Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
18. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2017/259 Esas
KARAR NO : 2019/573
DAVA : Elatmanın Önlenmesi (Banka Teminat Mektubundan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 16/03/2017
KARAR TARİHİ : 10/06/2019
BİRLEŞEN …. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİNİN 2017/448 ESAS SAYILI DOSYASI
DAVA : Tazminat (Bankacılık İşlemlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 12/05/2017

Taraflar arasında görülen davanın mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda:
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
ASIL DAVADA;
İDDİA VE TALEP : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirket tarafından keşide edilen bir kısım çeklere ilişkin … Asliye Ticaret Mahkemesi’ nin 2017/108 E. sayılı dosyasından 30.01.2017 tarihinde ihtiyati tedbir kararı verildiğini, Söz konusu karara ilişkin çeşitli bankalar müzekkere yazılarak tedbir kararının bankalarca yerine getirilmesine ilişkin müzekkereler yazıldığını, Müvekkili şirket tarafından keşide edilen çeklerden bir kısmı davalı bankaya ait olup çek ayrıntıları; … Şb. … çek no.lu 17.02.2017 keşide tarihli 45.000-TL bedelli çek, … Şb. … çek no.lu 27.02.2017 keşide tarihli 65.000-TL bedelli çek, … Şb. … çek no.lu 26.02.2017 keşide tarihli 75.000-TL bedelli çek, … Şb. … çek no.lu 18.02.2017 keşide tarihli 75.000-TL bedelli çek şeklinde olup, bahsi geçen ihtiyati tedbir kararın uygulanması için …. Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından davalı bankaya 01.02.2017 tarihinde müzekkere yazılmış ve işbu müzekkere davalı bankaya teslim edildiğini, İhtiyati tedbir kararı veren mahkemece yazılan müzekkerelere istinaden kendisine ibraz edilen çeklere ilişkin … Bankası ve diğer bankalar …. Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından verilen ihtiyati tedbir kararına istinaden ödeme yapılmayacağına ilişkin çekin arkasına şerh düşüldüğünü, Davalı bankanın bahsi geçen ihtiyati tedbir kararına rağmen diğer bankaların aksine söz konusu 4 adet çeke ilişkin tedbir kararına istinaden ödeme yasağı şerhi koymak yerine işbu çeklere karşılıksız işlem yaptığını, İşlemin hatalı olduğuna ve düzeltilmesi yönünde davalı bankanın işlem yapması gerektiğine dair tüm talep ve uyarılara rağmen davalı banka tarafından hiçbir işlem yapılmadığını, bu nedenlerle tedbiren davalı bankanın yaptığı bildirim uyarınca müvekkili şirketin kredi notunun korunması ve telafisi imkansız zararların doğmasını engellemek için dava konusu çeklerin arkasına şerhin 3. Kişileri bağlamadığını bilmemize rağmen 12.07.2005 tarih ve … sayılı talimatı uyarınca “… Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2017/108 E. sayılı dosyası ile verilen ödeme yasağına istinaden ödeme yapılmamıştır” şerhi ve hesap bakiyesinin yazılmış gibi işlem görmesine, muarazanın men’ine, Mahkemece davalı bankanın “karşılıksız” (kod 99) işlemi kaldırılarak, davalı banka yerine geçilerek TCMB’na “…. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 01.02.2017 tarih ve 2017/108 E. sayılı ödeme yasağı kararına istinaden ödeme yapılmadığı” (kod 93) bildiriminin yapılmasına, Yargılama giderleri ve ücreti vekaletin davalı taraf üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
SAVUNMA VE KARŞI TALEP : Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili Banka’nın kredili müşterisi davacı … (…) tarafından müvekkili Banka’nın … Şubesine ait “17.02.2017 keşide tarihli, … nolu, 45.000TL bedelli; 18.02.2017 keşide tarihli, … nolu, 75.000TL bedelli; 26.02.2017 keşide tarihli, … nolu, 75.000TL bedelli ve 27.02.2017 keşide tarihli … nolu, 65.000,00 TL bedelli” çekler ve diğer Bankalara ait çekler keşide edilerek dava dışı … Tic.Ltd.Şti (…)’ye teslim edilmiş; … tarafınca da işbu çekler 3. kişilere devir ve teslim edildiğini, Daha sonra davacı tarafından huzurda görülmekte olan davadan önce dava dışı … aleyhine “yukarıda belirtilen işbu çeklerle ilgili olarak çeklerin ödenmesinin önlenmesi için tedbiren ödemeden men kararı verilmesi, …’ye ve kötüniyetli 3. Kişilere borçlu bulunmadıklarının tespiti ve çeklerin iadesine karar verilmesi hususunda” …. Asliye Ticaret Mahkemesi 2017/108 Esas sayılı dosyasından menfi tespit davası ikame edildiğini ve taraflar arasında görülmekte olan işbu davada Sayın Mahkemece 30/01/2017 tarihinde “…30 adet çek için ihtiyati tedbir yoluyla davacı hakkında başlatılacak icra takibinin İİK. m. 72/2 maddesi uyarınca durdurulmasına., çek bedellerinin davalıya ödenmesinin ihtiyati tedbir yoluyla önlenmesine karar verilmesi gerekmiştir…” şeklinde sınırlayıcı ihtiyati tedbir kararı verildiğini, İşbu tedbir kararının müvekkili Banka’ya tebliğ edildiğini, Bahse konu tedbir kararı yanlızca …’ye yönelik olup; … haricinde 3. kişiler tarafından çeklerin ibraz edilmesi halinde Sayın Mahkemece bu yönde karar verilmemiş iken verilen tedbir kararını geniş yorumlayarak … haricinde 3. kişiler tarafından çekin ibraz edilmesi halinde aynı tedbir kararının tatbik edilmesinin mümkün olmadığını, görüldüğü üzere davacı tarafça işbu çeklerin ödenmemesi ve ödemen men işlemi yapılması hususunda birden fazla dava açıldığını, Mahkememiz de davacı tarafin asılsız ve kötü niyetli dava açtığını, bu izah edilen nedenlerle davanın reddine karar verilmesine, davacının tedbir talebinin kaldırılmasına ve müvekkil banka aleyhine açılan davanın reddine karar verilmesine, yargılama gideri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
BİRLEŞEN DAVADA;
İDDİA VE TALEP : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirketin …, “Barkod Sistemleri” olarak bilinen otomatik tanımlama ve veri toplama (OT/VT) sektörünün öncü şirketlerinden olduğunu,1997 yılında faaliyetine başladığını, …, gibi dünyanın önde gelen markalarının, Türkiye Distribütörlüğünü ve satış sonrası hizmet desteğini sağladığını, müvekkili şirket barkod sistemleri alanında yatırım yapmaya devam etmekte ve yurt içinde ve yurt dışında yaptığı ve yapacağı yatırımlar için banka ve diğer kredi kuruluşlarından finansal destek aldığını, davalı banka görevlileri tarafından T.C. Merkez Bankası’na yapılan hatalı bildirim neticesinde; Merkez Bankası kayıtlarına geçmiş, müvekkil şirketin kredi kuruluşları nezdinde bulunan 270.000.000,00-TL (ikiyüzyetmişmilyonTürkLirası) kredi limiti sıfırlanmış ve telafi mümkün olmayan zararlar meydana geldiğini, müvekkili şirket tarafından keşide edilen bir kısım çeklere ilişkin …. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2017/108 E. sayılı dosyasında davalı olan … Tic. Ltd. Şti.’nden sipariş edilen malların teslim edilmemesi üzerine verilen çeklerin müvekkil tarafından bedelsiz olmasına rağmen bankalar nezdinde kredilerin olumsuz etkilenmemesi için ödeme yapmak zorunda kaldığını, müvekkili şirket borçlu olmadığına ilişkin ihtiyati tedbir talepli olarak menfi tespit davası açtığını, …. Asliye Ticaret Mahkemesi 30.01.2017 tarihinde çek bedellerinin ödenmemesine ilişkin ihtiyati tedbir kararı verildiğini, bu nedenle tarafları aynı olan İstanbul 18. Asliye Ticaret Mahkesi’nin 2017/259 Esas numaralı dosyası ile birleştirilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
SAVUNMA VE KARŞI TALEP : Birleşen davada, davalıya tebligat yapılmadan tensiple birlikte birleştirme kararı verilmiş olup, davalı veya vekili tarafından dosyaya bir cevap dilekçesi sunulmadığı görülmüştür.
DELİLLER VE GEREKÇE :
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde, Asıl Dava; Davacı tarafından … şubesi, Çek numarası:… 17/02/2017 keşide tarihli 45.000 TL, Çek numarası:… 27/02/2017 keşide tarihli 65.000 TL, Çek numarası:… 26/02/2017 keşide tarihli 75.000 TL, Çek numarası:… 18/02/2017 keşide tarihli 75.000 TL bedelli çeklerin İstanbul Anadolu …ATM tarafından… esas sayılı dosyadan 30/01/2017 günlü ihtiyati tedbir kararı gereği davalı bankanın ödeme yasağı şerhi koymak yerine karşılıksız işlemi yapması nedeni ile dava konusu çeklerin arkasına ” …. ATM tarafından 2017/108 esas sayılı dosya ile verilen ödeme yasağına istinaden ödeme yapılmamıştır” şerhi ve hesap bakiyesinin yazılmış gibi görmesine, davalı bankanın karşılıksız işleminin kaldırılarak davalı banka yerine geçerek TCMB ‘na “…. ATM tarafından 2017/108 esas sayılı dosyasından ödeme yasağı kararına istinaden ödeme yapılmadığı bildiriminin yapılmasına” karar verilmesi talepli davadır.
Birleşen Dava ise davalı bankanın yapmış olduğu hatalı işlemden dolayı, davacı şirketin zararların tespitiyle birlikte, HMK md. 107 uyarınca, dava tarihinden itibaren işleyecek en yüksek mevduat faizi ile şimdilik 20.000 TL maddi tazminatın ve davacı şirketin kredi kuruluşlarındaki itibarı ve manevi zararlarından dolayı 20.000 TL manevi tazminatın davalıdan tahsili talepli davadır.
Deliller; Dosya münderecatı, bilirkişi incelemesi, İstanbul … Asliye Ticaret Mahkemesine … Esas sayılı dosyası,
Mahkememiz dosyasından 26/06/2018 havale tarihli bilirkişi raporu alınmıştır.
Dava, T.C. …. Asliye Ticaret Mahkemesine 2017/108 Esas no ile açılan İhtiyati Tedbir talepli dava ile bağlantılı olup, Mahkemece, 30.01.2017 tarihli kararı ile davacı … firmasına vermiş olduğu vadesi gelmemiş (30) adette toplam 2,082 000,00 TL tutarındaki çek için davalı tarafından başlatılacak icra takibinin “durdurulmasına” karar vermiş, ancak ihtiyati tedbir konulan söz konusu çeklerden (4) adette 260.000,00 TL’lik kısmının ibraz edildiği … (…) tarafından keşideci hesabında çek bedelini karşılayacak bakiye olmadığı için “karşılıksızdır’’ işlemine tabi tutulması nedeniyle, bu işlemin düzeltilerek firmanın uğradığı/uğrayacağı zararların önlenmesi amacıyla … tarafından … aleyhine Mahkememiz esasında dava açılmıştır.
Davacı tarafından keşide edilen ve üzerinde ihtiyati tedbir kararı bulunan çeklerin “karşılıksızdır” işlemine tabi tutulmasında davalı Banka uygulamalarının yerinde olup olmadığının tespiti yönünden bilirkişi incelemesi yapılmıştır.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun 782. maddesinde “Türkiye’de ödenecek çeklerde muhatabın ancak bir banka olabileceği” 795/2. Maddede Düzenlenme günü olarak gösterilen tarihten önce ödenmek için ibraz olunan çekin, ibraz günü ödeneceği
796/1 maddede Bir çekin, düzenlendiği yerde ödenecekse on gün: düzenlendiği yerden başka bir yerde ödenecekse bir ay içinde muhataba ibraz edilmesi gerektiği,
796/3 maddesinde İbraz süresinin, çekte yazılı olan düzenlenme tarihinin ertesi gün başlayacağı hüküm altına alınmıştır.
5941 Sayılı Çek Kanununun Mad.3/4 göre; Çekte karşılıksızdır işleminin hamilin talepte bulunması halinde yapılabileceği, karşılıksızdır işlemine tabi tutulan çekin arka yüzüne tahsil için bankaya ibraz edildiği tarih, hesap durumu, bankanın yükümlülüğü olduğu miktar ve ibraz eden gerçek kişinin adı ve soyadının yazılarak bu kişi ile bitlikte banka yetkilisinin imzasının alınacağı, hamilin imzalamaktan kaçınması halinde karşılıksızdır işleminin yapılamayacağı,
Mad. 3/5 göre Muhatap bankanın ödemekle yükümlü olduğu tutar dahil, kısmi ödemenin hamil tarafından kabul edilmemesi halinde, çek bedelinin karşılanmayan kısmı ile simdi olarak karşılıksızdır işleminin yapılacağı, ibraz tarihi ile ödememe nedeni yazılan çekin üzerine imzası alınarak hamiline geri verileceği, bu şekilde ön ve arka yüzünün fotokopisi alınan çekin banka tarafından saklanacağı,
Mad.3/8 Üzerinde yazılı bulunan düzenlenme tarihinden önce ibraz edilen çekle ilgili hukuki takip yapılamayacağı, ileri düzenleme tarihli çekle ilgili olarak hukuki takip yapılabilmesi için, çekin üzerindeki ibraz tarihine göre kanuni süresinde bankaya ibraz edilmesi ve karşılıksızdır işlemine tabi tutulmasının şart olduğu hükümleri yer almaktadır.
Dava konusu çekler üzerinde yapılan incelemelerde; Çeklerin, üzerlerinde yazılı düzenlenme tarihlerine uygun olarak kanuni süreler içinde ibraz edildiği, Çeklerde geçerli bir ciro zinciri bulunması nedeniyle çekleri Bankaya ibraz eden…’ün meşru hamil olduğu, İbraz tarihi itibariyle keşidecinin hesabında çek bedelini karşılayacak bakiye bulunmadığı, Çek arkasına tesis edilen “karşılıksızdır” işleminde, Çek Kanunu’nda belirtilen bilgilerin yer aldığı, söz konusu çeklerin “karşılıksızdır” işlemine tabi tutulması gerektiğinin kabulü halinde, davalı Bankanın mevzuat hükümlerine uygun hareket ettiği görülmüştür.
Bankalar; 5411 sayılı Bankacılık Kanunu ile düzenlenen ve kendileri için belirlenmiş özel ilkelere uymak şartıyla faaliyet gösterebilen güven kuruluşları olup, sıradan bir tacirden daha yüksek bir özen ve titizlikle hareket etmek zorundadır.
Çekle yapılan ödemelerde muhatap sadece Banka olduğundan, çek işlemlerinin ve kullanımının sağlıklı yürütülmesi, lehtar ve hamillerin zarara uğramamaları için Bankaların yasal mevzuat hükümlerini noksansız olarak yerine getirmeleri gerekmektedir.
Nitekim; 5941 sayılı Çek Kanunumun 7’inci maddesinin 4’üncü fıkrası; “kısmen veya tamamen karşılığı bulunmayan çekle ilgili olarak, talebe rağmen karşılıksızdır işlemi yapmayan banka görevlisinin, şikayet üzerine bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacağını” düzenlemiştir. Bu suç, banka görevlisinin çekin kısmen veya tamamen karşılıksız olduğunu bilmesine rağmen, çeke kasten karşılıksızdır işlemi yapmamasıyla oluşmaktadır.
Diğer taraftan; Bankaların, yeterli karşılığı olmadığı için ödenmeyen çekleri keşide eden hesap sahipleri hakkında T.C. Merkez Bankası’na bildirim zorunluluğu bulunmaktadır.
Ancak; davadaki çekişme, karşılıksız çekler için uygulanan yasal prosedürler değil, İhtiyati tedbir kararı, bulunan çeklerin “karşılıksızdır” işlemine tabi tutulamayacağına ilişkin davacı tarafın iddialarıdır.
Dolayısıyla; dava konusu çeklerin de yer aldığı (30) adette toplam 2.062.000,01 TL tutarındaki çekle ilgili T.C. İstanbul … Asliye Ticaret Mahkemesinin 30.01.2017 tarihli “ihtiyati tedbir kararı” bulunması nedeniyle, bu çeklerin “karşılıksızdır” işlemine tabi tutulamayacağı iddiasıyla iş bu dava açılmıştır.
Davacı … firması, T.C, İstanbul… Asliye Ticaret Mahkemesi’nde 26.01.2017 tarih ve … Esas No ile açtığı İhtiyati Tedbir talepli menfi tespit davasında, “davalı …Şti. firmasına vermiş olduğu vadesi gelmemiş (30} adette toplam 2.082 000,00 TL tutarındaki çekler için ödemeden men kararı verilmesini ve dava konusu çeklerden dolayı davalıya ve kötü niyetli 3. kişilere borçlu bulunmadıklarının tespitine ve çeklerin iadesine karar verilmesini” talep etmiştir.
Mahkemelin 30.01 2017 tarihli kararında; “davacının ihtiyati tedbir kararının kabulü ile muhatap banka şubesi, çek no.su, keşide tarihi ve bedelleri yazılı olan (30) adette toplam 2 082 000,00 TL bedelindeki çeklerle ilgili %15 teminat karşıtlöında davalı tarafından davacı hakkında başlatılacak icra takibinin IİK 72/2 m. uyarınca durdurulmasına karar verilmiştir.
Mahkeme kararının birer sureti yazı ekinde muhatap bankalara ve taraflara gönderilmiştir.
Mahkemede açjlan menfi tespit davasının tarafları, davacı …firması ile davalı…Şti. firmasıdır.
Mahkemenin verdiği ihtiyati tedbir kararınında “davalı tarafından davacı hakkında başlatılacak İcra takibinin durdurulmasına” yönelik olduğu ve kararın kapsamında sadece davacı ile davalı tarafların yer aldığı görülmektedir. Bu durumda; davaya taraf olmayan 3. kişilerin davacı hakkında başlatacağı icra takibinin Mahkeme kararının kapsamına girmeyecektir.
Yerleşik yargı kararlan da; mahkeme kararında açıkça belirtilmediği hallerde, lehtar ile keşideci arasındaki menfi tespit davasında verilen kararın dava dışı alacaklı cirantayı bağlamadığı yönündedir.
Yargıtay 12.Hukuk Dairesi nin 2012/5061 Esas, 09.07.2012 Tarih ve 2012/24034 sayılı Kararında;
” … somut olayda, takip alacaklısı I…Şirketinin cirosundan sonra senedi beyaz ciro iie alan ciranta olup, keşideci hakkında takip yapmaktadır. Menfi tespit davası ise keşideciyle lehtar arasında görülmüştür. Alacaklısı cirantanın (takip alacaklısının) taraf olmadığı menfi tespit davasında verilen karar onu bağlamaz. Senet lehtannın usulüne uygun cirosu ve teslimiyle senetteki hakkı iktisap eden takip alacaklısı yetkili hamil olup, senede dayanarak takip yapmasında usule ve yasaya aykırılık bulunmamaktadır” hükmüne yer verilerek, davacının talebini kabul eden mahkeme kararı bozulmuştur.
Yargıtay … Hukuk Dairesi nin 2012/7581 Esas, 18.09 2012 Tarih ve 2012/13070 sayılı Kararında da;
” ..ihtiyati haciz isteminin reddi kararına gerekçe olarak kabul edilen ihtiyati tedbir veren, çekin keşidecisinin lehtara karşı açmış menfi tespit davası sırasında verilmiş oiup. söz konusu tedbir kararı ancak davanın taraflarını bağlar. Mahkemece bu yön gözetilmeksizin, söz konusu tedbir kararının verildiği menfi tespit davasının tarafı olmayan ve çeki ciro yolu ile devralan yetkili hamil vekilinin ihtiyati haciz isteminin reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır” hükmü tesis edilerek, mahkeme karan oybirliği ile bozulmuştur
Sonuç itibariyle, incelenen yargı kararları esas alındığında; dava konusu çeklerin hamili …’ün; T.C. İstanbul … Asliye Ticaret Mahkemesinin tedbir kararı kapsamına girmediği, dolayısıyla, söz konusu çekleri Bankaya ibraz ederek keşideci hesabında çek bedelini karşılayacak bakiye mevcut ise tahsil etmeye, yeterli karşılık bulunmadığında ve talebi halinde karşılıksızdır işlemini tesis ettirmeye hakkının bulunduğu ileri sürülebilecektir Çünkü; çek hamilinin keşideci hakkında icra takibi yapabilmesi için çekleri yasal sürelerde ibraz etmesi ve “karşılıksızdır” işlemi tesis ettirmesi gerekmektedir.
Dava konusu çeklerle ilgili ihtiyati tedbir kararının çekleri ibraz eden çek hamili için bağlayıcı olmadığı, dolayısıyla, yetkili hamilin söz konusu çeklerle ilgili yasal işlem yapmasına bir engel bulunmadığı, davalı Bankanın yasal mevzuatta belirtilen muhatap banka yükümlüğüne uygun işlem yaptığı ve bu nedenle davacının taleplerinin yerine getirilmesi için daha önce tesis ettiği işlemin düzeltilmesi yönünde bir yükümlülüğünün olmadığı kanaati bilirkişilerce belirtilmiştir.
Mahkememiz tarafından davacı vekilinin talebi gibi, bilirkişi raporuna itirazların değerlendirilmesi için dosyanın ticaret borçlar hukukunda uzman bilirkişiye tevdi ile rapor alınmasına karar verilmiştir.
Mahkememiz kararı ile dosyamızdan 08/05/2019 havale tarihli bilirkişi raporu alınmıştır.
Dava dışı davacı (alacaklı) … Şti, İstanbul …Asliye Ticaret Mahkemesinin… E. Sayılı dosyası ile dava dışı… Şii aleyhine, davalının İstanbul… İcra Müdürlüğünün … E. sayılı dosyasına yapmış olduğu İtirazın İptalini ve alacağın %20 ‘sinden az olmamak üzere icra inkar tazminatı talep etmiştir.
İstanbul Anadolu … Asliye Ticaret Mahkemesinin…E. sayılı dosyasında 30.01.2017 tarihli “İhtiyati tedbir” talebine ilişkin kararda “muhatap banka ve şubesi, çek no’su, keşide tarihi ve bedelleri yazılı olan 30 adet toplam 2.082.000 TL bedelindeki çeklerle ilgili % 5 teminat karşılığında davalı tarafın davacı hakkında başlatılacak icra takibinin İİK m.72/2 uyarınca durdurulması” kararı verilmiştir. İşbu dosyada davacı …Şti, davalı… Şti ‘dir.
