Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
18. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2016/1288 Esas
KARAR NO:2023/232

DAVA:Alacak (Ticari Nitelikteki Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:30/12/2016
KARAR TARİHİ :29/03/2023

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Ticari Nitelikteki Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; ‘Müvekkil şirket ile davalı taraf arasında “… Caddesi No; 15 … İstanbul” ve İstanbul ili … İlçesi. … Mahallesi, … … Mevkii, 3875 Parselde kayıtlı” gayrimenkul üzerinde bulunan akaryakıt istasyonunun işleticiligi hususunda 15.05.2013 tarihli 01.12.2015 tarihine kadar geçerli olmak üzere Bayilik Sözleşmesi ve yine aynı tarihli Çerçeve Protokol akdedilmiştir.Davalı taraf bayilik Sözleşmesi ve Çerçeve Protokol’e ilave olarak düzenlemiş olduğu ürün Alım Taahhütnamesi ile; sözleşme süresinde toplam 10.865 ton beyaz ürünü Lukoil’ den almayı, eksik kalan ton üzerinden 14 USD tutarında kar mahrumiyetini ödemeyi kabul ve taahhüt etmiştir. Davalı taraf Bayilik sözleşmesinden doğan edimlerin doğrudan ya da dolaylı olarak yerine getirilmediğini öne sürerek sözleşmeyi tek taraflı ve haksız olarak feshetmiştir. Davalı taraf müvekkilimizden toplam 10865 ton ürün almayı taahhüt etmiş olmasına rağmen sözleşme süresince toplam 4.548 ton ürün almıştır. Buna gore 6.317 ton ürünü almamıştır. Davalı taraf eksik ton başına 14- USD ödemeyi kabul ve taahhüt etmiştir. Bu durumda mevcut kar kaybımızın 88.438 USD olduğu sabit olacaktır. Yukarıda arz olunan nedenlerle, Çerçeve Protokolü’nün 12. Maddesi uyarınca tahakkuk eden 250.000.00 USD cezai şart alacağının şimdilik 1.000.00 USD’ nin faiz ile birlikte tahsiline, Ürün Alım Taahhütnamesi uyarınca eksik kalan ürün miktarı için hesapkına 88.43S. 00 USD kar mahrumiyetini alacağının şimdilik 1.000.00 USD’ nin faiz ile birlikte tahsiline, Yargılama giderler ile vekalet ücretinin davalı tarafa yüklenilmesine karar verilmesini talep ve beyan ettikleri görülmüştür.
Davalı tarafın davaya karşı cevap dilekçesi sunmadığı görüldü.
Birleşen dosya dava dilekçesinde özetle; müvekkil şirket ile davalı taraf arasında … Merkez Mah. E5 … … Caddeleri No.49 … İstanbul ve İstanbul ili … ilçesi … Mah. …Altı mevkii 330 Ada 1 Parselde kayıtıl gayrimenkul üzerinde bulunan akaryakıt istasyonunun işleticiliği hususunda 15/05/2013 tarihli Bayilik sözleşmesi ve yine aynı tarihli Çerçeve Protokol akdedildiğini, Davalı tarafın Bayilik Sözleşmesi ve Çerçeve Protokol’e ilave olarak düzenlemiş olduğu Ürün Alım Taahhütnamesi ile yıllık asgari 2.674 Ton beyaz ürünü Lukoil’den almayı, eksik kalan ton üzerinden 14-USD tutarınca kar mahrumiyetini ödemeyi kabul ve taahhüt ettiğini, davalı taraf bayilik sözleşmesinden doğan edimleri doğrudan ya da dolaylı olarak yerine getirilmediğini öne sürerek sözleşmeyi tek taraflı ve haksız olarak feshettiğini, söz konusunu taahhüt çerçevesinde kar kaybının mevcut olduğunu, davalı tarafın eksik ton başına 14-USD ödemeyi kabul ve taahhüt ettiğini, bu durumda mevcut kar kaybının 78.713 USD olduğunu, Çerçeve Protokolünün 12. Maddesi uyarınca taahhüt eden 250.000,00 USD cezai şart alacağının şimdilik 1.000,00 USD sini temerrüt tarihinden itibaren yabancı paraya işleyecek en yüksek mevduat faiziyle birlikte tahsiline, ürün alım taahhütnamesi uyarınca eksik kalan ürün miktarı için hesaplanan 78.713 USD kar mahrumiyeti alacağının şimdilik 1.000,00 USD’nin temerrüt tarihinden itibarin yabancı paraya işleyecek en yüksek mevduat faiziyle tahsiline, yargılama gideri ve vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Birleşen dosya da davalı tarafa dava dilekçesi tebliğ edilmediğinden davaya cevap verilmediği görülmüştür.
DELİLLER VE GEREKÇE
Deliller; İstanbul … Asliye Ticaret Mahkemesinin … esas sayılı dosyası, taraflar arasında imzalanan protokol sözleşme çıktısı, … 54. Noterliğinin 13/10/2015 tarihli … yevmiye numaralı ihtarname çıktısı, … Petrol Aş Standart Bayilik Sözleşmesi çıktığı, bilirkişi raporları.
Dava, araflar arasındaki bayilik sözleşmesinin feshi nedeni ile uğranılan kar kaybı ve cezai şart istemine ilişkin olup, uyuşmazlık sözleşmenin haksız olarak fesh edilip edilmediği, davacının kar kaybı ve cezai şart alacağının tespiti noktasında toplanmaktadır.
Ana dosya ve birleşen dosya yönünden tarafların yasal ticari defter ve kayıtları üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılarak; defterlerde gözüken alacak ve borç kayıtları ile hesap bakiyeleri tespit edilip, iddia, savunma ve itirazlar ile dosyaya sunulan belgeler değerlendirilerek sözleşmenin haksız olarak fesh edilip edilmediği, davacının kar kaybı ve cezai şart alacağı bulunup bulunmadığın tespiti noktasında bir akaryakıt uzmanı, bir mali müşavir, bir hukukçu bilirkişiden rapor aldırılmasına karar verilmiş olup, 26/10/2018 tarihli bilirkişi raporunda özetle; “Bilirkişi Kurulumuzca yukarıda açıklanan nedenlerle dosyada mübrez belgeler vc yerinde inceleme ile elde edilen vesaik neticesinde davalının sözleşmeyi feshinin haklı olup olmadığı yönünde bir kanaate varılamadığını..” şeklinde görüş ve kanaat bildirdiği görülmüştür.
Davacı vekilinin itirazlarının değerlendirilmesi noktasında ana dosya ve birleşen dosya yönünden bilirkişiden ek rapor aldırılmasına karar verilmiş olup, 11/11/2019 tarihli bilirkişi raporunda özetle; “Bilirkişi kök raporunun sonuç bölümünde yer alan tespitlerin aynen korunduğu, bir değişiklik olmadığı…” şeklinde görüş ve kanaat bildirmiştir.
Dosyanın rapor hazırlayan heyete tevdi ile takdiri mahkememize ait olmak üzere davalının feshinin haksız olduğunun kabul edilmesi halinde davacının talep edebileceği cezai şart alacağının hesaplanması için ek rapor alınmasına karar verilmiş olup, 25/05/2021 tarihli bilirkişi raporunda özetle; “Bilirkişi Kurulumuzca yukarıda açıklanan nedenlerle davacının davalının sözleşmeyi feshi nedeni ile cezai şart talep edemeyeceği Sayın Mahkemenin aksi kanaatte olması halinde davacının 30.12.2020 tarihli itibariyle 5.488,45 TL alacak talep edebileceği…” şeklinde görüş ve kanaat bildirmiştir.
Dosyada bulunan bilirkişi raporunun hüküm kurmaya elverişli olmadığı görülmekle dosyanın daha önce rapor düzenleyen bilirkişiler haricinde bir borçlar hukuku alanında nitelikli hesaplama uzmanı, bir mali müşavir ve bir bayilik alanında uzman sektör bilirkişisinden oluşacak heyete tevdii ile asıl ve birleşen dosya yönünden tarafların iddia ve savunmaları ile dosyada bulunan raporlara karşı beyan dilekçeleri göz önünde tutulmak suretiyle her iki davaya konu sözleşmelerin haksız olarak fesih edilip edilmediği, davacının kar kaybı ve cezai şart alacağının bulunup bulunmadığı, cezai şart alacağının bulunduğunun değerlendirilmesi halinde sözleşme ile belirlenen cezai şartın ödenmesinin davalının mahvına sebep olup olmayacağı hususlarında rapor düzenlenmesine karar verilmiş olup, 15/04/2022 tarihli bilirkişi raporunda özetle; “Ayrıntıları yukarıda verilen incelemelerden, hukuki değerlendirme, nihai karar ve takdir Sayın Mahkemenize ait olmak üzere: Dava konusu olaya her iki dava yönünden bakıldığında sözleşmelerin haksız fesih, kâr kaybı alacağı ile cezai şartın oluşmadığı, bu sebeple herhangi bir hesaplamanın yapılmayacağı, İstinaf kararı ve sunulu Yargıtay kararlarında da aksi yönde bir kararın olmadığı,” şeklinde görüş ve kanaat bildirmiştir.
Dosyanın son raporu düzenleyen bilirkişi heyetine tevdii ile birleşen dava yönünden tarafların beyan ve itirazları değerlendirilmek suretiyle, davalı tarafça ürün alım taahhütnamesi uyarınca eksik ürün alınıp alınmadığı, davacının cezai şart alacağının bulunup bulunmadığı ve cezai şart bedelinin davalının mahvına sebep olup olmayacağı ve davacının talep edebileceği cezai şart bedelinin tespiti noktalarında ek rapor düzenlenilmesine karar verilmiş olup, 28/02/2023 tarihli bilirkişi raporunda özetle; “Ayrıntıları yukarıda verilen incelemelerden, hukuki değerlendirme, nihai karar ve takdir Sayın Mahkemenize ait olmak üzere:
Birleşen ve Ana dosya kapsamında; Dava konusu olaya her iki dava yönünden bakıldığında sözleşmelerin haksız fesih, kâr kaybı alacağı ile cezai şartın oluşmadığı, bu sebeple herhangi bir hesaplamanın yapılmayacağı, İstinaf kararı ve sunulu Yargıtay kararlarında da aksi yönde bir kararın olmadığı, bununla birlikte mahkemenin aksi yönde düşünmesi halinde ilgili hesaplamaların da yapılmış olduğu ve aşağıdaki gibi olduğu buna göre; Sayın mahkeme bu taahhütnameyi (… bayilerine ait olduğu söylenen ancak maddi hata olduğu ileri sürülen taahhütnamenin) kabulü varsayımıyla yaptığımızda hesaplama aşağıdaki gibi olduğu, Bu taahhütnamede ise toplam miktar 4.430 Ton olduğu, 1.Yılın sonundaki Ödeme günü olan 14.05.2014 tarihinde döviz satış kuru : 2.0748 dir. Buna göre TL karşılığı : 38.307,74 * 2.0748 – 79.480,90 TL, 2. Yılın sonundaki Ödeme günü olan 14.05.2015 tarihinde döviz satış kuru : 2.6200 dir. Buna göre TL karşılığı : 28.772,63 * 2.6200 – 75.384,29 TL, 3.Yılın sonundaki Ödeme günü olan 01.12.2015 (31.12.2014 alınmıştır) tarihinde döviz satış kuru 23311 dir. Buna göre TL karşılığı : 29.600,52 * 2.3311 £ 69.001,77 TL, dir. Toplam bu istasyondaki eksik alınan ürünlere ait kayıp 79.480,90 TL*75.384,29 TL*69.001,77 TL * 223.866,96 TL olduğu, sayın mahkeme tarafından bu taahhütnamenin geçersiz maddi hata olmadığı kanısında ise o halde bu taahhütnamenin bu istasyonlarda geçerli olmadığı, hata olmayan taahhütnamelerin dosyaya sunulmasının istenmesine, aksi halde bu taahhütnameye göre hesaplama yapılamadığı, diğer istasyon olan … istasyonlara göre yıllık toplam 2.674 Ton ürün alım taahhüdü bulunduğu, 1.Yılın sonundaki Ödeme günü olan 14.05.2014 tarihinde döviz satış kuru : 2.0748 dir. Buna göre TL karşılığı : 24.656,46 * 2.0748 – 51.157,22 TL, 2. Yılın sonundaki Ödeme günü olan 14.05.2015 tarihinde döviz satış kuru : 2.6200 dir. Buna göre TL karşılığı : 17.581,55 * 2.6200 – 46.063,66 TL, 3.Yılın sonundaki Ödeme günü olan 22.06.2016 tarihinde döviz satış kuru : 2.9107 dir. Buna göre TL karşılığı : 33.889,77 * 2.9107 – 98.642,95 TL, dir. Toplam bu istasyondaki eksik alınan ürünlere ait kayıp 51.157,22 TL*46.063,66 TL*98.642,95 TL 195.863,83 TL olduğu, davacı vekilinin bu dosyalar (birleşen ve ana dosya)kapsamında talebinin şimdilik 1.000 USD *1.000 USD olduğu,(toplam 2.000 USD), faiz hesaplamalarının ise sayın Mahkemenin kanaati maddi hata olduğu veya olmadığı duruma göre değişeceğinden ilgili taahhütnamenin geçerli olup olmadığına yönelik kanaatlerine göre sonrasında hesap edileceği,…” şeklinde görüş ve kanaat bildirmiştir.
Tüm dosya kapsamından;
Asıl dava ile davacı tarafça, davalı ile … Caddesi No; 15 … İstanbul ve İstanbul ili … İlçesi. … Mahallesi, … … Mevkii, 3875 Parselde kayıtlı gayrimenkul üzerinde bulunan akaryakıt istasyonunun işleticiligi hususunda 15.05.2013 tarihli ve 01.12.2015 tarihine kadar geçerli olmak üzere akdedilen Bayilik Sözleşmesi Çerçeve Protokol ve bu protokollere ilave olarak Ürün Alım Taahhütnamesi düzenlemiş olduğunu ileri sürerek, davalının ürün alım taahhütnamesinde belirlenen miktarda ürün almamış olması nedeniyle mahrum kalınan kar ve cezai şart alacağı talebinde bulunmuş ise de; dosyaya sunulan ürün alım taahhütnamesinin incelenmesinde “… Mahallesi, … Caddesi, No:72 … … adresinde ve … İli, … İlçesi, … Mahallesi, 38098 Ada, 1 Parselde kayıtlı gayrimenkul üzerinde kurulu akaryakıt satış ve servis istasyonunda akaryakıt satış faaliyetinde bulunmak üzere … … A.Ş. ile akdettiğimiz Bayilik Anlaşması ve eki niteliğindeki diğer anlaşmalar çerçevesinde; anılan anlaşmalarda ticari şartlar çerçevesinde” ürün alım taahhüdünde bulunulduğu, ürün alım taahhüdü, bayilik ve çerçeve protokolüne konu akaryakıt istasyonundan farklı bir akaryakıt istasyonuna ilişkin olduğundan ve bayilik ve çerçeve protokolünde adresi belirtilen akaryakıt istasyonuna ait ürün alım taahhütnamesi sunulmadığından davalının eksik ürün satın almak suretiyle sözleşmeye aykırı davranmış olduğundan bahsedilemeyeceğinden davacının mahrum kalınan kar ve cezai şart taleplerinin reddine karar verilmiştir.
Birleşen dava yönünden; taraflar arasında … Mah. … Mevkii 330 Ada 1 parsel …. Ve E5 Kuzey Yanyolu Cad. No:49 …. Adreslerinde kurulu bulunan akaryakıt satış ve servis istasyonlarına ilişkin 22/06/2016 tarihine kadar geçerli akaryakıt bayilik ve çerçeve sözleşmesi ile eki niteliğinde ürün alım taahhütnamesi imzalanmış olduğu, davalının yıllık 2.674 ton ürün alım taahhüdünde bulunduğu, davalının sözleşme ile “Anlaşma süresinin hitamında ve/veya her bir yıllık anlaşma süresinin sonunda hesaplanacak eksik kalan miktar üzerinden ton başına 14.-USD tutarının ödeme gününde uygulanmakta olan Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden hesaplanacak Türk Lirası karşılığında kar mahrumiyetini ödemeyi” yükümlendiği ve davalının eksik ürün alımında bulunduğu anlaşılmış olup, davacının sözleşmenin 15/05/2013-14/05/2014, 15/05/2014-14/05/2015 tarihleri arasındaki dönemlerine ilişkin olarak ihtirazi kayıt koyulmaksızın ürün tedarikine devam edildiğinden bu dönemlere ilişkin cezai şart talep edemeyeceği, ancak taraflar arasındaki sözleşme 22/06/2016 tarihinde sona ermiş olup, son yıla ilişkin cezai şart isteminde bulunabileceği değerlendirilerek, bilirkişi raporu ile davalının son sözleşme döneminde 2.420,70 m3 eksik alım yaptığı tespit edildiğinden, davacı tarafça 2420,70×14=33.889,8 USD tutarının ödeme gününde uygulanmakta olan Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden hesaplanacak Türk Lirası karşılığında kar mahrumiyetini cezai şart olarak talep edebileceği değerlendirilmiş olup, taleple bağlı kalınarak 1.000 USD kar mahrumiyeti alacağının dava tarihinden itibaren yabancı para cinsinden devlet bankalarında açılacak 1 yıl vadeli mevduata uygulanacak en yüksek faizi ile birlikte fiili ödeme tarihindeki Türk Lirasının kur karşılığı olarak davalıdan alınarak davacıya ödenmesine karar verilmiştir. Davacı tarafça ayrıca Çerçeve Protokolünün 12. Maddesi uyarınca cezai şart talebinde bulunulmuşsa da eksik ürün alımı nedeniyle her iki cezai şartın birlikte talep edilemeyeceği değerlendirilerek fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
HÜKÜM:
1-Asıl davanın REDDİNE,
2-Birleşen mahkememize ait … Esas sayılı davanın KISMEN KABULÜ ile, 1.000 USD kar mahrumiyeti alacağının dava tarihinden itibaren yabancı para cinsinden devlet bankalarında açılacak 1 yıl vadeli mevduata uygulanacak en yüksek faizi ile birlikte fiili ödeme tarihindeki Türk Lirasının kur karşılığı olarak davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
Fazlaya ilişkin istemin reddine,
Asıl Dava Yönünden:
3-Harçlar kanunu gereğince alınması gereken 179,90 TL harçtan peşin alınan 121,07 TL harcın mahsubu ile bakiye 58,83 TL harcın davacıdan tahsili ile hazineye irad kaydına,
4-Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiginden A.A.Ü.T göre hesaplanan 7.089,20 TL nispi vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5- Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına, yatırılan gider avansından kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde ve talep edilmesi halinde kendilerine iadesine,
Birleşen Dava Yönünden:
6-Harçlar kanunu gereğince alınması gereken 179,90 TL harçtan peşin alınan 121,07 TL harcın mahsubu ile bakiye 58,83 TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına
7-Davacı tarafından yatırılan 121,07 TL harcın davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
8-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden, Avukatlık Asgari Ücret tarifesi uyarınca 3.544,60 TL vekalet ücretinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
9-Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden, Avukatlık Asgari Ücret tarifesi uyarınca 3.544,60 TL vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalıya verilmesine,
10-Davacı tarafça yapılan 33,50 TL ilk harç (başvuru+vekalet harcı), 295,25 TL müzekkere ve tebligat gideri, 4.800,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 5.128,75 TL yargılama giderinin davanın kabul ve red oranları üzerinden hesaplanan 2.564,38 TL’sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiye yargılama giderinin davacı üzerine bırakılmasına,
11-Taraflarca yatırılan gider avansından kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde ve talep edilmesi halinde kendilerine iadesine,
Dair asıl ve birleşen dosyalar davacı vekilinin yüzüne karşı (e duruşma ile), davalı vekilinin yokluğunda asıl ve birleşen davalar yönünden kesin olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 29/03/2023

Katip … Hakim …
e-imza e-imza