Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
18. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2018/307 Esas
KARAR NO : 2019/584
DAVA : Alacak
DAVA TARİHİ : 05/04/2018
KARAR TARİHİ : 13/06/2019

DAVA : Davacı vekili mahkememize ibraz etmiş olduğu dava dilekçesi ile ; müvekkilinin Alman menşeili … marka endüstriyel mutfak ekipmanları ( bulaşık makinası, yıkama makinası gibi) ile temizlik ürünleri (deterjan, peçete gibi) ticari emtianın Türkiye’de tek yetkili satıcısı olduğunu, müvekkili firmanın ciddi yatırımlar yaparak müşterilerine belli taahhütler karşlığında ciddi promosyonlar sağlamak sureti ile faaliyetini yürüttüğünü müvekkilinin, temizlik ürünlerinin belli miktarda alınması taahhüdü karşılığında işletmelere konsinye (ariyet) olarak bulaşık ve çeşitli temizlik makinalarını verdiğini ve aynı zamanda belli mali promosyonlar sağladığını, davalı şirketin ise Komşufırın markası ile ekmek ve unlu mamüller sektöründe hizmet veren çok sayıda şubesi olan bir firma olduğunu, taraflar arasında 12/09/2012 tarihinde ana sözleşme imzalandığını ayrıca 04/04/2014 ve 03/02/2016 tarihinde de ek sözleşmeler imzalanarak bu ek sözleşmeler ile ana sözleşmenin bazı hükümlerinin revize edildiğini, davalının ana sözleşmenin 1.maddesinde belirtilen ürünleri münhasıran müvekkili firmadan satın almayı, kullanmayı ve sözleşme kapsamında müvekkilinden aldığı ürünleri işletim hakkı vereceği işletici ve/veya franchiseleri haricinde 3.bir kişiye satmamayı taahhüt ettiğini, sözleşmenin üçüncü maddesinde ise sözleşmenin ekinde belirtilen ürünlerden 5 yılda toplam 3.200,000,00TL (KDV hariç) ürün alacağını, taahhüt ettiğini, müvekkilinin de yapılan bu asgari ürün alım taahhüdü karşılığında 1.400.000,00TL nakit promosyon/bağlılık primini alıcıya/davalıya verdiğini, ayrıca yine tesislerinde kullanmak üzere çok sayıda makinayı da ariyet olarak teslim ettiğini, 03/02/2016 tarihli ek sözleşme ile ana sözleşmenin diğer hükümleri geçerli olmak üzere davalının alım taahhütlerinin revize edildiğini, sözleşmenin süresinin uzatıldığını, bu sözleşme hükümlerine göre davalının önceki alım miktarıları düşülerek davalının yeniden asgari KDV hariç 3.250.000,00TL ürün alım taahhüdünde bulunduğunu, buna göre 03/02/2016 tarihinde başlamak sureti ile birinci yıl için 275.000,00TL, ikinci yıl için 325.000,00TL, üçüncü yıl için 400.000,00TL, dördüncü yıl için 450.000,00TL ve beşinci yıl için 500.000,00TL olmak üzere toplam 1.950.000,00TL ürün alacağını kabul ve taahhüt ettiğini, müvekkilinin tüm yükümlülüklerini yerine getirdiğini, sipariş edilen ürünleri teslim ettiğini buna karşın davalının alım taahhütlerini aykırı davrandığını, ilk iki yıl için asgari 600.000,00TL (KDV hariç) ürün alması gerekirken bunun ancak yarısını aldığını, aldığı malın bedelinde vadesinde ödemediğini, birinci yılın sonunda 27/07/2017 tarihinde gönderilen ihtarname ile alım taahhütlerine uyması ve cari borcunu ödemesi hususunda davalının uyarıldığını, yine … Noterliğinden 17/01/2018 tarihinde gönderilen ihtarname ile de uyarının yapıldığını, son olarak … Noterliğince gönderilen 20/02/2018 tarihli ihtarname ile alım taahhüdüne uyması ve borcunu ödemesi için 7 günlük süre verildiğini, uyulmaması halinde sözleşmenin fesih edilmiş sayılacağının ihbar ve ihtar edildiğini ancak davalının sözleşme yükümlülüklerine aykırı davranmaya devam ettiğini, bunun üzerine … İcra Müdürlüğünün 2018/7744 esas sayılı icra dosyası ile takip başlattıklarını, gelinen aşamada müvekkilinin sözleşmeyi haklı nedenle fesih ettiğini ana sözleşmenin 9.maddesinde sözleşmenin feshi ve fesih tazminatının düzenlendiğini fesih halinde davalıya ödenen 1.400.000,00TL nakit promosyon bedelinin, fesih tarihine kadar ki alıcının alımları dikkate alınarak kıstelyevm hesabına göre belirlenecek bakiye promosyon tutarının sözleşme başlangıcından itibaren işleyecek faizi ile birlikte iade edileceğinin belirtildiğini, davalının alım taahhütleri karşılığında müvekkilinden 1.400,000,00TL nakit promosyon aldığını ancak 03/02/2016 tarihli sözleşme ile sözleşme süresi boyunca alması gerekin 3.250.000,00TL ürün yerine sadece 371.490,00TL’lik ürün satın aldığını, müvekkilinin sözleşmeden kar etmediği gibi verdiği nakit promosyonu bile kurtaramadığını, belirterek ana sözleşmenin 9.maddesi uyarınca hesaplanacak bakiye promosyon tutarından şimdilik 10.000,00TL’nin ana sözleşme tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Islah ; Davacı taraf 02/01/2019 tarihli dilekçesi ile toplam talep miktarını 901.740,00TL’ye çıkarmıştır.
CEVAP : Davalı vekili mahkememize sunmuş olduğu cevap dilekçesi ile ; taraflar arasında ticari ilişkiden doğan emtia alımında taraflar arasında mutabakat mevcut olmadığını, bu nedenle … Asliye Ticaret Mahkemesinde 2018/254 esas ve … Asliye Ticaret Mahkemesinde 2018/774 esas nolu davaların bulunduğunu bu davaların bekletici mesele yapılması gerektiğini, müvekkili şirket kayıtlarında dava konusu bir kısım fatura karşılığı mal tesliminin yapılmadığının anlaşıldığını, satış sözleşmesine konu emtiaların müvekkilinin hangi işletmelerine teslim edildiğini uyuşmazlık konusu olduğunu bu nedenle davacının kendi edimini ispatlaması gerektiğini, belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE : Dava sözleşmede belirlenen ürün alımının yapılmadığı gerekçesine dayanan ödenen promosyon bedelinin iadesine ilişkindir.
Deliller ; 12/09/2012 tarihli sözleşme ve ekleri, 04/04/2014 ve 03/02/2016 tarihli ek sözleşmeler, ihtarnameler, … Asliye Ticaret Mahkemesine ait 2018/254 esas nolu dosyaya ilişkin dilekçe ve duruşma zabıtları, tarafların ticari defter ve belgeleri, bilirkişi incelemesi.
Taraflar arasında imzalanan 12/09/2012 tarihli sözleşme incelendiğinde ; sözleşmenin konusunun birinci maddesinde düzenlendiği, süre başlıkla üçüncü maddesinde ise sözleşme başlangıç tarihi itibari ile ek-1’de bulunan ürünlerden KDV hariç birinci yıl için 325.000,00TL , ikinci yıl için 425.000,00TL, üçüncü yıl için 700.000,00TL, dördüncü yıl için 800.000,00TL, beşinci yıl için 950.000,00TL olmak kaydı ile beş yıl içinde toplam KDV hariç 3.200.000,00TL tutarında toplam ürün alım tutarına kadar geçen süre için sözleşmenin imzalandığını, alıcının süre bitiminden önce toplam ürün alım tutarına ulaşması halinde ise sürenin bitimi beklenmeden kendiliğinden sona ereceğini, fiyat ve ödemenin sözleşmenin 4.maddesinde düzenlendiği, sözleşmenin 5.maddesine göre satıcı tarafından alıcıya 1.400.000,00TL bağlılık priminin ödeneceğini, 6.maddeye göre siparişlerin alıcı tarafından yazılı olarak bildirilmesi gerektiği, sözleşmenin fesih ve fesih tazminatı başlıklı 9.maddesine göre ise alcının üstlendiği yükümlülükleri haklı nedene dayanmaksızın kısmen veya hiç yerine getirmemesi halinde satıcının 7 günlük uygun mehil müddeti içeren noter ihtarnamesi göndereceği bu süre içerisinde aykırılığın giderilmesi halinde sözleşmenin fesih edileceği, sözleşmenin bu şekilde satıcı tarafından veya alıcı tarafından haklı bir nedene dayanmaksızın süresinden önce fesih edilmesi, sözleşmeye fiilen devam edilmemesi halinde promosyon bedelinin satıcıya fatura edilmiş olsa dahi 1.400.000,00TL nakit promosyonun fesih tarihine kadar alıcıya hizmet bedeli faturası karışılığı verilmiş olan kısımdan sözleşmenin yürürlükte kaldığı süre içinde gerçekleşen alım miktarı dikkate alınarak kıstelyevm hesabı ile hesaplanan tutar düşüldükten sonra bakiye promosyon tutarının sözleşme başlangıcından fesih tarihine kadar geçen sürede bu tutara ilişkin yasal faizlerin alıcıdan talep edilebileceği hususunun düzenlendiği, sözleşmenin ekinde ürün ve fiyat listesinin yer aldığı görülmüştür.
Taraflar arasında 04/04/2014 tarihli ek sözleşmenin imzalandığı sözleşmenin üçüncü maddesinde ana sözleşmenin üçüncü maddesine atıf yapılarak alıcının birinci yıl için KDV hariç 154.331,78TL’lik alım yaptığı belirtilerek birinci yıl için geri kalan miktarın hangi tarihlerde alınacağının detaylı olarak düzenlendiği yine ikinci yıl için ancak davalının KDV hariç 80.233,00TL’lik alım yaptığı belirtilerek kalan miktarın kapatılma şeklinin düzenlendiği, ayrıca kalan 3 yıllık hedefle ilgili olarak kalan miktar için yeni bir 5 yıllık dağıtım planı oluşturmak konusunda mutabık kaldıkları görülmüştür.
Taraflar arasında imzalanan 03/02/2016 tarihli ek sözleşme incelendiğinde ana sözleşmede belirlenen 3.200.000,00TL (KDV hariç) alım hedefine karşılık 03/02/2016 tarihi itibari ile alıcının ancak KDV hariç 700.000,00TL’lik alım gerçekleştirdiği, ana sözleşme ve 04/04/2016 tarihli ek sözleşmenin 3.3.maddesi doğrultusunda, kalan bakiye taahhüt tutarına göre yeniden yıllık bir alım planı yapmak konusunda vardıkları mutabakat neticesinde ana sözleşmenin 3.maddesinin değiştirilmesine karar verildiğini, 3.2.maddesinde değişiklik hükmünün yer aldığı buna göre ana sözleşmede ki alım kotasının iş bu sözleşmenin imzalanması ile KDV hariç 750.000,00TL artırılarak bu tarihe kadar alınmış olan KDV hariç 700.000,00TL düşülerek KDV hariç 3.250.000,00TL olarak yeniden belirlendiğini, alıcının 03/02/2016 tarihinden başlamak üzere KDV hariç 3.250.000,00TL’lik yeni alım taahhüt tutarını birinci yıl için 275.000,00TL, ikinci yıl için 325.000,00TL, üçüncü yıl için 400.000,00TL, dördüncü yıl için 450.000,00TL ve beşinci yıl için 500.000,00TL olmak üzere en az KDV hariç 1.950.000,00TL’lik alım yapılacağı 5.yılın sonunda alıcının gerçekleşen alımlarının en az toplam 1.950.000,00TL’ye ulaşması ön koşulu ile yeni belirlenen taahhüt tutarı olan 3.250.000,00TL’ye ulaşmaması durumunda eksik kalan 1.300.000,00TL’lik tutar için yeni bir 4 yıllık dağılım planı oluşturulacağını kararlaştırıldığı görülmüştür.
Davacının 27 Şubat 2017, 17 Ocak 2018 tarihli ihtarnameler ile alım taahhüdü konusunda davalıya ihtarname gönderdiği, 20/02/2018 tarihli ihtarname de ise alım taahhütlerine uyulmadığı ayrıca cari borcu bulunduğu belirtilerek taahhütlerin yerine getirilmesi için 7 günlük süre verildiği, getirilmediği takdirde başka bir ihtar ve ihbara gerek kalmaksızın fesih edilmiş sayılacağı ve ödenen bağlılık priminin talep edilebileceğini bildirildiği ihtarnamenin karşı tarafa 21/02/2018 tarihinde tebliğ edildiği görülmüştür.
Davalı tarafın bekletici mesele yapılmasını talep ettiği, … Asliye Ticaret Mahkemesinde 2018/254 esas ve … Asliye Ticaret Mahkemesinde 2018/774 esas nolu dosyalarla ilgili belgeler mahkemesinden alınıp incelendiğinde; … Asliye Ticaret Mahkemesine ait dosyanın … Asliye Ticaret Mahkemesinin dosyası ile birleştirildiği, … Asliye Ticaret Mahkemesince yapılan yargılama sonucunda asıl ve birleşen davanın kabulüne karar verildiği, davacının …Ltd Şti, davalının … Aş olduğu, davacının cari hesap alacağına dayalı olarak icra takibi başlattığı, davalının icra takibeni itirazı üzerine itirazın iptalleri davasının açıldığı, davalının fatura konusu malların teslimi ile ilgili itiraz da bulunduğu mahkemece yaptırılan bilirkişi incelemesinde, davacı tarafın dayandığı faturaların davalının defterlerinde de aynen kayıtlı olduğu, her iki defter arasında 0.09TL’lik fark bulunduğu, davalı şirketin emtiaların hangi işletmelere teslim edildiği konusunda bilgi verilmediği ve sevk irsaliyelerinin sunulmadığı iddia edilmiş ise de tarafların hesap bakiyesi üzerinde mutabık kaldıkları , davacının dayandığı faturaların davalı defterlerinde kayıtlı olması nedeni ile emtiaların teslim edilmediğine yönelik davalı itirazına değer verilemeyeceği belirtilerek asıl ve birleşen davanın kabulüne karar verildiği görülmüştür.
Mahkememizce her iki tarafın ticari defter ve belgeleri üzerinde finans uzmanı vasıtası ile inceleme yaptırılarak alınan rapor dosyaya bırakılmıştır. Bilirkişi raporun 6.sayfasında davacının yaptığı promosyon ödemelerinin miktar ve tarih itibari ile tablo halinde sıralamıştır. Buna göre davacının 5.1.maddesinde belirtilen 1.400.000.00TL bağlılık priminin tamamını ödeyerek yükümlülüğünü yerine getirdiği anlaşılmaktadır. Bilirkişi raporuna göre davacının 2012-2018 yılları arasında davalıya tanzim ettiği faturaların vergi dairesine bildirilen BS formları ile karşılaştırıldığında, davacı ile BS formların örtüştüğü tanzim edilen faturaların tamamının davacı defterinde kayıtlı olduğu, davacının yasal defter kayıtlarına göre 01/06/2018 tarihi itibari ile 147.579,84TL borç bakiyesi verdiği, davalı yetkilisinin 147.579,84TL borç bakiyesinde mutabık olduklarını belirten imzalı kaşeli bildirimin bulunduğunu, buna göre davacının davalıdan 147.579,84TL cari hesap alacağı bulunduğu, 12/09/2012 tarihli ana sözleşmenin 3.maddesinde ek-1’de bulunan ürünlerden KDV hariç birinci yıl için 325.000,00TL , ikinci yıl için 425.000,00TL, üçüncü yıl için 700.000,00TL, dördüncü yıl için 800.000,00TL, beşinci yıl için 950.000,00TL olmak kaydı ile beş yıl içinde toplam KDV hariç 3.200.000,00TL tutarında toplam ürün alım taahhüdünün yapıldığı, 03/02/2016 tarihli ek sözleşme incelendiğinde ise ana sözleşmede belirlenen 3.200.000,00TL (KDV hariç) alım hedefine karşılık 03/02/2016 tarihi itibari ile alıcının ancak KDV hariç 700.000,00TL’lik alım gerçekleştirdiği, ana sözleşme ve 04/04/2016 tarihli ek sözleşmenin 3.3.maddesi doğrultusunda, kalan bakiye taahhüt tutarına göre yeniden yıllık bir alım planı yapmak konusunda vardıkları mutabakat neticesinde ana sözleşmenin 3.maddesinin değiştirilmesine karar verildiğini, 3.2.maddesinde değişiklik hükmünün yer aldığı buna göre ana sözleşmede ki alım kotasının iş bu sözleşmenin imzalanması ile KDV hariç 750.000,00TL artırılarak bu tarihe kadar alınmış olan KDV hariç 700.000,00TL düşülerek KDV hariç 3.250.000,00TL olarak yeniden belirlendiğini, alıcının 03/02/2016 tarihinden başlamak üzere KDV hariç 3.250.000,00TL’lik yeni alım taahhüt tutarını birinci yıl için 275.000,00TL, ikinci yıl için 325.000,00TL, üçüncü yıl için 400.000,00TL, dördüncü yıl için 450.000,00TL ve beşinci yıl için 500.000,00TL olmak üzere en az KDV hariç 1.950.000,00TL’lik alım yapılacağı 5.yılın sonunda alıcının gerçekleşen alımlarının en az toplam 1.950.000,00TL’ye ulaşması ön koşulu ile yeni belirlenen taahhüt tutarı olan 3.250.000,00TL’ye ulaşmaması durumunda eksik kalan 1.300.000,00TL’lik tutar için yeni bir 4 yıllık dağılım planı oluşturulacağını kararlaştırıldığının görüldüğünü, tüm bu maddelere göre alım taahhüdü karşılığında davacının 1.400.000,00TL bağlılık primi ödediği, 03/02/2016 tarihli ek sözleşmenin 3.2.maddesinde ek sözleşme imzalanma tarihi itibari ile alım miktarının KDV hariç 700.000,00TL olduğu yönünde tarafların mutabık kaldıkları, davacının sisteminden alınan dökümler üzerinde yapılan inceleme de ise sözleşmenin imzalanmasından 03/02/2016 tarihli ek sözleşme tarihine kadar olan dönemde davalının sözleşme konusu malzemelerden KDV hariç 751.190,62TL’lik alım yaptığının tespit edildiğini, 2016 tarihli ek sözleşmeye göre davalının 03/02/2016 tarihinden itibaren ileri doğru 5 yıllık süre ile ön koşulu olarak 1.900.00TL’lik alım yapması gerektiği, davalının sözleşme tarihinden fesih tarihine kadar KDV hariç 1.156.525,96TL tutarında alım yaptığı, ön koşul miktarının yerine gelmediği davacının sözleşmeyi fesihte haklı olduğu ödenen bağlılık priminin kıstelyvm hesabı ile geri talep edilebileceği buna göre 03/02/2016 tarihli ek sözleşmede tadil edilen alım taahhüdü 3.250.000,00TL olup davalı 1.156.525,00TL alım gerçekleştirdiğinden alım oranının %35.59 olup gerçekleşmeyen kısmın %65.41 olduğu, buna göre oranlama yapıldığında bağlılık priminin 901.740,00TL’sinin iade edilmesi gerektiği sonucuna varıldığı görülmüştür.
Bilirkişinin raporuna eklediği tablo 25 incelendiğinde; kana sözleşmenin imzalandığı tarihten 02 Şubat 2016 tarihli ek sözleşme tarihine kadar 751.190,62TL’lik alım yapıldığı, 26 nolu tablo incelendiğinde ise, ana sözleşmenin imzalandığı 2012’den en son fesih tarihine kadar geçen zamanda 1.156.525,96TL’lik alım yapıldığı görülmektedir. 03/02/2016 tarihli sözleşme ile sözleşme tarihine kadar alıcının KDV hariç 750.000,00TL ürün aldığı konusunda tarafların mutabık kaldıkları, ek sözleşmenin 3.2.maddesinde ana sözleşmedeki 3.200.000,00TL’lik alım kotasının KDV hariç 750.000,00TL artırılarak ( toplamda 3.950.000,00TL ) artırılan miktardan 700.000,00TL düşülerek 3.250.000,00TL olarak yeniden belirlendiği, bu 3.250.000,00TL’lik ürünün ilk 5 yıl için alım limitleri madde de yazılarak 03/02/2016 tarihinden sonraki 5 yılda 1.950.000,00TL’lik alım yapılması, bu miktarın ön koşul olduğu, 1.950.000,00TL’ye ulaşılması halinde ise kalan 1.300.000,00TL’lik tutar için ise yeni bir 4 yıllık dağılım planının oluşturulacağının düzenlendiği görülmektedir. Bu durumda kıstelymv usulüne göre hesaplama yapılırken en son tarihli ek sözleşmeye göre 03/02/2016 tarihinden fesih tarihine kadar yapılan alım miktarının hesaplanması gerekmektedir. Bilirkişinin raporuna eklediği ek 26’da tüm alım miktarı 1.156.525,96TL olup bundan ek 25 nolu tabloda belirtilen ve 02/02/2016 tarihine kadar alınan toplam 751.190,62TL taraflar 03/02/2016 tarihli ek sözleşmede sözleşme tarihine kadar alınan miktarın 700.000,00TL olduğundan mutabık kaldıklarından 700.000,00TL’nin mahsubu ile alınan miktar ek sözleşme tarihinden sonra 1.156.525,96TL – 700.000,00TL = 456.525,96TL yapmaktadır. Ek sözleşmeye göre birinci ve ikinci yıl için alınması gereken miktar 275.000,00TL + 325.000,00TL olmak üzere toplam 600.000,00TL’dir, davalı alım taahhüdüne uymamıştır, davacı sözleşmeyi fesihte haklıdır. Buna göre oranlama yapıldığında bilirkişinin belirlediği taahhüdün yerine getirilmeme oranının daha fazla olduğu anlaşılmakta ise de, davacı tarafın bilirkişi raporuna itiraz etmediği bilirkişi raporu doğrultusunda karar verilmesi dikkate alınarak 901.740,00TL kıstelyvm usulü ile hesaplanan bağlılık piriminden kalan miktarın davalıdan alınarak davacıya verilmesi gerekmektedir, davacı sözleşme tarihinden itibaren faiz başlatılmasını talep etmiş ise de sebepsiz zenginleşme hükümlüre gereğince davalının ancak ihtarname ile temerrüde düşeceği, davadan önce davalının temürrüde düşürülmediği hususu da dikkate alınarak 10.000,00TL’nin dava tarihinden itibaren geri kalan kısmın ise ıslah tarihinden itibaren faizi ile birlikte tahsiline aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM : Yukarıda açıklanan nedenlerle ;
1-Davacının davasının kabulü ile ;
901.740,00TL’nin (bu miktarın 10.000,00TL’sine dava tarihi olan 05/04/2018 kalan kısmına ise ıslah tarihi olan 02/01/2019 tarihinden itibaren işleyecek) avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden 50.019,60 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
3- Davacı tarafından yapılan 750.00TL bilirkişi ücreti, 128,00TL tebligat, tezkere ve 41,10TL ilk masraf olmak üzere toplamda 919,10TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yatırılan 15.399,47TL peşin karar ve ilam harcının davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Kullanılmayan gider avansının kendi üzerinde bırakılmasına,
6-Bu dava sebebi ile 61.597,86 TL karar ve ilam harcı alınması gerektiğinden peşin alınan 15.399,47TL’nin mahsubu ile 46.198,39TL’nin davalıdan alınarak hazineye irad kaydına,
Taraf vekillerinin yüzlerine karşı, kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine İstinaf Kanun yolu açık olmak üzere oybirliği ile verilen karar açıkça okunup anlatıldı. 13/06/2019

Başkan …
e-imzalıdır

Üye …
e-imzalıdır

Üye …
e-imzalıdır

Katip …
e-imzalıdır