının dava Dışı … şirketinin cari hesabına 31.05.2018 tarihinde alacak kaydı yapıldığı, teslim alınan çeklerden 16 tanesi 660.000.00 USD’ lik kısmının dava dışı … şirketinin cari hesabına alacak kaydı yapıldığı, teslim alınan çeklerden 14 adet çekin ise gelecek yıllara ait gelirler hesabında cari karta kaydedildiği, vadesi gelen 27 adet çekten 12 tanesinin ödendiği, 15 tanesinin ise karşılıksız çek kategorisinde olduğu, davacı şirketin düzenlemiş olduğu 10 adet çekin tahsilatı için davalı şirketin takip talebinde bulunduğu, davacı şirketin davalı şirkete toplamda 67.888,38 USD tutarında ödeme yaptığı, davalı şirketin davacıya toplamda tutarları 1.443.139,38 TL tutarında 10 adet fatura düzenlediği, faturaların her iki tarafın da ticari defterlerinde kayıtlı olduğu ve bu faturaların içeriği ürünlerin teslimine ilişkin dosya kapsamında bir çelişkinin görülmediği, davalı tarafından davalıya teslim edilen ancak ödenmeyen 28 adet çekin toplamının 1.155.000,00 USD olduğu, bu çeklere karşılık mal ve hizmet tesliminin yapılmadığı ve ödenmeyen çeklerin karşılıksız kaldığı, davacının daha öncesinde ödemiş bulunduğu ve yine mal teslimi almadığından ötürü davalı şirketten 156.211,92 USD alacaklı olduğu sonucuna varıldığı görülmüştür. Mali inceleme bölümünde tespit edildiği üzere, davacıya çek bedelleri oranında ürün teslim edilmediği, ancak kıymetli evraka bağlı olan hak münhasıran senedi takip ettiği için, senedin alacaklının elinde olması halinin, senet bedelinin ödenmediğinin bir karinesini teşkil ettiği, davacının, dava konusu çeklerden kaynaklanan borçları ödediğini ya da bu çeklerin teminat amacıyla verildiğini yazılı belgeyle ispatlaması gerekeceği, dava konusu çeklerde teminat ibaresi yazılsa dahi bu hususun tek başına bononun teminat olarak verildiğini kanıtlamaya yeterli olmadığı, ayrıca yazılı bir delilin ibrazı gerektiği, dava konusu olayda, davalı tarafın, çeklerin sadece mal bedellerine karşılık değil davacının organik bağ içinde bulunduğu dava dışı Kazakistan …’in borçlarına karşılık olarak da verildiğini iddia ettiğinden; kambiyo senetlerindeki mücerretlik ilkesi ortadan kalktığı ve çeklerin anılan iddiaya uygun olarak alındığının geçerli delillerle kanıtlanması gerektiği anlaşılmıştır.
Davalı tarafın, davacı ile dava dışı Kazakistan …’in organik bağ içinde olduğu iddiasında bulunduğu, mahkememizce dava dışı firma yabancı menşeili firma olduğu için ticari sicil kaydına ulaşılamadığı, dosyanın sürüncemede kalacağı nedeniyle de yurtdışı istinabe yoluna gidilmediği, ancak alanında uzman bilirkişi heyeti tarafından da tespit edildiği üzere, dosyaya sunulan toplantı tutanağında yer alan ifadeler ile e-mail yazışmaları göz önüne alınarak, dava konusu çeklerin sadece mal bedellerine karşılık değil dava dışı Kazakistan …’in borçlarına karşılık olarak da verildiği göz önüne alınarak davacının davasının reddine ve davacı tarafın kötüniyetli olduğu tespit edilemediğinden kötüniyet tazminatı talebinin reddine dair aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.
H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere,
1-Davacının davasının REDDİNE,
2- Şartları oluşmadığından davalı tarafın kötü niyet tazminatı talebinin REDDİNE,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 59,30 TL karar ve ilam harcının peşin yatırılan 14.448,40 TL’nin mahsubu fazla yatırılan 14.389,10 TL harcın, karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3-Davalı taraf vekil ile temsil olunduğundan, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince tayin olunan 59.352,40 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına.
5-Taraf vekillerince yatırılan gider avansından kullanılmayan kısmın, avansı yatıran tarafa karar kesinleştiğinde ve talep halinde iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde istinaf yolu (İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine başvuru yolu) açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 01/07/2021
Başkan …
¸e-imzalıdır
Üye …
¸e-imzalıdır
Üye …
¸e-imzalıdır
Katip …
¸e-imzalıdır