Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
18. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2022/795 Esas
KARAR NO:2023/272

DAVA:Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ:14/11/2023
KARAR TARİHİ:04/04/2023

Taraflar arasında görülen davanın mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda:
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili tarafından mahkememize sunulmuş olan dava dilekçesinde özetle; … A.Ş. … şubesindeki … çek hesabına bağlı olan … seri nolu, 10.02.2022 tarihli ve 31.12.2022 ödeme tarihli 6000,00 USD bedelli çekin, müvekkilinin uhdesinde kaybolduğunu, müvekkilinin çekin hamili olup emrine yazılı çekin, müvekkilinin uhdesinde bulunduğu sırada çalınmış veya kaybolmuş bulunduğundan, … A.Ş.’de bulunan müvekkili şirkete ait çek hesabının kapatılamadığını, söz konusu çekin taraf olmayan ve kötüniyetli üçüncü kişilerin eline geçmesi ve bununla birlikte müvekkilinin mağdur duruma düşmesi ihtimaline istinaden, doğabilecek olumsuz sonuçlara tedbir olarak çek hakkında ödeme yasağı konulmasını ve yapılacak yargılama sonucunda çekin iptaline kararı verilmesini talep ve dava etmiştir.
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; Dava kıymetli evraklardan olan çekin iptali istemine ilişkindir.
Somut olayda davacı vekili tarafından mahkememize sunulan dava ve beyan dilekçesinde … A.Ş. … Şubesine ait … Seri No’lu, 10/02/2022 Basım Tarihli, 31/12/2022 Keşide Tarihli 6.000,00USD bedelli Keşidecisi: … olan davacının lehtarı olduğu çekin kaybolduğunu beyan ederek çeklerin zayi nedeniyle iptali istemi ile mahkememize başvurmuştur.
Yasal Mevcuat incelendiğinde; 6102 Sayılı Türk Ticarek Kanunu madde 651’e göre “Kıymetli evrak zayi olduğu takdirde mahkeme tarafından iptaline karar verilebilir. Kıymetli evrakın zayi olduğu veya zıyaın ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi, senedin iptaline karar verilmesini isteyebilir. ” şeklinde düzenleme ile yine aynı kanunun 652. Maddesinde ” İptal kararı üzerine hak sahibi hakkını senetsiz olarak da ileri sürebilir veya yeni bir senet düzenlenmesini isteyebilir. Bunun dışında iptal usulü ve hükümleri hakkında, kıymetli evrakın çeşitli türlerine ilişkin özel hükümler uygulanır.” şeklinde düzenleme mevcut olup bu düzenlemenin ve 818/s. maddesinin yollaması gereği poliçenin iptaline ilişkin hükümler çekin iptalinde de uygulanacaktır.
6102 Sayılı TTK’ nın 757 vd. maddelerinde yer alan kambiyo senedinin zayi nedeni ile iptal davası, iradesi dışında kambiyo senedi elinden çıkan kişiye, hakkın senetsiz olarak ileri sürülmesi veya borçludan yeni bir senet düzenlenmesini isteyebilme imkanı verir (TTK m. 651-652). Aynı Kanunun 759. maddesi uyarınca, iptal isteminde bulunan kişi, çek elinde iken zayi olduğunu inandırıcı bir şekilde gösteren delilleri mahkemeye sunmak, çekin bir suretini ibraz etmek yahut da çekin esas içeriği hakkında bilgi vermekle yükümlüdür.
6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 790. maddesinde “Cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır” düzenlemesi bulunmaktadır.
Uyuşmazlığa ilişkin yasal düzenleme TTK nun 818/s atfıyla uygulanacak TTK nun 757 ve devamı maddeleri uyarınca “iradesi dışında poliçe (çek) elinden çıkan kişi ödeme veya hamilin yerleşim yerinde ki asliye ticaret mahkemesinden muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebilir.TTK 764(1) elden çıkan poliçe ,verilen süre içinde mahkemeye sunulmazsa iptaline karar verilir” şeklinde olup, mahkememizce yasal ilanlar tamamlanmış, bankalara yazılan müzekkerelere verilen cevaplar uyarınca dava konusu çeklerin ibraz edilmediği anlaşılmıştır.
Davacı vekili tarafından davaya konu çekin bir suretinin yahut işbu çekin lehtarı olduğunu gösterir belgenin bir suretini ibraz etmek üzere verilen sürede sunulan beyan dilekçesi ile birlikte çekin bir suretinin bulunmadığı, çekin keşidecisi ile aralarında ticari ilişkinin olmadığı, hatır amaçlı olarak alındığı mahkememize beyan edilmiştir.
Mahkememizin işbu dosyası ile benzer mahiyette olan İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesinin 2016/4 Esas, 2016/4 Karar Sayılı, 01/11/2016 Tarihli “… Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteyebilmek için gerekli olan şartlardan birisi de senette mündemiç olan hakkın varlığını sürdürmesidir. Somut olayda davacı tarafından, dava konusu çeklerin kaybedildiği ileri sürülmüş ve anılan çeklerin esas içeriği hakkında bilgi sunulmuştur. Esasen hasımsız olarak açılan ve kesin hüküm niteliği de taşımayacak olan bu türden davalarda, davacının mahkemeye olumlu bir kanaat verecek kadar delil sunulmasını yeterli saymak gereklidir. Aksinin kabulü ile davacının daha fazlasını ispata zorlanması, zayi nedeniyle kıymetli evrak iptali hükümlerinin uygulanmasını imkânsız hale getirecektir. Kaldı ki, dava sırasında yapılacak olan ilanlar sonucunda, hak sahipleri varsa ortaya çıkabilecek ve kendilerine karşı istirdat davası açılabilecek ya da hak sahipleri tarafından hasımlı olarak açılacak bir dava ile, çek iptali kararının iptali talep edilebilecektir. Dolayısıyla mahkemeyi tereddüte sevk eden hususlar, esasen anılan davalarda tartışılacaktır. (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 2014/1130-8954 E.K.sayılı kararı) Bu durumda mahkemece, somut uyuşmazlık yönünden davacı vekilince sunulan mevcut delillerin yeterli sayılarak, davacının işbu davayı açmasında yasal bir engelin bulunmadığı kabul edilmeli, TTK’nun 762. maddesinde belirlenen usullerle ilan yapılmalı, çeklere ilişkin bilgiler ve çeklerin ibraz edilip edilmedikleri ibraz muhatap bankadan sorularak yasada belirtilen diğer gerekliliklerin yerine getirilmesinden sonra bir karar verilmesi gerekirken, davacı yanca sunulan uyumazlığa ilişkin hiç bir delil toplanmadan, davanın reddine karar verilmesi yerinde görülmemiştir.” şeklindeki gerekçeli ilamı da göz önünde bulundurulduğunda dava konusu çeke ilişkin olarak Akbank’a yazılan müzekkereye cevaben çek yaprağının …’e ait olduğunun ve söz konusu çekin ibraz edilmemiş olduğunun mahkememize bildirilmiş olduğu, zayi olduğu belirtilen çeke ilişkin olarak yasal ilanların yapıldığı, ilan suretlerinin dosyamız arasına alındığı, yapılan kontrolde Ticaret Sicil gazetesinin 23.11.2022 tarihli sayısında 1. İlanın, 01.12.2022 tarihli sayısında 2. İlanın, 09.12.2022 tarihli sayısında 3. İlanın yapılmış olduğu, yasal süresi içerisinde müdahale talebinde bulunan kimsenin olmadığı, davacının yetkili hamil olduğu kanaatine varılmakla davacının çek iptaline yönelik talebi yerinde görülerek talebe konu çekin zayii olması nedeniyle iptaline karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
H Ü K Ü M : Gerekçesi Yukarıda Açıklanmış Olduğu Üzere ;
DAVANIN KABULÜ İLE;
1- … A.Ş. … Şubesine ait … Seri No’lu, 10/02/2022 Basım Tarihli, 31/12/2022 Keşide Tarihli 6.000,00USD bedelli Keşidecisi: … olan, davacının lehtarı olduğu çekin zayi nedeniyle iptaline,
2-Mahkememizin tensip zaptının 6 nolu ara kararınca dava konusu çekler hakkında konulan ödeme yasağının hüküm kesinleşinceye kadar devamına, hüküm kesinleştikten sonra yatırılan teminatın davacı vekiline iadesine,
3-Alınması gereken 179,90-TL karar ilam harcından dava açılırken başlangıçta peşin alınan 80,70TL’nin mahsubu ile bakiye eksik kalan 99,20-TL karar ve ilam harcının davacıdan alınarak hazineye irad kaydına,
4-Yargılama giderlerinin davanın mahiyeti itibariyle davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Davacı tarafça yatırılan gider avansından arta kalan kısmı karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize verilecek dilekçe ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine İSTİNAF yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 04/04/2023

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır