Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
17. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
(DENİZCİLİK İHTİSAS MAHKEMESİ SIFATIYLA)

ESAS NO:2021/485 Esas
KARAR NO :2022/585

DAVA:İtirazın İptali (Taşıma Sözleşmesi Kaynaklı)
DAVA TARİHİ:26/11/2021
KARAR TARİHİ:13/10/2022

Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Taşıma Sözleşmesi Kaynaklı) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle;Müvekkilinin dış ticaret alanında ekonomik ve ticari bilgi birikimini yansıtmak üzere kurduğu ve işlettiği, İstanbul merkezli ve Karaman ilinde tarım ve hayvancılık faaliyetleri ile iştigal ederken, dönemsel olarak yurt dışından birtakım tedariklerde bulunduğunu, iş makineleri ithal etmekte ve tarımsal ve ticari faaliyetleri ile ekonomimize çok ciddi katkılar sağladığını, müvekkilinin, ithalat ve ihracat sektörlerinde ticari işletmelerin bilinçlenmesinde de önemli katkılar verdiği, işbu dava konusu alacak gibi bir çok konuda yurt dışına haksız ve kötü niyetli harcanan ödemeleri engelleme çabası içinde olan müvekkilin bu çabası tamamen hukuki çerçeve içinde kaldığını, davalının, uluslararası taşımada taşıyan acentesi olduğunu, acentelik ilişkisi taşıyanla kendi arasında olup; elde edeceği kazanç, gelir veya komisyon gibi unsurlar müvekkili-taşıyan ile arasındaki anlaşmaya dayandığını, taşıyanın taşımak için teslim aldığı emtiayı, varma yerinde alıcısına-müvekkile teslim edene kadarki sürecin tamamı taşıma süreci olduğunu, navlun karşılığı ifa edildiğini, bu çerçevede davalı ile müvekkil arasında bir akdi ilişki bulunmadığını, müvekkilinin tek borcu olduğunu onun da navlunun ödenmesinin temini olup, bunun dışında ancak zorunlu/gerekli masraflar ödeme yükümlülüğünün bulunduğunu, masraf edilmeyen bir ödeme taşıyan veya acentesi tarafından istenemeyeceğini, acente ve taşıyan navlun ücreti ile yüklemeden boşaltmaya ve teslim noktası taahhüdü varsa o noktaya kadar tüm işleri navlun karşılığı görmek durumunda olduğunu, işbu dava konusu olayda, müvekkilinin Çin menşeli … firmasında 07.04.2020 tarihli …., Ltd. şirketinin düzenlediği faturada da görüleceği üzere toplam 9.531,00 USD bedelli “Buhar Kazanı (SetHalinde)” satın aldığını, işbu dava konusu olayda, davacı Müvekkil, Çin menşeli … firmasında 19.03.2020 tarihli …, Ltd şirketinin düzenlediği faturada da görüleceği üzere toplam 14.734,00 USD bedelli “Traktör (Set Halinde)” satın aldığını, işbu dava konusu olayda, davacı Müvekkil, Çin menşeli … firmasında 06.05.2020 tarihli …., şirketinin düzenlediği faturada da görüleceği üzere toplam 65.608,00 USD bedelli “Traktör (2 Set ve 4 Paket Toplam 6 Adet/Set Halinde- Aksam Parçaları İle Birlikte)” satın aldığını, ithalata konu emtialar ekte sunulu … numaralı konişmentoda görüleceği üzere … Limanından yüklenmiş ve …’na dava dışı FİİLİ TAŞIYAN …-… şirketi tarafından deniz yolu ile taşınmış ve Türkiye’de yerleşik acente olarak da davalı firma, ifa yardımcısı – doğrudan temsilci olarak yer aldığını, ithalata konu emtialar ekte sunulu … numaralı konişmentoda görüleceği üzere … Limanından yüklendiğini ve …’na dava dışı fiili taşıyan …-… şirketi tarafından deniz yolu ile taşındığını ve Türkiye ‘de yerleşik acente olarak da davalı firma, ifa yardımcısı – doğrudan temsilci olarak yer aldığını, ithalata konu emtialar ekte sunulu … numaralı konişmentoda görüleceği üzere … Limanından yüklendiğini ve …’na dava dışı fiili taşıyan …-… şirketi tarafından deniz yolu ile taşındığını ve Türkiye’de yerleşik acente olarak da davalı firma, ifa yardımcısı – doğrudan temsilci olarak yer aldığını, konişmentoda kayıt düşüldüğü üzere malların … yani navlun ücreti ödenmiş olarak ve CY/CY (yük konteynerden yük terminali-geçici depolama yerinde boşaltılmış) teslim şekli ile taşıma taahhüt edilmiş ve gerçekleştiği, taşıyan yükü konteynerden boşaltıp geçici depolama yerinde bırakana kadar taşıma taahhüdü devam ettiğini, müvekkilinin İhtirazi kayıtla ödemek zorunda kaldığı fatura kalemlerinin, esasen müvekkilin borcu olmayan ve ödemesi haksız talep edilen bir unsure olduğunun, müvekkilinin ithal ettiği emtia için kendisine veya belirtilen geçici depolama yerine teslim edilene kadar olan ödemeyi zaten yükün Çin’li ihracatçılarına tam olarak yaptığını belirterek davanın kabulü ile …. İcra Müdürlüğü … E. Sayılı dosyası üzerinden takibin devamını, borçlunun borca itirazın iptaline, haksız itiraz eden borçlu aleyhine alacağın %20’ sinden aşağı olmamak üzere inkar tazminatına hükmedilmesine, yargılama giderleriyle vekalet ücretinin davalıyayükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Yetkili mahkemenin müvekkil şirket merkezi olan … Mahkemeleri olduğu, bu hususta tarafımızca icra dosyasına da yetki itirazında bulunulduğu, davacı tarafın işbu davanın navlun sözleşmesinden doğduğunu iddia ettiği, Davacı; “Navlun Peşin Ödenmiştir” ifadesi İle başkaca hiçbir borcunun olmadığını haksız şekilde iddia ettiğini, ancak davacı ile müvekkil şirket arasındaki navlun sözleşmesi hükümleri, konşimentoda düzenlenen hükümlere tabi olduğunu, davaya konu taşımaların dayanağı olan konşimentolardan kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümünde …/ALMANYA mahkemelerinin yetkili olacağının düzenlendiğini, Çin’de kurulu bulunan firmalardan ithal ettiği emtiaların Çin’den İstanbul Limanına taşınması ile ilgili olarak ödemiş olduğu birtakım kalemlerinin kendisine iadesini talep ettiğini, ancak dava konusu taşımalar, müvekkil davalı şirketin Türkiye acenteliğini yaptığı …-… … tarafından tanzim edilmiş olan … nolu, … nolu ve … nolu konşimentolar kapsemında yapıldığı, müvekkili şirketin … … … Nakliyat A.Ş., …’un Türkiye acentesi olduğunu, verilen hizmetler karşılığı tanzim olunan iş bu faturalar; önce davacı tarafından ödendiğini anılan konşimentolara ilişkin ordinolar (Yük teslim belgeleri) davacı tarafından alındığını ve ancak daha sonra davacı haksız bir şekilde iş bu faturalara ijişkin yaptığı ödemelerin iadesini istediğini davada davacı; müvekkil şirkete ödemiş olduğu iş bu ordino ücreti, ithalat manifssto ücreti, terminal güvenlik ücreti, tahliye ücreti, tahliye nezaret ücreti, survey ücreti, ithalat geçici kabul ücretinin haksız olarak talep edildiği ve kendilerinin müzayaka halinde ödeme yaptığını iddia ederek, bu ödemelerin ladesini talep ettiği, talep edilen iş bu kalemlerin ithalatçı ve ihracatçı arasındaki satış sözleşmesi ile doğrudan bir ilgisinin bulumadığını, anılan hizmetlerin; taşıma sözleşmesinin ardıl hizmetleri olduğunu belirterek yetkisiz mahkemede davanın yetki yönünden reddini talep etmiştir.
…. Asliye Ticaret Mahkemesinin 30/11/2021 tarih, … sayılı kararı ile görevsizlik kararı verilmiş ve davacı vekilinin talebi üzerine dosya mahkememize gönderilerek yukarıdaki esasına kaydı yapılmıştır.
Mahkememizce aldırılan bilirkişi raporunda özetle; Davalı şirketin dava ve icra takibine konu olan toplamı 1.475,42 USD tutarlı “Ordino Ücreti, İTH. Manifesto Ücreti, Terminal Securıty, Tah. Nezaret Ücreti, İTH. Geçici Kabul, Survey Ücreti, Tahliye Ücreti” açıklamalı altı adet faturayı davacı şirket ünvanına düzenlemiş olduğu, davacı yanın tarafına düzenlenen faturaya karşılık olarak kendi hizmet aldığı … Gümrük Müşavirliği ve Lojistik Hizmetleri aracılığıyla davalı yana fatura bedellerini ödediği, tarafların düzenlenen faturayı ve yapılan ödemeyi ticari defterlerinde kayıt altına aldığı, dava ve icra takibine konu olan alacak ile ilgili olarak; Dava dışı … …. AŞ. tarafından davalı şirket ünvanına toplu olarak fatura düzenlenmiş olduğu, davalı şirketin tarafına düzenlenen faturayı ticari defterlerinde kayıt altına aldığı ve Davalı şirketin tarafına düzenlenen fatura bedeline karşılık olarak dava dışı … …. A.Ş.’ye havale göndererek cari hesaba istinaden ödemeler yaptığı,  TTK mad. 1203 tahtında, Davacının, gönderilen sıfatı ile ordino ücreti, terminal güvenlik hizmeti, tahliye nezaret ücreti, ithalat geçici kabul ücretini talep edebileceği, yük ilgilisi adına survey yaptırılmış olduğunu ispatlaması halinde rücuen bu survey ücretinin de iadesinin talep edebileceği manifesto hazırlanmasının taşıyanın akdi borcu olduğundan ve bu safhada acentenin hizmeti olmadığı olsa dahi bu hizmetin ifasının dava dışı taşıyan adına yapıldığından bu kalem altında Davalı’nın Davacı’dan ücret talep edemeyeceği, mükerrer ödeme olmaması bakımından bu faaliyetlerin davalı şirket tarafından mı yoksa dava dışı … Gümrük Müşavirliği ve Lojistik Hizmetlerine tarafından yerine getirildiğinin açıklığa kavuşturulması gerektiği, talep edilen fatura bedellerinin makul olduğu belirtilmiştir.
Dava, deniz taşımasına ilişkin olarak ihtirazi kayıtla ödenen Ordino Ücreti, İth. Manifesto Ücreti, Terminal Securıty, Tah. Nezaret Ücreti, İth. Geçici Kabul, Survey Ücreti, Tahliye Ücreti açıklamalı fatura bedellerinin iadesi isteği ile başlatılan icra takibinde borçlu olmadığının tespiti isteğine ilişkindir.
Davalının satın almış olduğu emtialar …, … ve … numaralı konişmentolar tahtında … ve … Limanlarından İstanbul Limanına taşınmış olup, konişmentolara göre … … … fiili taşıyan, davacı gönderilen, davalı ise fiili taşıyanın acentesi konumundadır.
Davalı vekili müvekkilinin acente olduğunu, TTK 105/2 maddesi gereği acenteye karşı doğrudan dava açılamayacağını belirterek pasif husumet itirazında bulunmuş ise de davaya konu faturaların acente olarak verilen liman hizmetlerine ilişkin olması ve davalı tarafça düzenlenmiş olduğundan davalıya doğrudan dava yöneltilebilecek olup buna göre davalının pasif husumet ehliyeti bulunmaktadır.
Davalı vekili milletlerarası yetki itirazında bulunmuş ise de yerleşim yeri Türkiye olan davalının ikametgah mahkemesinde kendisini daha iyi savunabilecek olması nedeniyle yetki itirazı MK’nun 2.maddesi hükümleri ile bağdaşmayacağından davalı vekilinin yetki itirazı yerinde görülmemiş, yine tarafların Türkiye de mukim oldukları, uyuşmazlık İstanbul Limanında verilen hizmetlere ilişkin olduğundan uyuşmazlığa Türk Hukukunun uygulanması gerekmiştir.
Davalı taraf zamaaşımı definde bulunmuş olduğundan bu hususta değerlendirme yapılması gerekmektedir. TTK 1246. Maddesinde ” 1188. madde hükmü saklı kalmak kaydıyla gemi kira sözleşmeleri ile zaman çarteri sözleşmeleri ve navlun sözleşmelerinden veya konişmentodan veya onun düzenlenmesinden doğan bütün alacaklar bir yılda zamanaşımına uğrar. Bu süre alacağın muaccel olması ile işlemeye başlar.” düzenlemesi bulunmakta olup fatura konusu bedeller navlun teferruatı niteliğinde olduğundan TTK 1246. Maddesinde belirtilen 1 yıllık zamanaşımı süresinin uygulanması gerekmektedir. Davaya konu fatura bedellerinin 02/06/2020, 05/05/2020 ve 06/08/2020 tarihlerinde ödenmiş olduğu, icra takibinin 10/08/2020 tarihinde başlatıldığı, buna göre ödeme tarihi ile başlayan 1 yıllık zamanaşımı süresinin takip tarihi itibariyle dolmadığı anlaşıldığından davalının zamanaşımı defi yerinde görülmemiştir.
Davacı tarafça davalı tarafından yükün teslimi için talep edilen masrafların eşyanın varma limanında yük ilgilisine teslim borcu kapsamında yapması gereken masraflardan olduğu, konişmentoda söz konusu masraflardan gönderilenin sorumlu olduğu yönünde bir kayıt bulunmadığını, bu nedenle gönderilenden talep edilemeyeceğini ileri sürmektedir. Davalı taraf ise fatura konusu bedellerin satım sözleşmesi ile ilgisinin bulunmadığı, davaya konu hizmetlerin taşıma sözleşmesinin ardıl hizmetleri olduğunu, navluna dahil olmadığını, ücret talep edilebileceğini belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık varma limanında, …, Tah. Nezaret Ücreti, İth. Geçici Kabul, Survey Ücreti, Tahliye Ücreti açıklamalı fatura bedellerinden gönderilenin sorumlu olup olmadığı hususundadır.
Taşımalara konu mal faturasına göre satışın CİF teslim şekli ile yapıldığı görülmektedir. Buna göre varış yerindeki masraflardan alıcı sorumlu olacaktır. TTK 1203. maddesinde ” Eşya, taşıtandan başka bir kişiye teslim edilecekse, bu kişi, navlun sözleşmesi veya konişmento ya da diğer bir denizde taşıma senedi uyarınca eşyanın teslimini istediğinde, bu istemin dayandığı sözleşmenin veya konişmentonun yahut diğer bir denizde taşıma senedinin hükümlerine göre ödemeye yetkili kılındığı bütün alacakları ödemekle, kendi hesabına gümrük resmi ödenmiş ve başka giderler yapılmış ise bunları da vermekle ve üstüne düşen diğer bütün borçları yerine getirmekle yükümlü olur.” düzenlemesi bulunmaktadır. Anılan hükme göre gönderilenin sözleşme veya konişmentoya göre ödemesi gereken alacaklar ile kendisi adına yapılmış masrafları ödemesi gerekmektedir. Davacı ile satıcı arasında CIF teslim şeklinde yapılan sözleşme gereği varma limanı masrafları gönderilen üzerinde ise de TTK 1203. Maddesi hükmüne göre gönderilenin sorumlu olduğu bu bedellerin her bir taşıma için navlun sözleşmesi ve konişmento kayıtları doğrultusunda tespit edilmesi, navlun kapsamında kalıp kalmadığının değerlendirilmesi gerekmektedir. Davacı taraf yükü teslim aldığından konişmento kayıtları ile bağlıdır. Dava konusu konişmentolarda CY-CY kaydı bulunmaktadır. CY-CY (container yard-container yard)kaydı konişmentolarda, FCL- FCL (full container load) olarak belirtilen tam konteyner yüklerinde kullanılmakta olup yükün, konteyner yük istasyonunda teslim edileceği anlamına gelmektedir. Buna göre yük varma limanında konteyner sahasına kadar taşıyanın hakimiyetinde ve navlun kapsamında olup varsa bu alandan itibaren ortaya çıkacak masraflardan gönderilenin sorumlu olduğunun kabulü gerekmektedir. Davacı tarafın gönderilen konumundaki davalıdan talep ettiği masraf kalemlerinden İth. Manifesto Ücreti, Terminal Securıty, Tah. Nezaret Ücreti, İth. Geçici Kabul, Survey Ücreti, Tahliye Ücreti liman sahası içerisinde CY sahasına kadar yapılan işlemlere ilişkin olup konişmentodaki kayıt gereğince bu masraflardan davalının sorumluluğu bulunmamaktadır. Dava konusu ordino ücreti ise niteliği itibariyle boşatma gideri olmayıp konişmentodaki CY kaydından bağımsız olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Ordino konişmentoya bağlı talimat niteliğinde belge olup konişmentoyu ibraz edenin haklı hamil olup olmadığının kontrol edilmesi ve yükün tesliminin sağlanması için yük teslim belgesi düzenlenmesi, taşıyan veya onu temsilen yetkili acentenin yükü teslim borcuna ilişkin olup buna ilişkin masrafın taşıyan ile acentesi arasındaki iç ilişkide değerlendirileceği anlaşıldığından taşıyanın bu bedeli talep edemeyeceği kabul edilmiştir.
Dosyaya sunulan taşıma uzmanı Prof.Dr. … , kaptan … ve Mali müşavir … tarafından düzenlenen raporda TTK mad. 1203 tahtında, davacının, gönderilen sıfatı ile ordino ücreti, terminal güvenlik hizmeti, tahliye nezaret ücreti, ithalat geçici kabul ücretini talep edebileceği, yük ilgilisi adına survey yaptırılmış olduğunu ispatlaması halinde rücuen bu survey ücretinin de iadesinin talep edebileceği manifesto hazırlanmasının taşıyanın akdi borcu olduğundan ve bu safhada acentenin hizmeti olmadığı olsa dahi bu hizmetin ifasının dava dışı taşıyan adına yapıldığından bu kalem altında Davalı’nın Davacı’dan ücret talep edemeyeceği, talep edilen fatura bedellerinin makul olduğu belirtilmiş ise de raporda konişmentolardaki CY-CY kaydının değerlendirilmediği, Mahkememizde benzer nitelikteki alacaklara ilişkin yargılaması devam eden başkaca dosyaların bulunduğu, söz konusu dosyalarda eldeki dosya ile aynı veya farklı bilirkişi heyetlerinden raporlar alındığı, ancak gerek farklı bilirkişi heyetlerinden alınan raporlar gerekse de aynı bilirkişiler tarafından taşıma şartları ve konişmento kayıtları aynı olan dosyalarda farklı görüşler bildirildiği, Mahkememizin … Esas sayılı dosyasında taşıma uzmanı Prof.Dr. … ve kaptan … tarafından düzenlenen rapor, Mahkememizin … Esas sayılı dosyasında taşıma uzmanı Dr…. tarafından düzenlenen rapor, yine Mahkememizin … Esas sayılı dosyasında taşıma uzmanı Dr…. Kuyucu tarafından düzenlenen raporlarda Mahkememizce varılan sonuca benzer nitelikte, CFS kaydı dikkate alınarak değerlendirme yapıldığı görülmüş, buna göre eldeki dosya ve yargılaması devam eden dosyalarda sunulan beyan ve itirazlar, gelen yazı cevapları ve sunulan bilirkişi raporlarının bir bütün olarak değerlendirilmesi gerekmiştir. Eldeki dosyada konişmento kaydı CY-CY ise de CFS (container freight station) nin LCL-LCL (less than container load) olarak belirtilen parsiyal yüklerde kullanıldığı, CY kaydının ise FCL- FCL (full container load) tam konteyner yüklerde kullanıldığı, esasında her iki durumda da yük konteyner sahasına gelene kadar navlun kapsamında ve taşıyanın sorumluluğunda olduğu anlaşılmakla yukarıda açıklanan nedenlerle İth. Manifesto Ücreti, Terminal Securıty, Tah. Nezaret Ücreti, İth. Geçici Kabul, Survey Ücreti, Tahliye Ücreti bedellerinin dava konusu konişmentolardaki CY-CY kaydı nedeniyle gönderilenden talep edilemeyeceği, ordino ücretinin ise yükün tesliminin sağlanması bakımından navlun bedeline dahil olduğu davacı gönderilenden talep edilemeyeceği, iadesinin gerektiği kanaatine varılarak kabulüne dair aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM:
1-Davanın KABULÜ ile;
…. İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı dosyasına yapılan itirazın iptali ile takibin 1.475,42 USD asıl alacak üzerinden devamına, kabulüne karar verilen asıl alacağa takip tarihinden itibaren kamu bankalarının aynı yabancı para türünden 1 yıl süreli mevduatına uyguladıkları en yüksek faiz oranı üzerinden faiz uygulanmasına,
2- 1.475,42 USD asıl alacağın TL karşılığı üzerinden %20 oranında hesaplanacak icra inkar tazminatının davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Karar harcı olan 1.876,63 TL’den peşin alınan 248,22 TL’nin mahsubu ile bakiye 1.628,41 TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye irad kaydına,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama gideri olan ( 316,02 TL ilk harç 137,60 TL posta ücreti ve 3.600,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam)4.053,62 TL’nin davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
4-Davalı tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
5-Davacı vekili için takdir edilen 9.200,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
6-Tarafların dava şartı olan Arabuluculuk toplantısına katıldıkları halde anlaşamadıkları, Arabuluculuk son tutanağından anlaşıldığından 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununun 18/A-14 bendi uyarınca ve Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği tarife hükümleri uyarınca Suçüstü Ödeneğinden ödenen 1.320,00.-TL Arabuluculuk ücretinin davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
7-Bakiye gider avansının kesinleşmeye müteakip talep halinde taraflara iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.13/10/2022

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır