Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İSTANBUL
17. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
(DENİZCİLİK İHTİSAS MAHKEMESİ SIFATIYLA)

ESAS NO : 2018/230 Esas
KARAR NO : 2021/70
DAVA : Alacak (Kurtarma Ve Yardımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 02/11/2015
MAHKEMEMİZİN 21/12/2020 TARİH 2020/… ESAS 2020/…
KARAR SAYILI BİRLEŞME KARARINA KONU DOSYASI
BİRLEŞEN DAVA:
KARAR TARİHİ : 15/02/2021

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Kurtarma Ve Yardımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Asıl ve birleşen dosyada davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Hatay ili … ilçesi açıklarında 27/09/2008 tarihinde karaya oturan Komoros bayraklı, Kris isimli kuru yük gemisinin bulunduğu yerden çıkarılması için sahanın faal bir yer olması nedeni ile işin aciliyeti yönünden kamu yararı gözününe alınarak … İç ve Dış Tic. Şti’den 20.000,00 TL tutarındaki banka çeki davacı idare tarafından teminat bedeli olarak alınarak, yerinde söküm ve uzatma izinleri verildiğini, geçen süre zarfında davalı firma tarafından söküm faaliyetine başlanıldığını, gemi enkazının bir kısmının bulunduğu yerden çıkarıldığını, ancak tamamen çıkarılmadığı için şirketin verdiği taahhüdü yerine getiremediğini, ve defalarca uyarılmasına rağmen kamu alacağı olan teminat bedelini ödemediğini, davalı şirketin gemi söküm izni için Bakanlığa teminat vermiş olduğu çekin … Bankası A.Ş. … nolu 20.000,00 TL tutarındaki banka çekinin hazineye aktarılmasının talep edildiğini, ancak çekin karşılığının olmadığından bahisle ödeme yapılmadığını, davalı Bankanın 5941 Sayılı Çek Kanununun 3. Maddesi uyarınca işlem yapmadığını, davalıların 20.000,00 TL hazine alacağını ödemediklerini, bu nedenlerle davanın kabulüne, 20.000,00 TL hazine zararının 14/08/2015 tarihinden itibaren faizi ile birlikte müteselsilen davalılardan tahsiline, yargılama giderleri ve ücreti vekaletin davalılardan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Asıl davada Davalı … A.Ş. Vekili cevap dilekçesinde; Husumet itirazında bulunarak, davanın pasif husumet yokluğu nedeni ile reddi gerektiğini, davacı tarafından 31.08.2015 tarihli … sayılı yazısı ile çekin ödenmesi ya da arkasının yazılmasının talep edildiğini, ilgili yazı ekinde müvekkili bankaya ibraz edilen … nolu çek incelendiğinde, çekin “… Liman Bşk.” emrine 20.000 TL bedelli düzenlendiğinin görüldüğünü, ancak keşide yeri ve tarihinin boş olduğunu, davacı tarafından müvekkili Bankaya ibraz edilen çekin Türk Ticaret Kanunu 780. maddesine göre çek vasfında bulunmadığını, çek üzerinde düzenleme tarihi ve yerinin yazılı olmadığını, keşide tarihinin çekin ibraz edileceği sürenin hesaplanması bakımından zorunlu unsur olduğunu, Yargıtay kararına göre, çek metninde yazılı olmayan ibraz tarihinin bankadan sorularak tamamlanmasının mümkün bulunmadığını, çekin yasal süre içerisinde ibraz edilip edilmediğini çekte bulunan keşide (düzenleme) tarihinin belirleyeceğini, çekte keşide tarihi belirtilmediğinden çek vasfında bulunmadığını belirterek, davanın pasif husumet yokluğundan reddine, aksi halde esastan reddine karar verilmesini beyan ve talep etmiştir.
Birleşen davada Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Davanın yetkisiz mahkemede açıldığını, … Anadolu Ticaret Mahkemesi’ nde açılması gerektiğini; davacı tarafın husumeti hem … Tic. Ltd. Ştı.’ne hem de şirket yetkilisi müvekkili … ‘ya yönelttiğini, oysa davacı ile hukuki ilişkiyi yalnızca … ic. Itd. Şti.’nin kurduğunu ve gemi sökıtm işinin bu şirket tarafından üstlenildiğini, … ‘nın davacı ile hiçbir hukuki münasebeti bulunmadığını, teminat isteğinin kötü niyetli olduğunu, huzurdaki uyuşmazlıkla ilgili mevzuat olan Gemi Söküm Yönetmeliği incelendiğinde, gemi söküm işiyle alakalı olarak teminat bedelinden Yönetmeliğin “istisnalar” başlıklı 14, maddesinde bahsedildiğinin görüleceğini, bu maddede, gemi söküm bölgesi dışında bulunan bir geminin sökünümün istisna olduğunu, son fıkrasında “izin talebini inceleyen idare, talebi uygun gördüğü taktirde sökülecek geminin yapısı, bulunduğu yer ve sokum işleminin niteliğine göre tespit edeceği maliyet tutarında; bankalardan süresiz teminat mektubu veya devlet tahvilleri yahut hazine kefaletini haiz tahvil ile noter onaylı bir taahhütname verilmesini ister. Şartları yerine getiren talep sahibine sokum izni verilir” hükmü bulunduğunu, tarafrlar arasındaki uyuşmazlıkta … Tic, Itd. Şti.’ne davacı liman başkanlığınca gemi söküm izni verildiği hususunun tartışmasız olduğunu, ancak bu izin verilirken yönetmelik maddesinde belirtildiği gibi bankalardan suresiz teminat mektubu veya devlet tahvilleri yahut hazine kefaletini haiz tahvil ile noter onaylı bir taahhütname alınmadığını, yönetmelik maddesinde maliyet tutarında bir teminat alınacağı öngörülmüş olmasına rağmen, davacının yalnızca 20.000 IL’lik bir banka çekinden bahsettiğini, 20.000 TL’lik bir meblağın, uyuşmazlık konusu olaydaki gemi söküm işinin maliyetinin çok altında bulunduğunu, davacının yeddinde bulunan çeke dayanarak alacak talebinde bulunmadığını, 20.000 TL hazine zararının tazminini talep ettiğini, ilgili yönetmeliğin açık hükmüne rağmen böyle bir yola başvurmasının, davacının baştan bu yana teminat alacağı iradesinin bulunmadığını gösterdiğini, gemi söküm izni verilirken müvekkilinden teminat almayan davacının bu aşamada teminat alacağı talebini ileri sürmesinin dürüstlük kuralları ile örtüşmediğinı, şayet davacının iddia ettiği gibi bir teminat alacağı söz konusu ise davacının Öncelikle bu teminat alacağının karşılayacağı zararı ispat etmesi ve akabinde zararın tazmini için teminat alacağının tahsiline ihtiyaç duyduğunu kanıtlaması gerekeceğini, dava konusu gemi söküm işinin … Tic. Ltd. Şti. tarafından eksiksiz olarak yeme getirildiğini ve bu hususun davacıya defalarca bildirildiğini, davalı tarafça yapılması gerekenin evvela gemi söküm işinde ne gibi bir eksiklik bulunduğunun tespit edilmesi olduğunu, ancak davacının bunu yapmadığını belirterek, davanın reddine karar verilmesini talep ve beyan etmiştir.
… Asliye Ticaret Mahkemesinin 2015/… Esas sayılı dosyası, mahkemenin 2015/… Esas -2017/… K. Sayılı yetkisizlik ilamı ile… Asliye Ticaret Mahkemesine gönderildiği, yapılan yargılama neticesinde 10/07/2017 tarih, 2017/… esas, 2017/… karar sayılı kararı ile HMK.115/2.maddesi uyarınca davanın usulden reddine karar verilerek, TTK.nun 5/2 ve 1352/ h maddeleri uyarınca mahkemenin görevsizliğine, dosyanın görevli ve yetkili … Asliye Ticaret Mahkemesine gönderilmesine karar verilerek mahkememize gönderildiği görülmüş ve dosyanın mahkememizin yukarıdaki esasına kaydı yapılarak yargılamaya devam edilmiştir.
Asıl ve birleşen dosyada uyuşmazlık konusunun; Tarafların aktif ve pasif husumet ehliyetlerinin bulunup bulunmadığı, Komoroz bayraklı … isimli yük gemisin bulunduğu yerden çıkarılmasına yönelik … İç ve Dış Ticaret Ltd’den teminat bedeli olarak alınan banka çekinden dolayı hazine zararının bulunup bulunmadığı, bulunuyor ise miktarı ve davalıların sorumlulukları noktasında toplandığı anlaşılmıştır.
Asıl dosyada dava dilekçesinde … Bankası A.Ş. ve … İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti. davalı olarak gösterilmiş ise de, Mahkememiz 13/12/2018 tarihli 3. Celsesinde asıl dosyada davalı bankanın iflas ettiği anlaşılmakla İİK madde 194 uyarınca 2. Alacaklılar toplantısının 10 gün sonrasına kadar yargılamanın durmasına karar verilmiş, 03/02/2020 tarihli 7. Celsede usul ekonomisi dikkate alınarak … ic. Ltd. Şti. aleyhine açılan davanın asıl dosyadan tefrikine karar verilerek yargılamaya 2020/… E. Sayılı dosya üzerinden devam edilmiştir.
… İflas Müdürlüğünce davalı Banka hakkında işbu dosya ile ilgili işlemlerin ve tasfiyenin TMSF tarafından takip edildiğinin bildirilmesi üzerine, 5411 sayılı Bankacılık Kanunun 106/5 maddesi gereğince 2. Alacaklılar toplantısı yerine geçmek üzere alınan TMSF Kurulunun 17/09/2020 tarih ve 2020/285 sayılı kararı ile İİK 194 md gereğince durmuş olan davalara devam edilmesine karar verildiği görülmekle, yargılamaya kaldığı yerden devam edilmesine karar verilerek usul ekonomisi dikkate alınarak, 03/02/2020 tarihli 7. Celsede tefrik kararı verilen ve Mahkememiz 2020/… E. Sayılı dosyasına kaydedilen … Ltd. Şti. Hakkındaki davanın asıl dosya ile birleştirilmesine karar verilmiştir.
Birleşen dosyada alınan 27/10/2020 tarihli bilirkişi raporunda özetle; Davacı idarenin, “Gemi Söküm Yönetmeliği” hükümleri doğrultusunda, davalı … Tic. Ltd. Şti.’nden alması gereken teminatı, işbu Yönetmelik’te sayılanların dışında, bir “banka çeki” alarak ve çekin usulüne uygun düzenlendiği, başlangıçta itiraz edilmeden kabul edilmesinin, huzurdaki dava bakımından değerlendirilmesinin mahkemeye ait olduğu, Hatay İli, … İlçesi, … Sahili açıklarında karaya oturarak kırılmış ve kullanılamaz hale gelen KRIS isimli geminin batık enkazının davalı … Tic. Ltd. Şti. tarafından tamamen çıkarılamamış olması nedeniyle, davacı İdarenin dava tarihi itibariyle henüz bir zararının doğmadığı kanaatlerinin bildirildiği görülmüştür.
Tüm dosya kapsamı itibariyle, dava dışı “… San. ve Tic. Ltd. Şti’nin maliki bulunduğu Komoros Bayraklı, … IMO numaralı, “… ” isimli genel kargo gemisi 27/09/2008 tarihinde Hatay İli, … ilçesi, … Sahili açıklarında karaya oturarak kırılmış ve geminin batarak kullanılamaz hale gelmesi üzerine, bulunduğu yerden çıkarılması için, davalılardan … İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti. ile gemi maliki … Denizcilik arasında Muvafakatname ve İş Sözleşmesi düzenlenmiş, geminin geri dönüşüm işini üstlenen ve gemiyi sökmesi için dava dışı “… Denizcilik – …” ile anlaşmaya varan Davalı … Ltd. Şti.’nin talebi üzerine, … Liman Başkanlığı tarafından 08/03/2004 tarih 25396 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Gemi Söküm Yönetmeliği gereğince yerinde söküm izni verilmiş, Başbakanlık Denizcilik Müsteşarlığı Mersin Bölge Müdürlüğü tarafından oluşturulan teknik komisyonun hazırladığı 27.05.2010 tarihli Raporda, Söküm Maliyet Tutarı 20.000 TL’nin bankalardan süresiz teminat mektubu veya devlet tahvilleri yahut hazine kefaletini haiz tahvil ile noter onaylı bir taahhütname verilmesi ve diğer hususların yerine getirilmesi şartıyla, gerekli izinlerin verilmesinin uygun olduğu bildirilmiş ve davalı … İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti.’ne ait, … Bankası A.Ş.’nin … Seri nolu ve 20.000 TL bedelli banka çeki, davalı tarafından davacı İdareye verilmiş, davalı … Ltd. Şti.’nin talebi üzerine, geminin bulunduğu yerde dökülebilmesi için İskenderun Liman Başkanlığı tarafından 25/06/2010 tarihinde gerekli izinler verilmiştir.
Mülga Başbakanlık Denizcilik Müsteşarlığı İskenderun Liman Başkanlığı tarafından verilmiş olan iznin süresi 75 gün olarak belirlenmiş ise de, davalı … Ltd, Şti.nin ek süre talebi üzerine önce yerinde söküm izni 31 Aralık 2011 tarihine, sonra 31 Aralık 2012 tarihine kadar uzatılmış, davalı … Ltd. Şti. 29.05.2015 tarihinde zarar ettiğini belirterek dosyanın kapatılmasını ve teminat çekinin iadesini İskenderun Liman Başkanlığı’ndan talep etmiş ise de, bu talebi İskenderun Liman Başkanlığı tarafından uygun görülmemiş ve Gemi Söküm Yönetmeliği’nin 14. maddesi gereği sökülecek geminin yapısı, bulunduğu yer ve söküm işleminin niteliğine göre tespit edilmiş maliyet tutarında alınmış olan, bankalardan süresiz teminat mektubu veya devlet tahvilleri yahut hazine kefaletini haiz tahvilin hazineye irad kaydedilmesi gerektiği bildirilmiş, davacı tarafından çeki tahsil etmek için davalı bankaya başvurulmuş ise de, çekin üzerinde keşide yeri ve tarihi olmadığından ve firmanın hesabında bakiye bulunmadığından, çekin işleme alınamadığı bildirilmiştir.
Davaya konu, “…” isimli gemiye yerinde soküm izni verilmesine dayanak olan, 08.03.2004 tarih ve 25396 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Gemi Söküm Yönetmeliğinin “İstisnalar” başlıklı 14. Maddesi, “Gemi söküm bölgesi dışında bulunan bir geminin, zorunlu hallerde ve idarenin izni alınmak kaydıyla bulunduğu yerde sökümü gerçekleştirilebilir. Söküm izni, her işin özelliğine göre idare tarafından belirlenecek belirli bir süre için verilir. Süre sonunda mücbir sebep bulunmaksızın söküm işlemini tamamlamayan gemi talep sahibinin izni iptal edilir. Söküm işlemi esnasında, bu Yönetmelikte belirtilen tedbirlere şartların elverdiği ölçüde riayet edilir. Bu maddeye, göre izin başvurusunda bulunan talep sahibi; geminin boş ağırlığı …) üzerinden ton başına 10 ABD Doları karşılığı hesap edilen tutarı, Merkez Bankasının o günkü Efektif alış kuru üzerinden karşılığı Türk Lirası olarak Denizcilik Müsteşarlığı Döner Sermaye İşletmesi hesabına yatırdığına dair dekontu talebine ekler. Söz konusu tutar yatırılmadığı takdirde, izin talebi idarece incelenmez. İzin talebinin inceleyen İdare, talebi uygun gördüğü takdirde sökülecek geminin yapısı, bulunduğu yer ve söküm işleminin niteliğine göre tespit edeceği maliyet tutarında; bankalardan süresiz teminat mektubu veya devlet tahvilleri yahut hazine kefaletini haiz tahvil ile noter onaylı bir taahhütname verilmesini ister. Şartları yerine getiren talep sahibine söküm izni verilir.” hükmüne haizdir. İlgili madde gereğince davalı … Ltd. Şti. tarafından davacı Kuruma taahhütname verilmiş ise de gemi enkazının tamamı çıkarılamamış, dolayısıyla davalı … Tic. Ltd. Şti. taahhüdünü yerine getirmemiş, her ne kadar Gemi Söküm Yönetmeliğinin 14. Maddesinde belirtilen süresiz teminat mektubu veya devlet tahvilleri yahut hazine kefaletini haiz tahvil niteliğinde olmasa da 20.000 TL bedelli çek teminat olarak davacı Kurum tarafından kabul edilmiştir.
Dava konusu gemi batığından, davalı tarafından çıkarılamadığı için geriye kalan gemi artığı, geri dönüştürülemediği sürece mer’i çevre mevzuatı gereğince “atık” olarak kabul edilecektir. Liman Başkanlıklarının karaya oturmuş, yarı batık veya batık halde yahut terk edilmiş veya atıl halde bulunan gemileri ve eşyasını, geminin donatanı veya kaptanına ulaşılamaması halinde Liman Başkanlığının sorumluluğunun düzenlendiği Limanlar Kanunu’nun 7. (Değişik: 28/11/2017-7061/5 md.) maddesi “Liman başkanlığı idari sorumluluk sahasında can, mal ve çevresel risk taşıyan veya seyir ve seferin selametine engel olabilecek suret ve vaziyette karaya oturmuş, yarı batık veya batık halde yahut terk edilmiş veya atıl halde bulunan gemileri ve eşyasını, geminin donatanı veya kaptanı, liman başkanı tarafından tayin edilecek bir süre içerisinde çıkarmaya veya bulunduğu yerden kaldırmaya mecburdur. Bu süre kırk beş günden fazla olamaz….Tayin edilen süre içinde birinci fıkra uyarınca bildirimde bulunulanlara ulaşılamaması veya ulaşılsa dahi ilgililer tarafından geminin çıkarılmasından ya da bulunduğu yerden kaldırılmasından imtina edilmesi halinde; gemi ve eşyasını, liman başkanı çıkarmaya, çıkarttırmaya, bulunduğu yerden kaldırmaya, kaldırtmaya, imha ettirmeye, satmaya ve sattır- maya yetkilidir. Satış işlemi, liman başkanlıkları tarafından yerme getirilir ve satış aşamasına kadar yapılan masraflar Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Döner Sermaye işletmesinden karşılanır…. Yukarıda belirtilen durumlar dışında, liman başkanlığı idari sorumluluk sahasında bulunan gemilerin; seyir, can, mal, çevre güvenliği ve emniyet bakımından ciddi tehlike oluşturabileceği durumlarda, gemi veya deniz aracı hakkında herhangi bir mahkeme karcın, adli veya idari tedbir olsa dnhı, Uman başkanı, birinci fıkradaki surelere bağlı kalmaksızın geminin emniyetli bir yere nakli de dahil olmak üzere her turiu tedbiri almaya yetkilidir. Bu durumlarda alınan tedbirlerin masrafı gemi donatanı tarafından karşılanır. Gemi donatanının bu masrafları otuz gün içerisinde ödememesi halinde; barınma haricindeki masraflar Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından karşılanır ve yukarıdaki hükümler uygulanır.” hükmüne haizdir. Gemi Söküm Yönetmeliği 14. Madde gereği söküm iznini talep edenden bir “teminat bedeli” talep edilmesinin nedeni, geminin söküm işinin tamamlanamaması durumunda, geride bırakılan enkazın daha sonra İdare tarafından kaldırtılması için gerekecek harcamanın karşılanması ihtiyacıdır. Dava konusu Kris isimli gemi enkazının tamamının çıkarılamadığı ve çevrenin tamamen temizlenemediği dikkate alındığında, davacı Kurumun Limanlar Kanunu’nun 7. Maddesi gereği, batığın çıkarılması için masraf ve harcama yaptığını, dolayısıyla zararının meydana geldiği hususunu ispatlayamadığı görülmekle davacının davasının reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
HÜKÜM:/Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere,
Asıl ve Birleşen mahkememizin 2020/… E.sayılı dosya yönünden,
1-Davacının davasının REDDİNE,
2-Davacı harçtan muaf olduğundan harç tahsiline yer olmadığına,
3-Davalılar vekili için takdir edilen 4.080,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalılara verilmesine,
4-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
5-Bakiye gider avansının karar kesinleştiğinde taraflara iadesine,
Dair, Davacı vekili ile Asıl dosya davalı vekilinin yüzlerine karşı, birleşen dosya davalı vekilinin yokluğunda kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 15/02/2021

Katip …
e-imzalı

Hakim …
e-imzalı