Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
18. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2018/464 Esas
KARAR NO :2022/705

DAVA:Alacak ( Taşıma Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:25/05/2018
KARAR TARİHİ:21/10/2022

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin tekstil işi ile iştigal ettiğini, Almanya’da mukim TT-Textilhandels … ünvanlı şirkete vesaik mukabili tekstil ürünleri ihracatı yaptığına, müvekkili şirketin Almanya’da bulunan şirkete ihraç ettiği tekstil ürünlerinin taşıma işlemlerini davalı şirket ile gerçekleştirmekte olduğunu, davalı taşıma şirketine ihraç edilecek malların teslimi için düzenlenen yükleme talimatları, vesaik mukabili taşıma emri şeklinde düzenlendiğini, davalı şirket ile müvekkili şirket arasında dava konusu olay dışında daha önce de ihracat nedeniyle taşıma işlemleri yapıldığını, ancak müvekkili şirket tarafından Almanya’da bulunan şirkete 2018 yılının 2. Ayında yapılan son ihracat işleminde davalı taşıyıcı şirketin yükleme talimatında vesaik mukabili ödeme talimatı verilmiş olmasına rağmen ödeme belgesini almadan taşıdığı malı teslim ettiğini, bunun neticesinde müvekkilinin ihraç ettiği malın bedelini alamadığını ve zarara uğradığını, müvekkili şirketin ihraç edilecek ürünlere ilişkin olarak 06/02/2018 tarihli fatura düzenlendiğini ve faturada ürün satış bedellerinin 32.439,66 Euro olduğunu, müvekkilinin ihraç edilecek malları davalıya teslim ettiğini ve 06/02/2018 tarihli vesaik mukabili ödeme ve taşıma emrini içeren yükleme talimatını davalıya vermiş olduğunu, davalı şirketin alıcıya teslim edilecek olan ürünleri hava yolu ile taşıması için daha önceki taşıma işlerinde olduğu gibi hava yolu taşıma senedini düzenleyerek malları teslim aldığını, ödeme şekli vesaik mukabili olduğu için ilgili evrakların müvekkili çalıştığı …’tan Almanya’da bulunan alıcı firma bankası olan …’a gönderildiğini, ancak alıcı şirketin malları teslim alması için müvekkili şirketin bankası tarafından alıcının bankasına gönderilen vesaikleri fatura bedelini ödeyerek, almadan ve bu belgeleri davalı taşıma şirketine ibraz etmeden malları taşıma şirketinden teslim aldığını, bunun üzerine alıcı şirketin bankasının müvekkili şirketin bankasına vesaikler alınmadığı için iade etmek istediklerini belirttiğini, sonuç olarak alıcının bankasından alınmış orijinal evrakı görmeden yükü teslim etmemesi gerekirken usul ve şartlara uymadığından müvekkili şirketin mal bedellerini tahsil edemediğini ve zarara uğradığını beyanla davalının hatalı işleminden dolayı müvekkilinin uğramış olduğu zararın tespiti ile fazlaya ilişkin talep ve hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 5.000,00 Euro’nun Euro para birimine uygulanan faiz oranının tespiti ile tespit edilen faiz oranı üzerinden zararın meydana geldiği tarihten itibaren işleyecek faizi ile birlikte davalıdan tahsilini, vekalet ücreti ve yargılama giderlerinin davalı üzerinde bırakılmasını talep etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın kısmi yada belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, bu nedenle HMK 114/1 (h) maddesi uyarınca reddi gerektiğini, dava konusu anlaşmazlığın tek bir taşıma işinden kaynaklanmakta olduğunu, tek bir mal faturasına dayalı talep söz konusu olması bakımından bölünebilir bir alacaktan; dolayısıyla kısmi dava açılmasının mümkün olduğundan da bahsedilemeyeceğini, davanın sigorta şirketine ihbarını talep ettiklerini, dava konusu taşıma iş ve süreçlerinin Montreal Konvansiyonu hükümlerine tabi olduğunu, gerek kasıt yokluğu sebebi gerekse zararı önlemek için gerekli tedbirlerin uygulanmış olması nedeni ile müvekkilinin sorumluluğunun söz konusu olmadığını, taşıma işinin vesaik mukabili taşıma niteliğinde olmadığını, vesaik mukabili ödemenin, özet olarak vesaiklerin, alıcıya, mal bedelinin teslim edilmesinden sonra veya tahsilat için istenilen güvencenin alınmasından sonra teslim edildiği bir ödeme yöntemi olarak tanımlanabileceğini, vesaik mukabili işlemlerin bankalarca yürütüldüğünü, vesaik mukabili taşımalarda taşıma şekli ne olursa olsun evrakın her zaman bankalar aracılığı ile alıcıya iletilmesi gerektiğini, davacı tarafından müvekkiline bildirilmiş bir amir, aracı, muhabir, tahsil ya da ibraz bankası bilgisi de bulunmadığını, bu gibi süreçlerde fatura ve ATR, vb. dolaşım belgelerinin, alıcının banka olarak gösterileceği şekilde düzenlenmesi icap ettiğini, ancak bu belgeler incelendiğinde görülebileceği üzere böyle bir durumun söz konusu olmadığını, davacının yükleme talimatında mal beraberinde gidecek evrak tüm orijinaller olarak belirtilmektedir ki bizatihi bu hususun vesaik mukabili taşıma müessesesinin doğasına aykırı olduğunu, bu nedenle müvekkilinin davalı şirket yetkilileri tarafından hava taşımasını fiilen gerçekleştirecek şirket belirlendikten sonra gerçekleştirilecek taşıma sürecine ilişkin havayolu konşimentosu eposta yazışması ekinde teyit amaçlı olarak davacı tarafa iletilerek ATR ve faturaların gönderilmesinin istendiğini, cevabi eposta içeriğinde bir itiraz belirtilmeksizin ekinde ATR ve faturaların gönderilmesi üzerine taşıma işinin bu şekilde gerçekleştirildiğini, bu surette davacı taraf kontrolünden geçmiş olan bu taşıma konşimentosu üzerinde İngilizce tabiri ile CAD (vesaik mukabili taşımayı belirten “cash against document” ibaresinin kısaltmasıdır) ibaresinin de bulunmamasından anlaşılabileceği üzere taşıma işlerinin vesaik mukabili olacak şekilde gerçekleştirilmediğini, somut olaya davacının kusurlu davranışlarının sebep olduğunu, her şeyden önce gönderen tarafın mal bedelini alamadığını ispata yükümlü olduğunu beyanla kısmi yada belirsiz alacak olarak açılmasında hukuki yarar bulunmayan davanın hukuki yarar yokluğundan reddini, ayrıca haksız ve hukuki dayanaktan yoksun olarak açılan davanın esastan reddini, yargılama giderlerinin ve vekalet ücretinin davacı tarafa yükletilmesini talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE
Deliller; davacı şirkete ait banka kayıtları, Ticaret Bakanlığı … Havalimanı Kargo Gümrük Müdürlüğü’nün dava konusu ihracata yönelik cevabi yazısı, dava konusu işleme ilişkin fatura ve taşıma belgeleri, yükleme talimatı, bilirkişi raporu.
Dava, davacı şirketin ihraç ettiği ürünlerin taşıma işlemlerini davalı şirket aracılığıyla gerçekleştirildiği, teslim edilen ürünlerinin fatura bedelinin ödenmemesi nedeniyle uğranılan zararın tazmini istemine ilişkin olup, ihraç edilen malların bedeli ödenip ödenmediği, taşıma işi vesait mukabilin taşımının niteliğinde olup olmadığı, fatura bedelinin ödenmemesi nedeniyle davacının uğradığı zarardan davalının kusur ve sorumluluğu bulunup bulunmadığı, var ise zarardan ne kadarından sorumlu olduğu noktasında toplanmaktadır.
Tarafların iddia ve savunmaları doğrultusunda, mahkememizce ön inceleme duruşmasında belirlenen uyuşmazlık noktasında bir Havayolu Taşımacılığı alanında uzman Taşıma Bilirkişisi, bir Uluslararası Gümrük Mevzuatı alanında Gümrük Bilirkişisi, Bir Bankacı bilirkişiden oluşacak heyetten rapor aldırılmasına karar verilmiş olup bilirkişi heyetinden Uluslararası Gümrük Mevzuatı uzmanı ile bankacı bilirkişinin 25/04/2019 tarihli raporunda özetle; … Tekstil Gıda Turizm San. Ve Tic. Ltd. Şti. İle … Taşımacılık ve Tic. A.Ş. Arasında ihracat yükü taşıması konusunda Varşova Sözleşmesinin 11. Maddesi uyarınca hava konşimentosu düzenlenmesi ile sözleşme yaptıkları, ihracat beyannamesinde ve yükleme talimatında ödeme şeklinin Milletlerarası Ticaret Odasının Tahsilleri için Yeknesaklık kurallar (URC-522) uygun olarak yürütülen ödeme şeklinin vesaik mukabili olarak belirtildiği halde eşyalara ilişkin konşimentonun alıcısından talep etmeksizin eşyaları alıcısına teslim ettiği, sözleşmeye aykırı davranıldığı, teslim edilen eşyaların olay tarihi itibariyle Türk lirası karşılığı 32.436,68 Euro X 4.686,70 = 152.020,98 TL olduğu hususlarını beyan ettikleri anlaşılmıştır.
Heyete dahil edilmiş olan havayolu taşımacılığı uzmanının 10/05/2019 tarihli ayrık raporunda” olayda, davacının kargosunun, …’sine uygun olarak, İST – … parkurunda, havayoluyla taşınma ve alıcısına teslim hizmeti, “taşıyıcı” havayolu … tarafından sorunsuz bir şekilde gerçekleştirilmiştir. Taşıma “sorunsuz” gerçekleştirilmiştir, zira, davacı tarafından, dava dosyasına, “taşıyıcı” …’ye, “gönderici” ve/yeya “alıcı” tarafından, süresi içerisinde, kargonun taşınması ve/veya alıcısına teslimi işlemlerinin, varmış oldukları mutabakata ve sonucunda düzenlenmiş olan …’sinde yer alan kayıtlara aykırı olarak yapıldığı konusunda herhangi bir itirazda ve/veya şikayette bulunulmuş olduğunu kanıtlayacak herhangi bir belge ibraz edilmemiştir. Ayrıca, davacı tarafından, kargolarının, varmış oldukları mutabakata ve …’sine aykırı olarak taşındığı ve alıcıya teslim edildiği konusunda taşıyıcı …’ye karşı herhangi bir dava da açılmamıştır.
Davacı tarafından, taşıyıcı …’ye karşı herhangi bir dava açılmamış olması da, kargonun, taşıyıcı tarafından, İST -… hattında, …’sinde kayıtlı olan tüm koşullara uygun olarak taşındığını ve yetkili alıcısına da teslim edildiğini açıkça göstermektedir.
Hava yoluyla uluslararası kargo taşınmasında, kargo konusu malın satış bedelinin alıcı ithalatçı firmadan tahsil edilip edllmediği veya ne şekilde tahsil edileceği, ilke olarak, taşıyıcı havayolunu ve/veya adına … düzenleyen acentesini ilgilendiren bir konu değildir.
Eğer, “gönderici” ihracatçı, basiretli bir tacir olarak, vesaik mukabili ödeme yönteminden yararlanmak ve bu süreçte “taşıyıcı”nın ve/veya acentesinin de aktif rol almasını istiyorsa, … üzerine, alıcı ithalatçı firmaya teslimatın vesaik mukabili ödeme yöntemine uygun olarak yapılacağı konusunda açık kayıtlar koymuş veya koydurmuş olmalıdır.
Zira, Montreal Konvansiyonu’nun; 12. maddesinde, göndericinin, kargonun varış yerinde daha önceden tayin edileri bir alıcıdan başka birisine verilmesi için istekte bulunmak, ya da kalkış havaalanına geri getirilmesini istemek suretiyle kargoyu nizam hakkına sahip olduğu, ancak, gönderene verilen bu hakkın, alıcının haklarının başladığı anda sona ereceği, 13. maddesinde, kargo varış yerine ulaştığında, alıcının, ödenmesi gereken masrafları ödemek ve taşımanın koşullarına uygunluk sağlamak suretiyle kargonun kendisine teslim edilmesini isteyebileceği, başka türlü anlaşma sağlanmadığı sürece, kargo ulaşır ulaşmaz alıcıya bildirimde bulunmanın taşıyıcının görevi olduğu, 15. maddesinde ise, 12. ve 13. Madde koşullarının, sadece …’ne konulacak özel koşullar ile değiştirilebileceği, hükme bağlanmıştır.
Diğer bir deyişle, olayda olduğu gibi, gönderici tarafından, …’ne (…’ye), teslimatın vesaik mukabili ödeme yöntemine uygun olarak yapılacağı ve benzeri konularda herhangi bir özel koşul konulmadığı veya koydurulmadığı sürece, …’sine uygun olarak taşıma ve teslimat yapmış olan taşıyıcı ve/veya acentesi hakkında, … üzerinde açıkça kayıt altına alınmamış hususlara dayanarak herhangi bir maddi yaptırım uygulanması Montreal Kanvansiyonu’nun anılan hükmü uyarınca mümkün değildir.
Yukarıda arz edilen bilgiler dikkate alındığında da, basiretli bir tacir olarak, …’nin gerek düzenlenmesine ve gerekse içerdiği kayıtların talimatına ve amacına uygunluğunun kontrolüne gereken titizliği göstermeyen, özellikle de, … üzerinde, alıcı hanesinde tahsilatı yapacak muhabir bankanın, “Notify” bölümünde ise ödemeyi yapacak ithalatçı firmanın adının kayıtlı olmasını sağlamayan davacının, davalıdan olan söz konusu tazminat talebinin kabulünün uygun ve yerinde olmayacağı sonucuna varmak kaçınılmaz olmaktadır.” hususlarını rapor ettikleri anlaşılmıştır.
Dosyanın bilirkişi heyetine tevdi edilerek tarafların beyan ve itirazlarının değerlendirilerek ek rapor düzenlenmesinin istenilmesine karar verilmiş olup bilirkişi heyetinden Uluslararası Gümrük Mevzuatı uzmanı ile bankacı bilirkişinin 14/04/2021 tarihli ek raporunda özetle; … Tekstil Gıda Turizm San ve Tic. Ltd. Şti nin …/6.2.2018 sayı tarihli ihracat beyannamesine ilişkin mal bedelinin …’den tahsil edememesi nedeniyle … den tazminat isteyemeyeceği ” hususlarını rapor ettikleri anlaşılmıştır.
Heyete dahil edilmiş olan havayolu taşımacılığı uzmanı 01/04/2021 tarihli ayrık raporunda özetle; kök raporunda belirttiği hususları değiştirmeyi gerektirecek bir hata yada eksiklik olmadığını bildirdiği anlaşılmıştır.
Davacı vekilinin itirazlarının değerlendirilerek, gerekçeli ve denetime elverişli ek rapor düzenlenmesi için dosyanın bilirkişi heyetine tevdine karar verilmiş olup bilirkişi heyeti 08/10/2021 tarihli raporunda ; bilirkişi ek raporu üzerine davacı tarafından mahkemeye sunulan ve kendisinin görüş ve itirazlarını içeren dilekçesi okunmuş, yeniden inceleme yapılmış, değerlendirilmiş ve sonucunda, taraflarca ileri sürülen görüş ve itirazların yerinde olmadığı, itiraz edilen hususlarda, söz konusu gerek kök raporda ve gerekse ek raporda yer verdiğim görüşlerimin değiştirilmesini gerektirecek herhangi bir hata ve/veya eksiklik bulunmadığı görüşüne varılmış ve kök rapor ile ek raporda yer verdiğim görüş ve önerilerimde ısrar edilmiştir. ” şeklinde rapor tanzim ettiği anlaşılmıştır.
Dosyanın daha önce rapor düzenleyen bilirkişiler haricinde taşımacılık alanında uzman bilirkişiye tevdiine, taşımanın niteliği, davalının sorumluluğunun bulunup bulunmadığı ve varsa davacının alacağının hesaplanması yönünde denetime elverişli rapor düzenlenmesinin istenmesine karar verilmiş olup bilirkişinin 25/04/2022 tarihli raporunda “uyuşmazlığa konu davada taraflar arasındaki çekişmenin, davacıya ait olup havayolu ile İstanbul’dan Bremen’e gönderilen emtia-kargoların, gönderilen-alıcısına taşıyıcı tarafından mal bedetinin tahsil edilip-edilmediği kontrol edilmeksizin teslimi sebebiyle, davacı yanın uğramış olduğu zararın tazmini talebi İstemine ilişkin olduğu, davalı … Tic. A.Ş.’nin, davacı … Tekstil … Ltd. Şti. Tarafından kendisine verilen talimat çerçevesinde ve … Acentesi sıfatıyla, Alıcı: … olarak usulüne uygun …/Hava Yük Senedi düzenlediği, taşımanın fiili taşıyıcı … …. tarafından yapılarak emtia-kargoların alıcısına tam ve hasarsız olarak teslim edildiği, davalı … Taşırmacılık firmasının emtia-kargo ile ilgili, düzenlediği …/Hava Yük Senedi ve gönderilen alıcısına malın bedelinin ödenip-ödenmediği kontrol edilmeksizin teslimi sebebiyle davalıya herhangi bir hata ve kusur atfedilemeyeceği, davacının zararına neden olduğu hususlarının ispata muhtaç olduğu ” hususlarını rapor ettiği anlaşılmıştır.
Dava, taraflar arasındaki taşıma sözleşmesine istinaden davalı tarafından taşınan malın bedeli ödenmemiş olmasına rağmen alıcısına teslim edilmesi nedeniyle meydana gelen zararın davalı taşıyıcıdan tazmini istemine ilişkindir.
Taşımaya konu ürünlerin, 07.02.2018 tarihinde, İstanbul’dan Bremen’e, Türk Hava Yolları ….’nun uçağı ile taşınabilmesi amacıyla, göndericisi davacı, alıcısı TT firması olmak üzere, hava sevk fişinin düzenlendiği anlaşılmıştır. Taşıma konusu emtiaların alıcısına ulaştırılmış olduğu konusunda taraflar arasında ihtilaf bulunmamaktadır. Davacı tarafından, davalıya “vesaik mukabili ödeme ve teslim talimatı” verilmiş olmasına rağmen, söz konusu kargonun, alıcıya ihracat malının bedeli tahsil edilmeden teslim edilmiş ve mal bedelinin alıcı tarafından da ödenmemiş olması nedeniyle uğranılan zararın davalıdan tahsili talep edilmiştir. Kargoların Türkiye’den Almanya’ya taşınması sebebiyle bir uluslararası hava kargo taşıması söz konusudur. Montreal Konvansiyonu Türkiye ve Almanya tarafından da onaylanmış, söz konusu Konvansiyon, Türkiye için 26.03.2011, Almanya için ise 28.06.2004 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Davacı-gönderici tarafından, …’ne (…’ye), teslimatın vesaik mukabili ödeme yöntemine uygun olarak yapılacağı ve benzeri konularda herhangi bir özel koşul konulmadığı veya koydurulmadığı sürece, …’sine uygun olarak taşıma ve teslimat yapmış olan taşıyıcı hakkında, … üzerinde açıkça kayıt altına alınmamış hususlara dayanarak herhangi bir maddi yaptırım uygulanması Montreal Kanvansiyonu uyarınca mümkün olmadığından ve de … üzerinde, alıcı hanesinde tahsilatı yapacak muhabir bankanın, “Notify” bölümünde ise ödemeyi yapacak ithalatçı firmanın adının kayıtlı olmaması nedeniyle taşımanın vesaik mukabili ödeme yöntemine göre yapılmamış olduğu, davalı-taşıyıcının mal bedeli tahsil edilmeksizin alıcıya malı teslim etmesinde kusurunun bulunmadığı değerlendirilmekle davanın reddine dair aşağıda belirtildiği gibi karar verilmiştir.
Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
HÜKÜM:
1 – Davanın REDDİNE
2 – Harçlar kanunu gereğince alınması gereken 80,70 TL harcın dava açılırken peşin alınan 462,29 TL harçtan mahsubu ile bakiye 381,59 TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
4- Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden, Avukatlık Asgari Ücret tarifesi uyarınca 9.200,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalıya verilmesine,
5- Davacı tarafça yapılan yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,
6- Davalı tarafça yapılan 117,50 TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine
7- Taraflarca yatırılan gider avansından kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde kendilerine iadesine,
Dair davacı vekilinin yokluğunda davalı vekilinin yüzüne karşı kararın tebliğden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize yada mahkememize gönderilmek üzere başka yer Asliye Ticaret Mahkemesine verilecek dilekçe ile istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 21/10/2022

Katip …
(e-imza)

Hakim …
(e-imza)