Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C. İSTANBUL 18. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2015/478 Esas
KARAR NO: 2018/117
DAVA : Tazminat
DAVA TARİHİ: 03/04/2008
KARAR TARİHİ: 08/02/2018
DAVA : Davacı vekili mahkememize ibraz ettiği dava dilekçesi ile, davalı tarafından makine kırılması sigorta poliçesi ile sigortalanan tesiste, 05.04.2007 tarihinde gaz tribünü yatağında yağ sızması sonucu hasar meydana geldiğini, hasar dışında uğranılacak kar kaybının da poliçe teminatı altında bulunduğunu, hasarın davalı şirkete ihbar edilmesine ve istenen her türlü bilgi ve belgenin davalıya ulaştırılmasına rağmen hasar bedelinin tamamının ödenmediğini, davalı tarafın yalnızca 144.007 USD’lik bir ödeme yaptığını, oysa davalının müvekkilinin gerçek zararını ve kar kaybını ödemek zorunda olduğunu ileri sürerek, 1.208.393 USD’nin hasar tarihinden, bu mümkün değilse ilk ekspertiz raporunun tanzim tarihinden itibaren işleyecek USD’ye uygulanacak yasal faizi ile birlikte ödeme tarihindeki kur üzerinden TL karşılığının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı vekili cevap dilekçesi ile, hasar tespiti ve onarımı için makul ve gerekli sürenin aşılmasına sigortalının ve onarıcı şirketin kusurlu davranışlarının sebep olduğunu, oysa söz konusu hasarın 41 gün içinde giderilmesinin mümkün bulunduğunu, poliçe hükümlerine göre 45 gün içinde onarılabilecek hasarlardan dolayı kar kaybı istenemeyeceğini, bu durumda davacının da kar kaybını talep edemeyeceğini, bunun dışında hasar bedelinin ise müvekkilince davacıya ödendiğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE: Dava, makine kırılması sigorta poliçesine dayalı tazminat davasıdır.
Deliller ,11516035 nolu makine kırılması sigorta poliçesi … nolu hasar dosyası , ekspertiz raporları , tanık beyanları, yargıtay bozma ilamı.
Mahkememizce 29/03/2012 tarih 2011/17 esas 2012/84 karar nolu ilam ile iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre, dava konusu hasarın sigorta poliçesi kapsamında kaldığı, poliçede öngörülen muafiyet ve davalı … şirketince davacıya ödenen sigorta bedeli gözetildiğinde davacının 457.812,16 USD alacaklı bulunduğu, taraflar arasında düzenlenen poliçede 45 günlük kar kaybının teminattan muaf bırakıldığı, davaya konu hasarın da 45 günde giderilmesinin mümkün olduğu, dolayısıyla davacının kar kaybını talep edemeyeceği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, 457.812,00 USD’nin ilk ekspertiz tarihi olan 12.09.2007 tarihinden itibaren devlet bankalarının ABD dolarıyla açılmış bir yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek faizi ile birlikte ödeme tarihindeki TL karşılığının davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
Kararı, taraf vekilleri temyiz etmiştir.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesince 21/02/2014 tarih 2012/11219 esas 2014/3253 karar nolu ilam ile oy çokluğu ile mahkememiz kararı bozulmuştur.
Yargıtay bozma ilamında , ” Dava, makine kırılması sigorta poliçesine dayalı tazminat istemine ilişkindir. Yukarıda yapılan özetten de anlaşılacağı üzere davacı tarafça, davalı tarafından sigortalanan tesiste hasar meydana geldiği, ihbar edilmesine rağmen hasar bedelinin tamamı ile uğranılan kar kaybının ödenmediği ileri sürülmüş olup davalı taraf ise hasar bedelinin ödendiğini, meydana gelen hasarın 41 gün içerisinde giderilmesinin mümkün olduğunu, poliçe hükümlerine göre 45 gün içinde onarılabilecek zararlardan dolayı kar kaybı istenemeyeceğini savunmuş, mahkemece de söz konusu hasarın 45 gün içinde giderilmesinin mümkün olması nedeniyle kar kaybının istenemeyeceği, bunun dışında meydana gelen hasarın tamamının ödenmediği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Ancak, mahkemece davaya konu hasarın, muafiyet süresi olan 45 gün içinde giderilebileceğinin kabul edilmesine karşın hasar miktarının, 81 günlük tamir süresi esas alınarak yapılan hesaplamaya göre belirlenmesi ve bu miktarın hüküm altına alınması doğru olmadığı gibi davalı tarafın bir kısım onarımların ve harcamaların hasar miktarına dahil edilemeyeceği yönündeki bilirkişi raporuna yaptığı ciddi itirazlar konusunda herhangi bir değerlendirme yapılmamış bulunması da doğru görülmemiştir. Bu durumda, mahkemece ek rapor ya da yeni bir bilirkişi raporu aldırılarak davaya konu hasarın muafiyet süresi içinde giderilebileceği kabulüne uygun ve davalı tarafın bilirkişi raporuna yaptığı ciddi itirazları karşılayacak biçimde hasar miktarının belirlenmesi ve oluşacak sonuç çerçevesinde karar verilmesi gerekirken, yazılı biçimde eksik incelemeye dayalı olarak hüküm tesisi doğru olmamış, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.” denilmiştir.
Yargıtay bozma ilamına uyulmuştur.
22/10/2015 tarihinde alınan 1 nolu ara kararı ile , ” Dosyada mevcut üçüncü rapora sadece tamir süresinin tespiti için gidildiği, herhangi bir hesap yapılmadığı dikkate alınarak dosyanın ikinci raporu veren bilirkişi heyetine ( Nurdil Eskin, Mete Şen ,Emine Cüneyda Coşkun ve Metin Çecen’den oluşan) tevdi edilerek Yargıtay bozma ilamı doğrultusunda tamir süresinin 45 gün esas alınarak hasar bedelinin hesaplanmasının ayrıca bozma ilamında belirtildiği üzere, davalı tarafın bir kısım onarımların ve harcamaların hasar miktarına dahil edilemeyeceği yönündeki itirazında bilirkişi heyetince değerlendirerek ek rapor tanziminin istenilmesine, ” karar verilmiştir.
Bilirkişi heyetinden 17/10/2016 tarihli ek rapor alınmış alınan rapora taraflarca itiraz edilmesi nedeniyle 06/11/2011 tarihinde tekrar ek rapor alınmış bilirkişiler 06/7/2011 tarihinde ek raporlarında 17/10/2016 tarihli raporlarındaki görüşlerini aynen tekrar etmişlerdir.
Bilirkişi heyetince düzenlenen 17/10/2016 tarihli ek rapor incelendiğinde, onarım süresinin 45 gün olması yönündeki kabule göre, gün esasının etkilendiği tazminat bölümlerinin yeniden değerlendirildiği, buna göre;
A)31/08/2007 tarihli yapılan işlerin bedeline karşılık düzenlenen toplam 3.964,732 SEK =565.514,38 USD fatura konusu çalışmaların 45 gün esasına göre değerlendirildiğinde;
Sigortalı davacı …… Aş tarafından dosyada beyan edilen…Modeli Doğal gaz yakıtlı gaz tribününün hasar onarımını yapan aynı zamanda sigortaya konu gaz tribünün imalatçısı Siemens tarafından davacı firmaya kesilen 31/08/2007 tarihli faturada hasar kapsamında yapılan işlerin bedeli olarak toplam 3.964.732 SEK belirtilmiş olup, ekinde ise faturaya konu alacağın açılımı belirtilmiştir. Buna göre yapılan incelemede,
Sahada ( Tekirdağ’daki santral’de ) çalışan personelin gideri = 2.611.595 SEK Siemens firmasının ofis çalışanlarından alınan destek hizmeti karşılığı =561.085 SEK
Santraldeki hasarlı tribünün onarımı , demontajı montajı, kontrol aşamalarında kullanılan özel ekipmanın araç / gereç kiralama ücreti = 741.700 SEK
Nakliye = 50.352 SEK
Olmak üzere toplam 3.964.732 SEK olduğu anlaşılmaktadır. Dosyada ek-8 devamı tanımı ile yer alan açıklama belgesindeki sıraya göre fatura bedeli 45 gün esasına göre değerlendirilmiştir.
1-Santralde sahada çalışan personelin ücreti : Siemens faturasında ( Ek-8) hasar onarım sürecinde toplam 12 personelin çalıştığı ( çalışanlar ismen beyan edilerek) beyan edilmiştir. Fatura dökümünde bu personelin tek tek hangi tarihler arasında , kaç gün / saat süre ile çalıştıklarının dökümü yapılmamıştır. Faturada sadece “Çebi Repair May -June 2007” açıklaması mevcuttur. Dava konusu hasarın tespit ve giderilmesinde yabancı firmaların uygulamasında , sahada yapılan ilk tespitler sonucunda iş takvimi ve hasarın giderilmesi amaçlı yapılacak saha çalışmalarındaki işlerin gereksinimi , uzmanlık alanlarına göre, birden çok gruplar belirlenir, bu personelin iki ay ve 81 gün süre ile devamlı olarak Tekirdağ sahasında bulunması gerekmez. İş tanımına göre görevini tamamlayan ekip üyeleri işlerini ( İsveç) geri dönerler ayrıca bu tip hizmet alımı , onarım işlerinde , onarım hizmetini veren firmadan kaynaklanan nedenlerle çalışmayan süreler için işçilik ücreti talep edilmez ancak hizmet talep eden firmadan kaynaklanan nedenlerle çalışılmayan süreler var ise bu giderler fatura edilir. Siemens faturasının ofis çalışanları ücreti incelendiğinde bu personelin saat ücretinin 1.435 SEK olduğu anlaşılmıştır. Bu ücret baz alındığında, sahada çalışan personele tahakkuk ettirilen 2.611.595 SEK ücretin ( tüm personelin toplamı ) “1.820 Saat çalışma saati” karşılığı olduğu hesaplanmıştır. Bu süre 8 saat çalışma varsayımı ile , net 227,5 güne tekabül etmektedir sahada 12 personelin çalıştığı ekiplerin sahada bulundukları süreçlerde örtüşmenin olduğu dikkate alındığında, teknik ve fiziksel olarak saha çalışanlarına tahakkuk ettirilen işçilik ücretinin 81 günlük bir mesai karşılığı olamayacağı, ( örneğin, 12 işçi için kişi başına tahakkuk eden ücretin karşılığı ortalama olarak 19 gün mesai olmaktadır ) açıktır. Bu nedenlerle 2.611.595 SEK saha çalışanları ücretlerinin tamamının tazminat kapsamına alınmasının uygun olacağı bu ücretin 81 gün çalışma karşılığı olarak değerlendirilemeyeceği görüşünde olduklarını, SEK/USD = 7.01109 olduğuna göre, 372.505 USD olarak tespit edilmiştir denildiği görülmüştür.
2-Araç / gereç ( tools ) kiralama bedeli : Bu kirala işlerinde gerecin fiili çalıştığı süre değil, kiralama süresi ( takvim günü olarak ) esas alındığı için bu gider talebinin 41/81 oranında tazmin edilmesi uygun olup, 741.700 SEK olarak faturalandırılan 81 günlük kiralama bedeli karşılığı 105.792 USD olup, 45 günlük kiralama bedeli 58.775 USD olarak kabul edilmiştir.
3-Ofis asistan hizmet bedeli : 26/02/2008 tarihli ekspertiz raporunda ofis asistan hizmeti ile ilgili “standart dışı bir uygulama olması ve sebebi tespit edilmiş ve yapılacak işlemi belirlenmiş olan arızada , hasara müdahale eden ekibi bu orarıma yeterli olması kaçınılmaz iken bu tip bir ofis destek hizmetinin gerek olmadığı sunucuna varılmış bu nedenle bu kısmın tenzili gerektiği sonucuna varılmıştır. “şeklinde açıklama ile 561.085 SET =80.030 USD olarak belirtilen ve talep edilen ofis asistan hizmet bedeli davalı … şirketi tarafından teminat kapsamı dışında değerlendirilmiştir. Ancak bu miktar talebin tamamen kapsam dışı değerlendirilmesi uygun görülmemiştir, zira, gaz tribünü gibi dünyada sayılı ülkelerce /firmalarca dizayn ve imalatı yapılabilen yüksek teknoloji ürünlerinin tamiratında çalışan her bir personelin yetkili ve sorumlu oldukları iş tanımları firma içinde tanımlanan ve bağlayıcı olan yönetmeliklerle net olarak belirlenir. Bu nedenle sahada hasara konu makineyi inceleme , hasarın ne olduğunu tespit etme, hasar giderme sürecini planlama , tamirat için gerekli değişecek parçaları saptamak, makinenin montaj ve demontajı, değişen parçalar takıldıktan sonra boyut , kalite kontrol, tolerans ve performans kontrolünü yapma, devreye alma işleri, ekip /personel olarak farklı uzmanlık alanları gerektirmektedir. Saha personelinin tüm bu işleri gerçekleştirmesi mümkün değildir bu nedenle hasara gideren firmanın ( Siemens ) ofis personelinden de destek alınması mühendislik disiplinlerinde olması gereken bir faaliyettir, Simens faturasında ofis hizmeti için 12 personelin 391 çalışma saati karşılığı 561.085 SEK ücret tahakkuk ettirildiği yapılan işlerin sürecin gereksinim olan destek hizmetleri, ağırlıklı olarak mühendislik çalışmaları dikkate alındığında, bu gider kalemindeki personel sayısı ve doğal olarak ücretin gereğinden fazla olduğu, bu nedenle ofis personeli ücretinin %25’i karşılığı olan 140.271 SEK =20.008 USD olarak tazmin edilmesinin uygun bulunduğu, buna göre, 45 günlük süre dikkate alınarak 31/08/2007 tarihli 3.964.732 SEK =565.514,38 USD bedelli faturanın davalı şirketten talep edilebilecek miktarı = 372.505 USD + araç kiralama bedeli 58.775 USD + Ofis asistan hizmet bedeli 20.008 USD + nakliye 7.182 USD olmak üzere toplam 458.470,00 USD olarak tespit edilmiştir.
B)Poliçe kapsamında değerlendirilmeyen hasar dökümleri : Sigorta şirketi tarafından görevlendirilen eksper tarafından 12/09/2007 tarihinde düzenlenen raporda, teminat dışı bırakılan hasarlar toplamı 64.119,73 USD olarak belirtilmiş, davacı tarafından da itiraza uğramamıştır. Daha sonra aynı ekspertiz firması tarafından düzenlenen 26/02/2008 tarihli ekspertiz raporunda 235.698,49 USD olarak teminat dışı kalemler bırakılmıştır. Aradaki farklılığın tespiti için her iki rapor karşılaştırılmış, karşılaştırma sonucuna göre farklılık oluşturan teminat dışı hususlar , rotarda değişen elemanlar 140.483,79, gaz tribün röntgen bedeli 3.958,51 , rotar malzeme nakliye gümrük 27.136,46 olmak üzere toplam fark 171.578,76 USD olarak belirlenmektedir. Ekspertiz raporundaki farklılığın sebebi olarak ” e saling isimli elamanın bilahare gönderilen yazışma notlarında değişimine lüzum görülmediğinden işletme yedeğine alındığı anlaşıldığından birinci rapordan farklı olarak tazmin bedelinde tenzil edilmiştir” açıklaması bilirkişi heyetince uygun bulunmuş ek raporda 171.578,76 USD olarak kök rapordaki tutarda tenzil edilmiştir. ( 64.119,73 USD kök rapor miktarı + 171.578,76 USD = 235.698,49 USD )
Her bir hasarda tribün , jenaratör grubu makine başına minimum 200.000 USD ‘den az olmamak üzere hasarın %20 si oranında muafiyet hükmü bulunduğundan hasar hesaplanmasında 200.000 USD muhafiyeti tenzili düşülmüştür.
Hasara neden olan …elamanları yenisi ile değiştirilmiş olup maliyeti 65.463,12 USD dir. Kabul edilen hasar kalemleri içinde toplamda yer almıştır. Ancak değiştirilen …elemanları ile ilgili yurt dışı firmanın arızasız raporu ile kullanıcıya iade etmesi nedeniyle %50 sovtaj ile sigortalıya bırakılması konusunda eksper tespitine bilirkişi iştirak etmiş 32.731,56 USD olarak indirime esas alınmıştır.
Poliçe genel şartlarının 14.maddesinde tazminat başlığında yer alan 14/a bendinde, “tazminat tutarı ikame olunan yedek parçaların yeni bedelleri mahallinde cari iş sahipleri tarifesine göre işçilik masrafları var ise normal nakliye masrafları (uçak hariç ) çökme ve montaj masrafları , gümrük resim, vergi , harç ve masrafları dahil olarak makine veya tesisleri hasardan hemen evvelki hal ve şartlarına getirilmesi için gerekli bedelden ibarettir. Tamirat dolayısıyla eski parça yerine yeni parça konulması sebebiyle tazminattan indirilme yapılmaz tekrar faydalanılması mümkün olan parçaların sovtajın bedeli tazminattan indirilir. ” açıklaması dikkate alınarak sigortalı makinenin ekonomik ömrünün 20.000 Saat olarak değerlendirilmesi , 7312 Saat çalışmış olması dikkate alınarak genel şartlara göre 73.451,49 USD olarak hesaplanan indirim yapılmıştır.
Sonuç itibariyle davacının talep edebileceği hasar toplamı ; 31/08/2007 tarihli Siemens tarafından düzenlenen fatura dolasıyla 458.470 USD , davacı tarafından yapılan ve talep edilen harcama tutarı 436.605,19 USD , teminat kapsamı dışında değerlendirilen toplam hasar – 235.698,49 USD, ömür tenzili 7312./20000 (200.906,70 x7312/20000) – 73.451,49 USD , …sovtaj mahsubu – 32.731,56 USD , muhafiyet tenzili -200.000 USD , toplam poliçe kapsamındaki hasar miktarı 353.193,65 USD , sigorta şirketinin davadan önce yaptığı ödeme – 144.007 USD olmak üzere bakiye ödenmesi gereken tazminat miktarı 209.186,65 USD olarak tespit edilmiştir.
Toplanan tüm deliller ,alınan Yargıtay bozma ilamı ve gerekçeli ve denetime elverişli en son alınan bilirkişi raporuna göre, 209.186,65 USD ‘nin 12/9/2007 tarihinden itibaren işleyecek faizi ile tahsili şeklinde aşağıdaki şekilde hüküm kurmak gerekmiştir. Vekalet ücreti ve harç hesabında dava tarihi TCMB efektif satış kuru olarak 1 USD 1.2134 TL üzerinden hesaplanmıştır.
HÜKÜM : Yukarıda izah edilen sebep ve gerekçelere göre;
1-Davacının davasının kısmen kabulü ile, 209.186,65 USD nin 12/09/2007 tarihinden itibaren Devlet Bankalarının ABD doları ile açılmış bir yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek faiz oranı ile birlikte ödeme günündeki rayiç kur üzerinden TL karşılığının davalıdan tahsil edilerek davacıya verilmesine,
Davacının fazlaya ilişkin talebinin reddine,
2-Davacı vekille temsil edildiğinden 21.179,62 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine
3-Davalı vekille temsil edildiğinden 60.323,11TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan 12.084,80 TL yargılama giderinin kabul ve ret edilen oranlara göre takdir edilen ( %17,32 kabul) 2.093,00 TL nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine , bakiyesinin kendi üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı tarafından yapılan 32,00 TL yargılama giderinin kabul ve ret edilen oranlara göre takdir edilen 26,45 TL nin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, bakiyesinin kendi üzerinde bırakılmasına,
6- Davacı tarafından peşin olarak yatırılan 17.338,93 TL harcının davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Taraflarca yatırılan gider avansından kullanılmayan kısmın ilgilisine iadesine,
8-Bu dava sebebiyle 17.338,93 TL Karar ve ilam harcı alınması gerektiğinden peşin alınan 21.102,90 TL den mahsubu ile fazla alınan 3.763,97 TL harcın karar kesinleştiğinde istek halinde davacıya iadesine ,
9-Bozulan ilam doğrultusunda davalı tarafça 22/05/2012 tarih AB 2012Seri nolu , 44309 Sıra Nolu makbuzla yatırılan 13.822,40 TL bakiye karar harcının karar kesinleştiğinde davalı tarafa iadesine,
Taraf vekillerinin yüzlerine karşı, kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde Yargıtay’a temyiz yolu açık olmak üzere oybirliği ile verilen karar açıkça okunup anlatıldı. 08/02/2018

Başkan … Üye … Üye … Katip …
¸e-imzalıdır ¸e-imzalıdır ¸e-imzalıdır ¸e-imzalıdır