Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C
İSTANBUL
18. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO: 2018/532 Esas
KARAR NO: 2020/327
DAVA: Tazminat (Ticari Nitelikteki Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ: 13/06/2018
KARAR TARİHİ: 17/07/2020
Taraflar arasında görülen davanın mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda:
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İDDİA VE TALEP : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalı … ile müvekkili arasında 17.11.2008 tarihinde Bayilik Sözleşmesi, 12.08.2009 tarihinde Ek Sözleşme imzalandığını, söz konusu sözleşmelerin süresi 5 yıl olduğu, sözleşme sona erme tarihinin ise 17.11.2013 tarihi olduğu, davalı tarafın sözleşmeye aykırı davranışları ve tonaj alım taahhütlerine uymamış olması nedeni ile müvekkili tarafından…. Noterliği’nin 13.08.2010 tarihli ve … yevmiye no’lu ihtarnamesi ile taraflar arasındaki sözleşmelerin haklı nedenle feshedildiğini, davalının ise müvekkiine …. Noterliği’nin 20.08.2010 tarih ve … yevmiye no’lu cevabi ihtarnamesini keşide ettiğini, taraflar arasındaki sözleşmelerin haklı nedenle feshedilmiş olması nedeni ile, davalının 17.11.2008 tarihli Bayilik Sözleşmesi’nin 29. maddesi gereğince kar kaybı alacağının ve 12.08.2009 tarihli Ek Sözleşme’nin 4. ve 7. maddeleri gereğince de cezai şart alacağının tahsili için taraflarınca, davalı aleyhine …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin …E. (Eski Dosya No: …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E. – …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2011/205 E.) sayılı dosyası ile dava açıldığını, …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 19.04.2012 tarihli, 2011/205 E. ve 2012/59 K. sayılı kararı ile, davanın reddine karar verilmiş ve taraflarınca söz konusu karar aleyhine temyiz kanun yoluna başvurulduğunu, Yargıtay 19. Hukuk Dairesi’nin 05.02.2013 tarihli, 2012/14158 E. ve 2013/2181 K. sayılı kararı ile, söz konusu kararın müvekkili lehine bozulduğunu, …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 04.03.2014 tarihli, …E. ve… K. sayılı kararı aleyhine taraflarca temyiz kanun yoluna başvurulmuş; ancak Yargıtay 19. Hukuk Dairesi’nin 27.01.2015 tarihli, 2014/19158 E. ve 2015/1028 K. sayılı kararı ile, tarafların temyiz talepleri reddedilerek hükmün onandığını, dolayısıyla müvekkilinin taraflar arasındaki sözleşmeleri haklı nedenle feshettiği ve davalının sözleşmeye aykırı davranışları sebebiyle müvekkil şirketin cezai şart ile kar kaybına hak kazandığının sabit hale geldiğini, …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 04.03.2014 tarihli, …E. ve… K. sayılı kararı ile, müvekkili şirketin davalıdan hak kazandığı cezai şart ve kar kaybı alacaklarının kısmen tahsiline ve bilirkişi raporu ile tespit edilen fazlaya ilişkin hakları saklı tutulduğuna karar verildiğinden, davalının Ek Sözleşme’de yer alan tonaj taahhüdüne aykırılıktan kaynaklanan cezai şart borcundan dolayı 51.700,80-USD alacağın her türlü talep ve dava hakkımız saklı kalmak kaydıyla, ödeme günündeki Merkez Bankası efektif (döviz) satış kuru üzerinden Türk Lirası karşılığının, haklı fesih tarihi olan 13.08.2010 tarihinden itibaren işleyecek dövize uygulanan en yüksek faiz ile birlikte tahsiline, davalının kar kaybından kaynaklanan borcundan dolayı 33.146,43-TL. alacağın her türlü talep ve dava hakkımız saklı kalmak kaydıyla, haklı fesih tarihi olan 13.08.2010 tarihinden itibaren işleyecek en yüksek ticari temerrüt faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
SAVUNMA VE KARŞI TALEP : Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; öncelikle davacı tarafından açılan davanın sözleşmenin feshinden 8 yıl sonra açılan ek davanın zamanaşımı yönünden reddine karar verilmesi gerektiği, davacının 2010 yılında fesih edilen sözleşme için 8 yıl sonra cezai şart ve kar mahrumiyeti talep etmesinin, hukuka aykırı olduğunu ve Medeni Kanun 2. Maddesi çerçevesinde hakkın kötüye kullanılması olarak değerlendirilmesi gerektiğini, davacının müvekkilinden talep ettiği 51.700,80 USD cezai şart ve 33.146,43 TL kar mahrumiyetinin, müvekkili tarafından ödenmesinin imkansız olduğunu, söz konusu taleplerin, müvekkillinin mahvına sebep olacağını, davacının dayanak olarak aldığı bilirkişi raporunda davacının 38.146,43 TL kar mahrumiyeti talep edebileceği gösterilmiş ise de söz konusu kar mahrumiyeti hesabının hatalı olduğunu, yeni bayilik açmak için makul süre içinde kar mahrumiyeti hesabının yapılma gerektiğini ve bu sürenin 3 ay olduğunu, davacının, 2011 yılında … faaliyetini …A.Ş.’ye devir ettiğini, davacının 2011 yılı itibariyle … bayilik faaliyetinde bulunmadığını, bu sebeble de davacının kar mahrumiyeti ve tonaj taahhüdünden dolayı cezai şart talep etmesinin hukuka, sektörel uygulamalara ve sözleşmeye aykırı olduğunu beyan ederek; öncelikle zamanaşımı itirazının kabulü ile açıklanan sebeplerle haksız olarak açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE :
Mahkememizce, …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 04.03.2014 tarihli, …E. ve… K. Sayılı dosyası celp edilmiş, incelenmiş ve dosyaya konulmuştur.
Mahkememizce, davalının ticaret sicil kayıtları celp edilmiş, … A.Ş.’ e müzekkere yazılarak, 2010 yılı ağustos ayı itibari ile … tüp gaz satış fiyatlarına ilişkin bilgilerin gönderilmesi istenilmiş, verilen cevabi yazı incelenerek, dosyaya konulmuştur.
Mahkememizce, tarafların iddia ve savunmaları ve dosyaya sunulan belge ve beyanlar doğrultusunda, … Nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesine talimat yazılarak cezai şartın kabul edildiği tarihteki borçlunun iktiradi durumunun araştırılarak, toplam sermaye miktarı tespit edilerek söz konusu cezai şartın tahsiline gidilmesi halinde borçlunun eskisi gibi ticari hayatını sürdürmesinin mümkün olup olmayacağı, mümkün olmayacak ise bu durumun iktisaden mahvına neden olup olmayacağı hususlarında davalının tutmakla yükümlü olduğu yasal ve ticari defterinin mali müşavir bilirkişice incelenerek rapor alınmasına karar verilmiştir.
Talimat yolu ile alınan bilirkişi raporunda özetle; davalının, tutmakla yükümlü olduğu yasal ve ticari defterlerin 01/04/2014 tarihinde iş yerinde meydana gelen yangın sonucunda yandığını beyan ettiği, incelemeye sadece 2013 yılına ait defterleri ibraz ettiği, davalı tarafından dosyaya sunulan 2008-2013 yıllarına ait Gelir Vergisi Beyannamelerindeki kaydi değerlerin incelendiği, bu kayıtlara göre davalının 2008 yılında kaydi öz kaynağının 92.748,49 TL olduğu, 2009 yılında kaydi öz kaynağının 94.981,62 TL olduğu, 2010 yılında kaydi öz kaynağının 105.581,23 TL olduğu, 2011 yılında kaydi öz kaynağının 110.338,03 TL olduğu, 2013 yılında kaydi öz kaynağının 486.570,92 TL olduğu, cezai şartın tahsiline gidilmesinin öz kaynakların kaydi değerler üzerinden kaybolacağı ifade edilmiştir.
Mahkememizce, tarafların iddia ve savunmaları ve dosyaya sunulan belge ve beyanlar doğrultusunda davacının kar mahrumiyetinin olup olmadığı, kar mahrumiyeti varsa miktarının tespiti ve cezai şart talebinin değerlendirilmesi hususlarında mali müşavir bilirkişi ve sektör bilirkişisinden rapor alınmasına karar verilmiş ve tarafların alınan rapora yapılan itirazların değerlendirilmesi için ek rapor alınmasına karar verilmiştir.
Alınan bilirkişi raporunda ve ek raporunda özetle; davacının … ilindeki pazar payının 2008 yılında %30,7, 2009 yılında % 12,79, 2010 yılında % 10,77 , 2011 yılında % 15,23, 2012 ve 2013 yılında % 0 olduğu, 2012 yılında davacının ,… ilindeki ticari faaliyetlerini …A.Ş.’ ye devrettiği, davacının 2012 yılından itibaren … ilinde yeni bir bayilik tesis edemeyeceği, davacı ile davalı arasında 17/11/2008 tarihinde Bayilik Sözleşmesi, 12/08/2009 tarihinde ek sözleşme imzalandığı, sözleşme süresinin 5 yıl olduğu, davacının , davalı tarafın sözleşmeye aykırı davranışları ve tonaj alım taahhütleri uymamış olması nedeni ile 13/08/2010 tarihli ihtarname ile sözleşmeyi feshettiği, davacının …. Asliye Ticaret Mahkemesi’ nde açtığı davanın lehine sonuçlandığı, bakiye alacaklarını talep ettiği, 17/11/2008 tarihli sözleşmenin 24. Maddesinde tonaj alımının düzenlendiği, davalının yıllık en az 300 ton … alımı yapmayı ve her yıl işin bu miktarı % 3 arttırmayı taahhüt ettiği, 28/a. Maddesinde taahhütlerin yerine getirilmemesi halinde, davacının tek taraflı fesih hakkının olduğunun düzenlendiği, 12/08/2008 tarihli ek sözleşmenin 4. Maddesinde tonaj alım taahhüdünün 270 tona indirildiği, 6. Maddesinde ise davalının her eksik ton için 400 Amerikan Doları + KDV cezai şart ödemeyi taahhüt ettiğinin düzenlendiği, davalının ,davacıdan sözleşmenin feshedilmesine kadar 337 ton … alımı yaptığı, sözlemeye göre bu dönem zarfında 469 ton alım yapması gerektiği, davalının 132 ton eksik alım yaptığı, davacının sözleşmeyi haklı nedenle feshettiği, 14/06/2011 tarihli raporda kıst dönem gün sayısının fazla hesaplamış olduğu, davacının tonaj taahhüdü yönünden 131,988*400=52795,20 USD toplam cezai şart talep edebileceği, 2,500 USD mahsup edildiğinde, bakiye cezai şart alacağının 50.295,20 USD olduğu, davacı ile davalı arasındaki sözleşmenin 29. Maddesindeki hüküm uyarınca kar kaybının hesaplanması gerektiği, davacının aynı bölgede bayilik tesis edebileceği makul sürenin 1 ay olduğu, davacının talep edebileceği kar mahrumiyetinin 68.371,08-TL olduğu, davacının 33.144,43-TL talep ettiği ifade edilmiştir.
Mahkememizce tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirme sonucunda; davalının 17/11/2008 tarihli sözleşmesinde yer alan asgari alım taahhüdüne uyulmadığı, bunun üzerine akdedilen 12/08/2009 tarihli ek sözleşmede davalının asgari alım taahhüdünde indirim yapıldığı, ancak; bu taahhüde de davalıca uyulmamış ve davacı tarafından 13/08/2010 tarihinde sözleşme feshedilmiş ve bu feshin haklı bir fesih olduğuna mahkememizce karar verilmiş ve 17/11/2008 tarihli sözleşmenin 29. Maddesine göre davacının kar mahrumiyeti ve cezai şart alacağı hesaplanmış olup, cezai şart alacağının davalının iktisaden mahvına sebebiyet vermesi halinde cezai şartın tenkisinin mümkün bulunduğu, davalı tarafından ticari defterlerinin ve bilanço içerikleri esas alınarak 52.795,20 USD cezai şartın davalının iktisaden mahvına sebebiyet vereceğine kanaat edilerek, takdiren cezai şart miktarında ¾ oranında indirim yapılmış ve …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 04.03.2014 tarihli, …E. ve… K. Sayılı dosyasında hüküm altına alınan cezai şart miktarının mahsubu ile, davacının 10.698,80 USD cezai şart alacağının olduğuna ve taleple bağlılık ilkesi gereğince mahkememizce alınan bilirkişi raporundaki hesaplamanın da taraflar arasındaki sözleşmeye uygun olduğu görülerek, davacının davalıdan 33.146, 43 TL kar mahrumiyeti talep edebileceğine karar verilmiş ve aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:Gerekçesi Yukarıda Açıklandığı Üzere;
1-Davacının davasının KISMEN KABULÜ ile
10.698,80 USD nin 20/08/2010 tarihinden itibaren işleyecek devlet bankalarının USD cinsinden açılmış bir yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
33.146,43TL nin 20/08/2010 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Fazlaya ilişkin talebin reddine,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesi uyarınca alınması gereken 2.264,23-TL karar ilam harcından peşin alınan 4.595,89-TL’ nin düşümü ile artan 2.331,66- TL bakiye ilam harcının karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3-Davacı tarafından yatırılan 2.264,23-TL-TL peşin harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından sarf edilen dava açılış gideri: 41,10- TL ( başvurma ve vekalet harcı), davetiye, posta gideri:191,90-TL, bilirkişi ücreti: 1.200,00-TL olmak üzere toplam: 1.433,00- TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davalı tarafından yapılan 600,00-TL yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,
6-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, hüküm tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca hesap ve takdir olunan 11.457,13-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Tarafların yatırdığı gider avansından bakiye kalan kısmın karar kesinleştiğinde ve talep halinde taraflara iadesine,
Dair davacı ve davalı vekilinin yüzüne karşı kararın tebliğden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize yada mahkememize gönderilmek üzere başka yer Asliye Ticaret Mahkemesine verilecek dilekçe ile istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 17/07/2020
Katip …
e-imzalıdır
Hakim …
e-imzalıdır