Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İSTANBUL
18. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2015/155 Esas
KARAR NO : 2018/563

DAVA : Alacak (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 11/02/2015
KARAR TARİHİ : 14/05/2018

Taraflar arasında görülen davanın mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda:
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İDDİA VE TALEP : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Taraflar arasında akdedilmiş olan 15.01.2014 tarihli “Otogaz … Bayi Sözleşmesi” imzalandığını, Davalı 16.03.2014’te … alımına başladığını, alımları cüz’i miktarda iken rekabet nedeniyle yeterli kazanç elde edemediği gerekçesi ile … 1.Noterliği’inin … tarih … yevmiyeli ihtarı ile bayilik sözleşmesini aynı yıl içerisinde feshettiğini, Davalının fesih ihtarında belirtilen hususlar haklı sebebe dayanmadığını, Davalı sözleşmeyi feshederek aynı adreste başka bir … otogaz dağıtım şirketinin (…) bayiliğini aldığını, Davalının bu davranışları sözleşmeye açıkça aykırılık oluşturduğunu, Davacı … 40.Noterliği’nin …. tarih …. yevmiye sayılı cevabi ihtarı ile Bayilik Sözleşmesi’nin 9.maddesi uyarınca müvekkilin kar mahrumiyetinin ve sözleşmenin erken feshi nedeniyle sözleşmenin 12.5 maddesi uyarınca 50.000.-USD cezai şartın 10 gün içinde ödenmesini, 290,57.-TL cari borcun derhal ödenmesini; ariyetlerin de 3 gün içinde teslim edilmesini ihtar ettiğini, Davalı ariyetleri iade etmiş, cari borcunu kapatmış ancak Davacının kar kaybı ve cezai şart alacaklarını ödemediğini, Bayilik Sözleşmesi’nin 9. Maddesi “…Bayiinin kusurundan dolayı Bayilik Sözleşmesi’nin süresinden evvel sona ermesi halinde … sözleşmenin sona ermesine kadar kar mahrumiyeti talep edebilir.” Hükmü gereğince hesaplanacak kar mahrumiyetinin ödenmesini. Yine sözleşmenin 12.5 hükmü gereğince teminat tutarının 5 katı tutarında ve dava tarihindeki TL karşılığı olan 124.390,00.-TL tazminatı ödemesi gerektiğini, Davalı, aynı adreste Davacının önceki bayisi olan Dava dışı … Tic. Ve San. Ltd. Şti.nden iş bu dava konusu olan bayiliği 15.01.2014 tarihinde devir aldığını, Devir taahhütnamesine göre, Dava dışı şirket Davalı …’ya kefil olduğunu. Dava dışı şirketin davalıya kefaletine istinaden kendi bayiliği döneminde verdiği 20.000,00.-TL teminat mektubu paraya çevrilerek bu davalının borcuna istinaden irat kaydedilerek Davalının 124.390,00.-TL cezai şart borcundan mahsup edildiğini, netice olarak Davalının cezai şart borç tutarının 104.390,00.-TL olduğunu, Netice olarak cezai şart alacağı olan 104.390,00 TL’nin temerrüdün oluştuğu 14.12.2014 tarihinden itibaren MB kısa vadeli avanslara uyguladığı faiz oranı ile birlikte davalıdan tahsili ile belirsiz alacak olan kar mahrumiyetinin şimdilik 610,00.-TL’lik kısmını 14.12.2014 tarihinden itibaren işleyecek MB kısa vadeli avanslara uyguladığı faiz oranı ile birlikte tahsilini, vekalet ücreti ile yargılama giderlerinin Davalıya yükletilmesini talep etmiştir.
