Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.
T.C.
İSTANBUL
18. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2023/290 Esas
KARAR NO : 2023/628
DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ : 27/04/2023
KARAR TARİHİ : 12/09/2023
Taraflar arasında görülen davanın mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda:
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekilinin mahkememize sunmuş olduğu dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin hamil olarak elinde bulundurduğu, Keşidecisi … Ltd. Şti., lehdarı … Tekstil Ltd. Şti. olan … Şubesine ait, … seri numaralı, 4.300 TL bedelli, 28.02.2023 keşide tarihli davacının hamili olduğu çekin, müvekkili yedinde bulunduğu sırada kaybolduğu için tahsilatı mümkün olmadığını, bu durumun da, müvekkilinin mağduriyetine sebep olduğunu, söz konusu çekin taraf olmayan ve kötüniyetli üçüncü kişilerin eline geçmesi ve bununla birlikte, lehdar olan müvekkilinin mağdur duruma düşmesi ihtimaline istinaden, doğabilecek olumsuz sonuçlara tedbir olarak, bahis konusu çekle ilgili ödemeden men kararı ve zayi olan çekin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; Dava kıymetli evraklardan olan çekin iptali istemine ilişkindir.
Somut olayda davacı vekili tarafından mahkememize ibraz edilmiş olan dava dilekçesinde özetle; Keşidecisi … Ltd. Şti., lehdarı … Ltd. Şti. olan … Şubesine ait, … seri numaralı, 4.300 TL bedelli, 28.02.2023 keşide tarihli davacının hamili olduğu çekin kaybolduğunu beyan ederek iptali istemi ile mahkememize başvurmuştur.
Yasal Mevcuat incelendiğinde; 6102 Sayılı Türk Ticarek Kanunu madde 651’e göre “Kıymetli evrak zayi olduğu takdirde mahkeme tarafından iptaline karar verilebilir. Kıymetli evrakın zayi olduğu veya zıyaın ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi, senedin iptaline karar verilmesini isteyebilir. ” şeklinde düzenleme ile yine aynı kanunun 652. Maddesinde ” İptal kararı üzerine hak sahibi hakkını senetsiz olarak da ileri sürebilir veya yeni bir senet düzenlenmesini isteyebilir. Bunun dışında iptal usulü ve hükümleri hakkında, kıymetli evrakın çeşitli türlerine ilişkin özel hükümler uygulanır.” şeklinde düzenleme mevcut olup bu düzenlemenin ve 818/s. maddesinin yollaması gereği poliçenin iptaline ilişkin hükümler çekin iptalinde de uygulanacaktır.
6102 Sayılı TTK’ nın 757 vd. maddelerinde yer alan kambiyo senedinin zayi nedeni ile iptal davası, iradesi dışında kambiyo senedi elinden çıkan kişiye, hakkın senetsiz olarak ileri sürülmesi veya borçludan yeni bir senet düzenlenmesini isteyebilme imkanı verir (TTK m. 651-652). Aynı Kanunun 759. maddesi uyarınca, iptal isteminde bulunan kişi, çek elinde iken zayi olduğunu inandırıcı bir şekilde gösteren delilleri mahkemeye sunmak, çekin bir suretini ibraz etmek yahut da çekin esas içeriği hakkında bilgi vermekle yükümlüdür.
6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 790. maddesinde “Cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır” düzenlemesi bulunmaktadır.
Uyuşmazlığa ilişkin yasal düzenleme TTK nun 818/s atfıyla uygulanacak TTK nun 757 ve devamı maddeleri uyarınca “iradesi dışında poliçe (çek) elinden çıkan kişi ödeme veya hamilin yerleşim yerinde ki asliye ticaret mahkemesinden muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebilir.TTK 764(1) elden çıkan poliçe ,verilen süre içinde mahkemeye sunulmazsa iptaline karar verilir” şeklinde olup, mahkememizce yasal ilanlar tamamlanmış, bankalara yazılan müzekkerelere verilen cevaplar uyarınca dava konusu çeklerin ibraz edilmediği anlaşılmıştır.
Mahkememizce yapılan kontrolde çekin keşide tarihinin 28.02.2023 olduğu, keşide yerinin ise Eskişehir olduğu, gelen müzekkere cevabı da incelendiğinde davaya konu çekin bankaya ibraz edilmemekle çek vasfını yitirmiş olduğu görülmekle davanın açıldığı 27.04.2023 tarihi itibari ile her ne kadar çek vasfını taşıyan bir kıymetli evrak bulunmasa da mahkememizin işbu dosyası ile benzer mahiyette bulunan … Mahkemesi … Hukuk Dairesinin 2021/… Esas, 2021/… Karar Sayılı, 08/04/2021 Tarihli “… “…Dava, zayi nedeniyle çek iptali istemine ilişkin olup yukarıda yapılan özetten anlaşılacağı üzere mahkemece, iptali istenen çekin zaman aşımına uğradığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. 6762 Sayılı TTK’nun 563. Maddesinde senet üzerinde hak sahibi olan kişinin, zayi olması halinde senedin iptalini mahkemeden isteyebileceği düzenlenmiştir. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteyebilmek için gerekli olan şartlardan birisi de senette mündemiç olan hakkın varlığını sürdürmesidir. Bununla birlikte senetteki hakkın zaman aşımına uğramış olması iptal kararı verilmesine engel değildir. (Prof. Dr. Fırat Öztan, Kıymetli Evrak Hukuku, 1997, s.270) O halde mahkemece, iptali istenen çekin zaman aşımına uğramış olmasının başlı başına iptal edilmesini engellemeyeceği ve 6762 sayılı TTK’nun 669. Maddesindeki şartların da oluştuğu gözetilerek dava konusu çekler hakkında iptal kararı verilmesi gerekirken …” gerekçeleriyle kararın bozulduğu anlaşılmıştır. (Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 10/12/2014 tarih ve 2014/12602 Esas-2014/19440 Karar sayılı ilamı)
Somut olay incelendiğinde; yukarıdaki Yargıtay kararından da anlaşıldığı üzere, dava konusu edilen çekin bankaya ibraz edilmemekle kambiyo vasfını yitirse de temel ilişkiden kaynaklı alacakların talep edilebileceği ve ciro silsilesine maruz kalarak adi takip tehdidi altına girebileceği kabul edilmelidir. Bu haliyle davacının iş bu davayı açmasında hukuki yarar bulunduğu hususu tartışmasızdır.
Açıklanan bu durum ve yukarıda yapılan açıklamalar uyarınca mahkemece davanın kabulü yerine yazılı gerekçelerle davanın reddine karar verilmesi isabetsiz görülmüş,” şeklindeki gerekçeli ilamı da göz önünde bulundurulduğunda yargılamaya devam olunmuş olup yargılama esnasında dosyamız arasına alınan Ticaret Sicil gazetesinin 18.04.2023 tarihli sayısında 1. İlanın, 26.04.2023 tarihli sayısında 2. İlanın, 04.05.2023 tarihli sayısında 3. İlanın yapılmış olduğu, yasal süresi içerisinde müdahale talebinde bulunan kimsenin olmadığı anlaşılmakla talep yerinde görülerek talebe konu çekin zayii olması nedeniyle iptaline karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM :Gerekçesi yukarıda açıklanmış olduğu üzere;
1-Davacının davasının KABULÜ İLE; Keşidecisi … San. Ve Tic. Ltd. Şti., lehdarı … Ltd. Şti. olan Şubesine ait, … seri numaralı, 4.300 TL bedelli, 28.02.2023 keşide tarihli davacının hamili olduğu çekin zayi nedeniyle iptaline,
2-Mahkememizin tensip zaptının 6 nolu ara kararınca dava konusu çek hakkında konulan ödeme yasağının hüküm kesinleşinceye kadar devamına, hüküm kesinleştikten sonra yatırılan teminatın davacı vekiline iadesine,
3-Alınması gereken 269,85-TL karar ilam harcından dava açılırken başlangıçta peşin alınan 179,90TL’nin mahsubu ile bakiye eksik kalan 89,95-TL karar ve ilam harcının davacıdan alınarak hazineye irad kaydına,
4-Yargılama giderlerinin davanın mahiyeti itibariyle davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Davacı tarafça yatırılan gider avansından arta kalan kısmı karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, HMK madde 341 hükmü uyarınca KESİN olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 12/09/2023
Katip …
¸e-imzalıdır
Hakim …
¸e-imzalıdır
* İş bu karar 5070 Sayılı Kanun hükümlerine göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.