Anılan kararda, davalıya ait dava konusu edilen…Bank… Şubesi … no’lu 17.02.2017 keşide tarihli 45.000 TL bedelli …Şubesi… no!lu 27,02,2017 keşide tarihli 65.000 TL bedelli … Şubesi … no’lu 26.02.2017 keşide tarihli 75,000 TL bedelli… Şubesi … no’lu 18.02.2017 keşide tarihli 75.000 TL bedelli çek dökümü mevcuttur.
Dosyaya sunulan çek fotokopilerinden mezkur çeklerin davalı bankaya ait keşideci …Şti, lehdarın …Şti. olduğu görülmektedir.
İstanbul Anadolu…Asliye Ticaret Mahkemesi, 10.03-2017 tarihli davalı Bankaya müzekkeresinde “verilmiş olan İhtiyati tedbir kararının bankalar tarafından mezkur çeklerle ilgili olarak banka kayıtlarına işlenmesi ve mahkeme kararının yerine getirilmesi gerekmektedir, Çeklerle ilgili olarak verilmiş ihtiyati tedbir ve ödeme yasağı halen devam etmektedir. Bu nedenle 01.03.2017 günlü yazımız gereğince bankanızca işlem yapılması gerekmektedir” denilmiştir.
…ası AŞ’ne ait 22.02.2017 – 18,02.2017 keşide tarihli davacı … Şti’nin keşidccisi, …Şti’nin lehtar olduğu iki adet çek fotokopisinde dava dışı bankanın çekin arka yüzünde “işbu çekin ibrazı anında TC, İstanbul Anadolu Asliye Ticaret Mahkemesinin 01,02,2017 tarih ve… Esas sayılı ödeme yasağı kararı olduğundan ödeme yapılamamıştır” ibaresi mevcuttur.
T.C Merkez Bankasının 12,07.2005 tarihli yazısında iade kodlarına ilişkin listenin yeni düzenlenmiş hali gönderilmiş buna göre; keşideci tarafından ödeme yasağı konulan çek 93, karşılığı olmayan çek için 99 kod no ile bildirim yapılacaktır.
T.C. Merkez Bankası 13.05,2009 tarihli talimat yazısında, elektronik ortamda düzeltmelerin yapılmasına ilişkin format yapıları ve hata mesailerine ilişkin açıklamaların gönderildiği, kayıtların EVAS İle tüm banka genel müdürlüklerine duyurulacağı bildirilmiştir.
Dosyaya Bakırköy … İcra Müdürlüğünün … E. sayılı dosyasında davacı tarafından … lehine düzenlenen 13.02.2017 keşide tarihli …a ait 40.000 TL bedelli … l’e ciro edilen çekle ilgili olarak alacaklı vekilinin alacağın tamamını haricen tahsil ettiği çek aslının borçlu şirket yetkilisine teslimini talebine dair 09.03,2017 tarihli yazısı vc çek asıllarmın elden teslim alındığına dair yazı fotokopisi sunulmuştur.
Dava dışı … 15.03.2017 tarihli e-mailde davacıya “27.02.2017 tarihinde 4 adet çekin karşılıksız işlemi gördüğü bu nedenle kredi kullandırımı yapamadıklarını” bildirmiştir.
Albaraka Türk 16.03,2017 tarihli e-mailinde davacıya “… çeklerinin mahkeme karan olmasına rağmen yazıldığı, yakın izleme kodu kaldırılmadan yapılacak kredi teklifinin genel müdürlükten ret alma ihtimalinin yüksek olduğu, yeni kullandınmı yapamadıklarını … tarafından sehven işlem yapıldığına dair yazışmaları Merkez Bankasfna göndermeleri kayıtların K.K.B raporundan silinmesi sonrasında işlemlerine devam edeceklerini bildirmiştir.
…, İstanbul Anadolu …Asliye Ticaret Mahkemesine hitaben … E, sayılı yazı hakkında 03.03,2017 tarihli yazısında, “herhangi bir ödemeden men kararı bulunmadığı hususu dikkate alınarak yapılan işlemleri 23.01.2017 tarih … no’lu 28.01.2017 tarih … nodu çeklerin Takas Odası aracılığıyla ibraz edildiği vc ödendiği,
13.02.2017 tarih … no’lu çekin 23.02.2017 tarihinde … Şubesine … tarafından ibraz edilmiş olup … Başsavcılığının 01.02.2017 tarih 201 7/… Sor. Saydı yazısı gereği kolluk kuvvetlerine teslim edildiği,
18.02.2017 tarih … no, 26.02,2017 tarih … no’lu, 27.02.2017 tarih … no’lu çeklerin bankanın … Şubesine … tarafından ibraz edildiği,
24.02.2017 tarih … Sor. sayılı yazı gereği bankacılık işlemleri yapılarak çeklerin hesapta karşılığı olmaması nedeniyle karşılıksız olarak işlem gördüğü,
17.03.2017 tarih … no’lu, 17.03.2017 tarih … ııoTu çeklerin ibrazı halinde ödeme yapılmamasının bildirildiği, yazıya konu çek bedelleri ile ibraz ettikleri çek bedellerinin uyuşmadığı henüz ibraz edilmemiş 1790843, 1790839 no ‘lu çeklerin ibrazı halinde çek bedellerinin farklı olması halinde ödemeden men işlemi yapılıp yapılmayacağı, 3 adet karşılıksız işlemi yapılan çeklerle ilgili herhangi bir işlem yapılıp yapılmayacağı hususunda talimat verilmesini talep etmiştir.
… Asliye Ticaret Mahkemesi… E. davalı bankaya 26.01,2017 tarihli yazısında dökümü verilen çek hakkında ödemeden men kararı verildiğini, çekin ibrazı halinde ödemede bulunulmamasını ihtar etmiştir. Sayın Mahkemenin yazısında dökümü yapılan çekler arasında işbu davaya konu …no4u çeklerden … nolu çekler mevcuttur.
Davacı ile … Şubesi arasında 07,09.2016 Tarihinde İmzalanan Genel Kredi Sözleşmesi 5,000.000 TL limitlidir.
Dosyada mübrez 26.06,2018 tarihli Bilirkişi Raporunda, “dava konusu çeklerle ilgili ihtiyatı tedbir kararının çekleri ibraz, eden çek hamili için bağlayıcı olmadığı dolayısıyla yetkili hamilin söz konusu çeklerle ilgili yasal işlem yapmasına bir engel bulunmadığı; davalı bankanın yasal mevzuatta belirtilen muhatap banka yükümlülüğüne uygun işlem yaptığı ve bu nedenle davacının taleplerinin yerine getirilmesi için daha önce tesis ettiği İşlemin düzeltilmesi yönünde bir yükümlülüğü olmadığı kanaatine ulaşılmıştır”.
Bilindiği üzere, ihtiyati tedbirler, hakkın ya da hak sahibinin karşılaştığı somut ve güncel tehlikenin bertaraf edilmesini, bu tehlikenin yol açabileceği telafisi mümkün olmayan zararların veya tehlikenin önlenmesini durdurulmasını amaçlar (Pekcantez H. / Medeni Usul Hukuku, 15. B, C. 3, İstanbul 2017, 2462 vd.).
HMK m,389 uyarınca, hakkın eldesinin Önemli ölçüde zorlaşması ya da tamamen imkansız hale gelmesi, gecikme sebebiyle sakınca ya da ciddi bir zararın doğması tehlikesi varsa ihtiyati tedbir sebebi mevcut kabul edilir.
İhtiyati tedbir kararlarının maddi hukuka ilişkin sonuç doğurup doğurmayacağı konusunda açık bir düzenleme yoksa da Yargıtay, banka teminat mektupları ile ilgili kararlarında ihtiyati tedbirde temerrüdün tedbir kararı ile duracağı, yani bankanın ödeme yükümünün geçici olarak sona ereceğini kabul etmektedir (Y, 11.HD, 17,04.2013, 7485/5748 – Pekcantez, C.111, 2497).
Öte yandan, muhatap bankanın ihmali sonucu ibraz edilen çeke “karşılıksız” şerhi düşülmesi ve bu nedenle davacı hakkında icra takibi yapılması sonucu davacının açtığı maddi – manevi tazminat davasında Yargıtay HGK. 18.10.1995 tarih 666/836 Sayılı kararında bankayı asli kusurlu bulmuştur (Reisoğlu S, Çek Hukuku, Ankara 2011,236 vd,).
… Asliye Ticaret Mahkemesinin 2017/108 esas sayılı dosyasında davacı… Şti. davalı… Şti, olup toplam 30 adet çek hakkında davalıca başlatılacak icra takibinin İİK m.72/2 uyarınca durdurulmasına karar verilmiş, Sayın Mahkemenin 10,03.2017 tarihli bankaya yazılan müzekkeresinde “verilmiş olan ihtiyati tedbir kararının bankalar tarafından mezkur çeklerle ilgili olarak banka kayıtlarına işlenmesi ve mahkeme kararının yerine getirilmesi gerektiği çeklerle ilgili verilmiş olan ihtiyatı tedbir ve ödeme yasağının halen devam ettiği belirtilmiştir.
Bu halde, davalı Banka’nın davacı ve …’nin kcşideci ve lehtar olarak görüldüğü çeklerle ilgili olarak yapacağı işlem “ödeme yasağının” banka kayıtlarına İşlenmesidir. Mezkur çeklerin ciro edilerek üçüncü kişi hamil tarafından bankaya sunulmasında da değişen bir durum bulunmamaktadır. Davaya konu çekler için bankanın “ödeme yasağı” işlemini uygulaması şarttır.
Çekler tedavül edilmelerindeki kolaylık nedeniyle nakit gibi kullanıldıklarından çeki bankaya sunacak hamilin kim olduğunun belirlenmesi de mümkün değildir. Bu nedenle, İstanbul Anadolu …Asliye Ticaret Mahkemesinin… E, sayılı dosyasında verilen ödemeden men kararının davanın tarafları arasında geçerli olduğunu üçüncü kişilerin işbu karardan etkilenmeyeceğinin ileri sürülmesi çekin hukuki niteliğine aykırı olup çeki elinde bulunduran herkes için geçerlidir.
İstanbul Anadolu …Asliye Ticaret Mahkemesinin 30.01,2017 tarihli ihtiyati tedbir kararı mezkur çeklerin “ödeme yasağının” banka kayıtlarına işlenmesi yolundadır.
Davalı … ise 4 adet çekle İlgili olarak ödemeden men yasağını kayıtlarına İşlemesi gerekirken anılan çekleri “karşılıksız çek” işlemine tabi tutmuştur. Dolayısıyla TC M Bankasının 93 kod no lu Genelgesine değil 99 kod nolu bildirimine göre davranması ihtiyati tedbir kararına aykırılık oluşturmaktadır.
Kaldı ki davalı banka ihtiyati tedbir kararma uygun hareket etmediği gibi karşılıksız çek işlemini düzeltmeye yönelik herhangi bir faaliyeti de dosyadan anlaşılmamıştır.
Davacının maddi tazminat talebinin dayanakları birleşen … Asliye Ticaret Mahkemesi 2017/448 E. 461 K, sayılı dosyasından anlaşılamamıştır.
Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı … İstanbul Anadolu… Asliye Ticaret Mahkemesinin 2017/108 Esas sayılı dosyasından verilen 30.01.2017 tarihli ihtiyati tedbir kararı ve T.C, M, Bankasının ödeme yasağına ilişkin 93 kod no’lu bildirimi çerçevesinde işlem yapması gerektiği, mezkur çeklere ilişkin “karşılıksız” kaydının konulmasının ihtiyati tedbir kararı ile bağdaşmadığı ve davalı Banka tarafından düzeltilmesi gerektiği tespit edilmiş olup, alınan bilirkişi raporu gereğince davanın kabulü ile davalı bankanın “karşılıksız” (kod 99) işleminin kaldırılarak TCMB ‘na “İstanbul Anadolu … ATM ‘nin 01/02/2017 tarih ve… esas sayılı ödeme yasağı kararı gereğince ödeme yapılmadığı (kod 93) bildiriminin yapılmasına, Birleşen İstanbul … ATM ‘nin … esas sayılı dosyası yönünden oluşan bir zarar tespit edilemediği ve davacı tarafça da ispatlanamadığından davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulması gerekmiştir.
HÜKÜM :
1-Davanın kabulü ile davalı bankanın “karşılıksız” (kod 99) işleminin kaldırılarak TCMB ‘na “İstanbul Anadolu ATM ‘nin 01/02/2017 tarih ve … esas sayılı ödeme yasağı kararı gereğince ödeme yapılmadığı (kod 93) bildiriminin yapılmasına,
a)Asıl davada; Alınması gerekli 44,40 TL karar ve ilam harcından peşin alınan 31,40 TL harcın düşümü ile eksik kalan 13,00 TL harcın davalıdan tahsili ile maliyeye gelir kaydedilmesine,
b)Davacı taraf kendisini vekille temsil ettirdiğinden kabul üzerinden hesaplanan karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap ve taktir olunan 2.725,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
c)Davacı tarafça yapılan ( 31,40 TL peşin harç + ilk masraf 36,00 TL + bilirkişi ücreti 1.800,00 TL + 816,35 TL posta masrafı ) toplam 2.683,75 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Birleşen …. ATM ‘nin 2017/448 esas sayılı dosyası yönünden davanın reddine,
a)Alınması gerekli 44,40 TL karar ve ilam harcından peşin alınan 683,10 TL’den mahsubu ile artan 638,70 TL’nin karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
b)Davalı taraf vekille temsil olunmakla red üzerinden hesaplanan karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T. gereğince hesap ve taktir olunan 4.750,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya ödenmesine,
c)-Davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
3-Taraflarca yatırılan gider avansından geriye kalan kısmının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilgilisine iadesine,
Taraf vekillerinin yüzlerine karşı, kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine İstinaf Kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup anlatıldı.

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır