Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
19. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/505 Esas
KARAR NO : 2022/220
DAVA : Tazminat (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 24/12/2018
KARAR TARİHİ : 14/03/2022

Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili vermiş olduğu dava dilekçesinde özetle; davalının, 16.07.2013 tarihli 5 yıl süreli Bayilik Sözleşmesi ile Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPB) dağıtım şirketi olan şirketlerinin bayiliğini yaptığını, 16.07.2013 tarihli LPG ile çalışan Karayolları Taşıtları için İkmal İstasyonu Bayiliği Sözleşmesi’nin normal şartlar altındaki sona erme tarihinin 16.07.2018 olduğunu, davalı ile imzalanan LPG ile Çalışan Karayolları Taşıtları için İkmal İstasyonu Bayiliği Sözleşmesi kapsamında davalı ile ticari ilişki devam ederken EPDK Sıvılastırılmış Petrol Gazları Piyasası Dairesi Başkanlığı’nın internet sitesinde yayınlanan iptal bildirimine göre; … Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin EPDK nezdindeki … sayılı LPG Otogaz Bayi Lisansının 01.12.2017 Tarihli karar ile sonlandırılmış olduğunu gördüklerini, davalı ile imzalanan bayilik sözleşmesinin 2. Maddesine göre; bayinin yasal prosedürleri tamamlayarak yetkili makamlardan çalışma izni, işyeri çalışma ruhsatı ve LPG Otogaz Bayilik lisansını almakla mükellef olduğunu, LPG Otogaz Bayilik lisansınının EPDK nezdinde sonlandırmasının sözleşmeye aykırılık teşkil ettiğini, davalının LPG Otogaz Bayilik Lisansının EPDK nezdinde sonlanmasıyla beraber sözleşmenin filen ve hukuken uygulanamaz hale geldiğini, … Noterliği’nin … yevmiye no.lu 29 Kasım 2017 tarihli ihtarnamesi ile davalı yanlı imzalanan bayilik sözleşmesini haklı nedenle derhal feshettiklerini, davalının, sözleşmenin haksız şekilde feshine sebebiyet vermekle, bayilik sözleşmesinin 34. maddesinin (a) bendine göre zarara uğramalarına neden olduğunu, davalı, bayiliğe devam ettiği süre boyunca LPG satışına devam etmiş ve davacı şirketin de satışlardan kar elde ettiğini, sözleşme olağan şartlar altında devam etseydi, davalı LPG satışları devam edecek ve şirketlerinin de kar etmeye devam edeceğini, sözleşmenin süresinden önce davalının kusuru ile sona ermiş olması sebebiyle bu kardan mahrum kaldıklarını LPG alış ve davalıya LPG satış fiyatlarının şirket kayıtlarında görülmekte olduğunu, davalının satışları ile birlikte değerlendirilerek şirketlerinin uğradığı kar mahrumiyetinin yapılacak bilirkişi incelemesi ile tespit edilmesini talep ettiklerini, davalı tarafın, sözleşmenin 32. Maddesinin (b) bendine göre sözleşmeye aykırı davranışları sözleşmeyi feshettiğinden cezai şart ödemekle yükümlü olduğunu, cezai şart hesabının, bayini LPG alımı yaptığı dönemde, LPG alımının en yüksek olduğu aydaki LPG miktarının fesih tarihindeki perakende satış fiyatı ile çarpımıyla hesap edileceğini, bayilik sözleşmesinde kararlaştırılan cezai şartın, ifaya eklenen cezai şari niteliğinde olduğunu, hem müspet zarar (kar mahrumiyeti) hem de cezai şart aynı anda talep edilebileceğini, fesih ihtamamesinin davalı tarafça tebellüğü tarihinden itibaren, her iki tarafın da tacir olması sebebiyle davacı şirketin alacağına avans faiz oranı üzerinden faiz işletilmesini, sözleşmeden kaynaklanan diğer talep hakları saklı kalmak kaydıyla talep ettiklerini, sözleşme imzalanırken davalıya ariyeten teslim edilmiş olan emtianın da sözleşmenin feshiyle birlikte iade edilmesi gerektiğini, teslim edilen emtiaların 10 m3 LPG Tankı, A Tipi Dispanser, Redjacket Pompa için Kademe, Elektrik Panosu Modemli Tek Tank için, Redjacket Pompa için Motor emtianın rayiç bedelinin tayin edemediklerinden şimdilik 1.000 TL harca esas değer bildirdiklerini, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile; kar mahrumiyeti olarak bilirkişi tarafından hesaplandığında artırılmak üzere şimdilik 5.000-TL, cezai şart olarak bilirkişi tarafından hesaplandığında arttırılmak üzere şimdilik 25.000-TL, ariyet olarak teslim edilmiş emtianın iadesine, emtianın iadesinin mümkün olmaması halinde rayiç bedelin davalıdan tahsiline şimdilik taplam 31.000-TL’nin fesih ihtamamesinin tebliği tarihinden itibaren işleyecek avans faiz oranı üzerinden faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, masraf ve vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesini talep ve dava etmişlerdir.
Davalı tarafa usulüne uygun tebligat yapılmış olmasına rağmen davaya cevap vermemiş, duruşmalara katılım sağlamamıştır.
DELİLLER VE GEREKÇE:
Dava, bayilik ilişkisi kapsamında kar mahrumiyeti, cezai şart ve emtia iadesi mümkün olmaması halinde bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
Dosya kapsamındaki dava dilekçesi ve ekleri, bilirkişi raporları ve dosyanın tümü hep birlikte incelenmiştir.
Mahkememizce dosyanın bilirkişi heyetine tevdii edildiği, düzenlenen 04/02/2020 tarihli bilirkişi heyet raporunda sonuç ve özetle; “Davacı ile davalı bayi arasında 16.07.2013 tarihinde LPG İle Çalışan Karayolu Taşıtları İçin İkmal İstasyonu Bayiliği Sözleşmesi’nin bulunduğu, sözleşmenin taraflar bölümünde bayiliğin … San.ve Tic.Ltd. Şti. “ … mah … cad, No: … Beldesi …/Manisa adresindeki yerde tesis edilen bu sözleşmeye konu motorlu kara taşıtlarına LPG ikmali yapılacak otogaz istasyonu ile sınırlıdır.” ibaresinir bulunduğu, davacının, ticari defter kayıtlarına göre davalıdan 31.12.2017 itibariyle 1.901,25 TL alacaklı olduğu, davacının dilekçesinde; … Noterliği’nin … yevmiye nodu 29 Kasım 2017 tarihlı ihtarnamesi ile davalı yanla imzalanan bayilik sözleşmesi haklı nedenle derhal feshedilmiştir. yazıldığı, ihtarname tebliğ tarihinin 29.Kasım.2017 olduğu, LPG Otogaz Bayilik Lisansının sonlandırma tarihinden (01.12.2017) önce olduğu, ilgili ihtarname talep edildiğinde dava dilekçesine sehven yazıldığının bildirildiği, EPDK Sisteminde Davalı … San. ve Tic, Ltd. Şti. LPG Otogaz Bayilik Lisansının 01.12.2017 tarihinde sonlandırıldığı, ilgili sözleşmenin süresinin 16.07,2018 de dolduğu, cezai şartın doğduğu kabul edildiği taktirde, cezai şartın 58.698,50 TL olduğu, davacı firma tarafından davalı firmaya yapılan satışların yıllar itibariyle azaldığı, 2016 yılının 5.9.10.11.aylarında satış olmadığı, 2017 yılında sadece şubat ayında salış bulunduğu, ticari ilişki süreklilik arzetmediği için kar mahrumiyetinin hesaplanamadığı, emtia iadesi talebiyle ilgili talep edilen demirbaşlara ait faturalar ibraz edilemediği için rayiç bedel hesap edilemediği…” yönünde tespitlerde bulunmuşlardır.
Bilirkişi heyet raporu taraflara ayrı ayrı tebliğ edilmiştir. Davacı vekili 30/11/2020 tarihli dilekçesiyle bilirkişi raporuna karşı beyan ve itirazlarını dosyaya ibraz etmiştir.
… Vergi Dairesi Müdürlüğü’ne yazılan müzekkereye cevap verildiği, … Sanayi Ve Ticaret Limited Şirketi’ne ait vergi kayıtlarının ve bilgilerinin gönderildiği görülmüştür.
28/12/2020 tarihli ara karar ile davacı vekilinin itirazlarının değerlendirilmek üzere ve mevcut bilirkişi heyetine borçlar hukukçusu eklenmek suretiyle bilirkişi heyetinden ek rapor alınmasına karar verildiği, bilirkişi heyetince 17/03/2021 tarihli ek raporun dosyaya ibraz edildiği görülmüştür.
Bilirkişi heyet ek raporu taraflara tebliğ edilmiştir. Davacı vekili 06/04/2021 tarihli dilekçesiyle bilirkişi ek raporuna karşı itirazda bulunmuş, dilekçe ekinde faturalar ibraz etmiştir.
… Ltd. Şti.’ne yazılan müzekkereye cevap verildiği görülmüştür.
28/06/2021 tarihli celsede eksik hususlar giderildikten sonra bilirkişi heyet kök ve ek raporlarının hüküm kurmaya elverişli olmadığı anlaşılmakla uyuşmazlığın çözümü üzerinden teknik inceleme yapılması gerektiğinden Makine Mühendisi,LPG-Akaryakıt Alanında uzman bilirkişi de eklenerek önceki bilirkişi heyetine tevdii edilerek, hazırlanan 17/03/2021 tarihli bilirkişi heyet ek raporunda sonuç ve özetle; “Taraflar arasındaki bayilik ilişkisinin sıvılaştırılmış doğalgaz satımını konu aldığı, 14.07.2013 tarihinde beş yıllık sözleşme imzalandığı, bayinin tesisi 3.kişiye devretmesi sebebiyle lisans
sahibinin talebi üzerine EPDK’ nın davalının lisansını sonlandırdığı, bu sebeple sözleşmenin ifasının mümkün olmadığı, sözleşme gereği lisans alma yükümlülüğünün bayide olduğu, sözleşmenin 32.maddesinin a ve b bentleri sebebiyle sözleşmenin haklı sebeple feshine dayalı olarak davacının, teçhizat aynen iade edilmediğinden rayiç bedellerini, erken fesihten kaynaklı olarak kar mahrumiyetini ve cezai şart tutarını talep edebileceği, dosyada bulunan belgeler değerlendirilerek yapılan hesaplamalar neticesinde emtiaların toplam bedelinin yaklaşık 26.500,00 TL olarak hesaplandığı, (dava dilekçesindeki talep 1.000,00 TL’dir) davacının talep ettiği cezai şart talebinin sözleşmeye uygun olarak, LPG alımının en yüksek olduğu 2013 Ekim ayı baz alınarak; ticari kayıtlardan 2013 yılında % 9,28; 2014 yılında %7,86; 2015 yılında %11,25; 2016 yılında %11,26; 2017 yılında %9,73 karlılık oranı tespit edilerek,
01.12.2017 fesih tarihinde Manisa ili için LPG otogaz satış fiyatı olan 3,50 TL ile 29.948,21-TL çarpımı sonucunda 104.818,74 TL olarak tespit edildiği, (dava dilekçesindeki talep
25.000,00 TL’dir) davacının kar mahrumiyeti talebi konusunda, sözleşmede alım taahhüdünün bulunmadığı
ancak sözleşmenin haklı sebeple feshine bağlı olarak kar mahrumiyeti talebini kabul
edecek olursa, 2.888,90 TL bedelin tespit edildiği, davacının, sözleşme gereğince hesaplanan emtia bedeli, cezai şart ve kar mahrumiyeti
alacakları için, dava tarihine kadar yukarıda hesaplanan 35.261,68 TL temerrüt faizi talep
edebileceği, dava dilekçesinde avans faizi talep edildiğinden hesaplanan alacak kalemleri için ödeme tarihine kadar TCMB avans faizi üzerinden değişen oranlarda temerrüt faizi ödenmesi gerektiği, davalı firma tarafından defter ve belge ibraz edilmediği, güncel mali durumu bilinmediği için
cezai şart miktarının davalının iktisaden mahvına sebebiyet verip vermeyeceği hususunda
tespit yapılamadığı…” şeklinde görüş ve kanaat bildirmişlerdir.
Yeni alınan bilirkişi heyet ek raporu taraflara tebliğ edilmiştir.
Davacı vekili 26/01/2022 tarihinde bedel artırım dilekçesini sunmuş, harçlandırılmış, bedel artırım dilekçesinden bir suret davalı yana tebliğ edilmiştir.
Dosya içerisindeki belgelerin incelenmesinde; davalı …ile …
arasında 16.07.2013 tarihli ‘LPG ile Çalışan Karayolu taşıtları İçin İkmal İstasyonu Bayiliği
Sözleşmesi’ imzalandığı anlaşılmakla; sözleşme ile davalının … adresindeki motorlu kara taşıtlarına LPG ikmali yapılacak otogaz istasyonu ile münhasıran davacıya ait LPG satmayı üstlendiği, sözleşmenin süresinin 5 yıl olduğu, bayinin süresinden önce haksız olarak bayilik sözleşmesinin feshetmesi veya davacının bayinin sözleşmeye aykırı davranışı sebebiyle sözleşmeyi feshetmesi halinde: mahrum kaldığı kar karşılığı tazminatı talep edebileceği, bayinin İpragaz’dan LPG alımı yapacağı dönem içinde LPG alımının en yüksek olduğu aydaki LPG miktarının fesih tarihindeki perakende satış fiyatı ile çarpımı sonucu bulunacak bedeli cezai şart da ayrıca talep edebileceği, sözleşmenin herhangi bir nedenle sona ermesi durumunda, bayi kendisine ariyet
olarak teslim edilecek malzeme ve teçhizatı 7 gün içinde sağlam ve eksiksiz olarak teslim
etmeyi, bayinin bu malzemelerin zamanında
teslim edilmemesi halinde malzeme ve
teçhizatın geç teslimi haline gecikilen her gün için 150-Euro gecikme tazminatı ödeyeceği düzenlenmiştir.
Anılan işbu sözleşme kapsamında davacı tarafından davalıya 10 m³ LPG Tankı , A Tipi Dispenseri
, Redjacket pompa için kademe
, Elektrik Panosu (Modemli) Tek Tank için
, Redjacket pompa için motor
emtialarının dosya kapsamında yer alan ‘ … Teslim ve Tesellüm Belgesi’ ve 15.08.2013 tarih ve … sayılı montaj faturası söz konusu malzemelerin davalı şirkete teslim edilerek montajının yapıldığı tespit edilmiştir.
Yapılan yargılama, davacının iddiaları, ibraz edilen deliller, aldırılan bilirkişi kök ve ek raporu ile tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; taraflar arasındaki bayilik ilişkisinin sıvılaştırılmış doğalgaz satımını konu aldığı, 16.07.2013
tarihinde beş yıllık sözleşme imzalandığı, EPDK’nın davalının otogaz bayilik lisansını lisans sahibini isteği üzerine 01/12/2017 tarih ve … sayılı kararı ile sonlandırdığı, buna bağlı olarak bayinin borcunun ifasının artık hukuken imkansız hale geldiği, 16.07.2013 tarihinde yapılmış olan 5 yıllık sözleşmenin 16.07.2018’de bitmesini gerekmekte iken 01/12/2017 tarihinde bayinin lisansının iptali ile
sözleşmenin 32.maddesinin a ve b bentleri sebebiyle sözleşmenin haklı sebeple feshine dayalı
olarak davalının sözleşmeden doğan yükümlülüğe aykırı davranması ve bu kapsamda davacının sözleşmeyi feshetmekle haklı olduğu ve bayinin sözleşmenin feshine sebebiyet verdiği kanaatine ulaşılmıştır. Bu doğrultuda davacının taleplerinin irdelenmesine gelince;
Ariyet olarak teslim edilen malzemeler yönünden; akdin kurulmasını müteakip davacı tarafından davalıya emtiaların teslim edildiği, sözleşmenin feshi durumunda taraflar arasında imza altına alınan sözleşmenin 26. Maddesi ile davalı yana ariyet olarak teslim edilen malzemelerin davacı tarafa teslim edilmesi gerektiği göz önüne alındığında ariyet olarak teslimi yapılan malzemelerin davalıdan alınarak aynen davacıya verilmesine karar vermek gerekmiş ve yine teslim sırasında söz konusu emtiaların bulunamaması halinde taraflarca sözleşmeye konu ariyet malların mahkememizce alınan teknik bilirkişi raporu ile piyasa ve sektör bedelleri belirlenmiş olduğundan bu bedellerin İİK 24/4 maddesi uyarınca icra müdürlüğü tarafından dikkate alınmasına karar vermek gerekmiştir.
Mahkememiz 14/03/2022 tarihli karar celsesinde iadesine karar verilen emtialardan … pompa için kademe 2.000,00.-TL olarak yazılmış ise doğru tutarın 2.750,00-TL olduğu, yine Elektrik panosu modemli tek tank 2.700,00.-TL olarak yazılmış ise de doğru tutarın 2.000,00-TL olduğu anlaşılmakla maddi hatanın düzeltilmesine karar verilmiştir.
Cezai şart alacağı yönünden ise; sözleşmeye uygun olarak erken fesihten kaynaklı, yapılan nitelikli hesaplamada davalının LPG alımının en yüksek olduğu 2013 Ekim ayı baz alınarak; ticari kayıtlardan 2013 yılında %9,28; 2014 yılında %7,86; 2015 yılında %11,25; 2016 yılında %11,26; 2017 yılında %9,73 karlılık oranı tespit edilerek, 01.12.2017 fesih tarihinde Manisa ili için LPG otogaz satış fiyatı olan 3,50 TL ile 29.948,21-TL çarpımı sonucunda 104.818.74 TL olarak cezai şart tespit edildiği ve davacının cezai şart talebinde bulunabileceği, borçlu şirketin iktisadi durumu, mali verilere dayalı olarak irdelenerek cezai şartın ödenmesinin onu iktisaden sarsmayacağı tespit edilmekle, davacı vekilince dava dilekçesinde 25.000,00-TL cezai şart talebinde bulunduğu ve bu talebini 104.818,74-TL olarak arttırdığı ıslah harcını yatırdığı görülmekle, 104.818,74.-TL cezai şart alacağının her ne kadar davacı vekilince feshin ihtara bağlı olduğu iddia edilmiş ise de feshin dava açılmasıyla bildirildiği göz önüne alınarak dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
Kar mahrumiyeti yönünden yapılan incelemede ise; taraflarca imzalanan sözleşmenin 32.maddesinin a ve b bentleri sebebiyle sözleşmenin haklı sebeple feshine dayalı
olarak davacının erken fesihten kaynaklı olarak kar mahrumiyetini talep edebileceği, yapılan nitelikli hesaplamada davacı firma tarafından son satış faturasının 07.02.2017 tarihinde düzenlendiği, sözleşme fesih tarihi 01.12.2017 ye kadar geçen 297 günde satışın bulunmadığı, sözleşme fesih tarihi 01.12.2017 den, sözleşme bitiş tarihi olan 16.07.2018 tarihine kadar kalan sürenin 227 gün olduğu, sözleşmenin bitim tarihine kadar süreden daha fazla gün satış yapılmadığı için herhangi bir kar mahrumiyet oluşmadığı, buna göre kar mahrumiyeti hesabı yapılamayacağı, 2016 yılı başından sözleşme fesih tarihi 01.12.2017’e kadar geçen sürenin 700 gün olduğu, bu sürede vapılan satış tutarının 90.168.16 TL olduğu; 90.168,16: 700 gün hesabında günlük ortalama satışın 128,81 TL olduğu, kalan sürede yapılabilecek satış : 227 gün * 128,81 TL -29.239,87-TL olduğu oluşan kar mahrumiyeti alacağının 29.239,87 * %9,88 -2.888,90-TL olduğu hesaplanmakla kar mahrumiyetine ilişkin talebin kısmen kabulüne her ne kadar davacı vekilince feshin ihtara bağlı olduğu iddia edilmiş ise de feshin dava açılmasıyla bildirildiği göz önüne alınarak dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda izah edilen gerekçeye istinaden;
DAVANIN KISMEN KABULÜ KISMEN REDDİ İLE,
1-Ariyet mal teslimine ilişkin DAVANIN KABULÜ İLE;
Davacı tarafından davalıya ariyet olarak verilen,
– 10 m3 LPG tankı ( 10.500,00.-TL)
– A tipi dispanser ( 8.500,00.-TL)
– … pompa için kademe ( 2.750,00.-TL)
– Elektrik panosu modemli tek tank ( 2.000,00.-TL)
– … pompa için motor ( 2.750,00.-TL) makinelerin davalı tarafından alınarak davacıya aynen iadesine,
Aynen iade mümkün olmazsa söz konusu taşınır malların İİK ‘nun 24/4 maddesi uyarınca yanlarında yazan ilamda belirlenen değerlerinin icra müdürlüğünce dikkate alınmasına,
2-104.818,74.-TL cezai şart alacağının dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte DAVALIDAN ALINARAK DAVACIYA VERİLMESİNE,
3- 2.888,90.-TL kar mahrumiyet alacağının dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte DAVALIDAN ALINARAK DAVACIYA VERİLMESİNE,
4-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 9.167,72.-TL Karar ve İlam Harcından, peşin ve ıslah harç toplamı olan 2.328,41.-TL’nin mahsup edilerek eksik kalan 6.839,31.-TL harcın DAVALIDAN ALINARAK HAZİNEYE İRAD KAYDINA,
5-16.699,73.-TLvekalet ücretinin DAVALIDAN ALINARAK DAVACIYA VERİLMESİNE,
6-Davacı tarafından yapılan posta ve tebligat gideri 358,00.-TL , dört bilirkişi ücreti 2.500,00.-TL, 35,90.-TL başvuru harcı, 5,20.-TL vekalet harcı, 2.328,41.-TL peşin ve ıslah harcı olmak üzere toplam 5.227,51.-TL yargılama giderinin red ve kabule göre taktiren 5.143,86.-TL’sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiye gider avansının davacı üzerinde bırakılmasına,
7-Artan gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, davalının yokluğunda kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde istinaf yolu ( … Bölge Adliye Mahkemesine başvuru yolu) açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.14/03/2022

Katip …

Hakim …