SAVUNMA VE KARŞI TALEP : Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Davacıya fesih nedeniyle ariyetlerin teslim ederek cari borcunu da kapattığını, cezai şartın amacı, borçluyu borca uygun davranmaya sevk etmek olduğunu, cezai şart, asıl alacağı kuvvetlendirme amacı güttüğünü, Davalının davacıya borcu bulunmadığını, hal böyle iken davacının cezai şart talebinde bulunmasının kötü niyetli olduğunu, akaryakıt istasyonunun mevki ve akaryakıt satış durumu göz önüne alındığında belirtilen söz konusu cezai şartı ödemesi Davalının mahvına sebep olacak derecede ağır olduğunu, Netice olarak kötü niyetli olarak yapılan ihtarnamelerde Davacının tüm iddialarının haksız ve dayanaktan yoksun olduğunu ileri sürerek davanın reddi ile yargılama giderleri ile vekâlet ücretinin Davalıya yükletilmesini talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE :
Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde, Dava; Taraflar arasında akdedilmiş olan 15.01.2014 tarihli “Otogaz … Bayi Sözleşmesi” imzalanmasıyla davalının 16.03.2014’te … alımına başladığı, alımları cüz’i miktarda iken rekabet nedeniyle yeterli kazanç elde edemediği gerekçesi ile … 1.Noterliği’inin … tarih … yevmiyeli ihtarı ile bayilik sözleşmesini aynı yıl içerisinde feshetmesi ile aynı adreste başka bir … otogaz dağıtım şirketinin (…) bayiliğini alması sonucu davacının … 40.Noterliği’nin … tarih … yevmiye sayılı cevabi ihtarı ile Bayilik Sözleşmesi’nin 9.maddesi uyarınca kar mahrumiyeti ve sözleşmenin erken feshi nedeniyle sözleşmenin 12.5 maddesi uyarınca 50.000.-USD cezai şartın 10 gün içinde, 290,57.-TL cari borcun derhal ödenmesi; ariyetlerin de 3 gün içinde teslim edilmesini ihtar etmesi, davalının ariyetleri iade ettiği, cari borcunu kapattığı ancak davacının kar kaybı ve cezai şart alacaklarının ödememesinden dolayı Bayilik Sözleşmesi’nin 9. ve 12.5 hükmü gereğince teminat tutarının 5 katı tutarında ve dava tarihindeki TL karşılığı bakiye 104.390,00 TL’nin temerrüdün oluştuğu 14.12.2014 tarihinden, belirsiz alacak olan kar mahrumiyetinin şimdilik 610,00.-TL’lik kısmını 14.12.2014 tarihinden itibaren işleyecek MB kısa vadeli avanslara uyguladığı faiz oranı ile birlikte tahsili davasıdır.
Deliller; 15.01.2014 tarihli sözleşme, ticari defterler, bilirkişi incelemesi,
Mahkememiz dosyası arasına alınan bilgi, belgeler üzerinden bilirkişi incelemesi yapılmış,23/12/2016 tarihli bilirkişi raporundan; Davacı şirketin 2014 yılına ait kanuni defterlerin Türk Ticaret Kanunun hükümlerine uygun olduğu, lehine delil teşkil ettiği, Taraflar arasında 15.01.2014 tarihli sözleşme akdedildiğini, sözleşmenin başlangıcının Bayinin ilk otogaz alımı yaptığı fatura tarihinden başlayarak 5 yıl olduğu, davalı yan … 1.Noterliğinden … tarih ve … sayılı ihtarnamesinde “… bölgedeki fiyat rekabeti. aLınan … Otogaz fiyatının yüksek olduğundan satış yapamadığını ve işletme giderlerini karşılayamadığını, ekonomik krize girdiğinden istasyonun kapatıldığını…” gerekçesiyle tek taraflı olarak sözleşmeyi fesih ettiği, davacı tarafın … 40. Noterliğinin … tarih ve … sayılı cevabi ihtarnamesinde özetle; ” davalıya teslim edilen ariyetlerin 3 gün icesinde iade edilmesini, erken fesih nedeniyle sözleşmenin 9.maddesi gereğince mahrum kalınan karın 10 gün içerisinde ödenmesini. 12.maddesi gereğince 50.000.-USD tutarındaki cezai şartın 16 gün icesinde ödenmesini ve son olarak 290,57.-TL tutarındaki cari hesap bakiyesinin ödenmesini…” Talep ettiği aksi halde yasal yollara başvurulacağını ihtar ettiği, davalı şirketin ilk … alımının 16.03.2014 tarihinde olduğu, sözleşmenin hitam tarihinin 16.03.2019 olduğu, davalının sözleşmeyi tek taraflı fesih ettiği 07.11.2014 tarihinden 8 ay önce 10.03.2014 tarihinde aynı adreste bayilik lisansı aldığı tespit edilmiş olup davalının .sözleşmeyi haklı bir gerekçeyle sonlandırmadığı, sözleşmeye göre davacının cezai şart, kar mahrumiyeti talep edebileceği anlaşılmıştır.
Taraflar arasındaki Bayilik Sözleşmesinin 12.5.maddesinde “iş bu anlaşma hitam tarihinden önce (01.07.2013 tarihinden önce) Bayii tarafından mücbir sebepler dışında tek taraflı fesih edilemez. Edildiği veya feshine sebebiyet verildiği takdirde Bayii, … verdiği/vermiş olduğu teminat tutarının 5 katı kadar tazminat ödemeyi kabul ve taahhüt eder. Ancak cezai şart miktarı 50.000,00.-USD den az olamaz”
Yine sözleşmenin 9.5 maddesinde “Bayiinin kusurundan dolayı Bayilik sözleşmesinin süresinden önce sona ermesi halinde, … …. Bunun yanında, sözleşmenin sona ermesine kadar mahrum kalınan kar mahrumiyetini talep edebilir.” hükümleri yer almaktadır.
Davalının cezai şart ödemesi bayilik sözleşmesinin süresinden önce feshetmesine dayandığı, davalıdan önceki bayi tarafından verilmiş ve devir protokolünde önceki bayinin kefil olduğu 20.000.00.-TL olarak Davacıya verilmiş olan teminatın 5 katı tutarında cezai şart ödemesi gerektiği, Sözleşmenin 9.5 maddesinde cezai şart tutarının 50.000.00.- USD den az olamayacağının kararlaştırıldığı, 11.02.2015 dava tarihi itibariyle 50.000.00.-USD’nin TL karşılığının ( 50.000 USD x 2,4841 10.02.2015 tarihli MB döviz alış kuru) 124.205.-TL olduğu, Davacının 20.000.-TL teminat mektubunun nakde çevirdiğinden bakiye cezai şart alacağının 104.205.00.-TL olduğu,
Taraflar arasındaki sözleşmenin 9.3 maddesinde “… Ayrıca sözleşmede kararlaştırılan ceza-i şartların yanında, mahrum kaldığı kar kaybını da Bayiden talep edebilir.” ve Yine sözleşmenin 9.5 maddesinde “Bayiinin kusurundan dolayı Bayilik sözleşmesinin süresinden önce sona ermesi halinde, … …. Bunun yanında, sözleşmenin sona ermesine kadar mahrum kalınan kar mahrumiyetini talep edebilir.” hükümleri yer aldığı,
Yargıtay’ın yerleşik kararlarında kar mahrumiyeti talebinin değerlendirilmesinde. mahrum kalınan karın, davacı şirketin aynı bölgede yeniden bayilik kurulabilmesi için geçecek makul, süre için talep edilebileceği kabul edilmektedir. Örneğin konuya ilişkin Y.HGK’nun 12.06.1996 tarih ve 1996/11-372 E, 1996/485 K.S.lı kararında: ..akdin feshinden sonra davacının aynı mıntıkada bayilik kurup kurmadığı…akaryakıt istasyonun işletmeye açılması için işletme ruhsatının ne kadar sürede alınabileceği hususları dikkate alınarak davacının bu şartları yerine getirmesi halinde ne kadar sürede yeni bir bayilik kurabileceğinin tespiti icap eder..” ifadeleri yer almaktadır.
Bu kapsamda, dava konusu kar mahrumiyeti hesabı için aynı bölgede bayilik sözleşmesi yapabilmesi için geçecek makul sürenin ortalama 6 ay olabileceği, 5015 sayılı Petrol Piyasası ve 5307 sayılı … Piyasası kanunu ve bağlı yönetmeliklerde belirtilmiş olan şehirler arası yollarda akaryakıt ve … otogaz istasyonları arası 10 km. mesafe, şehir içi yollarda en az 1 km. mesafe tahdidi ve ayrıca da istasyon ruhsatı alabilecek arsa bulma zorluğu söz konusu makul sürenin belirlenmesini, dolayısıyla ne kadar sürede yeni bir bayilik kurulabileceğinin tespitini güçleştirebileceği, aynı şekilde davacının, bayilik ilişkisinin sözleşme süresi boyunca devam etmesi durumunda mal satışı yapabileceği, mal satımına binaen bir takım faaliyet giderlerine de katlanmak mecburiyetinde kalacağı gerçeğinden hareketle mahrum kaldığı kar hesaplamasında Faaliyet kar marjı oranına göre hesaplama yapılması gerektiği, davacının talep edebileceği kar mahrumiyetinin; sözleşme sonuna kadar hesaplanması durumunda 2.252.34.-tl olduğu. yeni bir bayilik için gerekli olan 6 aylık makul süre icin 269.15.-TL olduğu, davacı talebinin 610.00.-TL olduğu, davacı tarafın talep edebileceği Cezai şart Tutarının 104.205.00.-TL olduğu, davacı dilekçesinde ariyet malzemeleri ile cari hesap alacağını aldığını beyan ettiğinden bu yönde herhangi hesaplama yapılmamıştır.
Rapora itiraz sonucunda 13/02/2018 tarihli ek bilirkişi raporu alınmış, Kök rapordaki heyet görüşünde bir değişikliğin olmadığı, kar mahrumiyetinin: brüt kar marjına göre; Sözleşme sonuna kadar hesaplanması durumunda 23.438,39 TL olduğu, yeni bir bayilik için gerekli olan 6 aylık makul süre için 2.800,81 TL olduğu, Faaliyet Kar Marjına Göre, Sözleşme sonuna kadar hesaplanması durumunda 2.252,34 TL olduğu, yeni bir bayilik için gerekli olan 6 aylık makul süre için 269,15 TL olduğu, davacı talebinin 610.00.-tl olduğu ve davacının … 40.Noterliğinin … tarih ve … sayılı ihtarnamesi ile dava kapsamındaki taleplerinin 10 gün içerisinde ödenmesini talep etmiş ve ihtarnamenin 03.12.2014 tarihinde tebliğini takiben 10 günün hitamı olan 14.12.2014 tarihinde Davalıyı temerrüde düşürdüğünden avans faiz oranında %10,5 faize hükmedilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulması gerekmiştir.
HÜKÜM :
1-Davanın kısmen kabulü ile 104.205,00 TL cezai şart ve 610,00 TL kar mahrumiyetinin 14/12/2014 tarihinden itibaren %10.50 avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Alınması gerekli 7.118,24 TL karar ve ilam harcından peşin alınan 1.793,14 TL’nin düşümü ile eksik kalan 5.325,10 TL eksik harcın davalıdan tahsili ile hazineye gelir kaydedilmesine,
3-Davacı taraf kendisini vekille temsil ettirdiğinden kabul üzerinden hesaplanan karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap ve taktir olunan 11.086,40 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
4-Davalı taraf kendisini vekille temsil ettirdiğinden red üzerinden hesaplanan karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca hesap ve taktir olunan 185,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya ödenmesine,
5-Davacı tarafından yapılan (31,80 TL ilk masrafı+ 144,75 TL posta masrafı+ 2.100,00 TL bilirkişi ücreti =)2.276,55 TL yargılama giderinin red ve kabul oranına ( %99,82 kabul ) nazaran 2.272,45 TL’sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,kalan kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
6-Davacı tarafça yatırılan 1.793,14 TL peşin harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Davacı tarafça yatırılan gider avansından geriye kalan kısmının karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
Taraf vekillerinin yüzlerine karşı, kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine İstinaf Kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup anlatıldı. 14/05/2018

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır